Filosofisch veldwerk

Een half jaar geleden begon ik met bloggen op Sargasso. Nu, 16 blogs later, is het tijd voor iets nieuws. Ik ga filosofisch veldwerk verrichten. Alle blogs die ik geschreven heb, verhielden zich op de een of andere manier tot alledaagse moraliteit. Sommige stukjes riepen lange discussies op, die ik soms wel, maar soms ook niet kon bijhouden. Hoewel ik niet op alle discussies ben ingegaan, heb ik er wel veel van gelezen. En na een half jaar moet ik constateren dat de reacties van de Sargasso-lezers me niet onberoerd laten. Het zijn vooral de reacties van de mensen die het het felst met me oneens zijn, die me aan het denken zetten. Met enige regelmaat word ik ‘moralistisch’ genoemd, of word ik van ‘verheven-vingertjes-gedrag’ beticht. Er zijn mensen die jeuk krijgen van mijn stukjes, en die meer voorstander zijn van pragmatisme. Er zijn mensen die denken dat je ethiek niet kunt funderen en dat het daardoor een heilloos project is. Er zijn mensen die niet geloven in individuele verantwoordelijkheid, maar die denken dat de overheid of ‘het collectief’ de taak van moraliteit en ethiek op zich moet nemen. Er zijn mensen die menen dat nadenken over ethiek er alleen maar toe leidt dat je je de hele tijd schuldig voelt over alles wat je doet en niet doet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Verdeeldheid? Discussie!

[qvdd]

“Ik heb absoluut het beeld dat veel mensen zich afvragen: doen we hier goed aan? Maar er is pas sprake van verdeeldheid als er definitieve standpunten zijn ingenomen. Voorlopig zijn we nog volop in discussie.”

De partijvoorzitter van het CDA, Henk Bleker, relativeert het beeld dat is ontstaan over het CDA.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: de kunst van het democratisch argument

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Vandaag staat GeenCommentaar uiteraard volledig in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen, maar ter afleiding vandaag toch ook een WW, zij het een lekkere korte. We blijven wel in verkiezingssfeer en het onderstaande TED-filmpje is dan ook speciaal voor iedereen die doodmoe is van alle retorische trucs en desinformatie die tijdens de debatten en vanuit al de campagnebussen gespuid werd.

Politiek filosoof Michael Sandel bespreekt in zijn praatje welke factoren er aan een politieke discussie ten grondslag liggen. Hij neemt hiervoor een lange maar leuke omweg, via fluiten en golf. Geniet van hoe discussies wél gestructureerd kunnen verlopen en vergeet niet te stemmen vandaag!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De kunst van het gelijk krijgen

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers, dit kunnen stukjes zijn die we -uiteraard met toestemming- overnemen van andere weblogs, of die via onze mail binnenkomen. Hieronder een stuk van Abhorsen.

CompromiseHet internet wemelt van de discussies; op fora, chatboxes en natuurlijk de welbekende reactiemogelijkheden op weblogs. En wat is er heerlijker dan daar je gelijk te halen? Ongeacht of je gelijk hebt natuurlijk. Lang voor het internet zag zwartkijker Arthur Schopenhauer zulke discussies, of eigenlijk twistgesprekken, al met lede ogen aan. Hij onderzocht het twistgesprek en kwam uiteindelijk met een lijst van 38 kunstgrepen om, ongeacht of je gelijkt hebt, je gelijk te halen; de intellectuele schermkunst. Altijd handig als je weer eens een verzeilt raakt in een verhitte discussie op GeenCommentaar!

Hoewel opgesteld ver voor de komst van het internet kom je deze kunstgrepen bijna dagelijks tegen, zowel online als ‘offline’. Zo zei Schopenhauer: ‘Om ervoor te zorgen dat een tegenstander een uitspraak aanvaardt, moeten wij het tegendeel erbij geven en aan hem de keus laten‘. Een mooi hedendaags voorbeeld hiervan is als iemand beweert dat Wilders met zijn uitspraken slechts aanzet tot haat en deze hiermee over zichzelf afroept. Dan antwoord je: ‘Je bent toch niet tegen de vrijheid van meningsuiting?’, of ‘Je vindt toch niet dat iemand vermoord mag worden om zijn uitspraken?’. Je tegenstander kan niet anders dan het met je eens zijn. Hoewel je uitlating niet ingaat op de oorspronkelijke stelling verbind je beide met elkaar en lok je je tegenstander zo uit om ook toe te geven dat zijn oorspronkelijke stelling onjuist was.

Een andere kunstgreep ligt een beetje in het verlengde hiervan, of is in ieder geval goed te combineren met voorgaande, de zogenaamde verruiming. Schopenhauer verwoordt het als volgt; ‘De bewering van de tegenstander over haar natuurlijke grenzen heen leiden, de bewering zo algemeen mogelijk opvatten, in de ruimste betekening nemen en overdrijven‘. Stel, je tegenstander brengt in dat het generaal pardon een goede oplossing is voor de kleine groep mensen die tussen wal en schip zijn beland. Pas verruiming toe en breng als tegenargument in dat de grenzen voor iedereen geopend worden. Als je tegenstander met je verruiming mee gaat is de discussie zo goed als gewonnen. Schopenhauer de beroerdste niet en vermeldt bij elke kunstgreep ook hoe je deze tegen kan gaan. In dit geval door de discussie steeds terug te brengen tot de kern, en niet in te gaan op de verruiming. Ook niet om de verruiming te weerleggen!

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Verkeerde discussie

“De verkeerde discussie is gevoerd.”

De commissie die onderzocht waarom de rekenvaardigheid van Nederlandse basisschoolleerlingen is teruggelopen heeft haar rapport gepresenteerd.

Volgens veel deskundigen kwam het door het aanleren van de zogenaamde ‘realistisch methode‘, die slechter rekenen in de hand zou werken. Volgens de commissie ligt de oorzaak echter in een andere hoek: de leraren zijn slechter geworden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige