Wanneer een school niet meer de naam wil dragen van ‘de Slachter van Banda’

Veel ophef dinsdag op sociale media en woensdag in De Telegraaf over de aankondiging van de Amsterdamse J.P. Coenschool om van naam te willen veranderen. Er wordt gesproken over een 'beeldenstorm' en 'geschiedvervalsing'. Is dat zo?, vraagt Ewoud Butter zich af. Het begon met een artikel op de website Napnieuws.nl waarin directrice Sylvie van den Akker liet weten dat de Amsterdamse J.P. Coenschool in de Indische Buurt haar naam gaat veranderen. Kritiek op de naam kwam de afgelopen tijd eerst van ouders en later ook van leerkrachten, vertelt Van den Akker. Het hele team staat achter de naamverandering. Aan De Telegraaf liet Van den Akker weten dat een andere reden is dat de school de ‘eerste Unesco-school’ is in Amsterdam. ‘We vinden dat Coen daar niet bij past. (…) Hij heeft natuurlijk veel mensen vermoord. Daar voelen wij ons niet meer senang bij.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Liever Turks dan Paaps

Geuzenpenning: Liever Turks dan Paaps (Foto: Wikimediacommons/Kees38)

Het verkiezingsprogramma van de PVV grijpt terug op de glorierijke geschiedenis van de Nederlandse Opstand, traditioneel ook wel de Tachtigjarige Oorlog geheten. Er is alle reden om trots te zijn op deze episode in onze geschiedenis – in dit opzicht heeft de PVV gelijk. Er is echter een onvolkomenheid in de tamelijk beknopte versie van de geschiedenis die de PVV presenteert. Om te citeren – “Ons volk verklaarde zich onafhankelijk en stond alleen toen het tachtig jaren vocht tegen de grootste macht van Europa.” Het probleem zit hem in dat hele kleine stukje: ‘stond alleen’. Spanje werd in dit conflict op een aantal beslissende momenten afgeleid en verzwakt door conflicten met derden. De hertog van Parma leek met het lange beleg en de uiteindelijke val van Antwerpen in 1585 een beslissend succes behaalt te hebben in de strijd tegen de Nederlandse Opstand. Het momentum van de Spanjaarden ging echter verloren, eerst door een oorlog tegen Engeland, resulterend in de ondergang van de armada in 1588, en daarna door een zeer onfortuinlijke inmenging in een burgeroorlog in Frankrijk. Beide conflicten ontstonden mede door de steun die er vanuit Engeland en Frankrijk voor de Nederlandse opstand was. Dit alles gaf Maurits van Nassau en Johan van Oldenbarneveldt het respijt om van Nederland een levensvatbare staat te maken.

In 1625 behaalden de Spanjaarden opnieuw een succes, door Breda te heroveren – het onderwerp van een beroemd schilderij van Velazquez. De escalatie van de Dertigjarige Oorlog in Duitsland, onder meer dankzij anti-katholieke interventies van Denemarken en Zweden, maakte het de Spanjaarden opnieuw onmogelijk om hun succes uit te bouwen. Andere Europese mogendheden hebben zodoende op belangrijke momenten wel degelijk, zij het bedoeld of onbedoeld, geholpen in de Nederlandse strijd tegen Spanje.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.