Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen presenteerde Sargasso de politieke partijen die als nieuweling meededen en de partijen die eerder aan verkiezingen deelnamen, maar tot op heden geen zetel in het parlement wisten te bemachtigen. Wat kunnen we bij de verkiezingen in 2017 verwachten?
Ratrace naar het Binnenhof
In 2012 stonden vijftig politieke partijen geregistreerd bij de Kiesraad. In januari 2012 waren er bij de Kiesraad nog 21 partijen ingeschreven. Daarvan zaten er al tiern in de Tweede Kamer. In april, een week voor de val van kabinet Rutte I, waren dat er zevenentwintig.
Daarna barstte het pandemonium los. Op 19 juni 2012 registreerde de Kiesraad nog eens 15 nieuwe partijen en leek het erop dat er 50 partijen aan de ratrace naar het Binnenhof mee zouden doen.
Dit was veel, maar geen record. Bij de verkiezingen van 2010 stonden 61 partijen geregistreerd en deden er uiteindelijk 19 mee. Het topjaar was 1989: 64 partijen ingeschreven bij de Kiesraad, 25 deelnemers, waarvan er 17 nog niet in de Tweede Kamer zaten.
Uiteindelijk bleven elf nieuwkomers over, zodat in totaal 21 partijen aan de verkiezingen van 2012 deelnamen. Slechts één van de elf nieuwelingen (50PLUS) haalde genoeg stemmen om tot de Tweede Kamer toetreden.
Afsplitsers en oude bekenden
We verwachten In maart 2017 vijftien of zestien partijen op het stembiljet te zien. Naast de elf in 2012 gekozen partijen mogen we rekenen op de afsplitsers DENK (nu Groep Kuzu/Öztürk), VNL (Voor Nederland, nu Groep Bontes/van Klaveren) en Vrijzinnig Nederland (nu eenmanszetel Norbert Klein).
Bij de momenteel geregistreerde partijen zien we een aantal “oude bekenden”, die in 2012 op het stembiljet stonden. De Piratenpartij, Partij voor Mens en Spirit (MenS), Nederland Lokaal, Libertarische Partij, Democratisch Politiek Keerpunt (DPK), Liberaal Democratische Partij (LibDem), Anti Europa Partij, SOPN, Partij van de Toekomst (PvdT) en Politieke Partij NXD.
De vraag is wie we in 2017 terug zullen zien. Al deze partijen zijn in 2012 de waarborgsom kwijtgeraakt en zullen nu opnieuw 11.250 euro moeten ophoesten om te kunnen deelnemen. En ze moeten opnieuw 600 ondersteuningsverklaringen bij elkaar weten te ronselen (20 kieskringen x 30 ondersteuningsverklaringen).
Malloten
Bovenal zal elke nieuwe partij een goed programma moeten hebben. Niet een halfbakken afgeleide van de programma’s van de “grote” broers en zussen. Geen ‘one issue’. Dieren en immigranten zijn al bezet en dan blijft er niet veel over om sentimentstemmen binnen te harken. Wie hier een nog onontdekt gat in de markt weet te vinden, zou zo maar kans van slagen kunnen hebben.
Partijen als POKER, Kleptocraten en OPA zullen het alleen vanwege de naam niet redden. Net zo min als partijen waarvan de oprichters minstens zo mallotig zijn als de naam van de partij.
Bijvoorbeeld de politieke zwerver David Pinto die via PvdA, D66, VVD, Amsterdam Leeft!, Leefbaar Nederland en VNL, nu met LEF komt, dat overigens gestolen lijkt te zijn. ‘Jezus Leeft’ is de opvolger van Jezus Redt.
Tot 19 december kun je nog jouw politieke partij laten registreren en 30 januari 2017 moet de kandidaatstelling rond zijn.
Reacties (39)
Ik overweeg de Partij tegen polarisatie en populisme op te richten.
Nadeel: het is een tégenpartij. En dat is nu juist populisme.
Maar er zit een levensgroot gat in de markt op links. Voor mensen die in vrijheid willen leven en niet willen mee nagaan in polarisatie.
Ik zal niet meer gaan stemmen.
De druppel die mijn emmer deed overlopen was het genante Tweede Kamer-debat over het Oekraïne-referendum, net voor het reces.
De premier weigerde vragen te beantwoorden van Pieter Omzigt en Marianne Thieme. Hij “had niet gerekend op die vragen en zich er niet op voorbereid”. Bij één van de belangrijkste debatten van het laatste halfjaar waren slechts een handvol Kamerleden aanwezig: bij de stemming over een motie van afkeuring werd het quorum niet gehaald.
@0: Ik heb moeite met het gemak waarmee Cokema hierboven de ‘Dieren’ bij de malloten wegzet. Wie hun verkiezingsprogramma leest en hun gedrag in de Kamer volgt, moet concluderen dat het eigenlijk een partij voor de mensen is, en wel een zeer serieuze. Of Thieme nu met Cato stoeit of niet.
Dat er nogal wat mallotige partijen worden opgericht is niet zo’n probleem.
Wel dat er ook nog dombo’s zijn, die er op stemmen.
Bijna net zo raar als mensen die commentaar leveren en zelf niet kiezen/stemmen.
N.B.
Is dit de politieke tune van Jezus (Redt)/Leeft?
;-)
@4: Aardig weetje: Midden jaren ’80 deed Loesje (van de affiches) ook eens mee. Niet om een Kamerzetel, zo dwaas was Loesje niet, maar voor ƒ 19000,- twee keer tien minuten televisiezendtijd kunnen kopen was een prikkie!
Kleptocraten is ook een partij? Zeker een projectje van Putin. :-)
@5:
Men zou de L.L. (poster) kunnen oprichten :-)
@3
De partij van de Dieren is behoorlijk mallotig. (nu maar hopen dat ik je niet beledig) We leven in een land waar het de normaalste zaak van de wereld is om dieren uit te buiten. Maar wie zijn degenen die dat doen? Dat zijn al die mensenmassa’s die met hun karretjes dagelijks martelvlees kopen. Daar helpt geen PvdD wat aan.
Nu maar hopen natuurlijk dat al die dierenstemmers zelf geen martelvlees kopen. Anders is een stem op de PvdD een aflaat.
Als malloten deel uitmaken van de samenleving hebben zij recht op vertegenwoordiging in het parlement…
@8: Wat ik in datzelfde @3 al zei: Kijk eens over die beestjes heen.
Overigens kan bij de consument een beetje meer bewustwording van productiemethodes geen kwaad. Om het even welk product. Ik herinner me die keer dat het in de super dringen was voor het vleesschap, ik kon er niet eens langs. Dus ik roep: “Schat, wil je het kadaver opgepompt met water, in hompen gesneden, in reepjes gesneden of wil je gemalen lijk?” Het was verbazingwekkend hoe snel de doorgang weer vrij was. Maar we dwalen af…
@9
We raken een beetje off topic, maar bewustwording is wel een goede zaak. Daar is wakker dier mee bezig. Ik zie Thieme weinig bijdragen aan bewustwording.
Tot zover deze zijweg;-)
Ik ben blij dat we in vrijheid partijen mogen oprichten. En dat we daar in vrijheid op mogen stemmen. En we mallotige partij er ook wordt opgericht, het is ons democratisch recht.
Dat we in vrijheid vraagtekens mogen zetten bij mensen met een andere mening, is gezien de gebeurtenissen in Turkije een groot goed.
En ja, iedere malloot heeft stemrecht. Gelukkig maar.
Ik ga in ieder geval stemmen als het weer zover is, ondanks het feit de vorige keer mijn stem, met dank aan de PvdA, een rechts kabinet aan de macht heeft geholpen.
Maar ik ga zeker niet op weer een nieuwe splinter stemmen. Het is goed dat we evenredige vertegenwoordiging hebben, maar een groot aantal kleine partijtjes is te veel: dat leidt niet tot een stabiele regering, en omdat de fracties te klein zijn kunnen de Kamerleden zich onvoldoende specialiseren. Een verhoging van de kiesdrempel is volgens mij noodzakelijk daarom.
@12: Absoluut oneens. Dat is discriminatie van de niche. Het is nu al zo dat de restzetels meestal aan de grote vissen toevallen. Zonder kleine luizen in de pels slapen die grote honden veel te makkelijk in.
@12: “omdat de fracties te klein zijn kunnen de Kamerleden zich onvoldoende specialiseren. Een verhoging van de kiesdrempel is volgens mij noodzakelijk daarom.
Dat is nogal een domme oplossing voor het “probleem”. Beter breid je de ondersteuning van Kamerleden dan uit, zodat ze zich van voldoende kennis ter zake kunnen voorzien. Bovendien creëren hogere kiesdrempels alleen maar weer nieuwe problemen inzake vertegenwoordiging en democratisch deficiet (denk aan Turkije).
@13: “discriminatie van de niche”
Hoe groot moet de niche zijn? Moeten we 150 partijen – het maximaal mogelijke – hebben? Dan pas is elke niche maximaal bediend. Dat lijkt me niet, ergens ligt een balans. Bovendien moet je niet alleen kijken naar vertegenwoordiging, het is ook belangrijk dat de Kamer effectief politiek kan maken. Dat kan niet als er veel kleine partijtjes zijn.
[edit] Ik bedacht nog: de andere kant van de balans is een tweepartijenstelsel zoals in de VS en UK. Ook dat is niet goed. Ik denk dat de balans ergens tussen 4 en 8 partijen ligt. Dat moet het mogelijk maken om stabiele coalities te vormen met 2, 3 of maximaal 4 partijen.
@14: Ok, meer geld naar partijen: ja dat zou inderdaad helpen. Maar het probleem dat Kamerleden zich niet kunnen specialiseren blijft bestaan.
Ik begrijp niet wat je bedoelt met ‘democratisch deficit’? Hoezo? Iedereen kan toch stemmen, en de Kamer is toch soeverein? Dat is niet zo met het EP en veel andere zaken in Europa (ECB met name).
En leg uit wat je bedoelt met Turkije. Wat heeft het disfunctioneren van de democratie in Turkije met ons bestel te maken?
@15: Die balans moet kunnen bewegen, behoeft ruimte. Een splinterpartij die een termijn komt kijken en dan weer geruisloos verdwijnt, zal in het grote geheel inderdaad weinig bij kunnen dragen. Maar dat die er is, heeft wel een functie. Blijkbaar hebben de grote partijen dan niet in een behoefte voorzien en heeft een deel van het electoraat zich van hen afgekeerd. Een hoge kiesdrempel werkt dan als struisvogelpolitiek.
En ook bij de grote gevestigde partijen is de doorloop zorgwekkend hoog. Een baken als Van der Vlis ontbreekt bij mijn weten momenteel. Die zat overigens ook bij een splinter. Een hele stabiele, dat wel.
@16: Er zijn voorzieningen voor de scholing van bestuurders, ook op lokaal niveau. Het rare is dat die -in elk geval in de praktijk- vooral toegankelijk zijn voor partijen die ook landelijk opereren. Iets wat je in gebieden met veel lokale partijen iets te vaak kunt merken. De grote landelijke middenpartijen hebben echter niet zoveel haast die misstand recht te zetten.
En (algemene) scholing is nog geen specialisatie.
@17: Ik begrijp dat het de bedoeling is dat er voor vernieuwing wordt gezorgd, en daarmee ben ik het eens. Maar ik denk dat dat ook binnen de partijen gebeurt, ook omdat ze wel moeten. Als een partij niet reageert op wat er in de maatschappij gebeurt lopen de kiezers immers weg: kijk maar eens naar de PvdA. Je hebt geen kleine splinterpartijen nodig om druk uit te oefenen. Bovendien is het nog steeds mogelijk dat er nieuwe partijen komen, alleen zal dat moeilijker worden – zolang het maar niet onmogelijk is.
Als het je gaat om stabiliteit dan is dat in principe beter gewaarborgd bij grote partijen. Dat de doorstroom groot is heeft een andere oorzaak: men is meer met eigen carrière bezig dan met het dienen van het land.
Ik begrijp je punt over onderwijs niet. Als leden van kleine partijen geen toegang tot onderwijs krijgen dan moet dat worden aangepakt, in plaats van dat partijen kleiner gemaakt moeten worden.
@18:
De kiezer moet wel ergens heen weg kunnen lopen en dan zijn die splinters ideaal. Of de vernieuwing die daaruit voortkomt inderdaad verbeteringen zijn, is een ander verhaal, maar de geschiedenis heeft geleerd dat ook de grote middenpartijen flink kunnen blunderen. Dat reduceert politici tot mensen.
Mijn opmerking over partij-onderwijs was meer een zijsprong. Het verkleinen van partijen (zodat ze in de klas passen? ;) ) heb ik nergens betoogd.
@19: Splinters zijn ideaal? Wat is ideaal? Misschien is het uitgeven van zo’n stem ideaal om je mening te geven – er staat dan een mannetje of vrouwtje in de kamer die iets zegt wat in de buurt komt van jouw mening – maar wat koop je daarmee als Rutte c.s. daarna gewoon doorgaan met mismanagement van de economie?
Wat ik wil is dat mijn stem tot verandering van beleid leidt. Nog concreter: dat de macht verschuift. Dat ik dan op een partij moet stemmen die niet voor 100% mijn standpunt heeft is onvermijdelijk – zo werkt een democratie nou eenmaal: we kunnen nou eenmaal niet 17 miljoen partijen hebben.
Bovendien: wat heb je daar aan? De Kamer is geen forum voor meningen. Het is/zou het centrum van de macht/moeten zijn, niet slechts een debating club.
En wat zijn verbeteringen? Dat lijkt me toch wel evident! Iedereen die de economie volgt – ik doe dat hier regelmatig en schrijf daar uitvoerig over – weet dat het huidige beleid desastreus is. Alle partijen, op SP na (en ik zeg dat niet omdat ik SP lid ben, ik heb tot 2012 altijd PvdA gestemd) gaan door met dit beleid.
@20: Wetende dat er altijd water in de wijn gedaan wordt, kun je tegen Rutte niet links genoeg stemmen. Wat het zogenaamde strategisch stemmen op de PvdA voor gevolgen heeft, weten we nu wel. Daarbij: de PvdA is geen partij meer, maar een krabbenmand.
@21: In de eerste plaats, het feit dat ik door Samsom en kornuiten ben genept doet niets af aan mijn argument.
Maar belangrijker is mijn overweging die ik tot nog altijd heb gehad om PvdA te stemmen: ik hoopte op één grote linkse partij. Het zal me worst wezen hoe die partij heet, als ze maar groter is dan elke andere rechtse partij en daardoor het initiatief heeft bij de regeringsvorming. Ook wil ik niet dat er allerlei linkse splinters zijn die elkaar gaan bevechten (iets waar ze nogal de neiging toe hebben). Het leek me daarom altijd heel logisch om links, en wel op de grootste partij te stemmen.
Ik had me echter volledig verkeken op de ‘linksheid’ van Samsom en zijn gevolg die zich opstellen als alle andere sociaaldemocraten (of Labour) in West Europa: Hollande, Garbiel, Schröder, Kok, Bos, Blair … volkomen de weg kwijt.
Allemaal volgen ze de neoliberale lijn: er is geen alternatief dan nog meer neoliberaal beleid, en voegen daar aan toe dat ze dat wel ‘beter’ doen rechts, want ze zijn veel socialer. Het is het faillissement van links, en zet deur open voor de rechts. Het gevolg is fragmentatie en verlies van links en grote overmacht van de populisten. De kiezers lopen over naar AfD/Pegida, FN, Ukip, PVV. Rechtse partijen hebben het voor het kiezen: samenwerken met verzwakte sociaaldemocraten of met populisten.
@22: Al onder Kok wilde de PvdA “de ideologische veren afschudden”, en je bent er nu intussen achter dat ze dat ook echt hebben gedaan. Daar ga je ze toch niet voor belonen?
In de wetenschap dat die bankiers en jezuïeten gehaaide regeringsaccoordonderhandelaars* zijn, kun je -zolang die hele grote linkse partij er nog niet is- er maar beter voor zorgen dat er zo links mogelijk een flinke kluit gewicht zit, zodat de balans hopelijk een beetje links van het midden blijft staan. Misschien dat we dat over vijftig jaar** mogen meemaken, de trein van 1848 is hier ook niet echt gestopt.
*53 scrabblepunten
**”Als het einde van de wereld gekomen is, ga ik naar Holland, want daar gebeurt alles 50 jaar later.” Door Frits Kief aan Heinrich Heine toegedicht.
Michel, ik heb je echt wel eens scherper gezien dan dit: en de Kamer is toch soeverein?
Kamerleden stemmen voor 99.67% mee met de fractie. Kamerleden blijken adviseurs en souffleurs van ministers en staatssecretarissen te zijn. En misschien is het handig dat boekje van Luyendijk (“je hebt het niet van mij” of zoiets) nog eens te herlezen om te zien hoe soeverein ons parlement echt is. Ergo, ons parlement is niet soeverein en de meerderheid zit er ook niet om voor onze belangen op te komen. Dat je na Wouter Bos nog dacht dat de PvdA voor sociaal en solidariteit stond valt me ook tegen.
Splinterpartijen zijn een laagdrempelige opstap naar nieuwe bewegingen. Ik ben het heftig oneens met de PVV maar het is wel goed dat er een rechts geluid is. Via een splinter. D66 was ooit een splinter.
Een splinter in je voet zorgt er voor dat een mainstream partij niet zo maar kan door walsen zonder daar pijn van te ondervinden.
Nog een kritische noot: Ik denk dat de balans ergens tussen 4 en 8 partijen ligt. Dat moet het mogelijk maken om stabiele coalities te vormen met 2, 3 of maximaal 4 partijen.
Gaat lekker daar in Spanje vind je niet? Het gaat er om of partijen kunnen samenwerken. Maar ja samen is in de politiek anno nu een scheldwoord aan het worden.
Wie vertelt mij wat er tegen is op het Zwitserse model?
Elke partij krijgt pro rata ministers in het kabinet.
Geen coalitie, geen grote compromissen, de regeringspartijen zijn niet gebonden aan een coalitieverdrag en kunnen bij elk onderwerp stemmen naar eigen partijprogram, dus een veel betere vertegenwoordiging van het volk en de verkiezingsuitslag dan nu.
Het huidige kabinet is de grootste ramp denkbaar, niemand echt tevreden en de VVD/neo-liberalen gaan gestaag verder met de vernietiging van de verzorgingsstaat en zo het stimuleren van het populisme.
@23: Ik ga mijn argumenten niet meer herhalen. Splinterpartijen zijn verspilling van je stem.
@24: ach ik heb ook wel eens minder dagen zoals wij allemaal. Maar nee, ik denk niet dat dat het geval is. De kamer heeft voor zover ik weet nog steeds de volmacht van de kiezer en is als het er op aan komt nog steeds het instituut dat het laatste woord heeft omdat het de uitvoerende macht kan wegstemmen. Ik weet er is verschil tussen ideaal en werkelijkheid, maar zo gaat dat nou eenmaal altijd in het leven.
Dat de Kamer die volmacht niet goed gebruikt, en dat de kiezer stemt op sukkels is een heel ander probleem – ik denk dat de media daarvoor de grootste verantwoording dragen overigens.
D66 enz.: Ik zei eerder al dat ik niet tegen nieuwe partijen ben, maar ik ben wel tegen heel veel kleine partijtjes in de Kamer.
Wouter Bos enz: ik volgde toen de politiek maar heel matig, was meer met een eigen sores bezig. Ik denk dat dat voor veel mensen geldt, die gewoon naar het Journaal kijken de krant lezen (een “kwaliteitskrant” nog wel).
@25: Kun je dat uitleggen, ik beken dat ik de situatie in Spanje niet goed genoeg ken.
@26: Een evenredige vertegenwoordiging in de regering? Waar heb je dan nog voor te kiezen? Op die manier is de regering bovendien niet meer dan een soort zaakwaarnemer, er is geen beleid meer dan.
@27: Midden jaren ’80 heb ik die discussie met mijn hospes gehad. Hij was actief binnen de PvdA, ik voor Loesje. Hij verdedigde toen al jouw huidige standpunt van een groot sterk links en ik stelde er toen al tegenover dat zijn club menigeen niet links genoeg was. Dus nieuw is de discussie niet en we kwamen er toen ook niet uit. Een zoekopdracht leerde mij dat hij in de tussentijd voor een Europese splinter actief is geweest. Wel zo ironisch.
@28: Het feit dat de PvdA zo tegenvalt als linkse partij, en die rol niet kan vervullen doet niet af aan mijn argument. Het is wel het einde van de PvdA. Het is wel een merkwaardige vertoning overigens wat de PvdA en andere sociaaldemocraten in Europa aan het doen zijn. Hollande in de Frankrijk is bezig met neoliberale hervormingen en bezuinigingen, de top van Labour is bezig met zelf vernietiging door Corbyn te wippen, Gabriel in Duitsland geeft alles weg aan Merkel en Schäuble, Schröder’s Agenda 2010 heeft van Duitsland een lage-lonen-land gemaakt en zo voort, de lijst kan uitgebreid worden voor Griekenland, Spanje, Italië en mogelijk nog meer landen. Iemand een idee?
Michel @27 op jouw vraag over Spanje. Daar zijn vier grote partijen die het merendeel van de zetels hebben en een paar splintertjes. De situatie is zo een beetje als jouw ideaal van @15. Ze kunnen daar een coalitie van twee partijen maken of een van drie partijen. Zoals in jouw ideale scenario. Maar ze zijn nu twee verkiezingen verder omdat de leidende politici in Spanje niet willen samenwerken, zelfs als ze inhoudelijk niet ver van elkaar staan.
Wat ik er mee wil zeggen is dat het wel fijn klinkt dat een drempel die versplintering tegen zou gaan zou helpen meer stabiliteit te creëren, maar dat er voorbeelden zijn (Turkije was er ook zo een) waaruit blijkt dat een drempel helemaal niet werkt. Wat het wel doet is dat het mensen uitsluit van het politieke proces.
En weer gaat de discussie over links/rechts. Terwijl de werkelijke tegenstelling populistisch/niet-populistisch is.
@30:
Aanvullend: Spanje is in een transitie van een 2 partijenstelsel naar een systeem met meer partijen. Tot 2015 was altijd de PSOE of de PP aan de macht. Uit weerzin tegen de gevestigde partijen, groeiden in 2015 splinters uit tot grotere partijen waardoor de twee gevestigde partijen ineens coalities moeten vormen. Dat gaat gepaard met wat weerstand…
@31: wat dacht je van winnaars versus verliezers van de globalisering. En dat de groep verliezers toeneemt.
@30: Het is natuurlijk niet mijn bedoeling elke nieuwe partij tegen te houden. Waar het mij om gaat is dat er niet te veel partijen in de Kamer zijn. Daarom lijkt me een kiesdrempel een goede manier om dat tegen te houden. Aan getuigenispartijen en andere splinters heb je niets. Er is ergens een evenwicht tussen geen kiesdrempel en twee partijen. Ik meen dat Nederland, samen met Israël de minste regels heeft tegen splinterpartijen. Bij veel andere landen heeft men veel strengere regels. Waar het om gaat is dat je stabiele coalities kan vormen. Of dat tot goed beleid leidt is vers 2, en dat is ook niet mijn stelling.
Jij noemt wat anekdotische bewijzen, maar je moet naar veel meer landen kijken, een of twee tegen voorbeelden is niet genoeg. Ook is het belangrijk om te kijken naar de omstandigheden: is er (door andere oorzaken) sprake van een crisis of niet. Daarvoor moet je compenseren. Turkije en Spanje hebben het volgens mij op dit moment niet makkelijk. In Turkije speelt de islam op, in Spanje het neoliberale beleid van de EU (en dat is overigens in de meeste westerse landen de oorzaak van de problemen).
Ik meen dat de eigenlijke reden van de Duitse kiesdrempel het tegengaan van bruin gedachtegoed is. De officiële is het tegengaan van versplintering. Die drempel heeft wel tot gevolg gehad dat de traditionele kleine coalitiepartner, de FDP (Liberalen) in 2013 de kiesdrempel (Sperrklausel) van 5% niet meer haalde. Bij een parlement met 630 afgevaardigden zijn dat 31,5 zetel.
@35: Is dat geen legitieme reden dan? Maar volgens mij is het ook geïnspireerd op de ervaringen van Weimar met de Reichstag Duitsland is ook meteen goed voorbeeld van een groot parlement. Ik begrijp ook niet dat er weer voorstellen gedaan worden om het aantal leden verkleinen (ik meen zelfs door Rutte), net als het aantal ministers te verkleinen. Onder het mom van kleine staat – waar het absoluut niets mee te maken heeft – wordt de daadkracht van de uitvoerende en controlerende macht afgeknepen. Verzwakt dus.
Dit vind ik op Wikipedia daarover:
There was no hard and fast threshold for winning a seat in the Reichstag. In practice, a party could do so with as little as 0.4 percent of the national vote—one seat for some 60,000 votes. While this provision was intended to reduce wasted votes, it also resulted in a large number of parties being represented in the chamber. Combined with the nationwide party-list system, this made it extremely difficult to form a stable government.
en wat verderop:
With memories of how the Nazis had exploited the weaknesses of the Reichstag still fresh, the founders of the new state built in several safeguards to prevent a repeat occurrence.
Michel @34. Er is meer bewijs dan anekdotisch al ben ik te lui om op deze ochtend een overzicht te maken. Coalitievorming is inderdaad een probleem bij veel partijen, kijk bv naar het Belgische. Maar de problemen van coalitievorming in NW Europa zijn typisch iets van het laatste decennium en hebben niet zo zeer met de splinters te maken maar juist met een veelheid aan niet heel erg grote partijen die wel een kiesdrempel halen.
@36 Het is goed dat je Weimar er bij haalt, de periode voor de Nazis heeft tal van lessen te leren. Maar ook hier geldt dat de parlementaire zwakte an sich geen afdoende verklaring biedt. Kijk naar de constellatie van de parlementen tijdens de opgang van autoritairen als het Poolse regime, Hongarije, Putin, Erdogan of (god verhoede het dat hij president wordt) Trump.
Maar hoe dan wel? Want ik heb vooral kritiek. Voor mij zou een goed werkende parlementaire democratie er een zijn met niet te veel parlementariërs (je hebt helemaal geen honderden parlementariërs nodig) en zonder kiesdrempel. Wel moeten de parlementariërs een sterke ondersteuning krijgen, veel sterker dan nu in Den Haag bijvoorbeeld. Ik hoop dat minder parlementariërs van zelf zal leiden tot focus op hoofdlijnen. In Nederland zouden we denk ik met minder dan 150 toe kunnen.
Tegelijk hebben we ook meer onafhankelijke parlementariërs nodig. Het hele selectiecircuit in politieke partijen heeft alleen maar tot hele dociele parlementariërs geleid. De splinters zijn in ons systeem maar ook in mijn ideaal systeem het peper en het zout en de opstap naar het ontstaan van nieuwe bewegingen die nodig zijn voor de politiek om mee te blijven ontwikkelen met de tijdsgeest.
@37: Het is en blijft natuurlijk heel moeilijk om precies te bepalen wat de oorzaak van de recente problemen in westerse democratieën is omdat er zoveel factoren te gelijker tijd een rol spelen dat het onmogelijk is om de warboel te ontvlechten.
Dat gezegd hebbende: een vraag die je kan stellen is: is het een probleem van de manier waarop de evenredige vertegenwoordiging (niet) werkt, of zijn er ‘inhoudelijke redenen’ voor het disfunctioneren.
Onder de eerste categorie reken ik zaken als instabiele coalities omdat er te veel partijen zijn, de onafhankelijkheid van de leden van de Kamer (a.k. corruptie), de kennis die Kamerleden hebben van hun onderwerp, andere problemen die te maken hebben met verkiezingen (denk vooral aan media toegang e.d., onafhankelijkheid van de media, enz.).
Onder de tweede categorie reken ik zaken als: economische crisis, werkloosheid, oorlogsdreiging, terreur, vluchtelingen, klimaatverandering – zeg maar alles wat een land kan plagen. Ik zal een poging doen om het te analyseren.
Ik denk dat de twee categorieën elkaar beïnvloeden. Als er weinig problemen zijn (van de tweede soort) dan heb je ook minder last van structurele problemen (van de eerste soort). Maar als het moeilijk gaat in de economie is het bijvoorbeeld ook veel moeilijker om een coalitie te vormen. Als je dan ook nog eens heel veel (getuigenis) partijtjes hebt, wordt het extra moeilijk.
Zo ontstaat een wisselwerking: structurele problemen leiden tot verkeerd beleid, verkeerd beleid veroorzaakt spanningen in de maatschappij, wat leidt tot grotere instabiliteit.
Over een kleinere Kamer: het is lastig om me in te leven in het werk van een Kamerlid, dus ik kan me ook vergissen, maar het lijkt me beter als je je als Kamerlid kan specialiseren. Je kan natuurlijk wel veel delegeren, maar waarom is dat beter? Het beste is het toch als je als Kamerlid met je achterban kan praten, als je zelf de tijd hebt om je de materie eigen te maken. Met name bij economische/financiële onderwerpen zie je dat zeer gespecialiseerde kennis nodig is, en die ontbrak. De Kamer heeft allerlei maatregelen in het verleden die hebben geleid tot de crisis van 2008 – tot heden als hamerstuk aangenomen. Veel te complex allemaal. Geen tijd voor.
Of neem de bezuinigingen die zijn uitgevoerd de laatste 6 jaar. Dat heeft desastreuze gevolgen gehad voor de economie en is volgens mij de directe reden dat populisten overal in Europa het zo goed doen. Het grote probleem daarbij is dat er veel economen zijn die zeggen dat bezuinigingen nodig zijn: er is een grote crisis in de economische wetenschap die sinds de jaren 80 niet alleen is blijven stil staan maar zelfs achteruit, richting mercantilisme, is afgegleden. Dat is een gevolg van de grote invloed van neoliberale think tanks. Enfin dat hoef ik jou niet uit te leggen denk, ik, en ik schrijf er hier ook regelmatig over. Maar wat ik wil zeggen: Kamerleden zullen zich echt zelf in die materie moeten verdiepen. Je kan dat niet aan ‘deskundigen’ overlaten. Je hebt zelf kennis nodig en moet de tijd hebben om die te ontwikkelen.
Ik begrijp je stelling dat een kleinere Kamer beter zou zijn dus niet.
Sorry, lang verhaal. Ben er zelf ook nog niet helemaal uit, maar dat had misschien al begrepen.
Hier is nog een interessant stuk van
Montesquieu Instituut over stabiliteit en kiesstelsels. waarin wat verschillende stelsels vergeleken worden. Gaat niet in op de omvang van de Kamer.