Kunst op zondag Archives - Pagina 42 van 55

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Participatie

22 juni 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In de vorige twee afleveringen waren verschillende voorbeelden te zien van kunstparticipatie in kunst. In Brazilië zagen we hoe kunstenaars samen met bewoners van sloppenwijken aan de slag gingen. Tik in je zoekvenster “kunstparticipatie” in en je zult ontelbare projecten vinden waar kunstenaars wijken en buurten intrekken om met bewoners artistiek sociale kunst maken.

De aflevering over Marina Abramoviç eindigde met een performance en publieksparticipatie. De toeschouwer wordt onderdeel van het kunstwerk. Vandaag een aantal voorbeelden waar het publiek een min of meer actieve rol heeft.

Publieksparticipatie is een veelzijdig en soms vreemd concept. Waarom zou het niet voldoende zijn als het publiek gewoon kijkt of luistert? Wil het publiek wel “meedoen”? Is het nodig de consumptieve houding van het publiek te veranderen een meer actieve bijdrage?

De ultieme participatie is natuurlijk kunst waarbij het publiek zelf meewerkt aan de totstandkoming van een kunstwerk. Zelf meedenken over het idee en de uitvoering. Zelf kwast en verf ter hand nemen. Zelf meespelen in een orkest. Zover gaat het bij de meeste publieksparticiperende kunstwerken niet. Meestal is het niet meer dan wat interactiviteit. Elektronica die op de aanwezigheid van het publiek reageert. Of kunstenaars zetten een installatie in elkaar waar het publiek in rond kan dollen. Kunst als pretparkje.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Marina Abramović

15 juni 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In de wekelijkse zoektocht naar een onderwerp voor Kunst op Zondag stuitte ik op een filmpje van Marina Abramović. De moeder van de performance, of moeten we zeggen: de diva der performance?

Ik heb geen idee waarom haar werk me wat doet. Misschien beïnvloed door de impact van het icoon dat ze is geworden? Of is het de rauwheid die zeker haar vroegere performances tekenden? Is het be- of bewondering voor de fysieke uitputting?

Ik kan niet goed zeggen waarom bijna elke performance van Abramović me boeit. Ik kan het wel met u delen, dus vandaag een ode aan Marina Abramović.

In één filmpje vier performances uit 1975 – 1978.

1. Art must be beuatiful, artist must beautiful, 2. Freeing the voice, 3. Freeing the memory en 4. Freeing the body.

Tussen 1976 en 1988 werkte ze samen met Ulay. De relatie eindigde in 1988 met het bewandelen van de Chinese Muur. Abramović en Ulay begonnen elk aan een andere kant en liepen naar elkaar toe, alwaar ze afscheid van elkaar namen.

Light/ Dark -1977

Relation in Time – 1977

Imponderabilia -1977

Breathing In Breathing Out Death Itself – 1977

AAA AAA -1978

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | WK Favela

8 juni 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In de marge van de wereldkampioenschappen voetbal zul je de komende weken het woordje ‘favela’ af en toe tegenkomen. Mooi woord. Het is de wat exotische benaming voor sloppenwijk.

Er wordt beweerd dat zo’n WK goed is voor Brazilië en dus ook goed voor de favelas. Het is maar gedeeltelijk waar en de bewoners van de sloppenwijken vrezen dat die waarheid niet langer duurt dan het WK zelf.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft een negatief reisasdvies voor de favela’s, maar wie naar het WK reist moet zeker eens een Favela Tour doen en het Favela Museum bezoeken. De Braziliaanse sloppenwijken zijn immers meer dan geweld tussen drugsondernemers en politie en demonsterende favelabewoners.

Zeker, het is nog lang geen ‘Living together in paradise’. De Vietnamese kunstenaar Nguyen Manh Hung ziet een urbane toekomst in van sloppenhuisjes opgetrokken torens.

Dat doet denken aan Torre David in de Venezuelaaanse hoofdstad Caracas.

Een mislukt ontwikkelaarsproject dat door krakers werd bezet en nu te boek staat als een verticale favela.

Dat ging anders met de Abraham Lincoln toren in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. De toren is nooit afgemaakt. Krakers uit een naburige favela werden er na een paar maanden uitgezet en verder gebeurde er niets. Met het project ‘Paraiso Ocupado’ willen de Nederlandse kunstenaars Wouter Osterholt en Elke Uitentuis geld inzamelen om de toren af te bouwen en appartementen op te kopen die aan de krakers kunnen worden teruggegeven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | In C

1 juni 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

Bent u uiterst goed gestemd vandaag? Mooi, dan staat u in C majeur. Dat wil zeggen: als u in de romantische opvatting gelooft dat aan toonsoorten karaktereigenschappen of gemoedstoestanden kunnen symboliseren.

C majeur, of C groot, staat meestal voor kracht, vreugde, overwinning. C majeur is de lolbroek onder de toonsoorten. Waarschijnlijk ook de meest gespeelde toonsoort, al was dat alleen maar omdat iedereen die muzieklessen neemt als eerste die toonsoort voor zijn kiezen krijgt.

Een misvatting die de wereld niet uit te krijgen is. Iemand die pianoles krijgt zou eerst eens vrij en onbevangen alleen de zwarte toetsen moeten beroeren. Klinkt altijd goed, wat je ook doet. Maar vijf tonen in plaats van de acht die in C majeur zitten. Muziektheoretisch gedacht zit je dan wel in ingewikkelde toonsoorten te vingeren.

Gitaristen zouden in E mineur moeten beginnen. De eerste en laagste snaar is een E en een E mineur akkoord pak je makkelijker dan een C akkoord. Beginnende violisten beginnen het best in A majeur. En sommige blazers worden geleerd misleidend bezig te zijn. Op papier mag er dan een C majeur toonladers staan, in werkelijkheid hoor je een Bes- of een Es toonladder.

Dat is allemaal technische praat. Waarom sfeer, karakter of folkloristisch-psychologische symboliek aan een toonsoort hangen?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | A capella

25 mei 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

“Goh, ik zou ook zo graag muziek willen maken, maar ik weet niet welk instrument het best bij me past”. Als ik dat hoor reageer ik altijd met: “Mwah, neem een instrument dat niets kost, altijd overal naar meegenomen kan worden en van nature bij je past: je stem”.

De mogelijkheden van de stem zijn zo veelzijdig, dat het een raadsel is waarom de mens instrumentale muziek heeft uitgevonden. Vandaag puur vocale muziek, ofwel a capella. Zang zonder instrumentale begeleiding. In alle soorten en maten. Pop, jazz, klassiek. Met en zonder human beat box. In groepsverband of solo.

Naturally 7 is een wereldwijde hit met hun a capella r&b. Wat de individuele leden kunnen, demonstreren ze in dit filmpje. Hieronder zingen ze ‘Ready or not’.

Er wordt veel popmuziek a capella gezongen….

Er bestaat zelfs een metal a capella groep. Van Canto zette Metallica’s Master of Puppets op de plaat.

Absolute topper in ‘onbegeleide vocale muziek’ is de uiterst veelzijdige Bobby McFerrin.

Klassiekers zijn, niet alleen vanwege hun repertoire, de Swingle Singers…..

… en de King’s Singers. Jammer dat deze groep iets te vaak zichzelf begeleidt met oubollige humor.

Ook klassiek geschoold is het Juice Vocal Ensemble met hun versie van Sweet Child of Mine (van Guns N’ Roses).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Slow music

18 mei 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het mag wel een tikje langzamer, luidt het credo van Slow Movement organisaties als Slow Food, Slow Cities en Slow Travel. Alles verandert zo snel dat je continu sprintjes moet trekken om het bij te houden. Da’s niet goed, stelt de Slow Movement, want we dreigen aan onze basale behoeften voorbij te rennen. Doe alles in het juiste tempo, dat wil zeggen: neem er de tijd voor die nodig is om het zo goed mogelijk te doen, in plaats van zo snel mogelijk.

Er bestaat zelfs zo iets als ‘slow music’. Daar wordt van alles en nog wat onder verstaan. Van meditatieve ambient muziek tot mierzoete liefdesliedjes. Van romantische folksongs tot tearjerkers en begrafenismuziek.

Maar goed, langzaam is langzaam en langzaam is een tempo.

In het metronoomfilmpje boven dit artikel hoor je een tergend langzaam tempo van 20 tikken per minuut. Zo langzaam dat het haast niet bij te houden is. De meeste langzame muziekstukken kennen een tempo van rond de 40 tot 60 tikken per minuut.
Slow Song van Joe Jackson heeft een ‘beat’ van 58 tikken per minuut.

Het echte langzame werk vinden we in de klassieke muziek. Ombra mai fu, de openingsaria van de opera Xerxes (Georg Friedrich Händel), heeft in deze uitvoering een tempo van rond de 50 tikken per minuut.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Beste jazz covers

11 mei 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In popmuziek is het spelen van covers een normale zaak. Klassieke muziek bestaat uitsluitend uit het spelen van covers, luidde de stelling van vorige week.

De term ´covers´ wordt in de klassieke muziek niet gebruikt. Men spreekt van uitvoeringen. Zoals is popmuziek gediscussieerd kan worden wat een uitstekende cover is, zo wordt in de klassieke muziek wel eens gediscussieerd over wat de beste uitvoering van een bepaalde compositie is.

En in de jazz? Ook daar valt het woord ‘cover’ niet. Componist en uitvoerder zijn, net als bij popmuziek, vaak een en dezelfde persoon maar veel meer dan in pop en klassieke muziek, is het bij jazz het normaal dat elke heruitvoering van een compositie anders klinkt. Op de eerste plaats omdat improvisatie de basis van jazz is. Op de tweede plaats omdat jazzmusici hun solo’s nooit kopiëren.

Om diezelfde twee redenen spreekt men ook niet van covers als iemand anders aan de haal gaat met een nummer van de oorspronkelijke jazzmusicus/componist. De vraag van vandaag: wat vindt u de beste, mooiste of leukste uitvoering van een jazz nummer?

Wat voorbeelden van een paar bekende jazz standards. Die zijn wat toegankelijker en makkelijker te ‘coveren’ dan, bijvoorbeeld, free jazz.

Foto: Joan (cc)

KOM | Rotondekunst

5 mei 2014 , 08:00 , door Max Molovich

COLUMN - Omdat ik in de veronderstelling verkeerde dat Piedzjee Cokema nog steeds niet in de hoedanigheid was een Kunst Op Zondag te produceren, had ik gisteren een stukkie voorbereid over rotondekunst. Echter, meneer bleek back where he belongs. Dus had ik het voor niets geschreven. Dan maar een Kunst Op Maandag. Geniet ervan. Ook van uw vrijheid.

Niet elke rotonde heeft een kunstwerk. Waarom de ene rotonde wel een kunstwerk verdient en de andere niet, ik zou het niet weten. Vermoedelijk zit er geen enkele logica achter. Bovenstaande kunstwerk kunt u bezichtigen op een rotonde te Amersfoort Vathorst. Ik reed er afgelopen vrijdag langs nadat ik een bezoekje had gebracht aan de IKEA. Ik heb, om een goede foto te kunnen nemen, twee extra rondjes moeten rijden. Maar dan heb je ook wat.

Het is me niet gelukt precies te herkennen wat het voorstelde. Toen ik er de eerste keer langs reed, deed het me denken aan een paar benen die onder een gestileerde drol vandaan kwamen. En eigenlijk bracht het aandachtig bestuderen van de foto mij niet heel veel verder. Maar wellicht ziet u er iets heel anders in.

Wat de kunstenaar er toe bracht om een dergelijke raadselachtig kunstwerk op deze rotonde te zetten, ik zou het niet weten. Wat een dergelijk kunstwerk op een rotonde doet, is ook zo’n vraag. De gemeente, die naar ik aanneem opdracht geef om een kunstwerk op een rotonde te plaatsen, wil het landschap denk ik verlevendigen. Vervolgens gaat er een kunstenaar mee aan de haal. En die wil, leer mij de kunstenaars kennen, iets vertellen. Maar dat moet dan wel weer op zo’n manier dat niemand er zodanig door in verwarring raakt, dat het tot ongelukken kan leiden. Om, ik noem maar iets, een enorme penis op een rotonde te plaatsen, is vragen om problemen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Beste klassieke covers

4 mei 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In popmuziek is het spelen van covers een normale zaak. Soms is een coverversie veel bekender dan het origineel. En altijd is er wel discussie of de coverversie beter, mooier of leuker is dan het oorspronkelijke nummer.

Hoe gaat dat in de klassieke muziek? In 2011 schreef De Speld “Concertgebouworkest speelt alleen maar covers”. Mahlers tweede symfonie, Mozarts Zauberflöte en Mozarts 21ste pianoconcert, bij elkaar 785 jaar oud, zijn alleen al in de 21ste eeuw in de Europese Unie zo’n 21.346 keer gespeeld, schertste De Speld.

In klassieke muziek spreekt men niet van covers maar van uitvoeringen. Als er al iets aan het originele werk wordt veranderd, bijvoorbeeld door een orkestwerk alleen met piano uit te voeren, spreekt men van een bewerking.

Hooguit spreken we over een cover als popmuzikanten aan de haal gaan met een klassiek werkje, hoewel strikt genomen dan de term “bewerking” op zijn plaats is. In Sargasso’s Lijst van beste covers (2007) stonden zes van dat soort covers, waaronder Emerson, Lake & Palmer met hun versie van Mussorgsky’s Schilderijententoonstelling en Frank Zappa met de Bolero van Ravel.

Zoals in popmuziek discussie kan ontstaan over covers, kan er in klassieke muziek soms stevig gedebatteerd worden over welke uitvoering de beste interpretatie van een bepaalde compositie is.

Reinbert de Leeuw werd bekritiseerd, maar vooral geroemd over zijn opvatting van het tempo waarin hij vroege pianowerken van Erik Satie speelde. Nu staat Reinbert de Leeuw te boek als één van de allerbeste vertolkers. Luister en vergelijk het met de interpretatie van Aldo Ciccolini, die zo´n twintig jaar voor De Leeuw alle pianowerken van Satie op de plaat zette.

Foto: Joan (cc)

KOZ | Johan Fabricius in de Eerste Wereldoorlog

27 april 2014 , 10:00 , door Max Molovich

COLUMN - Eigenlijk had ik hier de Kunst op Zondag van vandaag willen wijden aan staatsieportretten. Dit in het kader van de verjaardag van onze geliefde Koning (driewerf hoera). Echter, omdat ik in het kader van diezelfde verjaardag van diezelfde geliefde koning afgelopen vrijdag tot diep in de nacht aan de boemel was geweest terwijl ik de dag daarop weer om 8 uur naast mijn bed stond om, samen met vrouw en kinders, nog een beetje op tijd te zijn voor het betere spul op de vrijmarkt, een evenement dat naadloos overging in een bezoekje aan een of ander park waar de nodige activiteiten waren georganiseerd et cetera et cetera, anyways, om een niet heel zo heel erg boeiend verhaal niet nodeloos lang te maken: van het een kwam het ander, zodat ik gisteravond, rond een uur of negen, er compleet af lag en niet in staat was om over te gaan tot de geplande werkzaamheden. Ik kwam niet veel verder dan Lucian Freud die Koningin Elizabeth portretteerde en Anton Corbijn die dat bij Koningin Beatrix deed.

Daarom maar een verkapte linkdump: leest allen de ‘longreads’ die VPRO digitaal heeft gemaakt over vijf Nederlanders in de Eerste Wereldoorlog. Omdat dit Kunst Op Zondag is, link ik hier naar de longread over schilder/schrijver Johan Fabricius, die vooral bekendheid verwierf met het boek Scheepsjongens van de Bontekoe, maar in het laatste jaar van de oorlog als ‘Kriegsmaler 306’ het oostfront tekent.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kunst als wapen

13 april 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

In The Postonline stond vorige maand een interessant betoog dat de liberalen de kracht van kunst niet moeten onderschatten omdat het een fraai wapen voor de vrijheid kan zijn. De linkse hobby als strijdmiddel voor de vrijheid?

De auteur verwees naar een artikel uit 1995 in The Independent waarin bewijs werd aangevoerd dat de CIA tijdens de Koude Oorlog de westerse moderne kunst omhelsde als tegenhanger van de staatspropagandistische kunst van de toenmalige Sovjet Unie. In een tweede artikel stelde de auteur dat Obama tijdens de NSS-top niet voor niets poseerde voor de Nachtwacht. De Nachtwacht symboliseerde immers een burgerwacht die de vrijheid beschermde.

Door dictaturen gepropageerde kunst is een vlag op een modderschuit. Maar om daar nou de eerste de beste Rembrandt als vaandel voor vrijheid tegenover te zetten?

Die vrijheid wordt “verdedigd” met steeds meer geavanceerde en ‘verfijnde’ wapens. Zo geavanceerd en verfijnd dat ook onschuldige burgers het slachtoffer kunnen worden. Bestaat er een Nachtwacht die ons daar tegen beschermd? Jawel, er zijn kunstenaars die een poging doen.

De meeste kunst is puur symbolisch. Het werkt het sterkst op plaatsen waar de vrijheid sterk wordt ingeperkt. Het zogenaamde veiligheidshek dat Israël langs de grens met de Gazastrook bouwde, staat bekend als een apartheidsmuur. Voor Israël heet het een wapen tegen terrorisme te zijn, voor de Palestijnse bewoners betekent het een afscheiding tussen familie, hun landbouwgrond en medische voorzieningen. De protesten tegen deze muur worden ondersteund door kunstenaars die de muur voorzien van hun commentaar op dit wapen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kiekjes

6 april 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

Fotografie als kunst, ofwel kiekjes met een grote ‘K’. Foto’s die niet zomaar tot stand komen maar geënsceneerd of gemanipuleerd worden tot ze de expressie krijgen die foto’s meer dan toevallig gelukte kiekjes maken. Dat is kunstfotografie.

Sommigen zweren bij het ouderwetse handwerk. Tijd, licht, beweging vangen op de gevoelige plaat en in de donker kamer er dimensies aan toevoegen. De gevoelige plaat is bits en bytes geworden, de donkere kamer heet tegenwoordig photoshop.

Laten we eens kieken.

Kiek verder……..

Arno Rafael Minkkinen.

Erik Johansson.

Misha Gordin.

Ceslovas Cesnakevicius.

Blader ook eens in de fotoalbums van Teun Hocks, Peter Day, Shinichi Maruyama, Tommy Ingberg, Stefano Bonazzi, Markus Reugels, Nicholas Scarpinato, Elke Andreas Boon en Martin Stranka.

Foto’s in het echt zien?
Tot en met 1 juni werk van Viviane Stassen in het Nederlands Fotomuseum (Rotterdam).
In het Fotomuseum Den Haag van 17 mei tot 24 augustus: Machiel Botman.
Tot 11 mei in FOAM (fotomuseum Amsterdam): Taiyo Onorato en Nico Krebs.
In het Huis van Marseille (Amsterdam) van 14 juni tot 7 september werk van Guidi Veramente.
Tot 8 juni in het FOMU (fotomuseum België – Antwerpen): Rinko Kawauchi en Ed van der Elsken.

Vorige Volgende