Het is geen heldentekst van Karremans, maar voor heldhaftigheid was hij niet ingehuurd. Er is een rapport van 7000 pagina’s over de massamoord van Srebrenica, die zich onder onze ogen heeft voltrokken. De regering Kok is twee weken te vroeg afgetreden, als symbolische boetedoening; een beetje hol gebaar, maar wat moet je anders? Generaal Mladic zit inmiddels opgehokt in Scheveningen en krijgt een ingewikkeld proces.
Moeten we nog iets met deze treurige zaak? De rechter vond onlangs dat Dutchbatt meer had kunnen doen om concrete personen te redden van een wisse dood. En daar was hij weer, overste Karremans, met een interview waar vooral misprijzend over werd gedaan. Ik vind dat misprijzen een beetje hypocriet. Zo ontstond opnieuw een realiteit, die juist door Karremans werd bestreden. Hij maakte bezwaar tegen de wijze waarop hij, als kleine vakman te velde, door zijn politieke en militaire leiding is gebruikt. De journaalbeelden lieten nog eens zien dat hij geen partij was voor Mladic, maar zou Couzy dat veel beter hebben gedaan? Of Joris Voorhoeve? Maar de klacht lijkt mij wel terecht.
Dutchbatt zat klem in een situatie, waarin ze niet de goede wapens hadden, niet de goede opdracht, niet konden rekenen op luchtsteun of bevoorrading. Over aflossing werd al weken politiek geredekaveld, zonder enig uitzicht op een oplossing. Munitie, brandstof en voedsel raakten op; en toen kwam Mladic, met zware wapens, het voordeel van gijzelaars in zijn macht, een onmetelijk thuisvoordeel en een grote bek. Geen wonder dat Karremans het beeld van de brave pianist te binnen schoot.
De politiek wilde ingrijpen in Joego-Slavië, daarin sterk opgeduwd door de media en sterk afgeremd door de militaire top. De adviezen van de vaklieden werden in de wind geslagen en de interventie van Dutchbatt kwam er. De voorstanders hebben de confrontatie bij de ontknoping en de erkenning van de bloedige afloop kunnen ontlopen. Door langdurig onderzoek koelde alles sterk af. Terecht wijst Karremans daarop: hij speelde alleen een beetje piano. Jan Pronk, die het nooit aan morele moed heeft ontbroken, is de enige die toegeeft dat hij verantwoordelijkheid draagt voor deze gedoemde missie. Hij was ook de eerste die het woord genocide in de mond nam, zeer tot ongenoegen van zijn mede kabinetsleden.
Hij onderstreept de stelling van Karremans: Janvier, Couzy, de UN, Voorhoeve, Kok, doen er het zwijgen toe. Is het rapport van het RIOD ooit besproken in de Tweede Kamer? Het zal wel. Hoe is het mogelijk dat ik het me niet herinner? Het is goed dat de rechter de claims van nabestaanden nog eens tegen het licht houdt. Dat is iets bijzonders.
Karremans was pianist, misschien wel een slechte, zoals Mladic hem toebeet. Ook uitvoerders van bevelen hebben de plicht moreel te handelen. Als het nodig is, moet het Hof in Arnhem zich daarover opnieuw buigen. Maar de context maakt dat Karremans iets meer respect en terughouding verdient. De missie was vermoedelijk onuitvoerbaar, militair en politiek.
Met alles wat we nu weten, zouden de politieke en militaire leiders van toen, hun besluiten en afwegingen nog eens kunnen beschouwen. Mladic zal vermoedelijk een onhandelbare proleet blijken, die van zijn proces een aanfluiting maakt. Juist daarom moet de onvoltooide geschiedenis een aanvulling krijgen in heldere getuigenissen. Slachtoffers, nabestaanden en overige betrokkenen hebben daar recht op.
Reacties (24)
De eerste conclusie die we uit het Dutchbat verleden kunnen trekken is, lijkt mij, dat we door de bank genomen geregeerd worden door een stelletje morele laffaards (uitzondering in deze Jan Pronk) die aan grootheidswaanzin leiden. In die grootheidswaanzin sturen ze onze militairen, zonder voldoende steun en middelen, op acties. Loopt zo’n missie fout (Sebrenice) dan staan diezelfde politici vooraan om de betrokken commandant als enig verantwoordelijke aan te wijzen…. Kan het nog immoreler en hypocrieter?
#vraagt om een emmertje#
Dutchbat heeft maar één T en Joegoslavië is één woord.
En gaan we nu hetzelfde kunstje in Kunduz uithalen? “Politieagenten” opleiden, yeh right.
Dat Karremans zichzelf als “pianist” ziet, is een gotspe. Hij was daar om de vrede te bewaren en de mensen te beschermen. Als je dan zelfs een familie die op de compound woont, uitlevert aan de Serviers, dan ben je geen knip voor de neus waard.
(Het is overigens Dutchbat, met 1 t, alsjeblieft.)
Niet alleen Karremans hoort zich straks voor de rechter te verantwoorden, maar vooral zijn toenmalige politieke baas Joris Voorhoeve, de toenmalige minister van Defensie.
@3 Het is juist deze les uit het verleden waarom we F16’s en 500 militairen meesturen om onze 50 politietrainers te beschermen. (ik vind die trainingsmissie verder ook belachelijk hoor)
Natuurlijk was er een hoop mis met de bevoorrading, de bewapening, het mandaat, de VN-steun. Niets aan die missie deugde. Maar het uitleveren van de mensen (ongewapend, vrouwen, kinderen) die je moet beschermen daar is geen enkel excuus voor. Zelfs niet als je bang bent voor je eigen leven.
Ah en je mag UN nog even in VN veranderen.
@Anoniem, lekker makkelijk gezegd vanachter een toetsenbord in het veilige nederland.
En zelfs al hadden ze die mensen niet van de compound gestuurd dan waren die mensen wel de sjaak geweest op het moment dat dutchbat die compund verliet, dutchbat mocht uit Srebrenica vertrekken met datgene wat ze op dat moment droegen, de rest moest achterblijven.
P.S. onlangs is uitgekomen dat London de militire steun voor Dutchbat heeft geblokkeerd.
@8: Militair word je niet omdat het lekker veilig is. Er is een duidelijk verschil tussen burgers en militairen en die laatsten mogen ook niet voor niets wapens dragen. Daar hoort bij dat terwijl ik lekker veilig achter mijn toetsenbord zit, zij hun leven dienen te riskeren als de situatie daar om vraagt (als je daar problemen mee hebt, dan moet je het leger afschaffen). Karremans had dat op zijn debuutdag als pianist duidelijk even vergeten.
Als we de analogie van de pianist doortrekken, dan zie ik het meer zo:
Er is een rustige saloon in het Wilde Westen, waar plotseling een stel bandieten komt binnenlopen. De sheriff, die in de saloon aanwezig was om de orde te bewaren, gooit terstond zijn badge op de grond, kruipt achter de piano en roept heel hard: “Niet op mij schieten, hoor! Ik ben alleen maar de pianist!”
Geen wonder dat je dan verweten wordt een slechte pianist te zijn.
@9: ja dat gevoel bekruipt me ook ieder keer in deze discussie. Al die Dutchbatters waren allemaal vrijwilligers die een opleiding op kosten van de staat hebben gevolgd, die gevaren geld en andere toelages opstreken, en die wisten dat uitzending naar een gevaarlijk gebied tot de mogelijkheid behoort. Wil dat zeggen dat we onze militsren dan maar als kanonnenvoer moet opofferen en dat ze door te tekenen enkel nog als willoze schietschijven voor volk en vaderland mogen sterven. Nee natuurlijk niet.
Daarnaast vraag ik me wel eens af wat er gebeurt zou zijn als Dutchbat geweigerd had zich over te geven. Zou de NAVO ook niet hebben ingegrepen met luchtsteun en weet ik wat op het moment dat de Serven daadwerkelijk Dutchbat zouden hebben aangevallen met tanks en zwaar geschut?
@11: Zoals gezegd, dan moet je gewoon het leger afschaffen. De functie daarvan is immers als schietschijf dienen, dan wel de schietschijven van de tegenstander raken.
Wat de laatste alinea betreft, wat denk je zelf? Ik denk niet dat de NAVO dan nog lang had bestaan.
Hoeveel Nederlandse militairen zaten er ook al weer in de enclave Srebrenica? Precies: 334. Aldus de commandant van Dutchbat-III op 3 augustus jl. in Nieuwsuur.
En hoeveel vluchtelingen moesten ze beschermen in die so-called ‘safe area’. Precies: minimaal 30.000. De VN had het gebied dan wel uitgeroepen als ‘veilig’, maar dat was het allesbehalve. En als je dan als VN elke mogelijke steun aan het Nederlandse VN-bataljon-minus stelselmatig negeert of afwijst… who’s to blame???
En dan zwijg ik nog maar wijselijk over het aantal Bosnisch-Servische ‘bad guys’ dat die enclave stelselmatig ging zuiveren…
Karremans was pianist, misschien wel een slechte..
Ja nee, slecht is niet helemaal de juiste omschrijving. Karremans heeft álle procedures en draaiboeken noot-voor-noot foutloos nagespeeld. Daarom weet ie ook niet wat ie in Srebrenica verkeerd heeft gedaan. Ja, hij had nooit bij de persbriefing moeten aanschuiven (na het bier & de polonaise) maar Couzy e/o Voorhoeve. Ook vredesduiven lid van de Bimbo Box hè. Gooi er een kwartje in en hup het orkest schudt wat obligate covers uit de mouw. Ff leuk voor de kinderen maar van enige virtuositeit en eigen interpretatie is geen sprake, voortborduren op een thema ho maar: kraak noch smaak…
Neergezet op een gammel bühne, De Oorlog was een heel ander theater…en toen wou het publiek ook al niet meewerken.
Makkelijk praten hier door sommigen. Vast allemaal het NIOD rapport gelezen.
Het was een tactische fout geweest om de Serven met geweld tegemoet te treden. Door de tactisch achtergestelde positie van Dutchbat zou de kans dat de compound onder de voet gelopen zou worden bijzonder groot zijn. Een geweldsescalatie zou dan niet te vermijden zijn geweest en met 300 soldaten tienduizenden mensen beschermen terwijl de vijand zwaar geschut op de heuvelrug heeft staan is een heilloze weg. Dan hadden zowel de bosnische mannen, vrouwen, kinderen als Dutchbat het loodje gelegd.
Karremans kon niet anders dan capituleren. De genocide van de Serven was een op dat moment niet te verwachten uitkomst. In dat geval proberen de mensen in veiligheid brengen is een te prefereren oplossing. Dutchbat is niet verantwoordelijk voor de misdaden van de Serven, het voorkomen van de inname van Srebrenica was zonder hulp van buitenaf (luchtsteun, bevoorrading, voldoende manschappen) onmogelijk. En zoals we allemaal weten: die was er niet.
De manier waarop Karremans het heeft aangepakt verdiend niet de schoonheidsprijs, maar de uitkomst was niet anders geweest als hij daadkrachtig had opgetreden. De rol van Karremans is slechts klein in dit verhaal, ik ondersteun de auteur in zijn analyse dat deze bij zijn superieuren ligt. Laten we daar eens kritisch naar kijken in plaats van Karremans als bliksemafleider te laten fungeren voor de hoge bomen.
@15) allemaal waar. En toch ga jij en het NIOD er van uit dat de serven rustig de 300+ Dutchbatters en 10.000 burgers dagen achter elkaar had kunnen aanvallen zonder dat de NAVO had ingegrgepen? En de waarachtigheid van dat scenraio blijf ik apart vinden. Want Bismarck al zei: als de NAVO toestaat dat een NAVO partij compleet aan poep wordt geschoten terwijl er ergnes op een vliegdek schip of NAVO basis in Italie toestellen klaar staan dan hadden ze die kunn oprollen. Nogmaals dat de situatie onhoudbaar was zonder steun geloof ik maar al te graag, maar dat die (lucht-)steun 100% onmogelijk was daar heb ik nogal wat vraagtekens bij.
(En op zich, 300 man die zich doodvechten tegen over een overmacht …waar ken ik dat van? ok flauw.)
@16 Dutchbat lag al dagen onder militaire druk. Er waren verschillende vooruitgeschoven posten die door de Serven belaagd werden, en waar Dutchbat zich vervolgens uit terugtrok. Dit omdat deze posities niet houdbaar waren ivm onderbezetting. De Serven lieten al maandan transporten uit het compound gaan, maar niet erin. Dus de jongens die verlof kregen konden wel weg, maar de jongens die terugkwamen van verlof konden er niet meer in. Zie daar de reden voor de onderbezetting en minimale voorraden.
De strategische positie van de compound was daarnaast niet erg best. Het lag op een vrij laag gelegen punt tussen berghellingen in. Die berghellingen waren bemand door vooruitgeschoven posten, die zoals eerder gesteld in handen van de Serven waren. Zet daar een paar houwitzers neer en het kamp ligt in puin voordat de F16’s ook maar in de buurt zijn.
Natuurlijk zou dit een reactie uitlokken van de NAVO, en waarschijnlijk zouden de Serven zich er behoorlijk mee in de nesten hebben gewerkt, voor de mensen in Srebrenica had dat echter weinig uitgemaakt.
Overigens, de luchtsteun was niet onmogelijk, er was geen politiek wil. Zie mijn betoog om Kaaremasn dus niet meer als kop van jut te gebruiken, maar de militair en politiek verantwoordelijken aan te spreken
Nog een kleine toevoeging: een groot gedeelte van die 300 man was ondersteunend personeel. Even uit mijn hoofd waren er tussen de 150 en 200 man met een gevechtstaak.
Gelukkig hadden de Spartanen geen koks of communicatieofficieren nodig ;)
@17: “waarschijnlijk zouden de Serven zich er behoorlijk mee in de nesten hebben gewerkt”
Dat geeft al meteen aan dat het scenario van de houwitsers (die overigens onmogelijk eerder op een berghelling staan dan dat vliegtuigen ter plekke zijn) misschien wat minder stellig is dan jij aangeeft. Van de andere kant is het grenzeloos naïef te stellen dat Karremans de genocide niet had kunnen voorzien (gezien de ervaringen met eerder door Serviërs ingenomen gebieden).
@9 Heel lang werd je juist wel militair omdat het lekker veilig was. Lekker op de Russen liggen wachten, iedereen wist dat die toch niet kwamen. Toen die missies in Joegoslavië aan de orde kwamen schrokken ze zich een hoedje: dat was niet de bedoeling! Risico lopen, en dan ook nog eens in een vreemd land, daar hadden ze niet voor getekend! De kunst voor alle officieren was om uitzending te voorkomen, door leukere baantjes voor zichzelf te regelen. Een grote verliezer was de onhandigste onbenul van zijn KMA lichting: Karremans.
Aan het eind van de missie was de moraal om te vechten voor de compound ver beneden peil. Al vanaf het begin was de relatie met de bevolking slecht: veel irritatie en er werd ook gewoon neergekeken op die niet-te-vertrouwen moslims die overdag voor de poorten stonden te zeuren en ’s nachts in de bergen gingen vechten. Ook maanden van noodrantsoenen eten hielp niet echt. Toen Mladic met een gedisciplineerd goed draaiend leger de boel kwam overnemen was de opluchting groot.
Pas later kwam de kater.
Was het nu een mythe dat Dutchbat niet anders kon? Veel reacties gaan daar niet op in.
Mijn springende punt is: de media en de politiek hebben gedramd om deze missie te laten doorgaan, tegen adviezen van militairen in.
Daarvoor moeten politici, die hebben doorgedrukt, de verantwoordelijkheid dragen. Alleen Jan Pronk heeft dat expliciet gedaan. Kok was een beetje subtiel, met “wel verantwoordelijk, maar niet schuldig”. En de ‘pianist’ had misschien beter kunnen zwijgen: hij wil graag een simpele uitvoerder zijn, dus hij zet zich te veel in de wind.
Maar het zijn hogergeplaatsten, die nog wel eens wat kunnen verklaren.
Kon Dutchbat anders? Ze hadden terug kunnen vechten. Dat was militair kansloos geweest, maar misschien zou Mladic teruggeschrokken zijn voor het doden van veel VN soldaten. De Franse luchtsteun zou misschien alsnog gekomen zijn. Je weet het gewoon niet.
Bij mijn weten heeft niemand de genocide zien aankomen. Ik heb dat tenminste nooit ergens gelezen, en zo bont had Mladic het daarvoor ook niet gemaakt. Als je de genocide had kunnen voorspellen zou het laf geweest zijn van Dutchtbat dat ze niks geprobeerd hebben.
Ik had allemaal weinig uitgemaakt had vrees ik, ik verwijt Dutchbat dus niet zo veel. Maar dat is me dan wel wat al te rationeel, ze hadden wel wat harder van zich af moeten bijten. Ook op hoger nivo, die luchtsteun bijvoorbeeld had gewoon geregeld moeten worden. En eerder al, dat de transporten over Servisch gebied eerst jarenlang gepest werden, dat her en der een Mercedes ingepikt en zo, en dat later alle voedseltransporten tegen werden gehouden, dat hadden ze nooit moeten pikken.
Dan hadden we ons minder lullig hoeven voelen. Maar nogmaals, dat verwijt ik ze niet zo hard. Achteraf is het makkelijk(er) praten.
@19) kom met overtuigende bewijzen dat er al op grote schaal genocide is gepleegd door de Serven voor Srebrenica, en ik zal je verwijt van naiviteit serieus nemen. Tot dan is het een holle kreet, zonder onderbouwing.
Overigens het houwitzer voorbeeld is natuurlijk slechts bedoeld om de netelige tactische situatie te illustreren. Dit soort details zijn het niet waard teveel woorden aan vuil te maken.
@21)Ik steun je betoog dat Dutchbat niet veel keuze had. Het was of vechten en onder de voet gelopen worden (het was duidelijk dat er geen hulp kwam) of zoveel mogelijk mensen in veiligheid proberen te brengen. De ware tragiek ligt dus in het feit dat de NAVO geen actie ondernam om Dutchbat te ondersteunen, Karremans is daar niet veel in te verwijten. Totdat Bismarck met bewijzen komt vind ik dat de genocide uitkomst op dat moment niet te verwachten was, en dat de Dutchbat militairen niet veel te verwijten valt. Ik krijg er altijd vreselijke kriebels van als de soldaten en officieren die het vuile werk mogen opknappen, ook achteraf nog een berg blubber over zich heen krijgen, terwijl de politiek verantwoordelijken uit de wind blijven en zorgen voor hun schaapjes op het droge.
@21 Haal eerst eens de spelfouten uit je artikel voor je inhoudelijk gaat reageren.