‘Radicalen’ in een database

Een paar weken geleden werd hier al stil gestaan bij privacywetgeving uit Brussel. Een van die plannen verdient nog wat extra aandacht. Dankzij een rapport (pdf) dat statewatch.org boven tafel heeft gekregen, weten we dat de Europese Raad bezig is met het opzetten van een instrument voor het monitoren van ‘radicale elementen’.

Wat houdt dat precies in? Het instrument is een methode die de veligheidsdiensten van alle lidstaten moeten gebruiken bij het aanleggen van een database van radicale personen en groepen. Het is een soort checklist met zeventig punten die een indicatie moeten geven voor iemands radicalisering. Op die manier groeit er een groot Europees bestand waarin alle subversieve eu-burgers gerangschikschikt zijn, overzichtelijk en vrij uitwisselbaar: Lekker handig in de strijd tegen het terrorisme.

Maar wie hebben de Europese veiligheidsdiensten eigenlijk op de korrel? Een uitgebreide analyse van deze plannen is gemaakt door Statewatch. Opvallend is dat de diensten een ruime definitie gebruiken van het begrip radicaal: ‘Extreme right/left, Islamist, nationalist, anti-globalisation, etc’. Dat is een tamelijk bonte verzameling van politieke opvattingen die onder het mom van anti-terrorismemaatregelen bij elkaar geveegd worden. Daar komt nog bij dat de vragen uit de checklist nogal ver lijken te gaan. Ze wekken op zijn minst de indruk dat het hebben van radicale gedachten al gevaarlijk kan zijn. Neem bijvoorbeeld vraag 65:

Has the person made oral comments on:

the collective identity promoting violence?

the collective or group considered as the “enemy”?

the use of violence?

Laat dat eens op je inwerken. De potentiële rijkweidte is enorm. Hoeveel mensen met radicale ideeën uit de linkse, rechtse, nationalistische, islamitische of anti-globalistische hoek zullen in deze database opgenomen worden? Wat betekent het voor iemand die als ‘radicaal’ bestempeld zal worden? Wie gaat dit controleren? Wie wil dit? Zo’n groot bestand zou absurd zijn als het niet zo zorgwekkend was.

Overigens is dit oud nieuws. Binnen de Europese Raad is al overeenstemming over dit plan. Het plan moet nog wel door de nationale parlementen goedgekeurd worden. In het EU-parlement hebben leden van de liberaal-democratische fractie al vragen gesteld. Zij eisen in ieder geval een waarborg voor de vrijheid van (radicale) meningsuiting. Hopenlijk horen we in het nieuwe jaar ook meer hierover vanuit Den Haag.