Tenslotte, als ik nog even mag ja, dank, is het wellicht vervelend om te moeten zeggen, en ik vind dat het mijn rol en taak is als journalist om zoiets te zeggen, maar de vader van dat meisje, of voor mijn part haar moeder of oudere zusje of tante, laat haar zomaar naakt over straat huppelen, terwijl het daar oorlog is! Oorlog! Er wordt daar ge-bom-bar-deerd, Jeroen! Dan laat je je kind toch niet rennen? Hoe haal je het in je hoofd? Dan trek je zo’n meisje toch snel effe wat aan?! Een jurkje bijvoorbeeld.
Ruud Hendriks stelt zich op Frontaal Naakt voor wat ‘journalist’ Wierd Duk zou hebben gezegd over de iconische foto van het toen negenjarige meisje Kim Phúc dat in 1972 wegvluchtte voor een napalmbombardement op haar dorp tijdens de Vietnamoorlog.
Dit alles natuurlijk naar aanleiding van Duks exercitie in victim blaming tijdens een recente aflevering van Pauw over de misschien even iconische foto van het verdronken vluchtelingenjongetje Aylan Kurdi. Kort samengevat: het was eigenlijk allemaal de schuld van de vader.
Breedveld schreef daar een dag eerder al het volgende over:
Wierd Duk wordt ook razend bij het zien van een jeugdig slachtoffertje van een grote ramp. Hij wordt razend van de foto van het verdronken jongetje Alan Kurdi. Hij wordt razend van de foto van het Syrische slachtoffertje van een Russisch bombardement. Maar het is niet uit medelijden met het slachtoffertje, uit verontwaardiging over het feit dat er een heel volk wordt kapotgebombardeerd, dat mensen krankzinnige risico’s moeten nemen om met hun gezin in veiligheid te komen, ten prooi vallen aan inhalige, gewetenloze mensensmokkelaars en verdrinken in de Middellandse Zee.
Wierd Duk wordt razend, maar het is de razernij die Domrechts typeert. Je ziet het bijvoorbeeld ook bij Annabel Nanninga en Ebru Umar. Zodra ze een slachtoffer zien, worden ze woedend op dat slachtoffer. Want dat slachtoffer voedt de zieligheidsindustrie.
Je zou het ook iets anders kunnen formuleren: Duk wil niet worden geconfronteerd met de eisen die fatsoen en moraliteit normaal gesproken aan een mens stellen.
Anders gezegd: hij wenst zich niet schuldig te voelen voor het houden van een pleidooi (voor nietsdoen) dat hij niet in staat is op morele gronden te verdedigen. En daarom moet de realiteit maar worden ontkend of verdraaid. Ik zie hier wel parallellen met de zogenaamde ‘klimaatsceptici’: liever met doelbewuste opzet de kop in het zand dan zelfs maar het risico lopen enige persoonlijke opoffering te hoeven maken.
En dus zijn er boemannen nodig als de ‘zieligheidsindustrie’ of corrupte wetenschappers. Alles om maar niet toe te hoeven geven dat je een enorme aso bent. Want ondanks alles, slaapt dat blijkbaar toch niet zo lekker.
Tot slot nog een fun fact: toen Richard Nixon in 1972 de foto van Phan Thị Kim Phúc onder ogen kreeg was zijn eerste reactie ‘I’m wondering if that was fixed.’
Onze Duk is dus niet eens origineel.
Reacties (25)
Als je dan aandacht wil besteden aan wat Wierd Duk over Alan gezegd heeft, en leg hem geen woorden in de mond. De relatie tussen Wierd Duk en de foto van Kim Phuc is van de schrijver van een satirisch bedoeld stukje, maar dat dan weer quoten in een serieus bedoelde waan van de dag slaat nergens op.
Overigens is Wierd Duk gewoon journalist, geen ‘journalist’. Ook journalisten hebben recht op een idiote mening. Neem alsjeblieft ook je politieke tegenstanders serieus en verlaag je niet tot dit soort kleuterig gedrag.
@1 Hoezo ‘woorden in de mond’? Volgens Duk zat die vader veilig en wel in Turkije, had ‘ie werk, en heeft ‘ie zelf een onverantwoord risico genomen door met z’n vrouw en kinderen in een smokkelaarsboot te gaan zitten, omdat ‘ie zo nodig naar familie in Canada moest.
Duk schopte hem ook nog even na, dat hij niet begreep dat als je duizenden euro’s aan smokkelaars betaalt, dat er dan niet ook een paar zwemvesten af kunnen.
Eigen schuld, dikke bult dus, als we Duk mogen geloven. Geen woord over hoe Syriërs in Turkije tussen wal en schip belanden, uitgebuit worden, enkel voor een appel en een ei kunnen werken, topprijzen betalen voor een appartementje en hun reserves (als ze die al hebben) gestaag terug zien lopen, of dat mensensmokkelaars zwemvesten aanbieden die later nep blijken te zijn of überhaupt geen zwemvesten aan boord laten omdat er dan minder mensen op de boot kunnen (het is gewoon big business, en die smokkelaartjes moeten ook weer geld afstaan aan hun maffiabazen).
Geen woord ook dat die mensensmokkel het gevolg is van Europees en Amerikaans beleid. Die vluchtelingen zouden veel liever het vliegtuig pakken, maar ja, ze krijgen geen visum hè, en een luchtvaartmaatschappij neemt ze dan niet mee, want die loopt het risico duizenden euro’s boete te betalen.
Zo gebruikt de EU de Middellandse zee als buffer om zich de vluchtelingen van het lijf te houden, en dat er dan een paar honderd hier en een paar honderd daar sterven, schuiven we dan ook nog in de schoenen van gewetenloze mensensmokkelaars en onverantwoordelijke ouders. Wie neemt zijn kinderen dan ook mee op zo’n gammel bootje?! Jaja…
@2
Wat #Cerridwen zegt is dat je het dan meteen over de woorden van Wierd Duk zelf moet hebben. Die zijn immers al erg genoeg. De Quote-du-Jour van #0 is eigenlijk een quote van Ruud Hendriks. Dat lijkt mij ook meer passen bij het principe van een Quote-du-Jour: een eigen quote van een echt persoon. Nu staan er twee citaten in #0, en geen ervan is van Duk zelf. Nu wordt een quote van Hendriks gebruikt als quote van Duk, als een goed-gelijkende stropop, maar een stropop desalniettemin.
Het verhaal achter Alan Kurdi: http://www.macleans.ca/news/world/inside-the-tragedy-that-woke-up-the-world/
Gevlucht uit Kobani, de stad waar IS later honderden mensen vermoordde, waaronder leden van de Kurdi-familie.
Naar Turkije, waar Syrische vluchtelingen wel ‘bescherming’ krijgen, maar geen vluchtelingenstatus en dus slechts in de marge kunnen leven. Waar zo’n 10 procent in opvang verblijft en 90% het zelf moet zien te rooien.
Koerdisch bovendien, wat je situatie er niet bepaald veiliger op maakt in Turkije.
Naar Canada willen gaan, waar een zus van de vader woont, die alle kosten voor haar rekening zou nemen. Maar eerst zou ze het gezin van broer Mohammad laten overkomen. Die aanvraag werd afgewezen door de Canadese autoriteiten, waardoor ook die van het gezin van Alan er kansloos uitzag.
En dan nog zijn er mensen die zeggen: ze hadden geen reden om te vluchten.
Gaat de vader alleen op een bootje, dan is het verwijt dat hij zijn gezin achterlaat in onveiligheid. Neemt hij zijn gezin wel mee, dan is het verwijt dat hij zijn gezin in gevaar brengt.
Dan was er ook nog het verhaal dat hij naar Zweden zou willen om iets aan zijn tanden te laten doen. Tanden die in de martelkelders van Assad uit zijn mond getrokken waren.
Van Duk mogen we dat allemaal niet denken, moeten we stilstaan bij foto’s die gebruikt worden. Natuurlijk worden die foto’s gebruikt, om te laten zien dat debatten over ‘onze vluchtelingencrisis’ gaan over echte mensen van vlees en bloed, mensen zoals jij en ik. Besluiten die genomen worden in die crisis hebben gevolgen voor hún leven. Verdrinken op weg naar veiligheid en een beter leven is zo’n gevolg. Waarom zouden we daarvan moeten wegkijken?
@2: als het dan zo erg was wat hij gezegd heeft, dan kan je toch een quote van Wierd Duk zelf nemen?
Ik heb de uitzending net zelf bekeken, en vond het nogal meevallen vergeleken met de heisa die erover gemaakt wordt. Hij vraagt zich terecht af wat de context is waarin een foto genomen wordt, en ook dat zo’n beeld vervolgens een eigen leven gaat leiden, en gebruikt wordt voor propagandadoeleinden. Zelfs de vraag naar in hoeverre de vader een verstandige keuze heeft genomen is een vraag die gesteld moet kunnen worden.
Hij slaat de plank uiteindelijk bij beide foto’s mis omdat deze context niets afdoet aan het beeld en het leed waar het symbool voor staat.
Overigens vond ik dit erger bij de foto van het jongetje in Aleppo dan bij Alan, maar om in het thema te blijven van de uitzending, het zal wel geen toeval zijn dat dit minder reactie oproept op Frontaalnaakt en bij Jeroen, het is daar immers meer onenigheid onder progressieve activisten over wat de ‘goede’ kant is.
@5 Zeker wel, maar die vraag functioneert bij Duk veel te veel als een middel om de emotionele impact van die foto te neutraliseren, waarbij er op zijn framing ook wel het een en ’t ander aan te merken valt.
Het rare is bovendien dat hij wel heel kritisch is op het propagandistisch gebruik van dit soort zielige foto’s, maar zelf driftig meehelpt met het in de wereld helpen van indianenverhalen over rovende en verkrachtende ‘vluchtelingen’ (zie zijn bijdrage aan de Keulen-discussie).
Daar stelt hij dan ineens geen vragen bij de emotionele impact, en hoe dit soort berichten ‘ingezet’ worden om de maatschappelijke discussie te beïnvloeden.
Kortom, iedereen heeft een agenda, maar van zijn eigen agenda lijkt Duk zich niet bewust. Zelf is hij namelijk gewoon een journalist die gewoon berichtgeving weergeeft, vindt ‘ie.
@5: Ik denk dat het verschil in impact iets te maken heeft met het feit dat Alan dood was en dat jongetje in Aleppo niet …
Wat heeft het eigenlijk voor zin om je helemaal te gaan verdiepen in de context van die foto ? Waar het om gaat, is waar die foto uit voortkomt, namelijk een vluchtelingencrisis. Die foto is helemaal niet belangrijk, en al zeker niet een jaar na dato. De problemen zijn echt niet groter geworden omdat dat viral is gegaan, of zo. De enige reden om zo obsessief met die foto bezig te zijn is om vooral niet bezig te hoeven zijn met de ellende waar vluchtelingen zich in bevinden.
@5 Je kunt je met de kennis van nu afvragen of het een verstandige keuze was. Dat is echter nogal makkelijk oordelen vanuit onze luie loungebank in Nederland. Een betere vraag lijkt mij: wat zou jij doen als jij die vader was, als het leven van jou en je gezin uitzichtloos was en je hoop om in vrijheid en waardigheid te kunnen leven in Canada net de grond ingeboord was? Hoe is het eigenlijk om als Alan’s vader verantwoordelijk te zijn voor de veiligheid en het welzijn van het gezin Kurdi, maar daar niet meer toe in staat te zijn, daardoor een drastisch besluit te nemen wat daar verandering in moet brengen en dan je hele gezin te verliezen? Laten we het daar eens over hebben in plaats van te debatteren over het gebruik van foto’s.
@8:
Heeft geen zin, omdat ieder mens anders is. Er zijn risiconemers -en vermijders. Familiemannen en losbandige lui. Et cetera. Wierd Duk roept eigenlijk ‘eigen verantwoordelijkheid’. Jij roept ‘empathie’. Anderen gaan rationeel proberen aan kansberekening te doen. En wat voor de 1 uitzichtloos is, is voor de ander net genoeg. Dat zijn zinloze gesprekken. Ik heb mensen nog nooit dichter tot elkaar zien komen hier op sargasso met die aanpak.
@8: “je hoop om in vrijheid en waardigheid te kunnen leven in Canada net de grond ingeboord was?”
Ik begreep dat de afwijzing vooral samenhing met de Turkse weigering voor een uitreisvergunning. Overigens alleen maar extra motief om de oversteek te wagen, want vanuit de EU zouden de kansen op asiel in Canada waarschijnlijk aanzienlijk beter zijn geweest.
“Laten we het daar eens over hebben in plaats van te debatteren over het gebruik van foto’s.”
Ik vind dat toch al een stukje selectieve verontwaardiging. Dezelfde mensen die discussies beginnen over foto’s als het om dode vluchtelingen gaat, hebben geen enkele moeite met zo bloederig mogelijke foto’s van aanslagen in Europa.
@10 Uit het artikel dat ik hierboven linkte:
@6: Daar ben ik het wel mee eens, de emotionele beelden botsen met Duks politieke overtuigingen. En als je de man een tijdje gevolgd hebt, kan je dat plaatsen.
Maar daar heb je dus, o ironie, enige context voor nodig; dat haal je allemaal niet uit deze uitzending op zich.
Overigens is Duk niet de enige die zich niet bewust is hoezeer zijn politieke overtuiging zijn reactie kleurt. Het is nogal menselijk, en ook op Sargasso wordt in vergelijkbare gevallen niet altijd hetzelfde gereageerd, afhankelijk van de politieke overtuiging.
@7: Die foto is wel degelijk belangrijk, want het wordt het richtpunt van emotie met politieke gevolgen. En als je de foto gebruikt voor je verhaal, dan is het natuurlijk belangrijk dat het verhaal achter de foto klopt met je eigen verhaal. Het is bijvoorbeeld niet acceptabel om een foto van door IS onthoofde tegenstanders te gebruiken in een verhaal over de misdaden van het Assad regime, ook al is bekend dat die ook wel eens tegenstanders onthoofden.
@11: Dat bedoelde ik, ja.
@9 Als iedereen uniek is en daarom je in de ander verplaatsen niet mogelijk is, zouden we er beter aan doen om ons te onthouden van een oordeel. Maar dat is niet wat er gebeurt, hè? Wat er wel gebeurt is onwil of onvermogen om ons überhaupt te verplaatsen in de ander en zijn desolate omstandigheden, en anderen te verwijten dat zij door sprekende foto’s aandacht daarvoor vragen.
Wat is dat eigenlijk, ‘eigen verantwoordelijkheid’, als je door toedoen van anderen terecht bent gekomen daar waar je nu bent? Hebben wij eigenlijk niet ook een ‘eigen verantwoordelijkheid’? Bijvoorbeeld om de ander vooraleerst als mens te zien? Of om onmenselijkheid een halt toe te roepen? Om niet weg te kijken als dat makkelijker lijkt?
@14:
Ik bedoel meer dat niet iedereen zich in de ander kan verplaatsen, of dat anders doet dan jij. Hoe je de ander beschouwd, zo zie je jezelf waarschijnlijk ook een beetje. Je vragen laten duidelijk zien hoe jij die ander ziet. Andere mensen hebben daar een intrinsiek ander beeld van. Daarom zijn je vragen niet interessant, want ze leiden nergens toe.
Want hoe jij die vluchteling ziet, wie zegt dat iedereen zoals jij is? Zo verschillend als er tegen die mensen wordt aangekeken, zo verschillend zijn ze waarschijnlijk ook.
Dus, laat de IND en mensenrechtenadvocaten gewoon rustig hun werk doen. En mocht de maatschappij veranderingen daarin willen, dan je gaan demonstreren, stemmen, discussiëren, referendum houden et cetera… Maar over die mensen praten en hun waarom is onbegonnen en zinloos.
Het werkt altijd: zet een kind in om je punt te maken en de hele opinie slaat om. Denk maar aan Saddam Hoessein (kind slachtoffers bij bombardementen Golfoorlog).
Kim Phuc vluchtte voor een bom die je op de achtergrond nog ziet ontploffen, was ze blijven staat dan was ze er nu niet meer geweest. De vader van Alan besloot op een dag het leven van zijn familie op het spel te zetten voor een betere economische toekomst. Waren ze veilig in Turkije gebleven dan was er niks aan de hand geweest en was Allan veilig opgegroeid in Turkije en had hij een rol kunnen spelen in de wederopbouw van Syrië na de oorlog. Zelfs al wil je betere economische omstandigheden voor je familie, een best begrijpelijke beweegreden, dan nog zoek je op je gemak een veilige weg daartoe en duw je niet je kinderen zonder zwemvest af in een gammel rubberbootje. Niettemin een triest verhaal, maar eerder een verhaal over de gevolgen van hebzucht, dan over een oorlogsdrama.
Ik heb de uitzending bekeken en nergens wordt Wierd Duk razend of zelfs maar boos, het hele artikel hangt dus van fantasie en wensdenken aan elkaar, Geenstijl kan daar nog een voorbeeld aan nemen.
@15 Volgens mij zie je iets over het hoofd, namelijk dat heel veel mensen er sowieso al meningen over vluchtelingen op nahouden, zowel collectief als individueel. Gegeven het feit dát dit gebeurt vraag ik: als je er dan toch een oordeel over meent te moeten hebben, bekijk het dan ook eens vanuit het perspectief van die vluchteling, met de kennis die je hebt van die persoon én met de kennis die je hebt van vluchten in zijn algemeenheid. Wat mijn antwoord is op die vragen doet niet zo terzake. Mij gaat het erom dat je jezelf die vragen durft te stellen, juist omdat ze je verzoeken om te kijken voorbij je intrinsieke beelden en voorbij je eigen comfortabele context, om andere overwegingen erbij te betrekken dan die voor jou het meest voor de hand liggen.
@17 Waren ze veilig in Turkije gebleven dan was er niks aan de hand geweest en was Allan veilig opgegroeid in Turkije en had hij een rol kunnen spelen in de wederopbouw van Syrië na de oorlog.
Natuurlijk, want voor een Syrische Koerd zonder paspoort, zonder vluchtelingenstatus, zonder toestemming om in te reizen, levend in de marge van de illegaliteit, is het leven in het huidige Turkije vast hartstikke veilig. Toch?
dan nog zoek je op je gemak een veilige weg daartoe
En wat als je die niet vindt? Ik ben wel benieuwd welke veilige wegen jij zoal voor dit gezin in gedachten hebt.
@7:
Dat geldt dus ook voor Pauw die wat elders gebeurt inzet voor een borreltafeldiscussie die meer kijkers vasthoudt dan de nare realiteit van een oorlog
@19: Jazeker, Turkije is een waar bastion van vrede en voorspoed. Hij zat in Istanbul, toch ? Prettige stad, nooit last van coups of aanslagen of zo …
@20: Ik vind dat Pauw hier net zo goed verkeerd bezig is. Het is overduidelijk dat hij dit doet om regressief rechts een platform te geven, waarschijnlijk om zijn kijkcijfers te boosten.
@17 Nog zo iemand die vanuit zijn luie stoel in Nederland, waar de overheid alles voor ‘m regelt – van z’n scholing tot het sociale vangnet, betaalbare woningen tot aan de vuilnisophaal en straatverlichting – gaat zitten oordelen over de keuze van een vluchtelingengezin in de knel.
Jij weet helemaal niet hoe het is om als Syrische vluchteling in Turkije te moeten overleven; je hebt totaal geen sjoege van de keuzes waar deze mensen voor staan.
Nee, je gaat voor je lol met je vrouw en kinderen die rubberboot op, nou goed, of omdat je denkt je derrière op een iets comfortabeler toilet te kunnen laten rusten…
Spuugzat word ik van die makkelijke oordeeltjes, van lieden wiens voornaamste problemen bestaan uit het oversluiten van de hypotheek en of ze vanavond kant en klaar zullen gaan eten of zelf aardappeltjes zullen schillen.
Houd dan gewoon je mond, man.
@23: Minstens zo verveld is dat #17 zich hier precies bezig houdt met de victim blaming waar het artikel over gaat.
Laat ik nu altijd gedacht hebben dat Weird Duck een sick joke was.