De vroege Stoa (2): De Natuur

Tijdens het Hellenisme kregen de Academie van Plato en de Peripatetische school van Aristoteles gezelschap van nieuwe filosofische stromingen, zoals het Cynisme, de Cyreense School en het Epicurisme. De bekendste was de Stoa.  Wat de natuur betreft herkende Zenon zich meer in het standpunt van de tweehonderd jaar eerder levende filosoof Herakleitos, dan in dat van de cynici. Van Herakleitos leent Zenon het idee dat onze wereld continu verandert en zich laat leiden door natuurwetten. Deze natuurwetten vormen de ware aard van de natuur. En hier sluit Zenon zich bij aan. Maar Herakleitos dacht in tegenstellingen, die beschouwde hij als de moeder van alle verschijnselen. Zenon heeft (geheel in lijn met de hellenistische tijd, waarin de natuurwetenschappen een hoge vlucht namen) een natuurwetenschappelijke manier van kijken, en verwerkt deze in zijn versie van de filosofie van Herakleitos. Hij ziet in plaats van tegenstellingen oorzaak-gevolg-relaties als de kracht achter verandering.

Door: Foto: Bron: Livius.org
Foto: thierry ehrmann (cc)

Bourdieu meten

, door

COLUMN - Wie als kind genoeg naar Mozart luistert, wordt vanzelf rijk en succesvol. Dat is één van de conclusies die je kunt trekken uit het werk van de Franse socioloog Pierre Bourdieu,  al decennia lang een van de meest geciteerde denkers over cultuur. Door te investeren in culturele kennis, door ‘cultureel kapitaal’ te verwerven, kun je aan andere mensen met cultureel kapitaal laten weten dat je bij hen hoort. Omdat er een correlatie is tussen cultureel en economisch kapitaal, vergroot je door naar Mozart te luisteren dus je kansen ook op andere markten.

Dat is allemaal aardig gezegd, en het heeft dus al menige vaderlandse cultuurwetenschapper geïnspireerd, maar is het ook waar?

Er zijn onderzoekers die menen dat iets pas waar is als er structural equation modeling of een andere geavanceerde statistische techniek bij is komen kijken (het statistisch pakket R is het cultureel kapitaal van de hedendaagse academie). En zo verscheen er nu dan in het tijdschrift Poetics een artikel met de indrukwekkende titel The effects of parents’ lifestyle on their children’s status attainment and lifestyle in the Netherlands. 

En wat blijkt? Kinderen van mensen die naar Mozart luisteren als ze volwassen zijn zelf gemiddeld vaker naar Mozart dan kinderen van mensen die alleen van Hepie & Hepie genieten. Zoals mensen ook hun ‘gerichtheid op luxe’ aan hun kinderen blijken door te geven. Bovendien lijken zowel de gerichtheid op luxe als die op cultuur de kansen van kinderen op later economisch succes te vergroten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Was drama Alphen te voorkomen?

, door

De Telegraaf is er vandaag stellig over. En ook het ooit degelijke Het Parool wist het gisteren zeker: als de politie niet had liggen slapen, was het schietdrama in Alphen a/d Rijn voorkomen. In de nasleep van door mensen veroorzaakte drama’s is het begrijpelijk dat er naar schuldigen wordt gezocht, maar dat geeft journalisten en onderzoekers nog geen vrijbrief om bokkesprongen te maken met causaliteit.

De redenering is als volgt: zeven mensen hadden nu nog geleefd als Tristan van der Vlis zijn geweer niet had leeggeschoten als hij geen geweer had aangeschaft, als de politie zijn vergunning niet had geblokkeerd, als de politie wist van zijn psychiatrisch verleden als de politie maar goed in zijn eigen papierstapel had gekeken en het bericht had gevonden dat Van der Vlis in 2006 gedwongen was opgenomen in een kliniek.

In een ideale wereld, kom je met zo’n verklaring weg.Achteraf is het causale pad makkelijk te construeren. Maar draai je het tijdspad om en kom je in de echte wereld, dan ziet het beeld er anders uit. Op ieder beslismoment is niet sprake van één vaststaande mogelijkheid om verder te gaan, maar van meerdere. Misschien had de betreffende agent wel het bericht gevonden over de opname in de kliniek, maar vond hij die niet relevant. Niet zo’n gekke gedachte, omdat in Nederland dit soort schietpartijen tamelijk uniek zijn. En ook al had Van der Vlis geen vergunning gekregen, wellicht had hij dan andere opties dan een legaal geweer overwogen – een mes, een illegaal vuurwapen, een explosief. Misschien had de jongeman uit frustratie een grotere daad willen plegen en was de schade nog groter geweest. Van der Vlis liet zich inspireren door Columbine. Misschien had hij zijn plan gewijzigd en was hij een kinderdagverblijf binnengelopen.