serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Diefstal

De grootste kunstliefhebbers zijn criminele kunstliefhebbers. Gestolen kunst gedijt goed. Afgelopen week waren er 4 kunstdiefstallen in het nieuws, over heel juni haalden 7 kunstroven de media.

Uit de Sint-Baafskathedraal in Gent is het marmeren kunstwerk ‘Salome’ van Jan van Oost gestolen. Ook te zien aan het eind van dit filmpje. Met dank aan Gentblogt.be.


In New York werd ‘Cartel de Don Juan Tenorio’, een werkje van Salvador Dali, in een boodschappentas ontvoerd en een paar dagen later per post retour gestuurd.

In het Drentse Nieuw-Weerdingen werden twee bronzen beelden (per stuk 200 kilo en 60 keer zoveel euro waard) van Ariane Stam uit een woning gestolen. In Nieuw-Haamstede verdween een miniscuul sculptuurtje van de Belg Piet Duthoit, tijdens een open dag.

Uit de beeldentuin van Galerie 15a in Lochem zijn een klein wit marmeren beeld en een roestvrijstalen kubus van hun sokkels gelicht. Allebei werken van Erik van Spronsen.

Uit het gemeentepark van het Belgische Kapellen verdween de metalen sculptuur ‘Easy Rider’, van Paul Van Hoeydonck.

Tijdens een kunstmarkt in Nijmegen werden 30 geborduurde portretfoto’s van Wilma van de Beek gestolen.

De politie zou er de handen aan vol moeten hebben, maar waarschijnlijk zal de opsporing van de gestolen waar niet hoog op de agenda staan. D66 pleit er al jaren voor het publiek er bij te betrekken, door het opzetten van een openbare databank. Op aandringen van de Tweede Kamer hebben de laatste verantwoordelijke ministers (2005 – Van der Laan en 2008 – Ter Horst) wel voor een databank met gestolen kunst gezorgd, maar in mei gaf Halbe Zijlstra nog te kennen niets voor een openbare databank te voelen (in antwoord op vragen Kamercommissie – pdf).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kanalen

Geen land, maar water / Geen water, maar land / Land dat op water drijft / Vlak land derhalve / Twee kanalen die elkaar snijden / liggen in hetzelfde vlak / Land waarin gesneden wordt / Water waarin gesneden wordt / Vaarwater“.

Een gedicht van Gerrit Krol, gemonteerd op een door Regina Verhagen 12 meter hoge gemaakte paal, maakte onderdeel uit van Woordenstroom. Twaalf kunstwerken, voorzien van teksten van twaalf dichters of schrijvers werden in 2006 en 2007 langs het Prinses Margrietkanaal, het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal geplaatst. Op de afbeelding boven dit artikel zie je een fragment van het werk van Verhagen en Krol. Meer over kunst langs de kanalen tussen Lemmer en Delfzijl lees je hier.

Omdat ons land nu eenmaal doorsneden is met waterwegen, vandaag wat extra zomertips over kunst langs kanalen.

Geen specifiek Nederlandse specialiteit. Door heel Europa vind je vaarroutes die met kunst zijn opgetuigd. In België viert men dit jaar de 150-jarige verjaardag van het kanaal Roeselare-Leie. Onderdeel van alle feestelijkheden is het project Kanal (pdf). Onder het motto ‘Ondernemen is een kunst’ worden bedrijfsgebouwen langs het kanaal voorzien van kunstwerken. Op tien gebouwen tref je werk aan van negen kunstenaars.
Koen Vanmechelen, ‘Ínzicht’ op de gevel van een veevoederbedrijf.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Sportzomer

Het lijkt wel of de zomer uit louter sport bestaat. Tot 1 juli het EK voetbal, gevolgd door het tennis op Wimbledon (25 juni – 8 juli), de Tour de France (30 juni – 22 juli), de Nijmeegse Vierdaagse (17 – 20 juli) en de moeder aller sporten, de Olympische Spelen, van  27 juli tot 12 augustus. Na onze editie over voetbal en kunst, nu wat andere sporten en kunst.

De tennistoernooien op Roland Garros en Wimbledon leveren elke keer weer discussies over gras en gravel. Op welke ondergrond wordt het mooiste tennis gespeeld? Laurent Perbos biedt meer mogelijkheden.


Om hier te tennissen moet je die sport met roeien of zwemmen combineren.

Fietsen en kunst. Al eens de Tour de France-sculptuur gezien bij Pau, een van de roemruchte etappefinishplaatsen van de Tour?


Leuk idee om de Tourrenners eens te laten finishen onder deze, van fietsen gemaakte triomfboog van Mark Grieve en Ilana Spector?

Op de afbeelding boven dit artikel zie je de Olympische fiets van de Chinees Meng Jie. Hij wilde er het land mee door rijden ter ere van de Olympische Spelen in 2008. De BBC had er een filmpje over.
De komende Olympische Spelen gaan gepaard met veel kunst. In Art in the Park, kunst op het Olympische terrein,  kun je o.a. deze sculptuur van Monica Bonvicini zien. Zo ziet Run er bij nacht en bij dag uit. De BBC toont meer kunstwerken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Voetbalplaatjes

Als het Nederlands elftal blijft spelen zoals gisteravond zal het snel voorbij zijn, maar er is bijna niets te koop waar je geen voetbalplaatjes of gadgets bij krijgt. Misschien een goed idee voor musea als er een tentoonstelling gepromoot moet worden?
Sargasso kan natuurlijk niet achterblijven. Ja, het kan wel, maar we willen de klantenwerving een boost geven. Kunst op Zondag levert daarom nog één keer voetbalplaatjes en dan moet het afgelopen zijn. Want mooiere als deze kun je nergens krijgen.

Voetbal is ook politiek en business. ‘Fusion’ (2001), een videofilmpje van de Zwitserse Ingeborg Lüscher.

Hij was ooit profspeler bij Roda JC. Nu maakt Raymond Cuijpers onder andere interactieve voetbaldiagrammen.

Voetbal tot kunst teruggebracht in de vorm van animatiefilmpjes van Richard Swarbrick. Bijvoorbeeld Tottenham Hotspur tegen Inter Milan. Hier de klassieker FC Barcelona – Real Madrid.

Een erg leuk initiatief bij de amateurclub ASV Arsenal: ‘Terreinwinst’. Elf kunstenaars in uiteenlopende disciplines kregen de opdracht rond de voetbalvelden kunst en in het clubhuis aan te brengen. Zoro Feigl installeerde Wave, stadionstoeltjes op hydraulische palen.

En LUSTlab, designersbureau voor digitale media, leverde Good Vibrations. Een interactieve voetbal, waarin technologie is aangebracht die de trappen tegen de balen de bewegingen omzet in geluid, op het veld te horen via de geluidsintstallatie.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Zomer

Wat er al niet wordt georganiseerd om de mens voor ledigheid te behoeden tijdens de zomerse vakantiemaanden. Veel sportevenementen, dans-en muziekfestivals, en dit jaar ook de verkiezingcampagne. Geef het volk brood en spelen. Als het een beetje mooi weer wil blijven gaan we natuurlijk naar buiten. Vandaag de KoZ-zomertips. Met vooral kunst die buiten is te zien. In stad of in de natuur. Wegens de beperkte ruimte alleen zomerkunst In Nederland en België.

Wil je werk bekijken van kunstenaars die in Kunst op Zondag de revue passeerden, ga dan naar  Beaufort 04, de Triënnale voor Hedendaagse Kunst aan Zee. Op 30 locaties langs de Belgische kust kun je, onder andere, werk zien van Jannis Kounellis (zie afbeelding boven dit artikel). Hij figureerde in de Armoede-aflevering van KoZ. Ook de groep Claire Fontaine (uit deze KoZ) en Isaac Cordal (uit deze en deze KoZ) zijn langs de Belgische kust te zien.
Uit de voorgaande edities van Beaufort is een beeldenpark overgebleven, die ook de moeite waard is om langs te flaneren.

Op het loverrijke Lange Voorhout en in museum Beelden aan Zee, zijn bij Den Haag Sculptuur deze zomer Zuid-Afrikaanse kunstenaars van de Rainbow Nation te zien. Waaronder Angus Taylor….

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Verkiezingen

Terwijl de politiek zich opmaakt voor de naderende verkiezingen, gaan we vandaag eens kijken of er ook nog kunst bij komt kijken.

Kunst heet vrij te zijn, dus ik kan me voorstellen dat maar weinig kunstenaars zich met de electorale propagandamachine wensen in te laten. Hooguit reageren kunstenaars er op. Zoals de Portugese kunstenaar Luis Sezões, die verlaten en vervallen reclameborden fotografeert.  In zijn project ‘Fallen Empires’ komen ook skeletten voor van borden waar ooit verkiezingsposters hingen.  Zie de afbeelding boven dit artikel.

Waarmee we op het saaiste onderdeel van de verkiezingen komen. Wat een treurigheid hangt er straks weer op de politieke billboards. Zijn er geen hedendaagse Albert Hahn, Henri Pieck en Richard Roland Holst te vinden? Is het roemruchte ‘blote meisje met koe’, de laatste kunstzinnige oprisping geweest in de Nederlandse verkiezingscampagnes?

In andere landen lijkt het soms anders te gaan. Lijkt, want de beroemde Obama “Hope’-poster van Shepard Fairey was een initiatief van de kunstenaar zelf. Het elan van Obama inspireerde talloze Amerikaanse kunstenaars en Amerika hing vol van hun kijk op een nieuw presidentschap. Zo zag Ron English het: Obama de nieuwe Abraham Lincoln. Hier zijn website.

Kunstenaars worden weinig gevraagd om een inbreng in de verkiezingscampagnes, ze reageren er wel op. In de stijl van Fairey’s Hope-poster becommentarieerde Konstantin Kallendareff de kandidatuur van Putin: We vote Vodka, onderdeel van de in februari gehouden tentoonstelling No comment Art, in Moskou.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | … en vliegwerk.

Met gekunstelde constructies worden nieuwe regeringen gevormd die een weg uit de eurocrisis moeten zien te vinden. Kunst en vliegwerk lijkt alledaagse politieke ambachtelijkheid te zijn. Zou dat vakmanschap niet eens opgepimpt moeten worden door ook eens te rade te gaan bij de meesters van kunst en vliegwerk? De Leonardo da Vinci’s en Panamarenko’s als adviseur?

Wie wil niet kunnen vliegen, als hij aan de rand van de afgrond staat? Gelijk Pepto Bismo van Panamarenko? De Panamarenko-website noemt deze bevlogen Belg kunstenaar, ingenieur, fysicus, uitvinder en visionair. Hij heeft veel bedacht om de zwaartekracht te overtroeven.

Net als Panamarenko, is ook Jamie Hamilton schatplichtig aan de Leonardo da Vinci. De afbeelding boven dit artikel (Sidereal motion, 2005) laat dat duidelijk zien.

Hamilton’s Satelliet (2004) doet denken aan de roeptoeters die wel weg weten met de eurocrisis.

Het politieke kunst en vliegwerk wordt misschien iets teveel overheerst door opgeblazen ego’s. Pawel Althamer dupliceerde zichzelf en ging de lucht in.

Voorlopig komt kunst en vliegwerk niet verder dan dromen over hoe de wereld er uit moet zien. Masakatsu Sashie laat daar wat varianten van zien.

PvdA-leider Diederik Samson zei het al: “Ik ben tot alles bereid, als iedereen over zijn schaduw heen wil springen.” En dat probeert de Kunduz-coalitie nu, zonder de PvdA. Lovis Osterik verbeeldt hoe mensen van hun schaduw weg willen vliegen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Waarde

“Er is een dunne toplaag van mensen die minder heil zien in investeringen in bijvoorbeeld aandelen en obligaties en kunstwerken als een veilige belegging beschouwen”. Dat stelt cultureel econoom Filip Vermeylen in een interview met Nuzakelijk.nl. Er gaat een berg geld om in de kunsthandel.
(Sebastian Errazuriz en Thomas McDonell: Shredded Money, 2008).

Crisis of niet, de laatste weken sneuvelen records op kunstveilingen.

Werken van Mark Rothko (Oranje, rood, geel) en Edvard Munch (De Schreeuw) haalden het nieuws met opbrengsten van 87 en 120 miljoen dollar. In mei ging meer werk voor boven de 10 miljoen dollar door de handen van de veilingmeesters van Sotheby’s en Christie’s. Werken van Picasso, Matisse, Cézanne, Dali, Miro en Brancussi werden verkocht voor bedragen van 12 tot 29 miljoen dollar.
Van Cézanne ging een aquarelletje kaartspelers voor ruim 19 miljoen dollar weg. Zijn kaartspelers in de olie werden in februari door een emir in Qatar voor 250 miljoen dollar op de kop getikt.
(De kluizen gaan open? Streetart in 3D van Kurt Wenner: The Money Pit, Compare the market).

Het Van Goghmuseum mag in de handjes knijpen dat ze nog een knotwilg van Vincent van Gogh voor een luttele 2 miljoen dollar wisten te bemachtigen. Daarmee is het museum nog niet de spekkoper van het jaar. De Amerikaan Zachary Bodisch kocht in een kringloopwinkel voor 14 dollar een linoleumsnede van Picasso. De man had miljonair kunnen worden, maar hij nam genoegen met de 7000 dollar, die een verzamelaar er voor over had. De gelukkige vinder is zwaar getild, want op de ranglijsten van duurst verkochte werken is Picasso is goed voor een gemiddelde 53 miljoen dollar per werk. Vreesde Zachary Bodisch voor zijn gezondheid?
(Riccardo Pittaluga, uit de serie Warning: Money!).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vrijheid

We hebben Bevrijdingsdag weer achter de rug en worden vandaag in alle vrijheid wakker. Hoewel het in praktijk niet overal het geval is, heet kunst vrij te zijn. Zelfs in ‘vrije landen’ staat de vrijheid van de kunstenaar menigmaal ter discussie, zeker als een werk tot enige opschudding leidt.
Dat zal altijd wel zo blijven. Ook al is de vrijheid van de kunstenaar erg relatief, de kunstenaar moet altijd alle vrijheid nemen die hij of zij nodig acht. Anderen behouden de vrijheid daar over te zeggen wat men wil.

Vandaag in Kunst op Zondag: hoe zien kunstenaars vrijheid? Geen clichés met witte duiven of obligate standbeelden van vrijheidshelden. Maar wel:

They hate us for our freedom. Deze woorden van Bush, na de aanval op de Twin Towers, gebruikte het Franse collectief Claire Fontaine in een vlammende installatie met de bedoeling er op te wijzen dat de een zijn vrijheid, de ander zijn dood kan betekenen.

Niet alleen Claire Fontaine legt een relatie tussen vrijheid en agressiviteit. Shaun O’Connor ziet maar één keuze.

Als vrijheid al niet in verband met geweld wordt gebracht, dan vaak wel met beperkingen. Zoals dit hekwerk van Sean Martindale.

Natuurlijk ontbreken vrijheid van geschreven en gesproken woord niet. Shawn HibmaCronan, beeldhouwer en meubelmaker, maakte de Freedom Press. Een apparaat dat door één mens is te bedienen en het woord ‘freedom’ reproduceert.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Citaten en covers

De editie van 8 april begon met ‘Fontaine d’oeufs’ van fotograaf Sergio Bertolini. De pisbak met eieren is onderdeel van Bertolinis serie “The Egg Across XX Century Visual Art”, waarin hij kunstwerken van Marcel Duchamp, René Magritte, Roy Lichtenstein en anderen digitaal met eieren bewerkte.

Kunst is altijd een reproductie van iets anders. Dat daarbij kunst zelf als inspiratiebron dient, mag vanzelfsprekend heten. Kunst inspireert ook de kunstenaar. Of het om pure inspiratie, recylcling, citaatkunst, plagiaat, parodie of hommage gaat, mag je zelf beoordelen. Vandaag kunst door kunst geïnspireerd.

Laten we het niet hebben over het ge- of misbruik van Mona Lisa. Hoe vaak die dame is geciteerd, is niet meer te overzien. Om nog eens naar Marcel Duchamp terug te gaan: de komiek haalde er in 1919 de meest gebruikte, dus flauwe grap mee uit. Een snorretje en een sikje er op gekrast. De grap werd in 1954 herhaald door Salvador Dali, maar hij maakte iets meer werk van zijn ‘Zelfportret als Mona Lisa’.

Meer, veel meer, over het gebruik van de Mona Lisa vind je op de website van ‘art information consultant’ Robert A. Baron. Ik raad u vooral hoofdstuk 2 en hoofdstuk 12 aan. Zeker weten doe ik het niet, maar ik vermoed dat naast de Mona Lisa, het Laatste Avondmaal ook veel is geciteerd. Waarmee Leonardo da Vinci wellicht de meest geciteerde oude meester is.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Gedicht

Günter Grass dichtte wat hij gezegd wilde hebben. Leon de Winter raakte meedogenloos geïspireerd en dichtte terug.
Beeldende kunst kan al tot discussie leiden, maar lang zo vaak niet als woorden dat doen. Hoe zouden discussies verlopen als er alleen in versvorm gedebatteerd zou worden? En dan niet in Sinterklaasrijm, maar liefst in poëzie met een grote P. Op zijn minst moet dat tot enige bedenktijd leiden voordat de spreker zich uit. Dat kan voordelig zijn.

Vandaag zomaar wat gedichten. In de openbare ruimte, in beeld of andersom. Helaas een korte bijdrage vandaag, want hier hapert de techniek minstens tot maandag.

Poëzie zien we buiten meestal in beeld op bordjes en gevels. In Leiden begin men in 1992 op muren gedichten aan te brengen. Op de afbeelding boven dit artikel zie je een fragment van het gedicht “O “ van Jan Eijkelboom.

O, dat ik ooit nog eens
een vers met o beginnen mocht,
dat het dan ongezocht een ode
werd waarin zeg maar een dode
dichteres tot leven kwam
ofwel een warm lief lijf
tot marmer werd waardoor
voor wie daarvoor gevoelig is
een adem ging als was het
leven nu voorgoed betrapt.

Maar nee, wat bij mij ingaat
moet bezinken,
verdicht zich tot een sprake-
loos substraat
dat roerig wordt en uit wil breken
en soms vermomd de mond verlaat.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Eieren

Een voor de hand liggende keuze vandaag: eieren. Pasen is het enige feest waar iedereen zijn creativiteit op de vierkante centimeter kan botvieren. Het enige feest waar zichtbaar wordt dat in iedereen een kunstenaar schuilt. Pasen is eigenlijk de metafoor van “Kunst maken? Dat kan mijn kind ook!”

De “echte” kunstenaars gooien terug met eieren, waaraan je meteen ziet dat een “kunstei” maken toch niet zo eenvoudig is. Geïnspireerd door “The Egg Across XX Century Visual Art” van fotograaf Sergio Bertolini (afbeelding hierboven), gaan we eieren zoeken in de wereld der kunsten.

Op doek kom je het ei vooral tegen in de stillevens van oude meesters. Het ei was zelden hoofdonderwerp. Op zijn website verzamelt de Portugese schilder José Manuel Santiago Ribeiro surrealistisch werk, waarmee hij regelmatig tentoonstellingen in Coimbra organiseert. Daar vinden we heel wat bijzondere eieren op doek.
© Santiago Ribeiro Surrealisme Eggs

Wie op internet paaseieren gaat zoeken stuit al gauw op het Fabergé-ei. Een juweeltje van een ei, dat echter weinig met kunst te maken heeft. De goudsmid Peter Carl Fabergé kreeg van Russische tsaren de opdracht prestigieuze eieren te maken, die zij als paascadeautje konden weggeven. Wie anders dan Jeff Koons heeft zo zijn eigen visie op het bling-bling-ei.
Museum Boijmans van Beuningen wist een van zijn gigantische eieren te bemachtigen en stelt “Baroque Egg With Bow” drie jaar lang ten toon. Wie een paar miljoen euro van dichtbij wil zien, moet er eens naar gaan kijken.
cc Flickr kalevkevad’s photostream Jeff Koons Baroque Egg With Bow

Vorige Volgende