Rechts wil met spoed een derde geheime dienst oprichten

386 reacties zijn er binnengekomen voor de internetconsultatie over de ‘derde geheime dienst’, ook bekend als de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Voor een internetconsultatie die slechts vijf dagen open heeft gestaan, zijn dat ongebruikelijk veel reacties, vooral van burgers.

Het gaat om een wetsvoorstel dat de bevoegdheden van de NCTV wil verruimen zodat de organisatie ook burgers kan bespioneren. De NCTV deed dit al zonder wettelijke bevoegdheid, onthulde NRC in april, maar in plaats van de NCTV op de vingers te tikken wil de demissionair minister van Justitie de NCTV ruim baan geven. Hiermee wordt in feite een ‘derde geheime dienst’ opgericht, concluderen Amnesty en Bits of Freedom.

Amnesty, Bits of Freedom en andere organisaties sloegen enkele dagen geleden alarm, omdat de internetconsultatie stilletjes was geopend voor een extreem korte periode van vijf dagen, terwijl de termijn normaal vier weken is. Stilletjes, omdat het gebruikelijk persbericht over verschijnen van de internetconsultatie uitbleef.

Demissionair minister Grapperhaus – die voor zijn aantreden als minister nog rechtsstatelijke principes had die hij beschreef in een boek met de titel Rafels aan de rechtstaat – reageerde dat het nodig was het wetsvoorstel met spoed te behandelen om “geen leemtes op het gebied van terrorismebestrijding en bescherming van de nationale veiligheid te laten vallen”. Nogal vreemd argument, want als het opvullen van deze ‘leemte’ zo belangrijk is, waarom was dat dan niet geregeld vóórdat de NCTV zonder bevoegdheid burgers ging bespioneren? Dan was de minister wellicht ook nog niet demissionair geweest. Overigens is het dreigingsniveau op dit moment 3 (van 5), dus waarom juist nu een derde geheime dienst oprichten?

We hebben deze haastige gang van zaken overigens te danken aan een motie van Kamerleden van de VVD, CDA, SGP, CU en JA21 die vraagt om dit wetsvoorstel met spoed te behandelen. De motie werd op 15 juni aangenomen met 81 stemmen, afkomstig van de (radicaal-)rechtse partijen plus de ChristenUnie (of zijn die tegenwoordig ook rechts?). Dat het vooral de rechtse partijen zijn die onze rechtsstatelijke principes verkwanselen, wisten we al, en zij zijn in de Kamer dus een nipte meerderheid (als we CU het voordeel van de twijfel geven: 76 stemmen voor). Coalitiepartij D66 stemde tegen.

FvD stemde overigens ook tegen, want die wil de NCTV “volledig saneren” – liever niet nog een vergrootglas op radicaal- en extreemrechts (dit was de vergadering waarin het FVD-lid steeds de naam van Nikki Sterkenburg herhaalde).

Demissionair minister Grapperhaus ontraadde de motie voor spoedbehandeling niet en meent dat de “juiste balans” is gevonden tussen zorgvuldige behandeling van het wetsvoorstel en “tempo maken”. Twee moties die het “achteraf legaliseren” van verboden handelingen en het oprichten van een feitelijk derde geheime dienst wilden voorkomen, werden door de Grapperhaus wél ontraden.