Vaste Gasten Archives - Pagina 30 van 91

Foto: daisy.images (cc)

Verloren Oudheid | Nineveh

9 september 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Het culturele vandalisme van IS kwam voor het eerst grootschalig in het nieuws toen de terreurgroep in januari 2015 delen van de stadsmuur van Nineveh opblies. Het bleek het begin te zijn van een veel grotere campagne om sporen van het voorislamitische verleden uit te wissen. Dit verleden zou immers kunnen afleiden van het islamitische ideaal. Het is dan ook typerend dat van alle heidense ruïnes de stadsmuren van Nineveh het als eerste moesten ontgelden.

Reconstructie van de stad Nineveh volgens archeoloog Austen Henry Layard (1817-1894).

De reputatie van Nineveh
In de Oudheid stond Nineveh bekend als een van de grootste en mooiste steden ter wereld. Tussen 705 en 612 v. Chr. was het de hoofdstad van het Nieuw-Assyrische Rijk en als zodanig beschikte de stad over alle luxes die binnen het rijk te krijgen waren. Met ruim 120.000 inwoners afkomstig uit alle delen van het rijk was Nineveh een tijdlang de grootste stad ter wereld. De koningen Sanherib (r. 705-681 v. Chr.) en Ashurbanipal (r. 669-627 v. Chr.) bouwden er hun paleizen en zelfs een van de eerste bibliotheken was er gevestigd. In de Bijbel worden haar inwoners getypeerd als arrogant en decadent en wordt de verwoesting van de stad bejubeld. Dit alles spreekt echter des te meer voor de indruk die de stad maakte op overwonnen volken.

Foto: daisy.images (cc)

Hulspas weet het | Dichter bij God dankzij groenten

6 september 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Zo, dus de Godhelm van Lowlands was nep. Honderdtachtig bezoekers lieten zich die helm op het hoofd zetten, met de mededeling dat de ingewikkelde draadjes die aan de helm hingen, het brein konden stimuleren tot mystieke ervaringen. Ze zouden misschien ‘God’ voelen, zogezegd. Maar die draadjes stelden niks voor – en toch vertelden negentig deelnemers na afloop dat ze iets bijzonders hadden ervaren, daar onder die brommerhelm – en twintig deelnemers spraken zelfs van een intense mystieke ervaring. De bedenker van de grap, David Maij van de Universiteit van Amsterdam, noemde deze uitkomsten (in de Volkskrant) ‘bizar’. Maar het is natuurlijk doodnormaal.

Lowlands is een festival-cum-kermis met veel te hoge horecaprijzen, maar dat is niet erg. Want de mensen komen om iets bijzonders te ervaren. Wie geen zin heeft in kampeermisère kan het gedurende het hele weekend op de radio horen: de ene band is nog fan-tas-ti-scher dan de andere. Werkelijk schitterend, kippenvel, vet, mooi man. En als ik dan luister, hoor ik vooral meer van hetzelfde. (Toegegeven, mijn muzikale voorkeur gaat uit naar de periode 1880-1910, maar ik ben donders goed in staat om popmuziek te beoordelen.) De radiomannetjes en vrouwtjes, en de bezoekers, zijn vast van plan om van Lowlands een buitengewone ervaring te maken – en die ervaring krijgen ze dan ook. Als het niet al te saai is, gaan ze vol overgave richting extase. En met dezelfde verwachting zetten de bezoekers ook de Godhelm op het hoofd. Geen wonder dat de helft van hen ‘iets’ voelt. En die twintig, dat zijn de ware festivalgangers. Die maken de sfeer.

Foto: daisy.images (cc)

De Kroonboekenclub | Albert Helman, De stille plantage

5 september 2016 , 15:30 , door Marc van Oostendorp

COLUMN - Er zijn tijden geweest dat je moest betalen voor boeken, maar die tijden liggen ver achter ons. Integendeel, de beste boeken die je nu kunt krijgen zijn gratis. De boekwinkels liggen vol stapels met slecht leesbare onzin die er dan ook na enkele maanden weer uit verdwenen is om plaats te maken voor nieuwe onzin.

Ondertussen bloeit het gratis boek: overal staan langs de straat kleine minibiebjes opgesteld waar mensen hun boeken neerleggen, zoals ook op menig kantoor een tafel staat met exemplaren Tolstoj en Flaubert van een collega die beseft er niet meer in te kijken. En dan is er nog het internet, waar alle groten van de wereldliteratuur inmiddels verkrijgbaar zijn, en vaak ook nog in heel behoorlijke edities. Wie zou er nog geld neerleggen voor Maartje Wortel als ze gratis Carry van Bruggen kon krijgen?

Alleen: over die wereld van het gratis boek wordt nauwelijks geschreven. In de krant lees je alleen recensies van boeken die commercieel verschenen zijn, nooit van alle meesterwerken die gratis op de markt zijn.

Daar wil ik in dit hoekje van het internet verandering in brengen. Iedere maandag bespreken we in de kroonboekenclub een gratis meesterwerk uit de Nederlandse literatuur of uit de wereldliteratuur – bijvoorbeeld uit het aanbod van de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren (DBNL), of een van de vele buitenlandse equivalenten, maar ook van de plaatselijke minibieb. Kroonboekenclub heet deze boekenclub, naar het kroonboek dat de boekenclubs vroeger hadden: wie in een periode geen boek bestelde kreeg dit gratis toegestuurd. Dat waren soms meesterwerken, want ook toen gold al de wet dat de duurste boeken het minste waard waren.

Foto: daisy.images (cc)

Recensie Zomergasten | Mark Rutte

5 september 2016 , 08:00 , door Max Molovich

RECENSIE - Helemaal aan het eind van Zomergasten met Mark Rutte merkte presentator Thomas Erdbrink op dat zijn gast, door fragmenten te tonen die vrij hard waren, een kant had laten zien die we niet van hem kennen. Rutte antwoordde dat hij ervan houdt als het soms schuurt: “Het moet af en toe even lastig zijn, je moet elkaar soms irriteren, dan kom je tot betere dingen.”

Het moge weinig verbazing wekken dat Onze man uit Teheran niet in staat bleek om het onze minister-president lastig te maken. Erdbrink heeft nu eenmaal de bagage noch de ballen om een virtuoze babbelaar als Mark Rutte tegen de grond te dwingen. Eén keertje kreeg hij Rutte een beetje op de kast (waar Rutte, voor alle duidelijkheid, niet in zit – gelukkig werd dat in een bijzinnetje afgehandeld), toen Erdbrink zich afvroeg of het fragment met Turkse Nederlanders die een journalist intimideerden, nu werkelijk een groot probleem liet zien. Daar schoot Erdrink volgens Rutte precies in de cultuur-relativerende reflex waar de ‘stille meerderheid’ (kennelijk de opvolger van de hardwerkende Nederlander, ik hoorde ‘m vaker langskomen) zo’n genoeg van heeft.

Stevig doorvragen

Rutte had net verteld dat die ‘stille meerderheid’ zich niet meer durfde te uiten tussen het polariserende geschreeuw van de twee dominante uitersten in Nederland (linkse elite die van mening is dat iedereen een vluchteling op z’n zolderkamertje moet opnemen versus rechtse aso’s die overal een piemel in willen zien) en heel even leek het inderdaad een beetje te gaan schuren. Vooral de vraag van Erdbrink aan Rutte wat de Nederturken die de verslaggever intimideerden gemeen hadden met ‘ons’, verleidde mij om op het puntje van mijn stoel plaats te nemen. Maar Rutte antwoordde met een eenvoudig ‘niks’ en we gingen door naar het volgende fragment.

Foto: daisy.images (cc)

Zomergasten | Rubberen Rutte

4 september 2016 , 14:00 , door Prediker

VOORBESCHOUWING – ‘Teflon Tony’ werd ‘ie destijds genoemd, de toenmalige Britse premier Blair. Tefal Tony. Niks kwalijks bleef aan hem plakken. Dat is na het Irak-debacle, waar Blair zich mede verantwoordelijk voor maakte wel iets veranderd, maar nog altijd is hij een graag geziene gast. Tegenwoordig verdient Blair miljoenen met het uitventen van zijn netwerk met de groten der aarde. Slechts in de marges van het publieke debat wordt hem dat kwalijk genomen.

Mark Rutte mag dan de gravitas van een Blair missen, hij beschikt over diezelfde tefalpan-kwaliteit. Politieke affaires glijden van hem af als water van een eendenrug. In zee gegaan met de PVV? Duizend euro beloofd? Bonnetjesaffaire? Rutte zegt gewoon dat hij ‘een grote fout heeft begaan’, kijkt wat spijtbewust de kiezer aan, en hij is weer goed voor een volgende verkiezingsronde.

Of hij lacht het schaterend weg. En kijk, onze wonderboy oogt weer even fris en fruitig als voorheen. Alsof er niks gebeurd is.

Een deel van zijn geheim ligt in zijn vermogen om in alle richtingen mee te buigen, al naar gelang de politieke wind staat. Zelf is ‘ie een sociaal-liberaal, maar als dat electoraal zo uitkomt tapt ‘ie even makkelijk uit een nationaal-populistisch vaatje. Wat dat betreft is Mark Rutte zo’n beetje het politieke equivalent van Mister Fantastic, de rubberen man uit de Fantastic Four.

Foto: daisy.images (cc)

Verloren Oudheid | Wie waren de Assyriërs?

2 september 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Ons verhaal begint in Mesopotamië, het land tussen de Eufraat en de Tigris. De Soemeriërs hadden het gebied tussen 4000 en 2300 v. Chr. gedomineerd, maar onder Sargon van Akkad (r. 2340-2278 v. Chr.) hadden de Semitisch sprekende Akkadiërs de macht overgenomen. In de loop van het tweede millennium v. Chr. ontstonden in Mesopotamië twee Akkadische koninkrijken: Assyrië in het noorden en Babylonië in het zuiden. Babylonië was, mede dankzij de erfenis van de Soemeriërs, al vroeg uitgegroeid tot een centrum van wetenschap en religie, terwijl Assyrië vooral bekend stond als militaristisch. Omdat de Assyriërs zich regelmatig tegen naburige volken moesten verdedigen werd oorlog al vroeg een belangrijk onderdeel van de Assyrische ideologie. De Assyriërs zagen het universum als een chaotisch strijdtoneel waarin zij, onder de bescherming van de god Ashur en onder leiding van hun koning, de goddelijke orde moesten handhaven.

Plaatselijke vorsten uit het Zagrosgebergte brengen tribuut in de vorm van kamelen.
Zwarte Obelisk van Salmanasser III (r. 858-824 v. Chr.)

Een veredelde roversbende?
Uiteraard deelde niet iedereen hun ideologie. In de ogen van hun vijanden waren de Assyriërs waarschijnlijk weinig meer dan een veredelde roversbende. Sinds de veertiende eeuw v. Chr. organiseerden de Assyriërs jaarlijks veldtochten naar omliggende gebieden: de Armeense hooglanden, het Zagrosgebergte, de kusten van de Middellandse Zee en Babylonië. Met hun enorme leger paradeerden de Assyrische koningen door deze gebieden, daarbij tribuut eisende van de plaatselijke vorsten. Deze tribuut moet niet gezien worden als een belasting, maar als een eerbetoon waarmee de vorsten aangaven de koning van Assyrië als hun meerdere te erkennen. Vrijblijvend was deze tribuut echter niet. Vanwege de militaire dreiging stuurden de meeste vorsten direct hun tribuut zodra de koning in aantocht was. De koninkrijken die weigerden te betalen werden meestal onder de voet gelopen door het superieure Assyrische leger, dat hun akkers plunderde, hun steden plat brandde en hun leiders op de meest gruwelijke manieren ter dood bracht. Wanneer de Assyriërs echter weer vertrokken waren, gingen de plaatselijke vorsten weer hun eigen weg.

Foto: daisy.images (cc)

Hulspas weet het | Veelbelovend doolhof

30 augustus 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Zouden ze elkaar ooit nog eens tegenkomen, de psychologen en de biochemici? Het heeft er nu in ieder geval veel van weg dat ze in afzonderlijke universa wonen. En toch gaat het om één en hetzelfde onderwerp: ziekten van het brein. Vallen die ziekten echt chemisch aan te pakken, of gaat het om geestelijk ontsporingen waarbij hooguit een goed gesprek uitkomst biedt? Voorlopig gaan beide partijen elkaar zorgvuldig uit de weg. Men moppert wat, en trekt verder. Beide in de waan af te stevenen op de waarheid. And never the twain shall meet.

Het zijn natuurlijk de biochemici die voortdurend in het nieuws komen. Deze week weer: medewerkers van het Salk Instituut in La Jolla zijn dolenthousiast over een enkel eiwit dat de indruk wekt veel geestelijke problemen te verlichten. Het gaat om neureguline-1, een stof die in ons eigen lichaam wordt aangemaakt en vooral in het brein aanwezig is. Muizen met Alzheimer, die daardoor grote moeite hebben om een weggetje door een doolhof te onthouden, en aan wie dit eiwit werd toegediend, bleken daarna ineens veel beter in staat om die correcte weg te onthouden.

Een aardige vondst, goed voor een persbericht, Gefundenes Fressen voor media die graag ‘doorbraken’ publiceren – maar nog verre van een doorbraak. Het gaat immers om muizen. En de regel is nog altijd: wat werkt bij een muis, hoeft he-le-maal niet te werken bij een mens. (Als muizen genezen het doel was van de wetenschap, had zij alle prangende vraagstukken inmiddels al opgelost.)

Foto: daisy.images (cc)

Recensie Zomergasten | Andrea Maier

29 augustus 2016 , 07:30 , door Max Molovich

RECENSIE - Zomergasten met Andrea Maier begon met een serie korte fragmenten waarmee de hoogleraar gerontologie (de wetenschap die zich met ouderdom bezighoudt) aan ons werd voorgesteld. We zagen Maier voor een huisje staan. Een oud huisje. Ze zei dat het huisje mankementen had en hier en daar verzakt was, maar dat dit z’n eigen schoonheid had.

De schoonheid van het ouder worden, kwam tijdens de rest van de avond niet aan de orde. Ook niet toen we net een fragment uit ‘69: liefde, seks, senior’ hadden gezien, waarin een ouder echtpaar vertelt hoe hun seksleven door de ouderdom is veranderd en dat inmiddels de handen en de mond belangrijker zijn dan de geslachtsdelen. Het was een ontroerend fragment dat een mooie aanleiding had kunnen zijn om het ook even te hebben over de manier waarop aftakeling juist voor verdieping kan zorgen. Maar Maier liet het fragment zien om te kunnen praten over het taboe van seks op oudere leeftijd, waar zij in haar tijd als arts vaak tegenaan liep. Op zich prima, maar het toonde ook aan wat ik deze avond miste: de meeste fragmenten waren een aanleiding om een beroepsmatig puntje te maken, niet omdat het indruk op haar had gemaakt. En dat leverde een vrij eentonig avondje op.

Foto: daisy.images (cc)

Striptease op de Olympische Spelen

28 augustus 2016 , 14:00 , door Prediker

COLUMN - Geen idee wat ik voor zinnigs over Zomergast Andrea Maier zou moeten zeggen. Ze schijnt een wetenschappelijke superster te zijn, die baanbrekend onderzoek doet naar celveroudering. Ze gaat aldus helpen de eeuwige jeugd onder handbereik te brengen. Een slecht idee als u het mij vraagt, maar ik ben dan ook misantropisch aangelegd. Het wordt ongetwijfeld een boeiende uitzending.

Laten we het over wat anders hebben.

Of er nog wat gebeurd was op de laatste dag van de Olympische Spelen?, wilde Molovich weten. Hij had zich verloren in de donkere ogen, de van levensvreugde zingende glimlach en de blijde boodschap van Griet op de Beeck, en de collectieve galbak die Twitter heet blijkbaar gelaten voor wat ‘ie was.

Nou Max, wel eens twee worstelcoaches een striptease zien geven op een Olympische mat? Een tragikomisch moment van epische proporties, dat heb je gemist. Hier zal nog jaren na dato over gegniffeld worden.

Dat duo kwam zich natuurlijk niet zomaar uitkleden: daar ging het een en ’t ander aan vooraf, dat zult u begrijpen.

Mongolië en Oezbekistan worstelden om brons. Steppenvolken en worstelen, dat is zoiets als Nederlanders en schaatsen: een nationale folkore én iets om internationaal in uit te blinken. De laatste ronde was aangebroken, en daarmee het uur van de waarheid.

Foto: daisy.images (cc)

Verloren Oudheid

26 augustus 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Augustus 2016. Een coalitie bestaande uit Iraakse regeringstroepen en de Koerdische Peshmerga omsingelt de stad Mosoel, de laatste Iraakse metropool die nog in handen is van IS. De alliantie maakt zich op om de stad te heroveren. Op elk moment kunnen zij in actie komen en het nu al ruim twee jaar durende schrikbewind ten einde brengen komen. Weldra zal IS niet meer zijn dan een voetnoot in de geschiedenisboeken.

Het schrikbewind van IS

De schade die IS teweeg heeft gebracht is enorm. Tienduizenden mensen zijn door het oorlogsgeweld en door executies omgekomen, de verhoudingen tussen soennieten en sjiieten zijn nog verder verslechterd en de wreedheden van IS zullen de komende decennia als nationaal trauma blijven voortleven onder de Irakese bevolking. De vernietiging van waardevol cultureel erfgoed, waaronder vele Assyrische opgravingen en Romeinse woestijnsteden in Syrië, lijkt in dit grote plaatje slechts een bijzaak.

Wat gaat er verloren?

Toch heeft deze bijzaak veel mensen in het westen erg geschokt. Wij westerlingen vinden namelijk dat je respect moet hebben voor kunstschatten en historisch erfgoed, al weten we niet precies waarom. We voelen ons machteloos wanneer standbeelden van Assyrische vorsten met hamers kapot worden geslagen, al weten we niet precies wie de Assyriërs waren. Dat er in het Midden-Oosten veel oudheden zijn weten de meeste mensen wel, maar op school en ook in de media hoor je er weinig over. Dat er iets verloren gaat is wel duidelijk, maar wat gaat precies verloren?

Foto: daisy.images (cc)

Nieuwe columnisten

26 augustus 2016 , 15:25 , door de Redactie

Nieuwe columnisten! Vandaag vindt u de eerste column van Daan Nijssen, die u achtergrondinformatie zal gaan geven over het erfgoed dat de laatste jaren in landen als Syrië, Egypte en Irak is vernietigd: iedereen veroordeelt het vandalisme maar niemand kent de verloren culturen.

Er zullen de komende tijd meer columnisten komen. Hiermee herneemt Sargasso een oude traditie, momenteel nog voortgezet door ‘Kiezen en delen’, om om iedere middag om half vier een column te plaatsen. De redactie heet Daan en zijn nieuwe collega’s van harte welkom.

Foto: daisy.images (cc)

Recensie Zomergasten | Griet op de Beeck

22 augustus 2016 , 07:30 , door Max Molovich

RECENSIE - “Zomergasten is afgezakt tot ouwe televisie kijken en daar een potje bij mijmeren”, sprak iemand dit weekend tot mij. Laten we hopen dat hij naar Zomergasten met Griet op de Beeck heeft gekeken; zijn typering werd op twee essentiële punten weerlegd. Want 1) veruit de meeste fragmenten waren afkomstig uit deze eeuw en 2) Op de Beeck bleef zo ver weg van mijmeren als menselijkerwijs mogelijk. Ze houdt niet van koetjes en kalfjes, noch van anekdotes. Haar favoriete stokpaardje: het leven is maakbaar, zolang de sterren gunstig staan en je bereid bent om tot de bodem te gaan.

Het gaat haar niet om geluk. Geluk is overroepen. De Vlaamse schrijfster van Vele hemels boven de zevende, Kom hier dat ik u kus en Gij nu streeft naar intensiteit, waarin het mooie en het lelijke naast elkaar kunnen blijven bestaan. Ze wil de banaliteit van het dagelijks leven te lijf gaan, alles eruit halen wat er in zit. En door de schrijven, kan ze daar in alle hevigheid aan ontsnappen.

De mens, aldus Op de Beeck, heeft de neiging om al zijn tekortkomingen, al zijn frustraties, alle emoties en zwakheden onder het tapijt te schoffelen, om vervolgens op het tapijt te gaan staan en net te doen alsof hij de bobbel ellende die eronder ligt niet voelt. Maar wat elk mens zou moeten doen, (als het even kan met hulp van een begenadigd therapeut), is om dat tapijt op te tillen. En om het beest dat eronder ligt in de ogen te kijken en bij de kladden te vatten. Hij moet het gevecht met hem aan gaan en zichzelf zo bevrijden van die ondraaglijke ballast, zodat hij eindelijk zichzelf kan worden. “Iedereen in therapie!”, jubelde Op de Beeck. Waarna presentator Thomas Erdbrink haar op de sofa probeerde te leggen. De moeilijkheid daarbij: Griet op de Beeck wilde wel een tipje van haar tapijt oplichten, maar niet helemaal. Ze had zichzelf weten te bevrijden en die bevrijding had haar enorm veel gegeven, maar om ons precies te vertellen hoe het beest eruit had gezien, dat bleek onmogelijk. Zo zagen we de contouren van het beest, maar wat ze echt zag toen ze in de bek van het monster keek, daar bleef het naar raden. Liever liet ze de fragmenten het werk doen.