Kunst op zondag Archives - Pagina 44 van 55

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Dansend 2014

5 januari 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

Als er één kunstdiscipline is, waar het zweet van afdruipt, dan is dat wel de dans, schreven we in de eerste Kunst op Zondag onder redactie van ondergetekende. En om met een goed voornemen voor 2014 te beginnen: komend jaar zullen we meer aandacht besteden aan andere kunstdisciplines dan alleen beeldende kunst.

Eigentijdse dans mag wel de ultieme performance worden genoemd. Een kunstvorm waar beweging, beeld en muziek in één theatrale voorstelling worden gegoten. Wellicht is het de enige kunstvorm waar sprake is van lichamelijke uitbuiting. Choreografen vragen het uiterste van dansers. Het is dat zij dat vrijwillig doen, anders zou het een vorm van slavernij zijn.

Om je in de stemming te brengen vandaag een ruime greep uit het dansaanbod tot juli. Geïllustreerd met filmtrailers van tien van de 19 voorstellingen, die in dit exceldocument op een rij staan. Gesorteerd op datum en ook op naam van het dansgezelschap en op plaatsnaam, zodat je weet wat er bij jou in de buurt te zien is.

We zitten halverwege het theaterseizoen. Misschien heb je één van de voorstellingen al in 2013 gezien. Dan kun je in de reacties de lezers laten weten wat je er van vond. Aanvullende tips op de lijst zijn natuurlijk ook welkom.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vuurwerk

29 december 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

De 49e KOZ van 2013 is de laatste van dit jaar. En hoewel het tegen wettelijke regels is, knallen we er vandaag al uit met kunst en vuurwerk.

Daarmee leveren we misschien hét argument om alleen ‘georganiseerd’ vuurwerk toe te staan. Want laten we wel zijn, al die amateur vuurwerkafstekers maken er een zootje van. Lukraak knallen, het ziet er niet uit. En daar komen dan de jaarlijkse slachtoffers en schadeposten bij.

Laat het over aan mensen die verstand hebben van pyrotechniek. Dat zijn natuurlijk de professionele vuurwerkmakers. En er zijn kunstenaars die met vuur en knallen iets bijzonders trachten te maken.

Machiel Braaksma riep de hulp in van een professionele vuurwerkmaker voor deze raamexpositie.

[kliktv nr=1]

Hoe zouden we het vinden als op 1 januari alles onder de verf zit, in plaats van vuurwerkresten?

Kijk naar Paint Explosions van Pieter van den Bosch.

[kliktv nr=4]

Anna Burns en Thomas Brown lijken met Pop Pop Bang een aardig alternatief voor vuurwerk gevonden te hebben. Op 2 minuut en 33 seconden van dit filmpje komt hun pyromanietechniek toch tevoorschijn.

[kliktv nr=5]

Een knallend zelfportret van performancekunstenares Gwendoline Robin. Schrik niet, ze heeft deze performance vaker gedaan, zonder blijvende schade.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kaarsen

22 december 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er zijn mensen die met kerst hechten aan ouderwets kaarslicht. Als u met kerst zulk nostalgisch licht wenst, neem dan eens één van deze kaarsen in huis.

In een eerdere aflevering van Kunst Op Zondag zagen we al een man als kaars opbranden. Onderdeel van een opstelling waar ook dit beeld stond.

Urs Fischer – Untitled, 2011.

In dit filmpje de opbouw van het beeld, het aansteken van deze reuze kaars en hoe het verder afliep.
[kliktv nr=1]

Als u kaarsen branden leuk vind, bedenk dan ook wat u met kaarsvet kunt doen.

Ferdi Rizkiyanto – Uncharted, 2013. Digitaal gemanipuleerde kaars.

Doe meer met kaarsen. Hong Yi liet kaarsen het werk doen. Resultaat? Een portret van zangeres Adele.
[kliktv nr=2]

Atelier WM – Handkaarsen.

Pascal Smelik demonstreert hoe hij de vormen maakt voor zijn kaarsrecht-serie.
[kliktv nr=3]

Teresa Houghmaster van Little Dead Things vind de Kerstman als kaars te weinig duidelijk maken wat een lont in je hoofd doet. Dan maar zo.

De Belgische modeontwerpers An Vandevorst en Filip Arickx, werkzaam onder de naam A.F. Vandevorst, lieten in 2011 deze kaars maken voor hun show op de Arnhem Mode Biënnale.
[kliktv nr=4]

Doet u de kaarsen uit voor u slapen gaat? Alvast een prettige kerstweek gewenst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Tussen de oren

15 december 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Kunst zit tussen de oren. Delen van de hersenen spelen een grote rol bij het maken van kunst en bij het waarderen van kunst. Al jaren onderzoeken wetenschappers hoe kunstenaars functioneren en hoe kunstliefhebbers kunst waarderen. De onderzoeksresultaten zouden nuttig kunnen zijn op gebied van onder andere de ontwikkeling van artificiële intelligentie, cultuureducatie en behandeling van diverse (geestes)ziekten.

Wetenschappers van de Vanderbilt University in Nashville organiseerden een experiment waarbij muzikanten en mensen zonder muzikale training dezelfde creatieve opdrachten uitvoerden. De muzikanten bleken vindingrijker en overdachten informatie ook op een kwalitatief betere manier.

Bij elektrische stimulatie van de linker dorsolaterale prefrontale cortex blijken proefpersonen concrete schilderijen en foto’s mooier te vinden. De onderzoekers denken dat oordeelsvorming over abstracte kunst anders verloopt dan bij niet-abstracte kunst, omdat er andere hersengebieden bij betrokken zijn.

In een experiment werden 29 ballerina’s en 20 vrouwelijke roeiers rondgedraaid in een stoel en moesten aangeven hoe snel ze dachten dat ze nog aan het draaien waren zodra de stoel stopte met bewegen. Hun hersenactiviteit werd in kaart gebracht op MRI-scans.

De danseressen bleken een veel betere kijk op de situatie te hebben. De ballerina’s met de meeste ervaring bleken zelfs resistent tegen het duizelen. Het doel is nu de specifieke hersenregio’s bij patiënten met chronische duizeligheid te onderzoeken, om van daaruit aan een behandeling te werken

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Voorbij Nelson Mandela

8 december 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nelson Mandela zal als herinnering een rol blijven spelen in hoe Zuid-Afrika verder moet. Speelt kunst daarin een rol?

In de vele reacties op de dood van Nelson Mandela wordt het icoon dat hij bij leven al was ook met kunstuitingen onderstreept. Van ’10 fantastische artistieke eerbetonen aan Mandela’ tot ‘Top tien songs over Mandela’.

Nelson Mandela had de statuur van een popidool. De man had natuurlijk ook een prachtige kop, die op veel schilderijen, muurtekeningen en in andere artistieke uitingen steeds meer een symbool werd van hemzelf, in plaats van waar de icoon voor zou moeten staan. Het is niet te hopen dat het met Mandela’s hoofd net zo vergaat als met die van Che Guevara. Te zien op posters en T-shirts en weinigen die nog weten waar de man voor staat.

Er zijn gelukkig kunstwerken die een eerbetoon aan Mandela zijn en net iets verder gaan dan de gemiddelde “ik hou van Mandela”-portretten.

Eén van de fraaiste werd vorig jaar onthuld vlakbij de plek waar Mandela in 1962 werd gearresteerd. Het begin van zijn 27 jaren gevangenschap.

Vijftig stalen pijlers, in hoogte variërend van 6,5 tot 9,5 meter hoog zijn zo bewerkt dat je vanuit een bepaald standpunt het portret van Mandela ontwaart. De vijftig pijlers symboliseren de strijd, de 50 jaren na Mandela’s arrestatie en het idee dat velen kunnen één geheel maken. Mandela als symbool voor het verzet en de solidariteit, die tot politieke verandering leidde.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kunst na Arbeid

1 december 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Bij ‘Kunst na Arbeid’ denkt u misschien aan relikwieën uit de jaren dat een werknemer nog ‘arbeider’ heette en kunst voor en door arbeiders plaatsvond in de uiterst schamele uurtjes vrije tijd. Nieuwsgierig naar deze vergane arbeidersglorie ging Kunst op Zondag op zoek naar een stukje geschiedenis. Die geschiedenis kunnen we u besparen, want er blijken nog heel wat actieve verenigingen te zijn die de naam ‘Kunst na Arbeid’ dragen.

Onder dat vaandel vonden we 39 springlevende fanfare-, harmonie-, accordeon-, zang- en toneelverenigingen. Allen amateurkunstenaars. Logisch, want professionele blazers, zangers en acteurs zouden ‘Kunst én Werk’ in hun clubnaam voeren. Dat komt niet voor.

Kunst op Zondag besteedde tot nu toe geen aandacht aan de amateurkunsten. Dat is niet terecht. Er zijn immers zo’n 7 miljoen Nederlanders die enige vorm van amateurkunst beoefenen. Sommigen zelfs meer disciplines tegelijk. Daarvan doet 21 % aan beeldende kunst, 20 % maakt muziek, 15 % maakt kunst met nieuwe media, 13 % doet aan creatief schrijven, 10 % danst en 5 % doet aan theater (bron: Factsheet Amateurkunst 2012 van het LKCA, het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst).

Slechts 26% van al die amateurkunstenaars is lid van een vereniging. Een nog kleiner gedeelte, 1705 mensen om precies te zijn, houden de naam ‘Kunst na Arbeid’ in ere. Een naam die ook doet denken aan verenigingen van (voormalig) socialistische aard. Gezien de leeftijd van de verenigingen zou dat goed kunnen. Op één na zijn ze allemaal opgericht tussen 1894 en 1945, een periode waarin arbeiders zich nog voor veel hedendaagse verworvenheden moesten organiseren.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | 125 tinten grijs

24 november 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Oude meesters kennen we als dode kunstenaars. De vergrijzing raakt natuurlijk ook levende kunstenaars en wie weet spreken we over een jaar of vijftien van oude meesters die nog ‘alive and kicking’ zijn.

In ‘Levenswerk’, een videowerk van Margriet Luyten, zijn negen beeldend kunstenaars te zien, die tot op hoge leeftijd actief zijn. Of waren, want inmiddels zijn vijf van de geportretteerden overleden. Ata Kandó (100 jaar), Co Westerik (90), Nono Reinhold (85) en Armando (84) leven nog.
Loes van der Horst (93), Ger Lataster (92) en J.C.J. Vanderheyden (83) overleden in 2012. Roger Raveel (91) en Henk Peeters (87) verstilden dit jaar.

De negen portretten van elk ongeveer vier minuten zijn in een loop aan elkaar gemonteerd en worden op een groot scherm vertoond. Elke kunstenaar wordt eerst met een dubbelportret in zwart-wit gepresenteerd, waarna het beeld tot leven komt en je de kunstenaars ziet spreken over ouderdom of het kunstenaarschap.

Margriet Luyten – Dubbelportret Ata Kandó, video still uit ‘Levenswerk’ 2009 – 2013 (linkerfoto © Ed van der Elsken – Courtesy Nederlands Fotomuseum).

Tot 12 januari 2014 is ‘Levenswerk’ te zien in museum De Pont te Tilburg.

“Als je oud bent, kan je veel minder”, zegt fotografe Ata Kandó in de video van Margriet Luyten. Een herkenbare constatering? Vergrijzing mag een pittig gespreksonderwerp zijn als het om kostenplaatjes en AOW-leeftijd gaat, Kandós constatering is een veel hardere waarheid.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Uomo universale

17 november 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Eén voordeel heeft het culturele afbraakbeleid van de kabinetten Rutte: de kunstenaar wordt gedwongen zich tot ‘uomo universale’ te ontwikkelen.

Van de kunstenaar wordt verwacht dat hij behalve schepper van mooie dingen, ook ondernemer is. De entrepeneur, businessplan ontwikkelaar, verdienmodel ontwerper en marketingmanager van zijn eigen werk.

Dat is weer eens wat anders dan de multidisciplinaire kunstenaar, zoals we die tot nu toe kenden. De schilder, die ook dicht. De beeldhouwer, die ook meubelmaker is. De choreograaf, die ook fotografeert.

Het ideaal van de ‘uomo universale’ gaat terug tot Leonardo da Vinci. De man wilde alles zijn: schilder, beeldhouwer, componist en ook architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige en scheikundige. Of hij daarmee zakelijk gezien even succesvol was, als hij na zijn dood is geworden vertelt de geschiedenis niet. In zijn cv ontbreekt het woordje ‘zakenman’.

Het is vooral de combinatie kunst en wetenschap die tot de verbeelding spreekt. Een trendy combinatie, maar absoluut geen nieuw verschijnsel. Raken we ook niet ontroerd bij het vioolspel van Albert Einstein? De theoretisch natuurkundige kon ook een aardig moppie piano en viool spelen.

Maar goed, er zijn wel meer mensen die naast hun niet artistieke broodwinning een kunstje doen. Bij kunstenaars komt het veel vaker voor dat ze omwille van het brood er bij klussen. Ze organiseren workshops, geven les of bieden zich ook te koop aan als therapeut of designer van de meest uiteenlopende vormen van praktische, toegepaste kunst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bedelen

10 november 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Hedendaags bedelen: crowdfunding, donateurswerving, sponsors vragen. Niet alleen Sargasso probeert particuliere spaarpotjes open te krijgen, ook kunstenaars en culturele instellingen zien zich, door gebrek aan subsidie, gedwongen tot ‘nieuw ondernemerschap’.

Het themablog van deze week was ‘Investeer in inhoud’. Ook al heeft een eenmalige subsidie veel opgeleverd, die geldkraan is dicht. Een situatie die veel kunstenaars en culturele instellingen al eerder hebben meegemaakt.

Men bedelt zich suf. De overheid helpt een handje met de Geefwet. Individuele kunstenaars hebben daar alleen profijt van als ze bij een door de belastingdienst goedgekeurde culturele instelling of crowdfundig organisatie zijn aangesloten.
Als een organisatie een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling)stempel heeft, kunnen gulle gevers op enig belastingvoordeel rekenen. Sargasso heeft dat stempel niet, maar een de crowdfunding site Voor de kunst wel. Je kunt dus een kunstwerk in wording mee helpen financieren

Nu is het niet de bedoeling de kersverse of potentiële Sargasso-donateurs weg te jagen richting kunstenaars. Ik zou zeggen: denk aan allebei. In het kader van ons geldwervende themablog wijs ik op een andere optie om Sargasso te steunen.

Sargasso heeft sinds deze week een boekenwinkeltje. In tegenstelling tot een gift in keiharde euro’s, levert een aanschaf via die winkel u geen belastingvoordeel op. U steunt wel Sargasso want wij krijgen een deel van de opbrengst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

3 november 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst.

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?”

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien?

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre?

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De NS en kunst

27 oktober 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Kunst op Zondag sluit het themablog over de macht van de NS af. “Door een verantwoorde keuze van kunststijl en kunstenaars wordt er naar gestreefd bij te dragen aan een prettige, inspirerende reisbeleving”, zo informeert de NS de reizigers. “Alle treinen zijn voorzien van een vorm van kunst”.

Geen kunst, maar ‘een vorm van kunst’. Dat is raak getypeerd, want tegenwoordig weet je in de trein niet meteen of je tegen wat design of kunst zit aan te kijken. Hingen er vroeger nog reproducties van bekende kunstwerken in de trein, of zag je nog tulpen van Jan Cremer op de wand, tegenwoordig zijn quasi gedichten en kunstzinnige deurgrepen in het gehele treinontwerp geïntegreerd.

Goede voorbeelden van het interieurconcept, noemt Bureau Spoorbouwmeester, die namens de NS en ProRail het Spoorbeeld mag bepalen. De NS kent een lange traditie van kunst in de trein, memoreert Tanja Karreman in een essay op Spoorbeeld. Als je dat essay doorleest vraag je je af: waar is de kunst gebleven?

Het zal de schuld van de reizigers wel zijn.

In de oude “Hondekop’-en ‘Apekop’-treinen hingen reproducties van “Snijden aan gras” van Co Westerik. In een uitzending van Avro’s Beeldenstorm vertel Henk van Os dat reizigers zich ergerden aan de prent, die de NS dan ook liet verwijderen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Gat

20 oktober 2013 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er viel even een gat in deze wekelijkse serie. Dat maken we nu goed door het gat eens nader te beschouwen.

Het gat is niet niets. Het staat symbool voor de afgrond, voor verval, voor peilloze en angstwekkende diepten. Maar het gat is ook uitermate functioneel als kader voor doorkijkjes. Hoe kleiner het gat , hoe nieuwsgieriger men wordt om er doorheen te gluren. Vandaag kunst waar het gat op enigerlei wijze een rol speelt.

Het gat als ultieme leegte komt nauwelijks voor. Het dichtste bij het gat als niets komt zoiets als het zwarte vlak van Malevich, wiens werk nu is te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Het schilderij van Malevich gaat overigens niet over het ‘zwarte gat’, maar over de kleur zwart.

Fabian Oefner fotografeert in een fractie van een seconde zwarte gaten. Met een uiterst simpele techniek.
[kliktv nr=1]

Het gat als leegte wordt misschien aardig gesymboliseerd door het gat in een kruis van melkflessen. Een installatie die ‘door de wereld reist’ en al op diverse plekken te zien was.

Femke van Dam – Een Piëta voor het Godvormig Gat in de Consumptiemaatschappij.

Het gat als valkuil. Urs Fischer liet in 2007 een groot gat graven in een New Yorkse galerie (zie de afbeelding boven dit artikel). De titel ‘You” doet vermoeden dat Fischer onszelf de grootste valkuil vindt? Urs Fischer sloopt niet alleen vloeren. Ook muren in musea moeten er aan geloven. Een manier om van een tentoonstelling één groot diorama te maken, zoals hij in het Museum of Modern Art in New York deed.

Vorige Volgende