serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Hypochonders

We leven in een tijd vol hypochonders. Ze leiden een  bloeiend, maar ziekelijk leven in de media. Bang voor alles en alles is een ziekte.

Dat schoot door mijn hoofd toen ik de hypochonders zag fulmineren over de subsidie die popgroep De Staat kreeg toegewezen. Alsof voor het eerst een popgroep subsidie kreeg. Alsof De Staat de enige popgroep is die een bescheiden financiële ruimte krijgt om zich verder te ontwikkelen.

Popgroepen vragen regelmatig subsidie aan en krijgen die ook. Voor het maken van een clip, voor speciale projecten.

Melle de Boer en zijn band Smutfish kreeg van het Fonds voor de Podiumkunsten subsidie voor een tour langs filmhuizen. Muziek van  Smutfish met projecties van De Boers tekeningen. Dit jaat staat een theatertour op stapel waar het album ‘Smetvis’ wordt gepresenteerd (de Engelstalige liedjes van Smutfish vertaald in het Nederlands door mensen als Freek de Jonge, Bart Chabot, Frederique Spigt en  Levi Weemoedt. Hiervoor heeft Smutfish een zeer bescheiden subsidie ontvangen.

Het Mediafonds verstrekt subsidies voor het maken van videoclips. De Staat heeft daar al eens gebruik van gemaakt.

Dat het popmusici niet wordt gegund heeft volgens mij twee redenen: popmuziek wordt als commercieel gezien en dient zichzelf dus te bedruipen. Een veel te nauwe opvatting over popmuziek, die getuigt van onwetendheid over wat popmuziek nog meer is dan de dagelijkse riedels op de radio.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ontbijt

Kunst op Zondag is er meestal vroeg bij. Net als al die mensen die naar hun werk gaan of daar al zijn. Je gelooft het of niet, maar er zijn ook nog mensen die de zondag beginnen op een tijdstip naar keuze en op hun gemak ontbijten.

Het zou elke dag zondag moeten zijn en voor iedereen met een heerlijk langzaam ontbijt moeten beginnen. Dat zou de wereldvrede een stuk dichterbij halen.

Dan is er ook nog dat selecte groepje dat, al dan niet aan het ontbijt, met Kunst op Zondag begint. Vandaag trakteren we iedereen op ontbijt.

Floris van Schooten – Fruehstuecksstilleben
cc commons.wikimedia.org Floris van Schooten Fruehstuecksstilleben

Georg Flegel – Frühstücksbild mit Hering, Bartmannskrug und Hirschkäfer, 1635
cc commons.wikimedia.org Flegel - Frühstücksbild mit Hering, Bartmannskrug und Hirschkäfer 1635

Willem Claesz. Heda – Ontbijt met krab, 1648
cc commons.wikimedia.org Heda ontbijt met krab

Willem van Aelst – An oyster breakfast, 1679
cc Flickr Plum leaves An oyster breakfast 1679 Willem van Aelst

Peder Severin Krøyer – Breakfast in Sora, 1880
cc commons.wikipedia.org Peder Severin Krøyer - Breakfast in Sora

Willard Leroy Metcalf – The Ten Cent Breakfast, 1887
cc commons.wikipedia.org Willard Leroy Metcalf - The Ten Cent Breakfast

Mary Cassatt – Breakfast In Bed, 1897
cc Flickr Steven Zucker Cassatt, Breakfast In Bed

Laurits Andersen Ring – At breakfast, 1898
cc commons.wikipedia.org Ring At breakfast

Edmund Tarbell – The Breakfast Room, 1902
cc commons.wikipedia.org Edmund Tarbell - The Breakfast Room

Benjamin Rabe – The Breakfast Project, 2011
cc Flickr Benjamin Rabe Bunny and Cloud The Breakfast Project

Tjalf Sparnaay – Fried Eggs, 2012, 2013
cc Flickr Hans Splinter paintings of eggs Tjalf Sparnaay

Prettige zondag verder.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Saladin

In juli 1187 versloeg de Koerdische leider Saladin, sultan van Egypte en Syrië, het leger van het Kruisvaarderskoninkrijk Jeruzalem. Kort na de Slag bij Hattin nam hij ook Jeruzalem in en nog een handvol andere steden. Hij wist echter de havens van het Heilig Land niet te veroveren, zodat een christelijk tegenoffensief mogelijk werd: de Derde Kruistocht, waaraan onder andere Richard Leeuwenhart deelnam. Die slaagde er weliswaar nog niet in Jeruzalem te heroveren maar wist de christelijke posities voldoende te versterken om de Kruisvaarders in staat te stellen de klus in 1229 alsnog af te maken.

In de islamitisch wereld kreeg Saladin een slechte naam. De soennieten beschouwden Hattin als een overwinning waarvan de winst uiteindelijk werd verspeeld, de sjiitische moslims herinnerden zich vooral dat Saladin de sjiitische Fatimidendynastie had beëindigd.

In het westen was Saladins reputatie vanzelfsprekend ook niet al te best. In de Carmina Burana worden de gebeurtenissen beschreven in apocalyptische termen, met Saladin als aanvoerder van ruim twee dozijn met naam en toenaam vermelde vreemde volken.

Mocht u het willen nalezen: de Latijnse tekst rijmt fraai en Google Translate geeft u een aardig idee van wat er zoal wordt gezongen. We zien dezelfde demonisering in de miniatuurkunst: hieronder vecht Richard Leeuwenhart met een als duivel afgebeelde Saladin. (In het echt hebben ze elkaar nooit ontmoet.)

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kunstontkenners

Alle schilderijen zijn nep. Althans, de figuratieve doeken. Wat je ziet is niet de werkelijkheid, maar verf. Het wil niet zeggen dat kunst niets voorstelt. Dat doet het in tal van opzichten.

Eén van die opzichten is geld. En, zoals ook in de ongeverfde werkelijkheid, daar wil het nog wel eens mis gaan. Peter Doig’s schilderijen doen het in de kunsthandel erg goed. Nu wordt hij aangeklaagd omdat hij zegt dat een schilderij niet van hem is.

Een gevangenisbewaarder in Canada eist een schadevergoeding van 5 miljoen dollar omdat hij meer miljoenen misloopt door Doigt’s ontkenning. De bewaarder stelt dat hij een schilderij van Doigt ooit voor 100 dollar heeft gekocht toen Doigt in de gevangenis zat.

Doigt ontkent dat hij in de gevangenis heeft gezeten en ontkent nog harder dat hij het schilderij heeft gemaakt. Dat wordt een lastige rechtszaak, want hoe kan Doigt bewijzen dat hij iets niet heeft gemaakt?

Dit schilderij schijnt wel van hem te zijn.
cc Flickr Kent Baldner Peter Doig Gasthof zur Muldentalsperre

Een zeldzame rechtszaak. Het komt vaker voor dat kunstenaars ontkennen een bepaald werk gemaakt te hebben, maar ze zijn er nog nooit voor de rechter gesleept.

Picasso heeft ontkend een erotisch werkje gemaakt te hebben. Het Metropolitan Museum is er echter van overtuigd dat het wel degelijk een Picasso is. Het museum schrijft:

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Straattheater

Al vanaf mei barst het van de straattheaterfetivals. Nu de zomervakantie is aangebroken is de kans wat kleiner dat het straattheater in regenbuien verzuipt. Dan zie je ineens ook theaterlieden, die normaal gesproken alleen binnen acteren, ook op straat, in parken en op pleinen aan het werk.

De echte straattheaterlui zijn natuurlijk de kunstenaars die niets anders doen. Of zijn dat kitschenaars? Makkelijk vermaak op braderieën, kermissen en buitenfestivals die de boel opleuken met acrobaten, jongleurs, clowns en grappige muzikanten.

Niks makkelijk. Straattheater is keihard werk. Alleen de voorbereiding al is pittig klussen. De aandacht van een slenterend publiek zien te vangen is zo mogelijk nog harder werken.

Veel straatthester is spektakel. Daar zit naar mijn smaak veel geschreeuw en weinig wol onder. Toch ben ik nog aardig wat straatheater tegengekomen dat me van begin tot eind kon boeien. Maar ik zou op straat wel eens verrast willen worden door een act die niet alleen boeit maar de toekijkende meute ook compleet stil doet vallen.

Krist Doo Straattheater met Ût Hunebed.

Parade van het 6e internationale straatthaterfestival in Sint-Petersburg.

Mr. Pejo’s Wandering Dolls met The Last bastion.

Teatro Pavana.

Natural Theatre Company met Umbrella Surprise.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ten voeten uit

Volop drukte gisteren in het Rijksmuseum, want men kon gratis en voor niets 160 miljoen euro van dichtbij bekijken.

Wat is er zo bijzonder aan Marten Soolmans en Oopjen Coppit (zo heten die euro’s eigenlijk)?
cc commons.wikimedia.org Pendant portraits of Maerten Soolmans and Oopjen Coppit

Volgens het Rijskmuseum: “Het waren Rembrandts eerste levensgroot, staand en ten voeten uit geschilderde pendantportretten en ook de enige die hij ooit zou maken.”
Bijzonder is ook, volgens het museum dat tot dan toe (1634) levensgrote (2 meter 10 bij 1 meter 35) staande portretten alleen aan vorsten en adel waren voorbehouden.

Pendantportretten zijn twee individuele portretten die bij elkaar horen. Geen uniek genre. Menig echtpaar is “pendant in de olie” afgebeeld. Het Rijksmuseum heeft bijvoorbeeld pendantportretten, gedateerd rond 1620 van Laurens Reael, gouverneur-generaal van Nederlands Oost-Indië, en zijn vrouw Suzanna Moor. De schilder is onbekend. De schilderijen zijn iets hoger (223 cm) en iets smaller (127 cm)dan die van Rembrandt.
cc commons.wikimedia.org Laurens Reael 1583-1637

Ongetwijfeld zullen deze Rembrandts zijn eerste levengrote portretten zijn. Hij schilderde wel eerder personen ten voeten uit, maar op kleiner formaat. Dit zelfportet met poedel is ‘slechts’ 66,5 bij 52 centimeter.
cc commons.wikimedia.org Selfportrait in oriental attire with poodle, Rembrandt van Rijn

De Italiaanse schilder Moretto da Brescia zou echter de eerste zijn die een levensgroot portret heeft gemaakt. Ritratto virile a figura intera (Portret van een man in volle lengte) stamt uit 1526 en is 201 bij 92,2 centimeter groot.
cc commons.wikimedia.org Moretto da Brescia Ritratto virile a figura intera 1526

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Art after Brexit

Allerlei voorspellingen en analyses gingen aan het Britse EU-referendum vooraf. Vooral van economische en politieke aard. Maar ook de kunstwereld brak zich het hoofd over de mogelijke gevolgen van een Brexit.
Een grote meerderheid van kunstenaars, galeriehouders, acteurs, theaterbobo’s, kunsthandelaars, filmmakers koos voor “Remain”. Een deel van hen deed actief mee om de publieke opinie voor blijvende deelname aan de EU te winnen.

De pro-‘Remain’ bijdragen van Damien Hirst,  de posters van Wolfgang Tillmans, de woede van Antony Gormley en de opinie van vele, vele anderen in de kunstsector mochten niet baten.

In aanloop naar het referendum ontstak Antony Gormley in woede toen de pro-Brexitclub één van zijn kunstwerken als symbool voor hun campagne gebruikten. Ze projecteerden hun ‘Vote leave’ op het beeld. Gormley stuurde zijn advocaten er op af. Hier Gormley’s ‘Angel of the North’ in ongeschonden staat:
cc Flickr Auntie P Angel of the North

De Britse kunstwereld reageert bezorgd, verbijsterd en woedend op de uitslag van het referendum.

Anish Kapoor: I am heartbroken. I hang my head. I feel shame, shame, shame at the xenophobia of this country. There are so many levels of division in Britain. And it’s all so unnecessary. I think the three men involved – Michael Gove, Boris Johnson and Nigel Farage – are despicable.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Wetenschappelijke illustraties

Een tijdje geleden ging een bericht “viral” dat iemand een bril in een museum had laten liggen en dat die prompt was aangezien voor een kunstwerk. Eerlijk gezegd leek het me in scène gezet, maar de anekdote brengt een simpele waarheid tot uitdrukking: kunst is niet kunst omdat het van zichzelf kunst is, kunst is kunst omdat wij dat erin herkennen.  Neem deze foto:

saturnus_rhea

Dit had, als het een schilderij was in een museum van eigentijdse kunst, makkelijk kunnen doorgaan voor een abstracte compositie, maar het is een NASA-foto van Saturnus en het maantje Rhea. Wetenschappelijke illustraties kunnen wel vaker doorgaan voor kunstwerken – hier zijn nog zeven voorbeelden.

kuroshio_current

Opnieuw beeldmateriaal van de NASA: de golfstromen in het noordelijk deel van de Stille Zuidzee.

solar_spectrum

Een zonnespectrum.

tokamak

Een dwarsdoorsnede van een fusie-reactor.

elastic_fibers

Een foto van superdunne plastic draden uit een elektronenmicroscoop.

petersburg

Een overzicht van de verschillende verkeersstromen op een verkeersknooppunt – in dit geval bij Petersburg (meer voorbeelden hier).

algeria

De trillingen van een aardschok in Algerije, geregistreerd door een seismograaf in Genua, maar het had ook een balpentekening van Fabre kunnen zijn.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Pauline Koehorst

Het is alweer lang geleden dat we hier een e-mail interview hadden (lees deze nog eens en deze).

Vandaag een interview met de Bredase kunstenares Pauline Koehorst, die een finaleplaats heeft gehaald bij de Italiaanse Premio Combat Prize 2016. We hebben een paar dagen heen en weer gemaild en dit is het resultaat (KoZ =Kunst op Zondag, P.K. = Pauline Koehorst).

KoZ: Gefeliciteerd met je finaleplaats. Brutale vraag: gaat het je om het prijzengeld, pr of de eer?

P.K.: Dank je wel! Als het om het geld zou gaan zou ik een ander beroep hebben gekozen :)
Het gaat meer om naamsbekendheid, PR dus. Als beeldend kunstenaar is je streven toch, dat je werk wordt gezien en het liefst door zoveel mogelijk mensen.

KoZ: Zijn dit soort prijzen belangrijk voor kunstenaars?

© Pauline Koehorst How could you do this 2015

How could you do this, 2015 © Pauline Koehorst (met toestemming)

PK: Een prijs is belangrijk in die zin, dat je het kunt investeren in de verdere ontwikkeling van je werk. Of het nog ergens belangrijk voor is weet ik eigenlijk niet. Je valt wel ineens meer op. Het zou voor mij de eerste keer zijn als ik de prijs win.
KoZ: Over je genomineerde portretten: je hebt heel wat portretten geschilderd.
Allemaal hebben de geportretteerden iets “gemankeerds”. Ze lijken droevig te kijken, of melancholiek, of afwezig. Hebben de geportretteerden daadwerkelijk zo model voor je gestaan of zijn het fantasieportretten?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zaterdag | Alexander de Grote

Vandaag is het 2338 jaar geleden dat in Babylon Alexander de Grote overleed, de jonge koning van Macedonië die het machtige Perzische Rijk had onderworpen: door wat nu Turkije heet was hij opgerukt naar Syrië en Egypte, en daarvandaan dwars door Irak, Iran en Afghanistan tot in Oezbekistan en Pakistan. Hoewel er een publieksbeeld bestaat van een ridderlijke heerser die streefde naar de eenheid van de mensheid, is het echte verhaal dat van een campagne die uitsluitend kan worden getypeerd als volstrekt genocidaal.

Desondanks gold hij voor latere antieke heersers als rolmodel. Of het nu de Ptolemaïsche koningen in Egypte waren of de Romeinse keizers, steeds weer waren er vorsten die probeerden op Alexander te lijken. Eén gevolg was dat zijn portret overal te zien was en hij een van de bekendste gezichten heeft uit de oude wereld. Meestal zijn die portretten geïdealiseerd, zoals deze buste in de Ny Carlsberg Glyptotek in Kopenhagen. De standaardelementen: ietwat zachte (zo u wil vrouwelijke) trekken, woest golvend haar en een rechte neus.

Geïdealiseerd portret van Alexander (Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen)

Geïdealiseerd portret van Alexander (Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen)

Er is één werkelijk realistisch portret: de Azara-herme in het Louvre in Parijs. Dat is een goede kopie van een beeld dat is gemaakt door de beeldhouwer Lysippos, die er een fortuin voor kreeg.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Basisinkomen

Dinsdag 31 mei werd het tweede basisinkomen van Nederland uitgereikt aan kunstenares Anne van Dalen.

Wat? Is het basisinkomen al ingevoerd? Nee, het betreft een experiment, opgezet door MIES (Maatschappij voor Innovatie van Economie en Samenleving). Met crowdfunding wil de stichting genoeg geld bijeen krijgen om mensen een jaar lang een basisinkomen van 1000 euro per maand te kunnen geven. Op Ons Basisinkomen lees je er meer over.

De zich ‘autonoom autodidact’ noemende Anne van Dalen, kunstenaar sinds 2015, raakte geïnspireerd door Peter Smith, oprichter van KLEAN (Klagen Loont Echt Absoluut Niet).

De missie van Peter Smith is om elke dag minstens één stukje zwerfafval op te ruimen. Behalve dat hij gastlessen en spreekbeurten geeft over ‘Plastic Soep’, maakt hij ook reusachtige kunstwerken van zwerfafval. Momenteel werkt KLEAN aan een 12 meter grote Plastic Madonna, die tijdens de Olympische Zomerspelen op het strand van Rio de Janeiro zal liggen.
© KLEAN Plastic Madonna

Die inspiratie leidde in 2013 tot ‘Anne loopt langzaam hard’. Blootsvoets liep ze een jaar lang haar ‘zwerfafvalreis’. Haar blote voeten leidden vorige maand nog tot wat opschudding in het Haagse Gemeentemuseum. Ze werd de toegang ontzegd, een besluit van een beveiliger dat een week later door het museum werd rechtgezet, nadat de kunstenares over dit merkwaardige beleid haar beklag had gedaan.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Dichtregels

Wat vind u de mooiste dichtregel? In het kader van de komende Poetry International vragen de Rotterdamse vuilniswagens om nieuwe dichtregels. Gedichten bij het vuilnis, je moet er maar op komen.

cc Flickr FaceMePLS Roteb Bergweg Rotterdam
‘Soms kom ik mezelf tegen
en dan zeg ik niet eens gedag’
(Peter Oole)

Waar je ook op kan komen zijn de vele muren die van dichtregels of complete verzen voorzien moeten worden. Menig gemeente heeft daartoe wel eens een wedstrijdje uitgeschreven en inwoners gevraagd hun favoriete gedicht of zelfbedachte dichtkunst in te sturen.
cc Flickr FaceMePLS Gedicht Bonaireplein Leiden

Wij houden niet zo van wedstrijdjes, maar van dichtregels kunnen we niet genoeg krijgen. Kunt u ons helpen aan een Sargassolijst ‘Mooiste dichtregels’?

Zelden vind ik een heel gedicht mooi, vaker raakt me een dichtregel die toevalligerwijs mijn pad kruist (op een vuilniswagen, op een muur, op een monument of op straat). Zeker, in de buitenruimte zijn genoeg bekende gedichten en dichtregels te vinden. “Alles van waarde is weerloos” (Lucebert) ís een schitterende zin, zo onovertroffen dat het pure jaloezie moet zijn geweest die kunstenaar Jack Segbars tot een andere dichtregel dreef.
cc Flickr FaceMePLS Kunst Lange Hilleweg Rotterdam

Zelden vind ik een heel gedicht mooi, vaker raakt me een enkele dichtregel of strofe in het gedicht zelf. Velen dwepen met een stukje Leo Vroman (uit het gedicht ‘Vrede’).

Vorige Volgende