Tucht voor bijstandstrekkers, bonus voor multinationals
, door
Er zit iets in de Nederlandse volksaard wat de neiging heeft grote en kleine problemen met elkaar te verwarren.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
Hand giving bag with euro symbol isolated on white Royalty vrije stockfoto. copyright ok. Gecheckt 27-09-2022
Een proef met de bijstand: “van mijn belastingcenten?!”
, door
ACHTERGROND - Waarschijnlijk hebben de meeste lezers hier er wel iets van meegekregen. Een aantal gemeenten in Nederland gaat een proef doen met de bijstand. In het begin met ambitieuze ideeën over een basisinkomen, later afgezwakt tot iets dat op veel plaatsen ‘vertrouwensexperiment’ heet: welke balans tussen controle en vertrouwen leidt tot meer uitstroom uit de bijstand en hoger welzijn?
Ook in Nijmegen gaat een proef met de bijstand van start. Het idee is dat mensen in de bijstand iets anders behandeld worden, dan gebeurt onder de huidige regels. Ze mogen wat meer geld houden als ze iets bijverdienen naast de uitkering. Ze krijgen meer keuzevrijheid bij het zoeken naar werk. En voor een deel van de deelnemers geldt dat ze minder sollicitiatieverplichtingen hebben. Niets heel schokkends.
Eén van de reacties was voorspelbaar. Na dat het eerste nieuws over deze proef werd gedeeld op sociale media, zag ik het al voorbijkomen: “moet dit nou, van mijn belastingcenten?”.*
En dat is een hele goede vraag! Het is belangrijk kritisch te kijken waar de overheid haar geld aan uitgeeft. Met dit geld had ook iets anders gedaan kunnen worden. Of burgers hadden het in de zak kunnen houden. Heel relevant dus.
Foto:
franchise opportunities (cc)
Van werk naar welbevinden – Werkt de zachte hand in de bijstand?
, door
ONDERZOEK - Door Monique Kremer, Jelle van der Meer, Marcel Ham
Er voltrekt zich een stille revolutie. Ruwweg de helft van de mensen in de bijstand is opgegeven voor betaalde arbeid. Zij hoeven niet meer te solliciteren, zij krijgen geen hulp naar werk. Voor hen is de bijstand veranderd van een tijdelijk vangnet in een blijvende voorziening. De tegenprestatie krijgt vorm als vrijwilligerswerk, mantelzorg of werken aan je schulden of gezondheid. De ene gemeente kiest daarbij voor drang, de andere voor motivering, de derde voor vrijblijvendheid. In alle gevallen is het doel niet werk maar welzijn. Werkt de zachte hand in de bijstand?
Dat is de conclusie van een rondgang langs vijf grote en middelgrote gemeenten in Nederland en twee in het buitenland. We maakten die in opdracht van de gemeente Amsterdam. Deze gemeente wilde weten wat er elders in het land gebeurt met de groep mensen in de bijstand die op zeer grote afstand staat van de arbeidsmarkt. Met deze zoekvraag keken we in de keuken van Rotterdam, Utrecht, Tilburg en Leeuwarden, en, om te kunnen vergelijken, in Amsterdam zelf. Voor het internationale perspectief gingen we ook op bezoek in Stockholm en Bremen. Maar laten we beginnen met Nederland.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Jagen op ‘bijstandsfraudeurs’
, door
Uit de Volkskrant: over het controleren van mensen in de bijstand, en rechts(on)zekerheid:
Om eindelijk van de verhoren en huiszoekingen af te zijn, vroeg Erik de sociale dienst meermaals om duidelijkheid: hoeveel nachten mag hij straffeloos logeren bij zijn vriendin? Het antwoord is steeds hetzelfde: dat het een grijs gebied is en dat hij maar op een A4’tje moet bijhouden wat hij de hele dag doet. ‘Tja, een grijs gebied, daar kunnen ze lekker alle kanten mee uit’, zegt Erik. Een 50-jarige Friezin kreeg een plastischer antwoord toen ze vroeg waar de grens ligt. ‘De rechercheur deed z’n vinger in z’n mond en stak hem in de lucht. ‘Als wij denken dat het misgaat’, zei hij.’
Foto:
stanjourdan (cc)
Utopisch en radicaal
, door
OPINIE - Kritische kanttekeningen bij nieuwe voorstellen voor een basisinkomen.
Het is een aardig fenomeen: de oplaaiende discussie over het basisinkomen. Het onderwerp was tot voor kort nieuw. Ik kende Thomas More en Thomas Paine uit de vakliteratuur, maar deelde hun denken in bij het utopisme. Dat is zoiets als: niet serieus.
Toen ik serieuze voorstanders van het basisinkomen tegenkwam, moest ik me voorstellen hoe de Haagse ambtelijke en politieke toppen zouden reageren op voorstellen tot invoering. Omdat ik daar een paar decennia tussen heb gelopen, had ik een idee hoe dat zou gaan.
Mijn intuïtie zei: dat wordt niks, omdat de echte machthebbers er niet over willen praten. Maar wie zijn dat dan en waarom zouden ze dat niet willen? Het is wel vaker dat wat zweverige fantasten teveel geld willen uitgeven, dus er is geen reden om daarvan in paniek te raken.
Manifestatie en discussie
Op maandag 18 september, de dag voor Prinsjesdag heeft de Vereniging Basisinkomen een manifestatie op het Plein in Den Haag; inzet, meer bekendheid geven aan het idee, discussie over invoering bevorderen.
Op 16 oktober heeft het NPI een discussiemiddag in Nieuwspoort georganiseerd, die zich beweegt rond een concept onderzoekprogramma naar het basisinkomen.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 11-02-2022
Het beleid, niet de vluchtelingen
, door
“Meer mensen in de bijstand, ondanks bloeiende economie”, kopte de NOS eergisteren. Dat klopt, en eigenlijk is dat helemaal geen nieuws, want de bijstand stijgt al jarenlang langzaam maar gestaag. Daar zijn een heleboel redenen voor. Het is jammer dat de NOS er vooral uitlicht dat de groei komt door de statushouders:
“De groei komt vooral door het aantal vluchtelingen dat een verblijfsstatus heeft gekregen. De grootste groep zijn Syriërs, gevolgd door Eritreeërs. Velen van hen hebben onvoldoende vaardigheden of kennis om snel aan de slag te komen en doen daarom een beroep op de bijstand.”
Maar, eerlijk is eerlijk, dat kun je de NOS niet kwalijk nemen, want die gaan af op de berichtgeving van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). En dan blijkt dat de NOS eigenlijk nog best aardige journalistiek bedrijft, want in de laatste alinea noemen zij tenminste nog één andere oorzaak voor de stijging. Het CBS beperkt zich volledig tot de stijging te duiden via ‘herkomst’.
En dat is heel raar. Want ja, het aantal bijstandsgerechtigden stijgt de laatste jaren, onder andere door de instroom van vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Er zijn echter nog veel meer redenen dat de bijstand stijgt. En die liggen voor een belangrijk deel bij het regeringsbeleid. Zo is de AOW-leeftijd verhoogd. Dat betekent dat mensen langer in de bijstand blijven, voordat ze uitstromen naar de AOW. Ook zijn de regels rondom de Wajong-uitkering sterk aangescherpt. Je komt tegenwoordig alleen nog maar in de Wajong als je volledig arbeidsongeschikt bent. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid kom je in de bijstand. Hier komt nog bij dat deze mensen weinig kans op werk hebben en dus langer in de bijstand blijven. De sociale werkplaatsen worden afgebouwd, wat ook leidt tot meer mensen in de bijstand. En de WW-duur tegenwoordig korter dan vroeger, met als gevolg: een snellere instroom in de bijstand.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Een proef met de bijstand: wederkerigheid
, door
“People always wanna know
The reason for what they consider senseless violence in the hood
I’ma break it down for you”*
Een voorrecht van onderzoek doen naar effecten van andere regels met de bijstand, is dat ik uitgebreid de tijd heb om de wetenschappelijke literatuur in te duiken.
Afgelopen week las ik een artikel over ‘reciprocity’, of in goed Nederlands: wederkerigheid. Het artikel “The Economics of Reciprocity”, van de economen Ernst Fehr en Simon Gächter, gaat over gedrag van mensen. Zij beschrijven dat er in de economische theorie veelal van uit wordt gegaan dat mensen handelen uit eigenbelang. En dat wanneer eigenbelang en ethische waarden conflicteren, het gedrag bepaald wordt door dat eigenbelang. Fehr en Gächter stellen hier echter een ander concept tegenover, namelijk dat van wederkerigheid.
Foto:
M. Jeremy Goldman (cc)
Wat willen partijen doen aan ongelijkheid? Deel 2: inkomen
, door
Het thema ongelijkheid kon in de afgelopen jaren op veel belangstelling rekenen. In aanloop naar de verkiezingen kijk ik wat partijen beloven te doen aan het verminderen van ongelijkheid. Deel 2: inkomen.
In deel 2 van de serie kijk ik naar inkomensongelijkheid (zie deel 1 voor verantwoording). De bruto-inkomensongelijkheid is in de afgelopen decennia ‘drastisch toegenomen’, concludeert de WRR in 2014: ‘de laagste inkomens blijven over de 35 jaar grosso modo onveranderd, de hoogste inkomens stijgen met meer dan 60 procent.’ Vanwege herverdeling via belastingen en toeslagen blijft de inkomensongelijkheid in Nederland relatief laag. Leidse economen berekende dat tussen 1990 en 2000 ‘de ongelijkheid van primaire inkomens [is] toegenomen, maar die stijging is nagenoeg volledig afgevlakt door sociale uitkeringen en directe belastingen’. De WRR stelt echter dat de herverdelende werking van belastingen en premies is afgenomen, waardoor dus ook de netto-ongelijkheid toeneemt. De Leidse economen spreken echter tegen dat de rijken steeds rijker worden.
Genoeg ongelijkheid?
Over inkomensongelijkheid kun je dus twisten, maar we kunnen ook de vraag stellen of – ongeacht een toename en los van hoe het in andere landen is – Nederlanders nu van mening dat zijn de inkomensongelijkheid te groot is. Als veel mensen de huidige mate en vormen van ongelijkheid problematisch of onrechtvaardig vinden, dan is dat immers ook een reden er iets aan te doen.
Foto:
© Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
KORT | Vernedering
, door
OPINIE - Onlangs keek ik naar De tegenprestatie, een reportage over de strakke regie van Leefbaar Rotterdam over de bijstandswet. Ik werd er nogal somber van. De ambtenaren waren goed getraind, correct en strak in hun aanpak. De uitkeringsgerechtigden waren over het algemeen braaf.
De film was scherp gemonteerd. Maar een kapster was boos: ik doe alles wat jullie zeggen, jullie maken alles weg, de gevolgen van alle vertraging zijn voor mij. Kan ik bij jou logeren als ik mijn huis uit word gezet? Dat was een glimp van een andere realiteit. Zij had geen zin in papier prikken bij de gemeentereiniging.
Nog zo’n glimpje: een ogenschijnlijk fitte man die voor zijn vriendin met gevorderde kanker zorgde, kreeg vrijstelling, want aannemelijk was dat hij ruim voldoende mantelzorg verrichtte.
Het publiek keuvelde na afloop gezellig over ‘maatwerk’, maar ik vroeg me af hoe ik me zou voelen, als ik in zo’n situatie kwam dat ik bijstand nodig had. Maar een woord kwam op: vernederd.
Dan volgt Schuldig, over de Vogelbuurt in Amsterdam, waar mensen vastlopen in financiële problemen. Het gevoel dat het oproept is hetzelfde: akelige vernedering. Een deurwaarder toont zijn eerlijke cynisme, de betrokkenen zijn nog woedend.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.