Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Kennis van lokale structuur essentieel bij militaire interventies

, door

ACHTERGROND - De Brit Rory Stewart heeft als diplomaat van dichtbij meegemaakt hoe het eraan toe gaat in Irak en in Afghanistan. Hij betoogt dat de inspanningen van het Westen in Irak en Afghanistan zijn mislukt door gebrek aan kennis en inlevingsvermogen in de lokale gebruiken en structuren.

Het Duitse leger verlaat waarschijnlijk al volgend jaar de provincie Kunduz. Wanneer de Duitsers hun kamp sluiten zal dat mogelijk ook gevolgen hebben voor de politietraining missie in de noordelijke Afghaanse provincie. De Nederlandse militairen zijn namelijk gehuisvest op de Duitse militaire basis. Zij zijn afhankelijk van onze oosterburen voor de voorzieningen op het kamp, de beveiliging ervan en de hulp aan Nederlandse militairen in noodgevallen. Het einde van de Nederlandse training van politieagenten staat eigenlijk gepland in 2014.

Vanaf de start van de NAVO-missie in Afghanistan (ISAF) is er al discussie over het nut van de militaire ingreep en de effectiviteit van het opbouwwerk. Dat geldt ook voor de Nederlandse inbreng, eerst in Uruzgan en nu in Kunduz. Wordt er wel werkelijk opgebouwd of is het nog oorlog? Het antwoord daarop is een beetje van beide en is ook afhankelijk per provincie. Kunduz is, hoewel niet vrij van incidenten, altijd rustiger geweest dan bijvoorbeeld de zuidelijke provincies Uruzgan en Helmand.

Foto: Riccardof (cc)

Italiaanse journalisten in de bak

, door

ACHTERGROND - In Italië lopen journalisten nog steeds gevaar veroordeeld te worden wegens smaad. Zo blijft de corruptie onder de pet. 

De Italiaanse journalist Alessandro Sallusti is in september tot 14 maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens smaad. In 2007 verscheen in het blad Libero, waar hij toen hoofdredacteur was, een column over een geruchtmakende rechtszaak waarin de  rechter abortus bij een 13-jarig meisje onbestraft had gelaten. In Italië is abortus nog steeds omstreden. De rechter, de arts en de ouders van het meisje verdienden volgens de anonieme columnist de doodstraf. Aangezien de krant de naam van de schrijver niet bekend wenste te maken (later bleek het een parlementslid te zijn van de partij van Berlusconi) werd de hoofdredacteur verantwoordelijk gehouden. In 2011 werd hij schuldig bevonden en na bevestiging van het vonnis in hoger beroep werd hij dit najaar vastgezet.

De veroordeling en de gevangenschap van Sallusti hebben tot woedende reacties geleid bij zijn collega’s. Absurd, middeleeuws, in strijd met de grondwet, dodelijk voor de vrijheid van meningsuiting; dat waren enkele reacties.

De ophef heeft er in elk geval voor gezorgd dat de Senaat op 27 november  gevangenisstraffen voor journalisten en hoofdredacteuren wegens smaad uit een nieuwe perswet heeft geschrapt. Een landelijke journalistenstaking werd afgeblazen. Sallusti vindt het nog niet voldoende. Vorige week zaterdag ontsnapte hij even aan zijn huisarrest als protest tegen de nieuwe wetgeving die veroordelingen wegens smaad nog steeds mogelijk maakt. Hij is opnieuw gearresteerd.

Foto: Riccardof (cc)

‘Koelkasten bouwen om in een oven te wonen’

, door

ACHTERGROND - In de schaduw van de klimaattop in Doha publiceerde de Wereldbank gisteren een nieuw rapport over de gevolgen van klimaatverandering in de MENA-regio. Die voltrekt zich in een veel hoger tempo dan vroeger en traditionele overlevingsmechanismen zijn niet langer toereikend. Directe actie is nodig om nog grotere watertekorten en voedselonzekerheid te voorkomen.

‘Klimaatverandering is een realiteit voor de bevolking in Arabische landen,’ stelt Inger Andersen, vice-voorzitter van de Wereldbank voor de MENA-regio. ‘Het raakt iedereen, vooral de armen die het minst in staat zijn om zich aan te passen. Als het klimaat meer en meer extreem wordt, zullen ook de gevolgen voor het leven en welzijn van mensen toenemen. Het is nu tijd voor actie op zowel nationaal als regionaal niveau om de weerbaarheid te vergroten om met die klimaatveranderingen om te gaan.’

Aanpassing

In de Arabische wereld is men gewend met klimaatverandering om te gaan. De geschiedenis liet eerder perioden zien van grote veranderingen in temperatuur en regenval. De huidige klimaatverandering verloopt echter in een veel hoger tempo, zegt de Wereldbank in haar rapport Adaptation to a changing climate in the Arab countries, dat tot stand kwam in samenwerking met de Arabische Liga.

Foto: Riccardof (cc)

Drie keer mafkezen

, door

ACHTERGROND - Deze week uit Zuid-Amerika wat lichtere kost: drie mafkezen in het nieuws, namelijk John McAfee, Lady Gaga en Felix Salmon

‘Bijzonder’ is waarschijnlijk het meest toepasselijke eufemisme voor het uiterlijk van Lady Gaga, die de afgelopen weken door Zuid-Amerika tourde. Een enorm plastic ei, een jas van Kermit de Kikkers of een pak van rauwe steaks: Gaga  trekt het aan en haar mafklappen van fans doen vol overtuiging mee. The Guardian bracht een paar prachtig bizarre plaatjes uit Paraguay (echt, wat was deze vent denkende – “Ik rook er graag eentje na de sex”?).

Ondanks excentrieke outfits is het Zuid-Amerikaanse deel van Gaga’s Born This Way Ball tour geëindigd met teleurstellende kaartverkopen. In Brazilië leidde “twee voor de prijs van één”-acties tot pijnlijke humor op Tumblr: “Ik kocht een pakje sultana’s en kreeg een kaartje voor Gaga cadeau”. Hier in Argentinië was de opkomst iets beter. Argentijnen -> steak -> Gaga – u snapt hem al.

De tweede mafkees van de week is John McAfee. Jawel: die van de beveiligingssoftware. De zakenman sloeg op de vlucht toen drie weken geleden zijn buurman vermoord werd aangetroffen in Belize, het tropische paradijsje waar hij woont. Deze week werd een van zijn dubbelgangers (heh?) gearresteerd in Mexico. Ja, dubbelganger – u leest het goed. McAfee is namelijk volledig Catch Me If You Can gegaan, vanwege het uitgebreide liquidatiecomplot dat hij vermoedt. Als deze documentaire van VICE er inderdaad komt (McAfee verwacht van niet omdat hij, naar eigen zeggen, ook hen om de tuin heeft geleid) wordt het sowieso smullen.

Foto: Riccardof (cc)

Paaien met geld, maar misschien niet nodig

, door

ACHTERGROND - Het gaat om banen, in Amerika (en waar niet, eigenlijk?). Daarom worden grote bedrijven gepaaid met geld, zodat ze niet naar het buitenland vluchten? Maar worden de VS sowieso niet veel aantrekkelijker voor bedrijven om zich te vestigen?

Wat doe je als gemeente of staat in Amerika als de werkgelegenheid maar niet aan wil trekken en grote bedrijven in de regio dreigen hun werk naar het buitenland te outsourcen? Dan bied je een flinke som geld als incentive om het bedrijf maar in jouw omgeving te houden. Want: een fabriek staat gelijk aan werk.

Maar hoe veel incentives geven Amerikaanse overheden eigenlijk aan commerciële bedrijven? En hebben die zin? The New York Times zocht het uit en creëerde een database met de gegevens. Een paar schokkende getallen: alle staten en federale overheden samen gaven 170 miljard dollar aan incentives. Lokale overheden geven 9.1 miljoen dollar per uur uit aan bedrijven.

En levert het wat op? Dat valt te betwijfelen, zegt The New York Times. 

Is het geven van incentives typisch Amerikaans? Daar geeft het artikel geen antwoord op, maar er wordt wel een klassiek Amerikaans beschreven als voorbeeld: General Motors. Het bedrijf kreeg in tenminste zestien staten incentives en moest alsnog bij de overheid aankloppen voor een bail out.

Foto: Riccardof (cc)

Goud uit Griekenland

, door

ACHTERGROND - In Zuid-Oost Europa is een nieuwe “gold rush” gaande. Ten koste van het milieu en de lokale economie, vinden vele bewoners.

Zaterdag 24 november demonstreerden in de Griekse stad Thessaloniki  8000 mensen. Niet tegen de bezuinigingen, niet tegen de EU of het IMF. Maar tegen de vernieling van een natuurgebied door de Canadese maatschappij El Dorada die op zoek is naar goud. Boomstronken en takken werden meegedragen om de “begrafenis van het bos” te symboliseren. Een eerdere demonstratieve mars van 2000 mensen naar het mijngebied op 21 oktober was door de politie met bruut geweld uit elkaar geslagen.

De protesten van de bewoners van het mijngebied en hun sympathisanten richten zich tegen de schade die de mijnbouw aanricht aan de natuur met alle gevolgen voor de lokale economie: de landbouw, veeteelt, bosbouw, visserij en het toerisme. Voor een zeer geringe opbrengst moet heel veel land ontbost en omgeploegd worden. De winst van het goud voor het land kan nooit opwegen tegen de vernielingen die lokaal worden aangericht, zeggen de demonstranten. Ze noemden hun demonstratie ‘onzichtbaar’ omdat de grote media, die de kant van de mijnbouwbedrijven hebben gekozen, afwezig waren.

Niet alleen in Griekenland bestaat verzet tegen de mijnbouw. Ook in Roemenië, Bulgarije en Macedonië zijn steeds meer bedrijven actief op zoek naar goud. Door de crisis is de goudprijs fors gestegen, dus zou het de moeite lonen om ook gebieden waar weinig goud alleen tegen hoge kosten gevonden kan worden te exploiteren.  Maar als je voor een halve gram goud een ton aarde moet bewerken wil je geen last hebben van strenge regels en lange procedures. Dus is de mijnbouw in deze landen omgeven met corruptieschandalen en dubieuze juridische processen. In Roemenië worden in het Rosa Montana project naast een beschermd natuurgebied ook archeologische vindplaatsen bedreigd. In Krumovgrad (Bulgarije) heeft de regering vorig jaar al een concessie voor 30 jaar verleend aan een Canadese maatschappij.Het bedrijf probeert de bevolking gunstig te stemmen met het perspectief van werkgelegenheid en de investering in infrastructuur.

Foto: Riccardof (cc)

Historische dag voor Palestina

, door

ACHTERGROND - Vandaag om 16.00 uur Nederlandse tijd stemt de Algemene Vergadering van de VN over het ophogen van de status van Palestina. Hoe zijn de stemmen verdeeld en waar leidt het toe?

Voor de Palestijnen is de statusophoging belangrijk omdat, zo schreef Mahmoud Abbas vorig jaar mei in de New York Times: ‘Palestine would be negotiating from the position of one United Nations member whose territory is militarily occupied by another, however, and not as a vanquished people ready to accept whatever terms are put in front of us.’

Verdelingsplan

Vandaag 65 jaar geleden, op 29 november 1947, vond er ook een stemming plaats in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Op de agenda stond het toekomstig bestuur van Palestina. De stemming ging over resolutie 181 (II), beter bekend als ‘het verdelingsplan’. Van de toenmalige 56 VN-leden stemden er 33 voor de resolutie en 10 tegen. Arabische leiders wezen het plan af, omdat het de rechten schond van de meerderheid van de bevolking van Palestina. Op 14 mei 1948 werd op basis van de resolutie de staat Israël uitgeroepen.

Waarnemerstaat

Met de resolutie die vandaag in stemming wordt gebracht, verzoekt de Palestijnse Autoriteit de VN om Palestina te erkennen als staat en waarnemer, om de status op te hogen naar non-member observer state.

Foto: Riccardof (cc)

Consumentisme en uitbuiting op Black Friday

, door

ACHTERGROND - Consumentisme en uitbuiting gaan vaak hand in hand. Lage prijzen stimuleren immers de consumptie, maar die lage prijzen moeten natuurlijk wel ergens vandaan komen. Amerikaanse werkgevers weten dit als geen ander.

Vorige week donderdag vierden zo’n beetje alle Amerikanen Thanksgiving. Dit is een dag van familiebezoek (zelfs als de familie ver weg woont), football op TV en heel veel eten (vooral kalkoen). De volgende dag is er nog meer football en daarnaast wordt er driftig gewinkeld. Deze dag staat dan ook bekend als ‘Black Friday’, zogenaamd omdat vanaf die dag winkeliers zwarte cijfers kunnen schrijven. In werkelijkheid is deze term echter ontstaan als een negatief bedoelde verwijzing naar de absurde drukte en verkeersopstoppingen die het gevolg waren van het massaal uitgerukte winkelpubliek.

Om de mensen de winkels in te krijgen hanteren met name grote winkelketens voor een deel van hun assortiment absolute stuntprijzen. Ieder jaar doen zich dan ook de nodige incidenten voor onder het winkelende publiek zoals vechtpartijen en vertrappingen. Soms vallen er zelfs doden. Dit jaar weliswaar niet, maar deze video (NSFW wegens heavy metal soundtrack) geeft toch een aardig inkijkje in het winkelgedrag op Black Friday.

De Verenigde Staten kennen verschillende reusachtige winkelketens die flink uitpakken op Black Friday, maar Walmart is met afstand de grootste. Behalve om zijn lage prijzen staat deze keten er ook om bekend dat het zijn werknemers werkelijk allerbelabberdst behandelt. Daarnaast doet Walmart er zo’n beetje alles aan om te voorkomen dat werknemers zich aansluiten bij een vakbond om zo, door middel van collectieve druk, hun werkomstandigheden te verbeteren. Niettemin vonden afgelopen Black Friday stakingen plaats bij meer dan duizend Walmartfilialen:

Foto: Riccardof (cc)

Enkel ‘winnaars’ na laatste Gaza-conflict

, door

ACHTERGROND - Elders in de Wereld op zondag – over geopolitiek, internationale betrekkingen en internationale instellingen – kan natuurlijk niet om hét conflict van de afgelopen weken heen: de recentste escalatie tussen Hamas en Israël.

Nu het kortstondig geëscaleerde conflict weer tot rust is gekomen (voor zo lang het duurt, want al twee dagen na de wapenstilstand werd een Palestijn doodgeschoten in de bufferzone aan de grens tussen Israël en Gaza), laaide meteen de discussie op wie er eigenlijk gewonnen heeft.

Dennis Ross schreef in dit stuk van 18 november (22 november in vertaling in de Volkskrant verschenen), dus nog voor het ingaan van de wapenstilstand, dat Hamas verkeerd gegokt heeft. De Palestijnen hoopten door middel van raketbeschietingen de Egyptische president Mohamed Morsi en zijn Moslimbroederschap te dwingen tot een keuze voor Hamas. Bovendien verwachtte Hamas dat Israël het niet tot een escalatie van het conflict zou laten komen. Israël sloeg echter terug met de liquidatie van Jaabari, het hoofd van de militaire tak van Hamas, en met bombardementen op de Gazastrook.

Volgens Ross, een Amerikaanse oud-diplomaat, die nu verbonden is aan The Washington Institute for Near East Policy, hadden zowel Israël als Hamas geen behoefte aan een langslepend conflict. Tegelijkertijd wilden beide partijen de overwinning op kunnen eisen, het tonen van zwakheid helpt daarbij niet. Ross voorzag in zijn artikel al een belangrijke rol voor Egypte: kiest Morsi voor zijn ideologische verwanten in Gaza of kiest hij pragmatisch voor de economie van zijn eigen land – Egypte ontvangt jaarlijks 1,3 miljard dollar van de Verenigde Staten.

Foto: Riccardof (cc)

Nieuw corruptieschandaal in Slowakije

, door

ACHTERGROND - Slowakije heeft sinds begin dit jaar een nieuwe regering van sociaal-democraten die de absolute meerderheid hebben in het parlement. Een corruptieschandaal ging hieraan vooraf. Nu zijn er nieuwe onthullingen over corruptie bij de rechterlijke macht. 

De President van Slowakije, Ivan Gašparoviç, brengt deze week een bezoek aan Nederland. Hij besprak met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer “de aanpak van de financieel-economische crisis in Europa. Daarbij ging het vooral ook om de consequenties die deze aanpak heeft voor het draagvlak onder de bevolking in de EU-lidstaten.” Vorig jaar viel de rechtse regering in Slowakije over het Europese noodfonds. Dat wil zeggen, de oppositie dwong de centrum-rechtse regering van premier Radicova tot aftreden, waarna het parlement inclusief de oppositie alsnog het noodfonds goedkeurde.

Begin dit jaar won de sociaal-democratische oppositiepartij Smer-SD van Robert Fico de absolute meerderheid in het parlement. Fico steunt de huidige Europese aanpak van de crisis en je zou uit zijn overwinning kunnen afleiden dat er in Slowakije voldoende draagvlak is voor steun aan Griekenland, de begrotingsnormen van de EU en de daarvoor noodzakelijke bezuinigingen. Maar net als in het parlement werd de stemming onder de bevolking ook meer bepaald door binnenlandse motieven. De kiezers hadden genoeg van de met schandalen omgeven oude regering en zetten hun kaarten dus massaal op Fico.

Foto: Riccardof (cc)

Weigeren om te haten

, door

ANALYSE - De grote rol van Egypte bij de totstandkoming van de wapenstilstand tussen Israël en Hamas laat zien hoezeer de dynamiek in het Midden-Oosten verschoven is door de Arabische Lente. Het wordt tijd dat de VS zich gaan inspannen voor een allesomvattend vredesakkoord.

Verschillende commentatoren wijzen op de verschuivende dynamiek in het Midden-Oosten. Greg Myre gaat op NPR in op de veranderende rol van Egypte, nu de uit de Moslim Broederschap afkomstige Mohammed Morsi daar president geworden is. Die nieuwe rol komt bijvoorbeeld tot uiting in het bezoek aan Gaza van de Egyptische premier afgelopen week, een openlijke steunbetuiging aan de Palestijnen. Volgens Juan Cole, die dit eveneens signaleert, neemt Morsi aanzienlijke risico´s met zijn bemiddeling. Slaagt hij niet, dan liggen woede van het Egyptische volk en een confrontatie met de militairen, die hem ook nu al verantwoordelijk stellen voor de chaos in de Sinaï in het verschiet.

Gaza niet meer geïsoleerd, grotere rol Arabische leiders

Waar Gaza sinds de machtsovername door Hamas in 2006 geïsoleerd was, zien we nu Arabische leiders bezoeken aan Gaza afleggen. Naast de Egyptische premier waren dat ook de emir van Qatar en de Tunesische minister van Buitenlandse Zaken. De Arabische Liga kwam langs en Ban Ki-moon vloog naar Cairo voor overleg. Voor de Gazanen ongetwijfeld reden om een toename van internationale steun te zien. Ook Al Jazeera kijkt naar de veranderende rol van de Arabische landen in het conflict. Zo zei de emir van Qatar recent:

Foto: Riccardof (cc)

Boze, grote, stonede middenklasse

, door

ACHTERGROND - Wat is het nieuws elders in de wereld? De presidente van Argentinië ging slecht om met protesten van de middenklasse in haar land, en hoe beïnvloeden de verkiezingen in de VS de drugskartels in Mexico?

Hét nieuws van deze week in Argentinië was de ‘#8N’ megaprotestmars tegen de regering van presidente Cristina Fernández de Kirchner. Met luid pannengekletter, het zogenoemde cacerolazo, gaven met name middle class Argentijnen uiting aan hun woede over groeiende onveiligheid en corruptie, hoge inflatie en economisch wanbeleid.

Hoe dat economisch beleid, dat onder meer protectionisme gebruikt als middel tegen kapitaalvlucht en inflatie, precies in elkaar steekt laat dit artikel in Businessweek door middel van een paar sprekende voorbeelden mooi zien. Zo moet Porsche om onderdelen te mogen importeren naar Argentinië inmiddels eerst genoeg olijven en wijn het land uitsturen. Het is wachten op de eerste bolide die op Malbec-ethanol draait en gesmeerd wordt met olijfolie.

De middenklasse was ook boos vanwege de Oostindisch dove presidente. Haar respons de dag na de mars was bijna cabaretesk. Ze tweette: “Deze week waren er twee belangrijke gebeurtenissen. De Amerikaanse, en de Chinese presidentsverkiezingen.” In your face, #8N. In. Your. Face.

Die presidentsverkiezingen waren niet het enige nieuws uit het noorden met grote invloed op Zuid-Amerika. Ook referenda over het homohuwelijk en legalisering van marihuana haalden het nieuws. Die twee samengenomen produceerden bovendien deze 24-karaats gouden dijenkletser.

Vorige Volgende