Behandel de democratie als deel van de amusementsindustrie en je krijgt Trump en Brexit. Dat is de les van 2016. Het probleem is niet het programma van Trump of de Brexiteers. Het probleem is juist het ontbreken van een coherent en realistisch programma waarmee je het überhaupt betekenisvol oneens kunt zijn. En toch wonnen beide campagnes, door de tegenstander te ontmenselijken en verder rechters, wetenschappers, ambtenaren, centrale bankiers en de journalistiek aan te vallen – stuk voor stuk onmisbare pilaren van de democratie.
En dus is Duitsland de nieuwe leider van het vrije westen, betoogt Joris Luijendijk, omdat het vooralsnog erin geslaagd is een serieus politiek debat overeind te houden en internationale politiek bedrijft die ook aan andere landen recht probeert te doen.
Reacties (8)
Duitsland is hier op zich te klein voor, maar Europa als geheel zal wel veel sterker worden als de VS zich achter de dijken terugtrekt. Niet alleen politiek, maar ook qua handel kan Europa de rol van de VS overnemen. Al die landen die nu door Trump in de steek worden gelaten zoals Japan, China en Zuid Korea zullen hierdoor een hechtere band met Brussel krijgen. De VS en de Britten zullen economisch steeds verder afzakken en hierdoor ook steeds minder belangrijk worden.
@1: Met FN en AfD gaat Europa de voorsprong weer verkwanselen. Rutte weigert al jaren een visie te tonen. Hij populeert vrolijk mee. Idem dito de CSU, Renzi en de Oostenrijkers. Ik zie nergens in Europa een politicus die tegen het sentiment in durft te gaan door te zeggen dat we meer soevereiniteit moeten overdragen en het EP een grotere rol moeten toebedelen.
Waggeffe. Joris schrijft met droge ogen dat ‘de tegenstander ontmenselijken’ een tactiek is die specifiek is voor Trump en de mensen achter Brexit? Wow.
@2 AfD is een randverschijnsel, FN kan wel een probleem worden door het zwakke beleid van Hollande en weinig overige concurrentie. Rutte houdt een polder middenkoers, weinig opzienbarend maar hij houdt daarmee wel de boel bij elkaar en voorlopig de populisten onder de duim.
Meer soevereiniteit hoeft niet naar Brussel, ze hebben al genoeg slagkracht om internationale afspraken te maken, zie CETA en het Klimaatpact. Hooguit moeten de lokale “waan van de dag” referenda ingeperkt worden, anders kan een heel klein groepje heel Europa lam leggen. Het is zelfs verstandig als de EU niet internationale zaken juist meer aan de deelnemende landen overlaten om de mensen het gevoel te geven dat ze ook nog wat voor het zeggen hebben en daarmee hun eigen nationale identiteit kunnen behouden. Anders kan je inderdaad wachten tot hier ook een Trump opstaat.
@1 en 2
Europa is zwaar op haar retour. Het is de oude en zieke dame van onze tijd. Als Amerika zich terugtrekt zullen eerder China, India en Zuid-Amerika het vacuüm opvullen. Alles wijst erop dat hun rop groter wordt in de wereld en de onze juist kleiner. Het Brexit proces en Trump zullen dat enkel bespoedigen.
@3:
“Het probleem is juist het ontbreken van een coherent en realistisch programma waarmee je het überhaupt betekenisvol oneens kunt zijn. ”
Joris bewijst hier enkel mee dat hij niet objectief naar de Brexit kan kijken. De Britten hebben groot gelijk dat ze het zinkende schip verlaten. Dat is ook de reden dat er geen enkele Europese politicus tegen het sentiment. Die voelen ook wel aan dat ze geen poot hebben om op te staan.
@4
“om de mensen het gevoel te geven dat ze ook nog wat voor het zeggen hebben”
Wow. Tot zover de staat van de democratie.
@5.
Gelukkig ben jij objectief. Ik vermoed dat jij al in de reddingsloep zit. ;-)
Geen, een incoherent of een onuitvoerbaar programma in een leuke verpakking blijkt keer op keer succesvol. Het mooie van zo’n programma is dat iedereen er in kan zien wat hij wil zien. “Ik snap ook wel dat X niet kan, maar hij wil natuurlijk Y”.
Vooral dog whistle racisme (de kiezer wil natuurlijk geen echte racist zijn) en rancune en haat jegens de heersende elite (wie dat dan ook mogen zijn) doen het erg goed als verpakking. Maar in principe kan het ook met een charismatisch persoon en een vaag genoeg links-populistische agenda.
Duitsland de laatste hoop van het democratische en vrije westen? Oh help. Dankzij meedogenloze concurrentie bouwt men gigantische handelsoverschotten op die alle andere Europese democratieën destabiliseren. Hierdoor krijgen overal, inclusief in Duitsland zelf, populisten a la Trump, steeds meer macht en invloed. Is dat onze laatste hoop?
Misschien is het minder opvallend in Duitsland, geen Fox News, geen oorlogshitsers, maar het gaat zeker niet goed op dit moment in Duitsland. Het aller ergste is dat de situatie in de politiek vergelijkbaar is: er is een kleine linkse partij (die Linke), en verder is er een gematigd rechtse partij die ooit links was – ik bedoel natuurlijk de (ooit sociaaldemocratische) SPD en verder alleen maar rechtse partijen. Ongeveer hetzelfde als in de VS – en eigenlijk wel overal in het ‘vrije democratische westen’. Duitsland heeft een economisch imperium opgebouwd op basis van lage lonen, outsourcing van werk naar Oost-Europese landen, en sinds kort (weer) arbeidsmigranten uit Zuid-Europa.
Echt, ik begrijp niet hoe Luyendijk dit kan schrijven: “driemaal hoera voor de Duitse elites.”