Steun voor Schotse onafhankelijkheid gedaald

ELDERS - Schotland gaat het nog moeilijk krijgen bij de Brexit-onderhandelingen.

Een nieuw referendum over de onafhankelijkheid van Schotland zit er voorlopig niet in. Het aantal voorstanders van afscheiding is volgens een recent opinieonderzoek sinds het referendum van 2014 met één procentpunt gedaald tot 44%. Een meerderheid van 56% blijft liever in het Verenigd Koninkrijk. Dat is een tegenslag voor de Schotse nationalisten die na de voor hen teleurstellende uitslag van het Brexit-referendum speculeerden op een nieuwe poging een meerderheid te verwerven voor onafhankelijkheid. Het onderzoek laat zien dat slechts 31% van de Schotten voorstander is van een nieuw onafhankelijkheidsreferendum binnen twee jaar.

De Schotse premier Nicola Sturgeon (Scottish National Party, SNP) blijft een onafhankelijke positie innemen over de Brexit. Ze was deze week op bezoek in Ierland en pleitte daar voor een ‘Keltische corridor voor vrijhandel tussen Ierland, Noord-Ierland en Schotland’. Ze beloofde het Ierse parlement handhaving van open grenzen. ‘We zoeken naar mogelijkheden om de voordelen van de Europese vrijhandelszone te behouden, niet in plaats van maar bovenop die van vrijhandel binnen het Verenigd Koninkrijk.’ De Britse minister van Financiën Chancellor Philip Hammond liet er gisteren geen twijfel over bestaan dat een aparte regeling voor Schotland over vrijhandel en vrij verkeer van personen bij de Brexit er niet in zit.

De aarzelingen over het streven naar onafhankelijkheid zullen ook gevoed zijn door recente berichten over de Schotse scheepsbouw die het risico loopt contracten voor nieuwe onderzeeërs te verliezen. De Schotse scheepswerven aan de Clyde bieden werk aan tienduizend mensen. Ze hebben nu een contract voor acht fregatten, maar een rapport in opdracht van de Britse regering stelt het monopolie van de Schotse werven op opdrachten van de Royal Navy ter discussie. De vakbonden eisen nu van Londen snel duidelijkheid over beloofde vervolgopdrachten.

De Schotse leider van de Conservatieven Ruth Davidson, indertijd ook voorstander van Remain, waarschuwt haar collega’s van de SNP:

If the SNP are serious about Scotland’s economic interests, they have to protect our full and free participation in its most important market – which is that of the existing UK.

Ze roept de Schotse regering op Brexit te accepteren en mee te helpen om het Verenigd Koninkrijk een ‘baken van vrijhandel’ in de wereld te maken. Kijk verder dan Europa. Ook in India en Brazilië drinkt men graag Schotse whiskey. Schotland moet geen twijfels zaaien met pleidooien voor een bijzondere behandeling. Dat zit er echt niet in, volgens Davidson. Het landsbelang moet zwaarder wegen dan dat van de SNP.

Voor de conservatieven lijkt het landsbelang vooral te bestaan uit het economisch belang. Maar verder blijft het nog erg onduidelijk welke kant het zal opgaan met de onderhandelingen over de Brexit. Dat baart veel mensen zorgen, en dan vooral de meer dan twee miljoen burgers uit EU-landen die in het Verenigd Koninkrijk wonen en de 1,2 miljoen Britten in andere EU-landen, zoals Spanje en Frankrijk. Een initiatief van het conservatieve parlementslid Michael Tomlinson om de problemen nu al in Brussel aan te kaarten is gestrand op een bot nee van EU-raadsvoorzitter Tusk. We wachten hier nog steeds op een formeel verzoek van de Britse regering om te breken met de EU, schrijft Tusk. Daar ligt het echte probleem.

Het Britse Europarlementslid voor de Groenen Jean Lambert wijst op de gevaren van inperking van het vrije personenverkeer. In het Verenigd Koninkrijk werken alleen al in de nationale gezondheidszorg honderdduizend buitenlanders, waarvan meer dan 33.000 vroedvrouwen en verpleegsters.  Veel buitenlandse dokters werken in plattelandsgebieden waar het moeilijk is huisartsen te vinden. In Londen wonen honderdduizend geregistreerde koppels met gemengde nationaliteit. Wat gebeurt er als zij na de Brexit ineens geconfronteerd worden met verschillende rechten voor beide partners?

Dit weekend vergaderen de Europese Groenen in het Schotse Glasgow. Gastpreker is premier Nicola Sturgeon.