Shitstorm

Ik geloof niet dat het woord shitstorm en de betekenis daarvan in Nederland net zo bekend zijn als in Duitsland. Maar wie weet vinden hier soortgelijke dingen alleen op een andere manier plaats. Waar gaat het over?

In Duitsland werd het woord shitstorm tot anglicisme van het jaar 2011 verkozen. Met een shitstorm in de Duitse zin van het woord wordt het verschijnsel bedoeld dat personen of bedrijven in de sociale media, op weblogs en gebruikersfora of gewoon per e-mail een hele stortvloed van negatief commentaar over zich heen krijgen, waarbij het commentaar allesbehalve constructief is. Het gaat vooral om nergens op gebaseerde beledigingen en bedreigingen.

Veel politici kennen het verschijnsel. Ze hebben geleerd daarmee om te gaan, maar zijn er wel een beetje bang voor. Dan moeten ze maar geen verkeerde dingen meer zeggen, zou je kunnen beargumenteren, shitstormen houden iedereen scherp. Misschien ook niet. Als uit angst voor shitstormen niemand meer iets durft te zeggen, wordt een levendige democratische discussie onmogelijk gemaakt en daar heeft niemand iets aan. Dus, misschien stompen shitstormen juist iedereen af in plaats van iedereen scherp te houden.

Net als financiële markten

Ongetwijfeld zijn shitstormen mede het gevolg van het bestaan van het internet. Dat biedt immers de mogelijkheid om heel snel te reageren zonder er veel moeite voor te moeten doen. Vroeger moest iemand voor een reactie een brief schrijven, een postzegel kopen en naar de brievenbus lopen en dan ging hij zich ondertussen misschien toch nog bedenken, maar nu is alles met een druk op de knop verzonden. Bovendien is de reactie ook meteen voor iedereen leesbaar. Zijn Facebookvrienden reageren er meteen op en daardoor komen er nu processen op gang die in het pre-internettijdperk nog helemaal niet mogelijk waren.

Deze snelheid en de vaak heftige, overdreven reacties doen mij eigenlijk aan heel iets anders denken waar zoiets ook speelt, de financiële markten. Zij kennen ook snelle, onmiddellijke reacties op nieuwsberichten en ook overdrijvingen in de vorm van bubbles of overshooting. Vroeger werden de financiële markten daarbij altijd geroemd voor hun enorme efficiëntie. Alle informatie wordt eenmaal beschikbaar onmiddellijk in de aandelenprijzen verwerkt en zo weerspiegelen deze altijd alle informatie die op een gegeven moment relevant is voor het wel en wee van het betreffende bedrijf. Overdrijvingen als overshooting, tijdelijk te hoge of te lage aandelenprijzen, lijken vreemd in dit verband, maar zij kunnen ook worden verklaard met economische modellen waarin iedereen juist heel rationele verwachtingen heeft, zeg maar bijzonder goed op de hoogte is van wat er allemaal gaande is.

Nou ja, dat was nog in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw. Of er tegenwoordig nog steeds hetzelfde over wordt gedacht, weet ik niet. En of er ook enige rationaliteit achter een shitstorm zit durf ik te betwijfelen. De in Duitsland bekende blogger Sascha Lobo werd laatst slachtoffer van shitstormen. Hij ontving bijvoorbeeld ineens meer dan 40.000 e-mails, van vermoedelijk steeds dezelfde afzender, met daarin altijd alleen het woord Arschloch. Achter zulke acties zou ik geen rationaliteit willen zoeken. Wie wel?

Hoe een shitstorm te overleven

Het enige wat telt, is hoe een shitstorm te overleven en het advies daarvoor is doorgaans deze te negeren. Mailbox opruimen, rustig blijven, niet meteen reageren, nooit reageren tenzij het onverwacht toch een keer om argumenten gaat, je niet laten irriteren, afwachten. Na een week houdt het meestal vanzelf weer op. Het advies is dus eigenlijk een soort struisvogelpolitiek toe te passen, dat helpt het beste.

Wat zijn dat voor mensen die shitstormen veroorzaken? Wie komt ooit op het idee om 40.000 Arschloch-e-mails te versturen? Wat gaat door diegene heen? Zal hij zich daarna voldaan voelen, blij misschien? Blijft hij zijn hele leven zo? Wij weten het niet, maar ik vrees dat het hebben van eigen problemen vaak genoeg niet de oorzaak is. In het internetjargon worden zulke mensen dikwijls ‘trollen’ genoemd.

Hoe dan ook, wat wij van Shitstormen kunnen leren, lijkt me nu wel duidelijk: Vele mensen doen heel domme dingen die onze aandacht niet waard zijn.