ANALYSE - De internationale regels met betrekking tot hoeveel zwavel en andere vervuilende stoffen er mag zitten in de brandstof van schepen zijn de laatste jaren aangescherpt. De lucht boven met name de oceanen is daardoor in snel tempo schoner geworden. Helaas heeft dit als effect dat daarmee de opwarming van de oceanen ook versnelt.
Laat me dit wat nader uitwerken.
In Europa waren er al langer afspraken over het toegestane percentage zwavel in de brandstof van schepen op onder andere de Noordzee. Dat is van 1,5% in 2000 naar nu 0,1% gedaald. Maar daarbuiten was de norm nog 4,5%. Sinds 2015 werd dit echter ook afgebouwd tot 0,5% vanaf 2020.
Tabel zwavelnormen site overheid.
Heeft dan ook echt significant effect? Ja. Er mogen dan wel maar enige tienduizenden grote zeeschepen zijn, ze leggen wel veel gewicht in de schaal. Zo zorgde 1 groot containerschip voor net zoveel zwaveluitstoot als bijna 20 miljoen auto’s in het verkeer (twee keer zoveel als er in Nederland rondrijden). Dat met een factor 9 omlaag brengen is dus significant.
Dat laten ook de eerste onderzoeken zien. De beruchte scheepspluimen zijn aan het verdwijnen.
En omdat die pluimen de warmtestraling van de zon op aarde (en dus vooral de oceanen) remde, is nu ook in de metingen van de netto “flux” de toename goed zichtbaar:
NASA Global Net Flux is reaching record levels again.
With the next two months it might reach 1.8 W/m²‼️ pic.twitter.com/ieotfsvAUm— Leon Simons (is fine) (@LeonSimons8) June 4, 2023
De groei van de Net Flux als gevolg van de toename van broeikasgassen (houden warmtestraling binnen) in de atmosfeer wordt nu minder geremd door deze vervuiling (houdt warmtestraling buiten).
Dat op zich is natuurlijk geen bewijs, raadpleeg daartoe de wetenschappelijke literatuur.
Maar de combinatie met de plots sneller toenemende opwarming van de oceanen maakt dit tot een nu niet te negeren ontwikkeling:
Overigens is een deel van de daling van de zwavelvervuiling ook toe te schrijven aan verminderd gebruik van kolen in met name westerse landen en schonere verbranding van kolen in veel landen.
Een goede maatregel met ongewenst neveneffect dus. Maar niet onverwachts. De relatief gelijkblijvende wereldtemperatuur gedurende de jaren zestig en zeventig worden deels toegewezen aan de zogeheten Global Dimming. Door de snel groeiende industrie werd in die periode zoveel vervuiling de atmosfeer ingepompt, dat het zorgde dat er minder zonnestraling het oppervlak bereikte. Kortom, een rem op de opwarming. Toen de industrie schoner moest gaan produceren in de meeste landen, viel ook de rem weg. Datzelfde effect nu dus ook bij de scheepvaart en gebruik kolen.
Het is geen fijne constatering. Het toont alleen maar eens te meer aan hoeveel invloed de mens heeft op het klimaat, zelfs op zo’n korte termijn. Dat betekent dus ook dat als we ons er echt voor inzetten, we nog tijdig een keerpunt kunnen bereiken in de opwarming.
Reacties (8)
Hmmm, ik weet niet of het effect zo groot is. De uitstoot van zwavel van schepen is natuurlijk niet zomaar ineens, van het ene op het andere jaar verdwenen. Zoiets gaat geleidelijker, over meerdere jaren. Die hoge temperatuur van de tropische oceanen heeft volgens mij ook wel wat te maken met de El Niño die zich aan het ontwikkelen is. Na drie La Niña’s, die de opwarming een tijdje gemaskeerd hebben.
En de uitstoot van SO₂ was weliswaar significant, maar ook weer niet zo gigantisch groot, ten opzicht van wat er in de hele wereld de lucht ingaat. Ongeveer 4 tot 9 % van het totaal, volgens dit artikel.
Ik zie al die tweets van Leon Simons hierover ook voorbijkomen, en volgens mij draaft hij een beetje door. De afname van de SO₂-uitstoot is natuurlijk ook verwerkt in de scenario’s waar in het laatste IPCC-rapport is gerekend. Dit effect komt dus niet bovenop de IPCC-projecties, maar het is er al in meegenomen. Natuurlijk heeft het invloed, maar ik betwijfel of die zo groot is als Simons denkt.
Was ook niet mijn bedoeling om te suggereren dat het effect volledig er aan toe te wijzen is.
Maar dit is in mijn ogen een gevalletje tipping-the-scale. Weer net iets meer gewicht aan de kant van de opwarming (in dit geval door niet tegenhouden zonnestraling) waardoor de opwarming weer een tandje sneller gaat.
Overigens is een reductie van 80% in een periode van 10 jaar op het aandeel van 4 tot 9% best significant te noemen toch?
Helemaal verwaarloosbaar lijkt het me niet. En ik zou me voor kunnen stellen dat je vooral in de omgeving van drukke scheepvaartroutes een effect kunt zien. Maar de verbanden die Simons suggereert met de energiebalans op mondiale schaal en de tropische zeewatertemperatuur lijken me twijfelachtig.
Ik denk bijvoorbeeld dat de energieopname van de afgelopen jaren ook iets te maken heeft met de opeenvolgende La Niña’s. Er komt dan veel koud water uit de diepe oceaan naar boven, dat veel warmte op kan nemen. Die warmteopname zou het komende jaar dus zomaar eens lager kunnen zijn. Al speelt ijsbedekking bijvoorbeeld ook mee en die lijkt voorlopig aan de lage kant te blijven.
Zie je wel, de opwarming van de aarde komt niet door CO2 of zogenaamde broeikasgassen, maar door de milieugekkies zelf, die de rookwolken die ons tegen zonnestraling beschermen rücksichtslos uitbannen.
/klimaatrealist
Overigens mag het hele verhaal wel gerelateerd worden aan het volume van de scheepvaart; Tussen 1980 en 2013 is in ieder geval de containervracht ruimschoots vervijftienvoudigd. Dan moet de uitstoot per vervoerde ton ook wel heel veel schoner worden, wil de luchtkwaliteit er niet alsnog op achteruit gaan.
Op het moment is er nog geen El Nino aan de gang. Dat zal pas in het late najaar het geval zijn.
Dat klopt, maar het is niet zo dat El Niño’s ofwel in de stand ‘aan’, ofwel in de stand ‘uit’ staan. Het patroon van een El Niño, met warm water in de oostelijke tropische Stille Oceaan is zich al volop aan het ontwikkelen.
We zitten al in het positieve gebied, dus volgens mij aan het begin van de el Nino. Grote vraag is meer hoe sterk en hoe lang.
https://iri.columbia.edu/our-expertise/climate/forecasts/enso/current/?enso_tab=enso-sst_table
Ik dacht dat ik een schatting had gevonden van de grootte van het effect, maar ik vermoed dat daar ergens een nulletje is weggevallen en dat die daardoor een factor 10 te hoog zit. (Maar het zou ook kunnen dat ik het niet snap.)
Maar als die schatting wel zou kloppen zou het effect hiervan even groot zijn als ongeveer anderhalf jaar aan broeikasgas-uitstoot. Best veel, dus. Maar, aan de andere kant, is de invloed op de gemiddelde wereldtemperatuur dan maar enkele honderdsten van een graad. En dat is klein vergeleken met de natuurlijke variabiliteit. Geen reden dus om aan te nemen dat je hierdoor van het ene op het andere moment een sprong krijgt in de gemiddelde wereldtemperatuur, of de temperatuur van de oceanen.
Dat geldt natuurlijk helemaal als mijn vermoeden klopt dat het nog een factor 10 minder is.