Kunst op Zondag | Precolumbiaanse kunst

Ongetwijfeld woedt er discussie over de vraag of we de geschiedenis van de Amerika’s vóór de komst van Columbus nog moeten aanduiden als “precolumbiaans”. Zoals alle historische periodiseringen, verheldert én verdoezelt ook dit etiket. Ja, de komst van mensen van overzee was een schok, een breuk. Nee, er waren continuïteiten. [caption id="attachment_344661" align="aligncenter" width="700"] Azteekse watergodin uit Mexico (MAS Antwerpen)[/caption] Schok en continuïteit De klap van de Spaanse aanwezigheid was in elk geval onvoorstelbaar. De conquistadores kwamen met schepen, paarden, kanonnen, christendom, gouddorst en het pokkenvirus. De mensen in Midden-Amerika, die leefden in wat wij het Chalcolithicum zouden noemen, konden zich geen voorstelling maken van wat hun te wachten stond. Vermoedelijk begrepen ze het evenmin nadat Hernán Cortés, samen met de Tlaxcalteca’s en de Texcoca’s, de hoofdstad Tenochtitlan had verwoest. De ervaren schok schiep ruimte voor de snelle verspreiding van het christendom en de Spaanse taal.

Door: Foto: Maya-schaal voor een bloedoffer met middenin de Maïsgod (Costa Rica; MAS, Antwerpen, foto auteur)
Foto: The Integer Club (cc)

Gods schaduw

RECENSIE - Plots lijkt er iets mis te gaan. Na honderd pagina’s over de voorouders en de jonge jaren van sultan Selim moet de lezer onverwacht 150 pagina’s tot zich nemen over Columbus, de val van Granada, de ontdekking van Amerika en ga zo maar door. Pas daarna, rond pagina 250, pakt Alan Mikhail de draad weer op en komt Selim ‘de Grimmige’ aan de macht. Wat Mikhail de lezer (klaarblijkelijk) duidelijk wil duidelijk maken is dat de ontdekking van Amerika niet los kan worden gezien van de strijd van de Europeanen tegen de islam. Hij zal uitleggen hoe dat écht zit.

Voor wie een beetje ingevoerd is in de geschiedenis van Europa rond 1500, is dat een open deur. Iedereen weet dat Columbus zijn gevaarlijke plan om naar het Westen te varen, om zo het oosten te bereiken, aan het Spaanse koningspaar Ferdinand en Isabella probeerde te verkopen door te stellen dat hij zo contact kon leggen met de tegenstanders van de islam in Oost-Azië, waardoor de aartsvijand van Spanje ingesloten zouden worden. Columbus werd daarbij, zo blijkt uit zijn overvloedige papieren, gedreven door zijn obsessie om in navolging van de Portugezen grote ontdekkingen te doen. Hij schreef over zeereizen, getuigenverklaringen, kaarten, astronomie – maar vrijwel geen woord over de islam. Maar volgens Mikhail was Columbus een echte moslimhater. Al in zijn inleiding noemt hij Columbus een matamoros, een ‘morendoder’, en voegt daaraan toe (p.12):

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Columbus

COLUMN - U weet het: in 1492 bereikte Columbus Amerika. Iets minder beroemd, maar even belangrijk: Bartolomeüs Diaz leidde in diezelfde jaren de eerste westerse expeditie naar de Indische Oceaan. De twee mannen ontdekten echter méér dan alleen twee zeevaartroutes: ze voeren in feite het middeleeuwse wereldbeeld aan flarden.

Het is niet zo dat de middeleeuwers dachten dat de aarde een platte schijf was: dat misverstand is in 1828 door de Amerikaanse romancier Washington Irving de wereld in geholpen. Columbus, Diaz, hun matrozen en hun opdrachtgevers wisten heel goed dat de aarde een bol was. Wat wel nieuw was, was Diaz’ conclusie dat de Indische Oceaan geen binnenzee vormde en viel te bereiken door van de Atlantische Oceaan om Kaap de Goede Hoop heen te varen. Dat betekende, om te beginnen, dat het Verre Oosten per schip te was bereiken en dat er voor ondernemers prachtkansen lagen; het betekende bovendien het ongelijk van de Griekse geograaf Ptolemaios, die in de Renaissance gold als onfeilbaar.

Columbus’ ontdekking oogde aanvankelijk minder schokkend: hij was in China of Japan of India aangekomen, een wereld waarover de Europeanen al hadden gehoord. Pas enkele jaren later zonk in dat Columbus een nieuwe wereld had ontdekt. En dat was problematisch, want dat betekende dat er naast Europa, Azië en Afrika een vierde continent was, onbekend aan de antieke auteurs. Erger: er woonden mensen – en waar kwamen die nou vandaan?

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Erdoğan over Amerika

COLUMN - Moslims hebben Amerika ontdekt, aldus de Turkse president Recep Erdoğan. Het gebeurde in 1178 en het bewijs, opgeduikeld door ene Youssef Mroueh, is dat Columbus in zijn logboek zou vermelden dat hij op maandag 21 oktober 1492 een moskee zag op een heuvel aan de kust van Cuba.

De claim klopt niet en dan bedoel ik niet dat 21 oktober in dat jaar viel op een zondag. En ik bedoel evenmin dat Columbus’ schepen op dat moment niet bij Cuba waren. Het probleem is dat het logboek, dat in 1991 in het Nederlands is vertaald door Hans Werner, domweg niet is te gebruiken voor dit type informatie.

Maar eerst: welke passage hebben Mroueh en Erdoğan op het oog? Het gaat om een beschrijving die we aantreffen in het logboek van maandag 29 oktober 1492, waarin we lezen we dat er

mooie bergen zijn die aan de Peña de los Enamorados doen denken. Eén daarvan heeft op de top een kleiner bergje dat oprijst als een sierlijke moskee.

Niks moskee dus, een bergtop die eruitzag als een moskee. Mrouehs claim is op niets gebaseerd en de president van Turkije bewijst met deze wartaal zijn land geen dienst.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Bron: Wikimedia Commons

Columbus

ACHTERGROND - In 1291 dwongen de Mamelukken de laatste kruisvaarders het Heilig Land uit. Je zou zeggen dat alle hoop om ooit Jeruzalem nog te bevrijden – de kruisvaarders waren de stad 47 jaar daarvoor al definitief kwijtgeraakt – daarmee vakkundig de grond in was geboord, maar niets was minder waar. Tweehonderd jaar later had de gedachte aan de bevrijding van Jeruzalem nog zoveel invloed dat hij een rol kon spelen in een gebeurtenis die normaal gesproken nooit daarmee in verband wordt gebracht: de ontdekking van Amerika.

Iedereen heeft op school geleerd dat Columbus probeerde om via de oceaan een weg naar de Oost te vinden, dat Amerika in de weg lag en zo toevallig ontdekt werd. Iedereen heeft ook op school geleerd dat het zoeken van alternatieve routes naar de Oost ingegeven werd door de zeer lucratieve handel in specerijen. Tussen Europa en de Oost lag echter een door moslims beheerst stuk land in de weg. Dat het moslims waren, hoefde geen probleem te zijn maar handel die over land ging, wilde nog wel eens blootstaan aan heffing van tol, belasting, smeergeld en andere ongemakken die door plaatselijke heersers waren ingesteld. Al die tussenpersonen konden in één klap worden uitgeschakeld als vanuit Europa een directe route naar de Oost gevonden kon worden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

SGP bepleit platte aarde

Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.

De rand is gevaarlijk! (Flickr/A Siegel)

Volgens SGP-Kamerlid Kees van der Staaij zijn kinderen al eeuwen het slachtoffer van de ‘pure indoctrinatie’ van een heidense gotspe die sinds Columbus over een platte aarde heerst. De illusie van een ronde aarde wordt als waarheid verkondigd terwijl zowel het Heilige Schrift als wetenschappers op één lijn zitten over een platte. Van der Staaij: “Onze kinderen moeten leren lezen en schrijven. Het is goed dat het vaak lukt, maar stuitend dat men dan deze fabels op het bord krijgt in plaats van heilig schriftuur.”

De ‘ronde aarde theorie’ is volgens Van der Staaij ook maar een theorie. De parlementariër stoort zich aan de eenzijdige berichtgeving die over de Nederlandse kinderen wordt uitgestort. “Het kan niet zo zijn dat een kleine sekte van ‘ronde aarde’ – wetenschappers het debat domineert. Sinds mensenheugenis worden onze kinderen voorgelogen en gehersenspoeld. Het belachelijke idee dat de aarde een bal zou zijn, die ons allemaal aantrekt als een soort reuzenmagneet, moet tegengesproken worden.”

De SGP laat zich onder andere inspireren door het internationaal toonaangevende gezelschap de Flat Earth Society. De FES beweert dat de aarde eruit ziet zoals in de papieren bosatlas en op de vlag van de Verenigde Naties: ‘plat en overzichtelijk’. Het gezelschap weet de oude boodschap toegankelijk te brengen. Ieder kind dat de aarde moet uitbeelden kiest toch eerder voor een pannenkoek dan een sinaasappel, zo laat de society weten. En als u moet kiezen tussen Hitler (ronde aarde) en de paus (plat), dan kiest u toch ook voor laatstgenoemde?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.