OPINIE - Kunnen we linksom uit de crisis komen? In de zieltogende PvdA circuleert een stuk “Met vertrouwen linksom!”, dat eigenlijk oproept om te stoppen met dit kabinet. Het is een licht rebels stuk met montere toonzetting, al roept het uitroepteken de vraag op wie er overtuigd moet worden: de PvdA, de kiezers of de auteurs zelf?
Dick Kalkman en Erik Bosman zijn de schrijvers. Negentien anderen hebben bijgedragen aan het stuk, waaronder Adri Duivesteijn, Lutz Jacobi en Sander Terphuis. Dat is curieus: Duivesteijn en Terphuis zijn erkende lastpakken voor de partijleiding, maar Lutz Jacobi is fractielid. Heeft zij zoveel vrijheid dat de discipline van Samsom voor haar niet geldt?
Actuele betekenis
Heeft het stuk betekenis voor de koers van de PvdA? De kritiek van Duivesteijn op de ruilhandel in de formatie van Henk Kamp en Wouter Bos heb ik ook wel geuit: de ruilen hebben wel vrienden gemaakt van Mark Rutte en Diederik Samsom, maar voor inhoudelijke meerderheden van gewicht is het een funeste aanpak gebleken.
De partijlijn is dat “ons beleid” begint te werken en dat deze coalitie het werk moet afmaken. Het pamflet vindt dat niet: er is een “Rutte recessie”. We hebben gestreden tegen “een orgie van bezuinigingen”, maar toen we in de coalitie zaten hebben we daar aan meegewerkt, zonder er veel voor terug te krijgen, meent het pamflet. Ik lees: stop met dit kabinet.
De formateurs hebben een kaartenhuis gemaakt. De ruilhandel betekent dat geen meerderheden van de coalitie achter de oplossingen staan, zoals menigmaal bleek. Het zoeken naar extra steun lijkt het handelsmerk geworden van deze coalitie. Het probleem is ook gebrek aan inhoud: ambtelijke steun voor oplossingen ontbreekt vaak, materiële vernieuwing evenzeer.
Kan de PvdA, gestuurd door een pamflet als dit, mijn vertrouwen als kiezer herwinnen? Angstig wachten op de volgende verkiezingen gaat niet helpen. We moeten in alle openheid het debat aan gaan, stellen de auteurs. Daarvoor moeten zij geprezen worden. Maar de vraag is of er politieke of inhoudelijke gedachten in staan, die nieuwe hoop geven.
Politieke keuze
“Er wordt geïnvesteerd in een nieuwe linkse samenwerking met tenminste Groen Links, Partij voor de Dieren en de Socialistische partij.” (p.19)
Dat streven is mooi, de volgorde van partners curieus. Wel is het kwade geweten van praten over progressieve samenwerking en het nooit doen, voelbaar. En strategische noties zie ik niet: de sociaaldemocratie vestigt zich vanuit het midden, dus wat te doen met de groeiende D66-aanhang en progressieve liberalen? En misschien ook de aanhang van een verkruimelende PVV?
Politiek moet weer activistisch worden, van onder af, zegt het pamflet. Toch niet weer de PvdA als actiepartij? Twee voorbeelden voor de vervreemding van die onderkant: door het straffe huurbeleid en de verhuurdersheffing wordt de sociale woningbouw ondermijnd en worden vele huishoudens richting armoedegrens gedreven. Het tweede voorbeeld is de verzorgingsstaat, waarmee “de sociaaldemocratie zich historisch verbonden voelt”(p.5).
Dat lijkt een probleem. De verbouw van die verzorgingsstaat gaat gehaast en krachtdadig. Martin van Rijn moet veel improviseren en doet dat nu bijna wekelijks over de uitbetaling van de PGB’s, waar de Sociale Verzekeringsbank chaos van maakt. Het zijn opnieuw de kiezers van de PvdA, de zwakken in onze samenleving die de klappen opvangen.
Kortom, waar is een heldere politieke en electorale strategie? Eerlijk en met waardering voor het stuk en de keuze voor links, ik zie de consistentie nog niet erg. Het ontbreekt aan heldere opvattingen over huurbeleid, sociaal bouwen en decentralisatie. Het ontbreekt ook aan een krachtige en principiële verdediging van de verbouw van de verzorgingsstaat, ondanks de overgangsproblemen.
Waarden
Er wordt wel even verwezen naar het “Van waarde” project (Wiardi Beckman Stichting) en de congresresolutie van de PvdA daarover, maar er gebeurt verder weinig mee. “Mensen hebben behoefte aan bestaanszekerheid, aan goed werk, aan verheffing en aan binding.”. (Van Waarde, p.111) Dat lijkt me correct. Het zijn basiswaarden van de sociaaldemocratie, al weet ik er nog een paar.
Maar het probleem dan? De huidige samenleving produceert die waarden niet. Futurologen beweren dat vaste banen en baanzekerheid zullen verdwijnen en met de hervorming van de arbeidsmarkt poogt het beleid daarop in te spelen. De samenleving is lang bezig geweest zich op steeds grotere schaal te organiseren. Nu levert ICT het dubbelzinnige effect op dat informatiestromen beter beheersbaar zijn, waardoor we in een managementcultus komen, die de grootschaligheid perfectioneert en graaiers kansen biedt. Gelijktijdig blijkt ICT ook te kunnen bijdragen aan kleinschaligheid en nieuw ondernemerschap.
Weinig of geen woorden hierover; de veranderingen in het sociaal domein worden “mede verkocht onder het credo dat lokaal beleid ook beter beleid zou zijn.” (p.14) Vervolgens komt er een verhaal dat mensen de lokale democratie niet beleven. Dat is betreurenswaardig: als je gelooft in kleinschaligheid, in de beleving van lokale problemen en bindingen, dan zou je daar duidelijker voor moeten kiezen dan het pamflet doet. Sociaaldemocraten richten de samenleving in naar hun waarden, voor zover die maakbaar is.
Economie
De woorden “duurzaam”, “circulair”, “decentraal” zijn bijvoeglijke naamwoorden bij economie. Dat is prima in orde.
Maar concrete uitwerking treffen we niet echt aan. Een voorbeeld; onder de kop “Onze Rutte recessie” staat dat de PvdA pleitte voor “maatregelen die de overheidsfinanciën structureel versterken door onder meer investeringen in innovatie te doen.” (p.10) Dat was de inbreng van de PvdA tegen die 19 miljard van Rutte 1, maar na Kunduz kwam daar nog eens een dergelijk bedrag bij, o.a. ten koste van thuiszorg, ouderenzorg en sociale werkvoorziening. Eerlijk: ik ben voor innovatie, maar de stellingname kan toch wel wat overtuigender? Is dat de PvdA inbreng geweest? Geen wonder dat de kiezer ging shoppen.
Onder de kop Europa zie ik de terechte kritiek op de bezuinigingspolitiek, met de Keynesiaanse argumenten. De Amerikanen “trokken de portemonnee en vonden de weg terug naar boven” (p.11); alleen waren het vooral de snorrende dollarpers en de lichtzinnig lage rente, die de V.S. uit het dal trokken. De formulering mocht wat kritischer.
Dat er geen stimulering van de zuidelijke economie in Europa plaats heeft, is niet juist: Draghi heeft met een aankoopprogramma van schatkistpapier een grote injectie van geld op touw gezet, om de sukkelende economie in Zuid Europa wat aan te jagen. Of het werkt is een tweede, maar de ECB probeert wel iets.
Achter de euro en het verdrag van Maastricht stak de “convergentietheorie”: door de handel zouden de lidstaten steeds meer naar elkaar toe groeien. Maar het woord convergentie komt in het pamflet niet voor. “Groei” wel, mits duurzaam. Maar is groei niet vooral nuttig om politieke problemen rond verdeling van welvaart en investeringsdoelen te ontwijken? Voor mij is nulgroei heel goed, want het inspireert tot politiek nadenken en kiezen.
De tweede weg
Ik wilde een aardig stuk schrijven over het pamflet, maar ik ben toch weer vrij kritisch. Ooit had Tony Blair in Engeland een “derde weg” gevonden, tussen kapitalisme en communisme in. Wim Kok en Wouter Bos konden op die golf mee komen.
De sociaaldemocratie zal nu, naast het neo-liberale model, een tweede weg moeten vinden, met:
- Een regulering van het bankwezen, i.p.v. de spekgladde route der staatsbanken naar de markt.
- Een echte discussie met gemeenten over een serieuze decentralisatie.
- Een betere visie op de arbeidsmarkt en de gevolgen van automatisering voor werk.
- Een economie die ruimte biedt aan kleinschaligheid en kleine ondernemers.
- Een echte inspanning om regels eenvoudiger te maken.
- Een economie die gebaseerd is op moraliteit, rechtvaardigheid en gezond verstand.
- Een wereldorde, die mensenrechten hoog houdt.
Hier en daar wordt mijn programma wel even aangeraakt in het pamflet. Goed dat de PvdA nog niet dood is. Maar gaan we het debat ook aan?
Reacties (47)
“Kunnen we linksom uit de crisis komen?” Voorlopig gaan landen die de conservatief linkse route nemen, als Frankrijk en Griekenland alleen maar dieper de crisis in en doet neo links in Nederland en Duitsland het een stuk beter. De PvdA en hun collega’s in Europa doet er dus verstandig aan de huidige koers door te blijven zetten, al moeten ze dat nog wat beter uitleggen aan hun kiezers. De auteur bevestigd feitelijk dat ook, de beschreven “2e weg” zijn doelstellingen die het huidige kabinet al heeft.
De keuze de PVV bij een linkse samenwerking te betrekken lijkt me politiek verstandig, als ze wat rare en toch onhaalbare punten weglaten strookt hun programma perfect met die rest van links, met name de SP, en door ze categorisch uit te sluiten onthoudt links zich tot in lengte van dagen van een meerderheid.
“Goed dat de PvdA nog niet dood is.”
Wat de PvdA 40 jaar geleden was is al lang overleden. Een onpopulair kabinet laten vallen (of zelfs er mee dreigen) is niets meer dan damage control in zo’n situatie, het huidige beleid wijkt niet af van wat we de afgelopen decennia van de PvdA hebben gezien.
En de PvdA links noemen? Denk dat een belangrijke reden dat we destijds een kabinet VVD/CDA met gedoogsteun van de PVV kregen was omdat de PvdA geen zin had in de SP. Tenslotte zou regeren met een echt linkse partij duidelijk maken hoe rechts de PvdA tegenwoordig is.
Tom, aan het einde som je zeven punten op die de “tweede weg” moeten zijn. Het is een erg goede weergave van wat ik als prioriteiten in de politiek zie. Ik zie alleen NIETS daarvan terug bij de PvdA en zie geen enkele aanwijzing dat de PvdA hiervoor zou kunnen staan. Hou je niet vast aan een beeld van hoe de PvdA had kunnen worden in zeg maar 1970?
@1: De PVV heeft echter een ‘vijand’ nodig om stemmen te trekken. Daar hebben ze de PvdA voor uitgekozen, roepend dat die de grenzen openhouden (terwijl het de VVD en het CDA waren die goedkope arbeidskrachten wilden importeren, de PvdA eiste alleen rechten voor die arbeidskrachten destijds, toen de PvdA nog links was). Als de PVV gaat samenwerken met de PvdA en de SP raken ze aan de linkerkant mensen kwijt aan de SP, aan de rechts-conservatieve kant aan VVD en aan de fascistische kant aan de SGP.
“Onder de kop Europa zie ik de terechte kritiek op de bezuinigingspolitiek, met de Keynesiaanse argumenten. De Amerikanen “trokken de portemonnee en vonden de weg terug naar boven” (p.11); alleen waren het vooral de snorrende dollarpers en de lichtzinnig lage rente, die de V.S. uit het dal trokken. De formulering mocht wat kritischer.
Dat er geen stimulering van de zuidelijke economie in Europa plaats heeft, is niet juist: Draghi heeft met een aankoopprogramma van schatkistpapier een grote injectie van geld op touw gezet, om de sukkelende economie in Zuid Europa wat aan te jagen. Of het werkt is een tweede, maar de ECB probeert wel iets.”
Tom, als je, zoals uit het citaat blijkt, het verschil niet begrijpt tussen fiscal macro-economic policy en monetary macro-economic policy en hun respectievelijke effectiviteit in een liquidity trap, zou ik je commentaar op dit soort punten voor je houden.
Politiek gesproken: als de pamflettanten dergelijke zaken schrijven, willen ze dan dat Jeroen Dijsselbloem aftreedt? Die is als voorzitter van de Eurogroep rechtstreeks verantwoordelijk voor de Europese bezuinigingspolitiek.
Wie is tegen “een echte discussie”, “betere arbeidsmarkt visie”, “ruimte voor kleinschaligheid”, “eenvoudiger regels” zolang de concrete uitwerking ontbreekt?
Ah. Tom van Doormaal bereidt zich al weer voor op terugkeer in het gareel voor de volgende verkiezingen. Het immer zelfde scenario van het “interne kritische pamflet” van die vele vorige verkiezingen wordt nogmaals gerecycled; dat boompje waarachter PvdA-helden zichzelf nogmaals vier jaar in de luwte kunnen gaan staan bedriegen.
“Maar gaan we het debat ook aan?”. Voor jouw bühne, Tom, altijd.
@1, alleen zijn de ‘linkse’ standpunten van de PVV niet bedoeld om uit te voeren maar alleen om stemmers te trekken. Wilders zelf komt uit de VVD, zijn geldschieters en ‘ideologische’ medestanders hebben niks op met een beetje medemenselijkheid (ook niet onder mensen van de juiste nationaliteit / geloof / kleur) en er wordt dan ook in de praktijk onveranderlijk meegestemd met de maatregelen van de VVD, niet de moties van de SP. Je zou die standpunten dan ook ‘leugens’ kunnen noemen.
Het idee blijft dat je aan een dood paard trekt.
> om te stoppen met dit kabinet.
Eigenaardige manier van redeneren. Wel mee willen regeren behalve als je je zin niet krijgt. Dan stap je er uit. Dreinen noemen we dat bij ons in het dorp.
Laat ik het nog een keer proberen uit te leggen aan al mijn linkse vrienden: Als je de meerderheid niet hebt dan zul je water bij de wijn moeten doen. Dat heet democratie.
Dat doet de vvd ook. Die doen zelfs zoveel water bij de wijn dat je denkt dat het limonade is geworden. Dit kabinet kun je niet met droge ogen ‘rechts’ noemen. Daarmee kom je op een vreemde conclusie: De PvdA wil uit het kabinet stappen omdat het niet links genoeg is.
Lijkt mij meer iets voor de vvd om eens over na te denken.
Een partij die voor privatisering is en een participatiesamenleving neem ik niet serieus.
Weer dat typische dedain: de PvdA is niet links! Ik wel! Ik distantieer me hier van!
Houd toch een keer op met die conservatief-links socialistische ideologie die de veel grotere progressief-linkse beweging alleen maar tegenhoud. In de jaren ’80 vast houdt. Want hoeveel banen levert het oude denken nou helemaal op? Ik snap dat geklaag tegen het neoliberalisme wel maar zonder bank en fabriek geen emplooi.
Dat banken-bashen is razend populair maar wat moeten we met die duizenden en duizenden ontslagen goed opgeleide bankmedewerkers? Die ontslagen mensen, die je ooit misschien weer nodig hebt om goede banken op te zetten, stemmen dus nooit meer PvdA. Get it? Keihard ideologisch er op rammen werkt alleen als je in werkelijkheid niets met ze op hebt.
Je kan misschien dromen van herwaardering van de ambachtelijke bakkerijen en bierbrouwers maar daar help je bijvoorbeeld de 1200 ontslagen laagopgeleide werknemers van Philip Morris (zag ik net bij EenVandaag) niet mee. Het zet geen zoden aan de dijk. En met dat, welliswaar schattige, kleinschalige kan onze knots van een gezondheidszorg niet gefinancierd worden. Alles wat we aan links zo mooi vinden kost wel geld he.
Vinden jullie het erg als ik het dus allemaal typisch Amsterdams UvA-achtig geneuzel vind? Stop daar eens mee. Denken eens aan Den Helder, Leeuwarden of Delfzijl. Loop daar eens rond in de mindere wijken en je ziet dat uw geromantiseerde ideeën alleen opgaan in kleine academische kring.
Voor mij is biotechnologie een belangrijke sector voor de toekomst waarin Nederland haar geld verdiend en mensen emplooi vinden. Olie, medicijnen en grondstoffen uit algen. Wie weet varen ooit alle vrachtschepen op uitstoot neutrale biobrandstof de Rotterdamse haven weer uit omdat er een groene-dieselraffinaderij staat. Maar ja gentech, dat is allemaal weer eng in streng linkse kringen.
Scheepsbouw voor binnen- en zeevaart is ondanks de crisis nog steeds booming in Nederland. Automotive is niet echt ons ding, dat kunnen de Duitsers beter, focus dus meer op innovaties in de scheepvaart. PvdA is in de eerste plaats een arbeiderspartij he. Werk. Die stoet aan linkse sociologen en politicologen op de radio en tv-programma’s kunnen zoveel lullen, het gaat om werknemend Nederland.
Ik ga graag naar het museum. En vaak zit daar een overheidssubsidie bij, maar als ik echt mijn hart volg dan vind ik het open houden van het zwembad en de bibliotheek voor de kinderen belangrijker dan mijn eigen genot die ik uit cultuur haal. De schreeuw om cultuur steun ik in principe dus niet.
Dat ISDS-tribunaal bevalt mij ook niet zo, maar het TTIP-verdrag an sich mag van mij gewoon doorgaan. Ik bezie het hetzelfde als de problemen die truckchauffeurs ondervinden van minimumloon-inhuurkrachten uit Oost-Europese landen. We sluiten daarom toch ook niet de grenzen richting Polen? Het internationale transport en de handel is niet voor mensen die niet tegen hun verlies kunnen.
Kernpunt: juist die diep ideologische types staan juist ver af van de wensen van de gewone man maar ook van talentvolle mensen die innovatieve kansen zien. Juist zij die denken dat het lekker gaat met het socialisme nekken links als grote beweging met hun oude dogma’s.
@Impeccable, hoe kom je daar nou allemaal bij? Banken horen gewoon nutsbanken te zijn daar heb je ze voor als consument. Gewoon een simpele bank die niet speculeert met ons geld. Ook voor de privatisering waren er gewoon banen bij deze banken. Die knots van gezondheidszorg daar zijn overbetaalde managers de oorzaak van de ellende. En die achterstandswijken zijn het gevolg van liberaal beleid. Door welke stroming wordt alternatieve energie tegengehouden? Ja dacht aan Shell en zijn vriendjes. Door wie zijn bedrijven als Daf, Fokker, Verolme, enz, kapot gemaakt? Ja door het old boys netwerk. Verkocht voor hun eigen beurs aan buitenlandse vrindjes. Zie totaal geen verband tussen subsidie voor een museum en het openhouden van een zwembad of bibliotheek. Allebei even belangrijk en denk je werkelijk dat een sociaal ingestelde gemeente daar geen geld voor heeft? TTIP verdrag maakt van de EU een tweede VS. Ja als je je samenleving zo wil inrichten is dat een keuze.Niet mijn keuze. Ideologische types en talentvolle types zie ik ook totaal niet tegenover elkaar staan. Juist innovatieve mensen zijn ideologisch.
Dit kan een mooi debat worden.
@1: het zou mij veel waard zijn, als we hete eens zouden worden over een reeks van onderwerpen waar we het nu eens serieus over moeten hebben. Jorritsma is geen filosoof, maar zij gelooft wel in lokaal bestuur. Waarom merken we daar dan niet meer van? De VNG mag van mij een grote mond opzetten over decentralisatie.
@2: wat ik veertig jaar geleden was is er ook niet meer, en toch ook weer wel. De vraag is een beetje wat je nu precies beweert of bedoelt? Ik beweer dat gelijkheid en ongelijkheid, moraliteit en politiek nog steeds belangrijke thema’s zijn, werkgelegenheid en behoud daarvan, of verandering van de traditionele werkgelegenheid in iets nieuws. Probeer daar eens over te denken, want ik heb daarop geen antwoorden, alleen vragen.
@3: ik heb niet de bedoeling iets vast te houden. Het is aan de PvdA om de sociaaldemocratie een moderne en eigentijdse gedaante te geven. Ik ben het wel eens dat ze dat niet erg waarmaken, sterker, ook dit pamflet levert weinig nieuwe gedachten op. In de programma’s van G.L vinden we wat dit betreft het meeste nieuws. Dat heb ik hier ook geschreven.
@5: ik geloof graag van je dat ik een oen ben die nergens van af weet. Maar geef eens een argument waarom mijn beelden over de macro-economie niet kloppen? Draghi is met een liquiditeitsinjectie bezig, toch? Dat is omdat de afzonderlijke landen die balans niet kunnen bewaren, sinds de euro. Buiter heeft aangegeven dat er voldoende sturing mogelijk was, dus ik doe m.i. niets bijzonders. Wat bedoel je met liquidity trap? Dat het misschien niet gaat werken? Die twijfel staat in het stuk.
@6: zo is het maar net. Nu gaat het weer over belastinghervorming, lees vereenvoudiging, maar daar gaat niets van terecht komen, als je voor een meerderheid een stuk of vijf politieke partijen nodig hebt, die allemaal ook hun hobbies bediend willen zien.
@7: heb je ook een argument, ergens voor of tegen?
@9: dat gevoel heb ik ook wel eens. maar de vraag is wie dat dode paard dan is. Ik heb niet het idee dat ik PvdA leden bereik via Sargasso: ik trek dus aan het dode paard van mijn kritische lezers, toch? Pas een beetje op met dit soort beeldspraak, maar kom met argumenten en inhoud.
@10: ja, humoristisch is het beeld wel. Vraag is alleen: welke kant willen we op met dit land, onze samenleving? Daar gaat politiek over toch?
@11: dat staat je vrij, maar ik vind het een beetje erg algemeen. Onze verzorgingsstaat steekt niet zo slim in elkaar en heeft nogal wat perverse effecten, denk ik. Dus ik ben voor verbouwing daarvan, hetgeen veel participatie inhoudt, maar ook veel over laten aan particuliere organisaties. Ik zou dat willen met een behoorlijke regie van “marktmeesters”. Neem je me nu niet serieus meer?
@12: wat nou dedain? Ik lig wakker van verandering in de arbeidsmarkt, vind het beleid jegens de sociale werkvoorziening meer dan twijfelachtig, maar ik ben niet blind.
Ik wil ook wel medelijden hebben met goed opgeleide bankmedewerkers of mensen die moorddadige sigaretten fabriceerden, maar ik heb niet helemaal het idee dat we in een zelfde wereld leven.
@13: voor een deel geef je antwoord op 12; maar het wereldbeeld van old boys die voor alle narigheid verantwoordelijk zijn, is mij iets te simpel. Als we niet bereid zijn serieus met elkaar te debatteren over de werkelijkheden in onze samenleving, dan veranderen we niks en wordt de discussie over dit pamflet ook niks.
Dat is pas echt trekken aan een dood paard.
@14
Hint: VVD. En als ze te lastig doet, liggen er nog wel wat schandalen op de plank en is het exit Jorritsma denk ik zo.
@14 Tom, veel participatie overlaten aan particuliere organisaties? Wat is de uitkomst daarvan? Ik heb wel een vermoeden hoor. Mensen met een bijstandsuitkering die vaak na lang werken in de bijstand terecht zijn gekomen, werk op laten knappen die normaal gesproken door een betaald persoon werd gedaan.
Je gaat me toch niet vertellen dat de happy few van de VVD participatie karweitjes gaan opknappen. Dat doen ze 1 keer per jaar met een camera erbij maar niet structureel. Het wordt dus gewoon alle klote werkzaamheden op de schouders leggen van de mensen die ook totaal geen schuld hebben aan wat voor crisis dan ook. En ja ik neem dat niet serieus want de uitkomst staat al vast.
@14: Jorritsma gaat al weg en de VNG is toch echt groter dan de VVD, al is dat de grootste partij. Ik heb van mijn bolsjewiki altijd geleerd dat je steun moest zoeken op onwaarschijnlijke plekken.
@15: eigenlijk wel: de neiging tot wederzijds hulpbetoon is altijd weer groter dan ik dacht, ook bij politieke tegenstanders. De reden is simpel: we zijn sociale dieren. De wederkerigheid is ook in experimenten met apen te vinden.
Kortom, ik herken en begrijp je cynisme, Bas, maar hoop dat je de tijd van leven krijgt om je te verbazen over meer sociaal gevoel en medemenselijkheid dan je nu voor mogelijk houdt.
Het kon wel eens een zaak van een beetje slimmer organiseren zijn; illusies daarbij zijn ongepast, dat delen wij wel.
@17, zelfs dan kan dat heel goed betekenen dat Jorritsma geen zin heeft om al haar schepen achter zich te verbranden. En haar VVD-achtergrond kan dan wel degelijk maken dat ze het ook weer niet zooo belangrijk vindt – de nadeligste gevolgen van het kabinetsbeleid gaan immers om sociale zaken (zorg en laagste inkomens) en dat is niet per se haar prioriteit.
Kun je concreet maken wat je hiermee bedoelt? Bij wie zou je dat sociale gevoel en medemenselijkheid verwachten te zien? Bij de beleidsmakers, bij degenen die de organisaties leiden, bij de uitvoerders, bij de families en kennissen van mensen die het moeilijk hebben? Hoe zou het geld lopen in het systeem dat jij voor je ziet?
@14
Dit is wel een vraag uit de categorie: “vat het totaal aan economisch discours in de afgelopen 7 jaar even samen.”
Heel kort: het grootste verschil tussen VS en Europa is de mate waarin ze in 2008 en 2009 fiscaal (dus via de overheid) gestimuleerd hebben (VS groter) en na 2010 bezuinigd hebben (VS kleiner). De Fed is ook agressiever geweest, maar dat heeft een kleiner verschil gemaakt. Interessant is de ontwikkeling van het IMF gedurende deze jaren geweest, die eerst pro-bezuinigingen waren, maar nu tot de conclusie zijn gekomen zijn bij een lage rente de effecten van fiscaal beleid veel sterker zijn dan ze dachten, en dus van gedachten veranderd zijn.
De beperkte monetaire (en dus minder effectieve) verruiming van de ECB nu gelijkschakelen met fiscale stimulering (ik weet: formeel schakel je ze niet gelijk, maar je bent handig genoeg met woorden om te begrijpen dat als je het narratief zo naast elkaar plaatst zoals jij gedaan hebt, je die suggestie natuurlijk sterk wekt), of een afdoende compensatie voor jarenlange snoeiharde fiscale (en dus wel effect hebbende) maatregelen is dan een gotspe.
Voor liquidity trap verwijs ik je naar wikipedia. Graag wel de moderne interpretatie gebruiken.
Bottom line, je gebruikt waarde-oordelen als lichtzinnig lage rente en bekritiseert de pamflettanten, maar ik zie geen enkele aanwijzing dat je begrijpt wat de afgelopen jaren gebeurd is.
Tja Inca, serieuze vragen, serieus antwoord. Ik vind de manier waarop wij de verzorgingsstaat hebben ingericht nogal verstatelijkt, nogal bureaucratisch, nogal geprofessionaliseerd. Iedereen schijnt rechten te hebben, dus die rechten zijn maatgevend voor verstrekkingen.
De Tocqueville heeft daarover in een pamfletje over armoede mooi geschreven. Hulp is alleen bevredigend als het hulp is, dus niet van de staat komt.
Dat had je misschien niet gedacht van mij, maar ik zie dat ook zo. Ik ben daar praktisch mee doende en merk hoe door de decentralisatie en door de terugkeer naar onderlinge plichten als buren, het sociaal gevoel herleeft.
Gaat dat vanzelf? Neen, wat we in een halve eeuw hebben gebouwd aan standaarden en verwachtingen, verdwijnt niet zo maar. De wethouder in Arnhem wilde geen scootmobiels, maar electrische fietsen, iets eerder te verstrekken, in verband met de glooiingen in de stad. Geen sprake van, want de wet eiste scootmobiels. Dat zijn we aan het veranderen.
In beleidsmakers en leiders van instellingen ben ik niet zo geinteresseerd; daar heb ik mijn leven al tussen doorgebracht. Ik heb belangstelling voor de mensen, die op hulp zijn aangewezen en zie verheugd hoeveel aanbod er is, als je het een beetje organiseert en vooral niet organiseert.
Ooit gezien hoe Frans de Waal experimenteert met onderling hulpbetoon en empathie?
Tja, Lord Flash: je trekt wel een beetje grote broek aan. Ik ken het verschil tussen monetair en fiscaal beleid echt wel, heb daarover ook in deze kolommen geschreven.
Ik vind het een beetje potsierlijk dat als ik vraag iets te verklaren, je begint te zuchten en me naar de Enkhuizer Almanak te verwijzen.
Konkreet: Obama heeft om de crisis het hoofd te bieden vooral de geldpers laten snorren en de risico’s daarvan voor lief genomen. Krugman heeft hem verweten dat het nog te weinig was.
Van je commentaar richting ECB snap ik nog minder: in termen van fiscaal beleid is Europa het niet erg eens, al is er een schuldennorm, een tekortnorm en begrotingstoezicht. Jarenlang is gestreden over Eurobonds, die van Merkel niet mochten, omdat het de grote collectivisering van de schulden zou zijn.
Nu gaat de ECB door aankopen van schatkistpapier proberen een grote injectie van liquiditeit te geven. Of dat lukt is de vraag: als de banken op het geld blijven zitten helpt het niet. Dan is in elke brievenbus een meevaller stoppen nog beter, want dan wordt het geld gebruikt.
Wat snap ik nou niet?
@20, uit nieuwsgierigheid, heb je ook aan de ontvangende kant gezeten? “Hulp is alleen bevredigend als het hulp is, dus niet van de staat komt.”
Ervaren de mensen die de hulp ontvangen dat ook zo? Sommige mensen ervaren de afhankelijkheid (je moet maar hopen dat mensen ook werkelijk bereid zijn om je hulp te bieden, dat je buren hebt die daartoe in staat zijn, en de ongelijkwaardige positie die dat het met zich meebrengt als je alleen kunt ontvangen maar eigenlijk zeer weinig te geven hebt) als zeer onprettig. Hoe kijk je daar tegenaan?
Ik vraag me ook af of dat niet in wezen de grootst mogelijke kloof is die je kunt creeren als staat – de boodschap dat je buiten de onderlinge sociale structuur van onze samenleving staat, ipv daar een heel wezenlijk deel van uit te maken.
Maar, ik ben wel heel geinteresseerd in je visie, dus bedankt voor je antwoord.
Ik ken Frans de Waal wel, maar ben niet bekend met z’n werk hierover, heb je toelichting / linkjes?
Ik vermoed dat iedereen wel hulp van de staat krijgt zo nu en dan, in de vorm van asfalt, straatverlichting, de vuilnisman, de kuch HRA kuch, onderwijs etc.
Het is een vrij diep zittende sociale filosofie. Onderlinge hulp is wat het is: onderlinge hulp. Natuurlijk hebben we daar problemen mee: aanbod verlegenheid (hij denkt misschien dat ik denk dat hij zich niet kan redden…) en vraagverlegenheid (ik zal liever mijn tong af bijten dan hulp vragen, want ik kan het zelf.)
Darwin schreef over de strijd van de sterkste of slimste, die overleeft, maar Kropotkin schreef over samenwerking in de natuur,; hij was een Russische anarchist, die door Roel van Duyn is beschreven in “De wijze Kabouter.’
Tegelijk formuleer je precies het probleem van onze verzorgingsstaat: iedereen heeft afdwingbare rechten op hulp en zorg, dus de staat stelt zich buiten de sociale netwerken.
Het probleem is alleen dat de staat werkt op een bepaalde manier, door een dwingende en gezaghebbende toedeling van schaarse waarden. Het probleem is dus hoe je die werkwijze van de staat verzoent met socialer en vrijwillige werkwijzen.
Dat is lastig: kijk naar de juridische procedures rond huishoudelijke hulp. Dat is ook dubbel: de vraag kwam op of mijn buurman recht had op hulp bij lichamelijke zorg van mij. Neen, zei de staatssecretaris, lichaamszorg blijft professioneel. Het is een nieuwe ontwikkeling in de decentralisaties; ik vind dit kabinet geen stem waard, maar deze ontwikkeling is prima.
Maar tik eens Mijn buurtje in Google, of ZorgvoorElkaar, of Buuv of Croqqer, en verbaas je over wat er gebeurt en wat mensen doen om elkaar hulp te bieden. De trend is groeiend in het land. Soms is daar geld mee gemoeid, soms niet. Ik heb het cynisme uitgevonden, maar ik zie deze ontwikkeling, ondanks alles wat er fout loopt, als goed en hartverwarmend.
Terug naar het algemene aspect: mensen zijn sociale wezens, hebben elkaar nodig, ontwikkelen zich door en in contact met elkaar. Dat is een oud inzicht, zoals legendes over kinderen, die door wolven zijn grootgebracht, leren.
Frans de Waal is onderzoeker naar apen: hij heeft empatische vermogens ontdekt en altruisme en speculeert daarover door in menselijke richting. Tik in Google zijn naam en empathie en je zult van alles vinden.
@20
“Konkreet: Obama heeft om de crisis het hoofd te bieden vooral de geldpers laten snorren en de risico’s daarvan voor lief genomen. Krugman heeft hem verweten dat het nog te weinig was.”
Presidenten laten de geldpers niet snorren, dat doen presidenten van de Centrale Bank. Je verwijzing naar Krugman toont echter aan dat je het niet hebt over QE, maar over de stimulus-package.
Maar als je het daarover hebt, dan slaat je “de risico’s daarvan voor lief genomen” weer nergens op. Welk risico? Dat de VS een soort Griekenland wordt? Erg lastig voor een land met een eigenstandige centrale bank die leent in zn eigen valuta.
Dat de inflatie oploopt? Dat is een mogelijk bijproduct van QE, niet van fiscale stimulering, tenzij je het overstimuleert. But that’s not a bug, that’s a feature.
“in termen van fiscaal beleid is Europa het niet erg eens, al is er een schuldennorm, een tekortnorm en begrotingstoezicht.”
Nou, dan is men het toch aardig eens lijkt me. Vooral ook omdat dit pakket van maatregelen ertoe leidde dat bijna alle landen stevig moesten bezuinigen. Dat is absoluut gecoordineerd fiscal policy, alleen wel de verkeerde kant op.
“Nu gaat de ECB door aankopen van schatkistpapier proberen een grote injectie van liquiditeit te geven”
En dat is monetaire policy, in tegenstelling tot “het trekken van de portomonnee. Jij zet in je stuk QE van de ECB neer als een functioneel equivalent van “het trekken van de portomonnee” van de Amerikanen. Dat is het dus niet.
Om na deze 3 citaten, je eerste opmerking nog eens aan te halen: “Ik ken het verschil tussen monetair en fiscaal beleid echt wel”
Dat weet je dan verdraaid goed te verbergen.
@23, maar je maakt mi niet duidelijk waarom de staat geen deel kan zijn van die empathie. Neem het PGB. Dat was een manier waarop mensen ook regie in eigen handen kunnen nemen. (En er is veel op bezuinigd, maar vooral omdat men wilde bezuinigen. De fraude is een probleem dat goed aangepakt had kunnen worden, en de zorg was niet duurder of slechter van kwaliteit, er was dus in wezen geen reden om het zo terug te schroeven als gedaan is.)
Besef wel dat je nu op de plaats van de staat een ander stelt die net zo goed een “dwingende en gezaghebbende toedeling van schaarse waarden” maakt. De schaarse waarden zijn overduidelijk geld en tijd van mensen… en ze worden nog steeds op allerlei manieren verdeeld, met inherente oordelen van anderen over wat wel en niet goed en nuttig en nodig is. En dus met heel veel mensen die erbuiten vallen, en mensen die zich erbuiten voelen vallen, omdat het samen dragen als gezamelijke waarde uit de staat wordt gehaald en alleen maar naar deelstukjes wordt verplaatst. Dat levert in een aantal gevallen misschien zorg dichter bij de mensen op, maar het levert ook een fikse draagkrachtverzwaren op voor de groepen met lagere inkomens: die hebben immers naar verhouding veel meer mensen die zorg behoeven. Zo komen sommige mantelzorgers (waar al geen enkele sprake was van twijfel over hun inzet) nu wel in financiele problemen. Een sociaal initatief is leuk, maar waar betaal je je eten / huur / hypotheek van?
Het is naar mijn mening dan ook niet slecht decentralisatie, maar vooral ook denivellering.
Bovendien ben ik van mening dat je deze discussie niet kunt voeren zonder op z’n minst aandacht te geven aan de reden waarom de staat destijds de zorg op zich genomen heeft: juist omdat het een probleem was dat er veel morele en verzuilde voorwaarden zaten aan zorg en medeleven.
Ik kan niet helemaal volgen wat je hier bedoelt. Waar is dit precies een voorbeeld van, wat bedoelde je met de vraag, en wat zou er het voordeel / nadeel van zijn?
Als ze echt iets over “links” willen kunnen ze beter massaal naar de SP overstappen.
@1:
De enige rede dat dat Wilders zich zo nu en dan sociaal voordoet is om stemmen te scoren.
verder:
Wat Skyclad onder#4 al schreef
@12:
Je bedoeld die mensen die de wereldwijde crisis veroorzaakt hebben, waardoor vele duizenden mensen meer werkloos zijn?
Lijkt me een goede vraag voor een volksraadpleging.
Ik ben niet haatdragend en stel een omscholing tot kantonnier voor, gespecialiseerd in het onderhoud ;-)
Tja, Lord Flash, wie is hier nu de wise guy? Ik sprak over Obama, zeker, maar had het over het monetaire beleid van de FED. Excuus voor deze verkeerde beelden.
Mijn verwijzing naar Krugman toont helemaal niets aan, behalve dat ik vermoed dat jij de literatuur niet volgt en amper weet wie het is.
Als we het hebben over Europese fiscale politiek, denk ik dat je onder een steen geleefd hebt. De normen waarover ik het heb zijn van Maastricht (1992), maar men ligt voortdurend overhoop over de compliance. Frankrijk zondigt al jaren achtereen, de Duitsers hebben het ook gedaan, de spanningen in de EU zijn vooral te wijten aan de politieke discussie over de normen.
Dat er verschil is tussen wat de FED deed en wat Draghi nu probeert, moet je mij nog maar eens uitleggen. Ik zie wel wat verschillen, maar wezenlijk is het Keynesiaanse recept.
Maar bedwing dat patroniserende toontje een beetje, want ik heb in de Enkhuizer Almanak geen inzicht van betekenis gevonden om je termen mee te verklaren.
Inca, bijna goed. Het is inderdaad juist dat de staat ook empatisch kan zijn, maar het probleem zit bij die dwingendheid van dienstverlening die tevens formeel en juridisch is. Als je geen huishoudelijk hulp meer krijgt, omdat je gemeente bezuinigt, dan loop je naar de rechter.
Het gaat dus om schurende logica’s uit verschillende systemen: als je dat snapt, is al ons gekift de moeite waard geweest.
In de vakliteratuur kun je de definitie van politiek vinden: “de gezaghebbende toedeling van schaarse waarden.” Dat is wat een politiek systeem doet en waarvoor het is ontworpen.
Vrijwilligers en buren doen het anders: die helpen elkaar vanuit een categorische imperatief: ze doen het omdat het hoort, omdat er een interne boekhouding van dienst en wederdienst wordt opgebouwd. Maar een gezaghebbende toedeling is het niet. De buurman links is een etterbak en als die een schroevendraaier wil lenen, dan heb je geen gereedschap. Hij kan dan niet naar de rechter om te klagen.
Het is die problematiek van schurende systeemlogica’s, waar we in zitten.
Dat is niet zo erg, want ook via PGB’s is de volstrekt normale vorm van menselijk hulpbetoon geprofessionaliseerd: een dochter hoeft niet betaald te worden als ze met haar demente vader een uurtje gaat zwemmen.
Waarom is dat gebeurd? Ik weet maar een antwoord: omdat door de aardgasbaten en toegenomen welvaart het geld beschikbaar was om het zo te regelen. En dan zijn we meer Oost Duitsers dan de DDR ooit geweest is.
En dan Henk: ik heb geprobeerd een paar dingen voor een toekomstige progressieve politiek op een rij te krijgen. Als je wilt zou je daar nog eens op in kunnen gaan.
Dat werkloze bankmedewerkers de schuldigen zijn aan de crisis geloof je zelf toch niet? Maar kantonniers mogen het worden van mij…
Maar waarom is dat precies een probleem? Men stapt naar de rechter omdat er samen afspraken gemaakt zijn, die vervolgens eenzijdig geschonden worden. Wat is daar mis mee? Heb je als zorgbehoevende geen recht op dat anderen hun afspraken nakomen?
Dat is precies het probleem. Als die buurman links, de etterbak, zorg nodig heeft, kan hij verrekken? Dan kijkt er niemand naar hem om? Is dat werkelijk de menselijkheid die je wilt hebben in de omgeving?
En het vraagt dus nogal wat van mensen die veel zorg ontvangen, want bij hen hangt de hele tijd het zwaard van Damocles boven hun hoofd: gedraag je, wees nederig en dankbaar, want als je niet wenselijk genoeg bent, dan krijg je geen zorg. We hoeven het je niet te geven immers…
De interne boekhouding van dienst en wederdienst (ik zou zweren dat dat precies de gedachtengang achter belastingen is) gaat helaas scheef omdat veel zorgbehoevenden eigenlijk nauwelijks een wederdienst hebben te bieden. Het gaat dan niet om mensen die eens een paar weekjes problemen hebben maar verder een bloeiend sociaal leven, maar de chronisch zieken, de mensen met langdurige psychiatrische problemen, de mensen met een licht verstandelijke beperking… op het niveau van diensten en wederdiensten brengen ze weinig, en ze worden dan ook vrij makkelijk vergeten.
Je misrepresentatie van het PGB (‘een uurtje zwemmen met een demente vader’) vind ik kwalijk. NIEMAND krijgt PGB uitsluitend voor dat uurtje zwemmen. Dat krijg je pas als dat uurtje zwemmen komt naast heel veel andere uurtjes aan hulp en zorg die die persoon nodig heeft.
Deze discussie raakt overigens wel aan een andere: jij vindt het niet nodig dat mensen betaald worden voor zorg die ze leveren. Dat is ongeveer de samenvatting toch? Het is volgens jou een probleem dat zorg geeconomiseerd is (bv door de aardgasbaten, geen idee of dat zo is). Maar vind je dat ander werk wel betaald zou moeten worden, en zo ja, waarom?
Oh, het was een quiz, geen uitwisseling van ideeen? Wat win ik als ik het helemaal goed heb? Ik heb nog wel een nieuwe koelkast nodig.
En er komt een relevant artikel op De Correspondent voorbij: https://decorrespondent.nl/2676/De-verzorgingsstaat-werkt-Letterlijk/102878820-0a002445
@27 “Tja, Lord Flash, wie is hier nu de wise guy? Ik sprak over Obama, zeker, maar had het over het monetaire beleid van de FED. Excuus voor deze verkeerde beelden.
Mijn verwijzing naar Krugman toont helemaal niets aan, behalve dat ik vermoed dat jij de literatuur niet volgt en amper weet wie het is.”
Nou knul, als je zo slordig formuleert wordt het wel heel moeilijk voor je om op basis van mijn kritiek op jou conclusies te trekken over wat ik wel en niet lees.
Krugman heeft Obama bekritiseerd omdat hij vond dat het stimulus package (oftewel fiscal policy, oftewel het trekken van de portomonnee) te klein was.
Rond QE (monetary policy) heeft Krugman vooral de tegenstanders bekritiseerd, vooral diegenen die bang waren dat het tot hyperinflatie zou leiden. Wat betreft de rol van de Fed; het punt van Krugman is steeds geweest dat het moeilijk is om met QE tractie te krijgen omdat het voor een centrale bank moeilijk is om de markt te overtuigen dat ze onverantwoordelijk zal zijn. Dat heeft alleen niks met omvang te maken.
Kortom, als je toch Obama bedoelde, slaat je paragraaf nergens op, omdat je opmerking over Krugman dan over fiscal policy slaat, maar dan moet je me eens uitleggen welke risicos je dan bedoelde.
Als je toch de Fed bedoelde, slaat de opmerking over Krugman nergens op, omdat zijn commentaar rond QE over hele andere dingen ging.
Gezien je opmerking over “de risicos voor lief genomen” zou ik overigens de link die Krugman vandaag geeft naar Bernanke maar eens goed lezen. Dat geeft een goede onderbouwing van de asymmetric risk van renteverhoging.
Tot slot, als je Krugman daadwerkelijk regelmatig zou lezen, in plaats van hier een beetje te sneren, zou het begrip liquidity trap gesneden koek voor je moeten zijn. Veel leesplezier: http://krugman.blogs.nytimes.com/?s=liquidity+trap
“Als we het hebben over Europese fiscale politiek, denk ik dat je onder een steen geleefd hebt. De normen waarover ik het heb zijn van Maastricht (1992), maar men ligt voortdurend overhoop over de compliance.”
Wilde je nu ontkennen dat wij de afgelopen jaren in Europa onder invloed van het stabiliteits- en groeipact een groeivernietigende bezuinigingsgolf hebben gezien?
“Dat er verschil is tussen wat de FED deed en wat Draghi nu probeert, moet je mij nog maar eens uitleggen. Ik zie wel wat verschillen, maar wezenlijk is het Keynesiaanse recept.”
Het Keynesiaanse recept legt de nadruk op fiscal stimulus, niet op monetary stimulus. Ik zou Krugman nog maar eens lezen.
Daarnaast zeg ik niet dat er verschil is tussen de Fed en de ECB.
Wat ik zeg is het volgende:
1. Het trekken van de portomonnee door de Amerikanen was de stimulus package oftewel fiscal policy (en als je dat niet bedoelde in je stuk, slaat de daaropvolgende zin over de dollarpers nergens op)
2. Fiscal policy heeft een veel sterker effect dan monetary policy in een liquidity trap
3. Wat Draghi doet is monetary policy
Jij zet in de twee paragrafen die ik als eerste citeerde het trekken van de portomonnee van de Amerikanen neer als het functioneel equivalent van wat de ECB net doet. Dat is op zichzelf al flauwekul, zie punt 1,2 en 3. Maar de claim van stimulering maken in het licht van de bezuinigingsgolf de afgelopen jaren is een gotspe.
Je kan wel zeuren over een patroniserend toontje, maar feit is dat ik in elke reactie eerst elke keer helder moet maken of je fiscal of monetary policy bedoelt, omdat je het continu en onzorgvuldig door elkaar gebruikt. Je kan wel zeggen dat je het verschil weet, maar laat dan eens merken.
En mensen aanrekenen dat ze iets niet gelezen hebben, werkt een stuk beter als je het zelf wel hebt gedaan.
@28: misschien is het lastig te snappen, maar zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar: de overheid is gebonden aan formele regels, het onderling hulpbetoon niet.
Nergens beweer ik dat de etterbak geen steun verdient, alleen dat hij niet op die van jou hoeft te rekenen.
Overigens: in een andere draad ontstond discussie over verkeerszondaars, die niettemin reparatie verdienen. Ik kan de totale moraliteit van de samenleving niet vatten in een reactie als deze, sorry.
@29: vrolijk maak je me wel, dat ik als zeventigjarige nog als ‘knul’ word toegesproken. Maar veel inspiratie geef je niet met je patroniserende vermaningen…
@31, je gaat helaas niet in op mijn vragen en twijfels.
Nee, maar de vraag is dus: van wie ontvangt hij die steun dan wel? Het gevolg is maar al te makkelijk dat hij namelijk niks ontvangt. En dan denk je misschien ‘dat is zijn verdiende loon, had ‘ie maar wat welwillnder moeten zijn’ maar daar zitten twee belangrijke nadelen aan:
1. niet iedereen kan een vriendelijke, dankbare ontvanger van steun zijn (jeugdtrauma’s, psychische problemen, ontwikkelingsachterstanden)
2. de problemen van iemand die niet de hulp ontvangt die hij nodig heeft benadelen vaak ook anderen (schuldproblematiek, agressie, slecht onderhoud dat gevolgen heeft voor de buren, overlast.)
Waarom vind je dat een wenselijke richting?
PS, ik doe mijn uiterste best om de discussie inhoudelijk te houden, omdat ik het een waardevol en boeiend onderwerp vind. Ik heb het idee dat ik hier in dit topic niets laat zien van ‘kiften’ ofzo, zelfs al heb ik in andere topics kritiek geuit op je schrijven en manier van omgaan met mensen die op je stukjes reageren. Ik zou het dan ook op prijs stellen dat je teksten als ‘misschien is het moeilijk te snappen’ dan ook gewoon laat. De inhoud is veel interessanter dan dat.
@27:
“Bankmedewerkers” is wat te ruim:
Die bankmedewerkers die geen eigen “kamer(tje)” hebben (baliemedewerkers en het andere laag beloond personeel) horen er natuurlijk niet bij.
@32: het was niet neerbuigend bedoeld hoor. Ik geef alleen aan dat het thema niet simpel is, althans dat wilde ik er mee zeggen. Ik vind de gevoeligheden wel mooi: als ik zo gevoelig was kwam er geen letter meer voor Sargasso. Dat terzijde.
Maar ik wilde echt zeggen: zo lastig steekt de wereld in elkaar. Wat we hebben en kunnen komt voort uit onze samenwerking met anderen; dat loopt van taal (wolvenkinderen spreken niet), via het denken (we denken in taal), via onderwijs naar het produceren van goederen om te overleven. (kleding, een woning, gereedschappen).
Van die basis kunnen we los raken wanneer we elementaire dingen gaan professionaliseren, zoals b.v. het onderwijs. Soms is dat ook heel goed omdat die professionaliteit iets toevoegt, b.v. het onderwijs of de gezondheidszorg.
Soms is dat ook niet zo goed, als we b.v. delen van zorgtaken gaan professionaliseren. Er was opwinding over het betaalde zwemuurtje van een dochter met haar demente vader; ik verzon dat niet, maar het voorbeeld komt uit mijn eigen familie!
Kortom: we moeten ons steeds opnieuw afvragen wat tot het terrein van de professionele zorg moet behoren en wat niet. Enig idee hoe oud de leerplicht is? Of de AOW? Of hoe lang de wijkzorg bestaat?
Mijn beeld is dat we door een overvloed aan geld (aardgasbaten) een prachtige verzorgingsstaat hebben gebouwd, maar dat we onvoldoende hebben gelet op de grenzen van die professionalisering, met wonderlijke wildgroei als gevolg.
Ik ben niet van de soort die overal het snoeimes in wil zetten, maar denk toch dat er geld wordt verkwist. In mijn gemeente staat het leerlingenvervoer voor 9 ton op de begroting. Dat zijn busjes, die lastige, gehandicapte en andere kinderen bij school afleveren. Daarna staan die busjes uren stil, omzet te maken voor regionale taxibedrijven. Het is maar een voorbeeld.
Zou dat, met een Uber-app niet wat anders kunnen? Ik ben een redelijk vitale pensionado met een goede auto, dus wat zou me letten? Ik noem maar eens iets.
In het land knettert het van dit soort dingen, die ik slecht kan beschermen tegen het negatieve cynisme dat ook veel voorkomt en ook gerechtvaardigd is.
Mooi dat je het een goed thema vindt, en dat je graag inhoudelijkheid zoekt. Dat wil ik ook. Ik hoop met deze lappen tekst mijn goede wil te tonen.
Ten aanzien van je twijfels nog: natuurlijk zijn er mensen, die zich niet voegen in normale sociale verbanden. Daarvoor zal professionele zorg nodig zijn. Ik kom net van een centrum voor dagbesteding waar consternatie was omdat een cliënt iemand in de buik had geschopt met een beschadiging aan interne organen als resultaat. Dat is een bedrijfsongeval.
Soms zijn mensen niet in staat zelfstandig hun bestaan te leven. Dat moeten veel VVDérs nog een beetje leren begrijpen.
Soms ook moet er professionele hulp zijn: je hoeft niet de billen van je alleenstaande buurman te wassen, zelfs niet als je hem wel graag mag. Professionele zorg zal er moeten zijn.
De kern is die schurende logica’s: hoe verbinden we de formele wereld van door belastingcenten betaalde zorg, met het normale sociale gevoel van mensen? Dat probeer ik elke dag uit te vinden. Hoe het precies moet weet ik nog niet. Maar ik houd je op de hoogte van mijn vorderingen.
@34,
Je kletst. Of misschien staan die busjes wel stil, maar is daarbij vooral het probleem dat die busjes op dat moment geen doel hebben. De chauffeurs krijgen die tijd over het algemeen niet doorbetaald… Wat jij dan als pensionado zou kunnen doen is vooral iemand z’n levensonderhoud ontzeggen. Van mij mag je rijden hoor – als je dan maar zorgt dat die betreffende persoon desondanks een inkomstenbron heeft.
Wat we in elk geval niet gaan doen is meer mensen de armoede induwen omdat we een paar leuke creatieve pennywise-poundfoolish-oplossingen bedenken zonder behoorlijk zicht op het grotere geheel.
Je gaat overigens nog steeds niet in op de problemen van de mensen die afhankelijk worden en daardoor zeer fundamentele onzekerheid in hun bestaan ervaren, en andere mensen die tussen wal en schip vallen omdat vrijwilligers geen zin hebben om zich er vrijwillig mee te bemoeien, waarna de problemen alleen maar groter en groter worden. Of eigenlijk wel… uiteindelijk keer je terug naar de oplossing die je eerder nog afwees: georganiseerde zorg. Geen systeemwijziging dus, alleen het wat terugschuiven van de normen.
Heb je overigens het stuk van Bregman nog gelezen? Jij vindt dat de verzorgingsstaat uit de hand gelopen is. Bregman betoogt dat juist die verzorgingsstaat een van de belangrijke zaken is die ertoe heeft geleid dat we juist veel ruimte hebben gehad in ons land om zaken te ontwikkelen, om te ondernemen en om een hoge arbeidsproductiviteit te bereiken. Kortom: een prima investering, sociaaleconomisch gezien. Daarop bezuinigen maakt ons niet alleen moreel maar zeker ook economisch gezien armer.
PS “als ik zo gevoelig was” blijft een sneer. Laat die dingen toch gewoon, wat voegt het nou toe?
@36: je hebt meer persoonlijke tekst van me gehad dan iemand in deze kolommen, doet getoucheerd als ik iets beweer dat jij als neerbuigend zou kunnen uitleggen en opent met : “je kletst”.
Ik denk dan dat Inca niet spoort.
Goed hoor, dat je mij uitlegt dat die busjes geen doel hebben.
Goed hoor, dat je mij uitlegt dat er een verdringingsprobleem kan optreden en dat we er daarmee niet zijn.
Goed hoor, dat je mij uitlegt dat er mensen zijn die zichzelf niet kunnen redden. Dat had ik nog niet gemerkt.
Ik ga wel door met “kletsen”, maar niet meer voor jou.
@35:
Wel niet tegen mij, maar:
Wil je misschien je commentaar over fatsoen een nalezen onder 23 van https://sargasso.nl/als-de-lange-duisternis-valt/#respond
Vooral je voorlaatste alinea
”Ongelofelijk hoe moeilijk wat elementair fatsoen blijkt te zijn.”
Doet gezien je huidige opmerking wat “apart” aan.
Geen wink, maar driewerf bah!
Ja, maar je beweert dingen die simpelweg NIET WAAR zijn. Jouw voorbeeld over het PGB is niet volledig. Echt NIEMAND krijgt een PGB alleen om een uurtje te gaan zwemmen als er niet ook voor de rest een flinke zorgbehoefte is. Ook jouw familielid niet.
En wat je schrijft over leerlingenvervoer is simpelweg ook NIET WAAR. De gemeente betaalt geen tonnen voor chauffeurs die een boekje zitten te lezen terwijl de kinderen in de klas zitten.
Het gevolg: je wekt een bepaalde indruk op basis van een misleidende weergave van de werkelijkheid, en gebruikt die om een verarming van de sociale zorg te onderbouwen. Dat vind ik verdomd kwalijk, en in eerste instantie had ik de neiging om te openen met ‘leugens’ of ‘bullshit’. Dat heb ik enigzins verzacht… maar laat er geen misverstand over bestaan dat ik het een bijzonder onbehoorlijke manier van doen vind.
Ruimte latend voor ieder gewenst niveau van autoreferentie, speelt in mijn hoofd bij bijdragen van Tom van Doormaal toch altijd weer als achtergrond-muziekje:
https://www.youtube.com/watch?v=Le66uQRP8IA
“… staan alleen maar in de wèèèg.”
@38: nog een keer dan, want je bent een volhouder.
Ik heb niet beweerd dat een PGB alleen is verstrekt om te zwemmen: dat maak je er zelf van. Ik beweer naar waarheid dat een familielid een urenvergoeding betaalde aan een dochter om met haar demente vader te zwemmen. PGB staat voor budget, dat is een hoeveelheid geld waaruit je vrij bestedingen kunt doen.
Je tweede punt formuleer je als “nietes”.
Het probleem met dat leerlingenvervoer is dat scholieren aan het begin van de les op school moeten zijn. Het betekent dus dat busjes het druk hebben in de spits en dan geruime tijd stil staan. De tarieven van die bedrijven zijn op deze pieken ingesteld. Ik heb hierover in twee gemeenten informatie verzameld, maar je mag in deze kolommen roepen wat je wilt.
Maar ik kan het geen commentaar vinden, waar ik van wakker moet liggen. Dat zal wel weer neerbuigend zijn, maar als ik geen rationeel argument krijg…
@39: zo is het maar net, maar heb je ergens een argument voor of tegen?
Velen. Maar zoals wat explicieter uitgedrukt in #7 heeft een argument maken specifiek ten opzichte van jou geen uiteindelijk nut. Begrijp me niet verkeerd; ik snap dat jij (relatief) echt denkt dat “debat aangaan” doel op zich is maar dat is het probleem van die huidige (#39) “ouwe lullen”. En nog specifieker die van de PvdA.
Hint van oproer, die instantie N+1 van het interne kritische pamflet. Maar er gebeurt uiteindelijk niets van substantie. De mensen die linkse oproer binnen de PvdA inhoudelijk waardeerden zijn inmiddels al lang uitgeweken naar de SP (en een aantal erg dommen naar de PVV) en degenen die sociaal-liberale oproer binnen de PvdA inhoudelijk waardeerden zijn dat naar D66 of een kleine partij aan de linkerkant van het spectrum als GroenLinks, Partij voor de Dieren, en naar provinciale/gemeentelijke partijen bij die respectievelijke verkiezingen.
Wat overgebleven is zijn (nogmaals #39) “ouwe lullen” die je “een kunstkop lullen”. Maar op elk vlak hoger dan navelstaren niets doen anders dan status quo continueren. Inhoudelijk op jou reageren? Waarom? Het is nutteloos. Stemmen op de PvdA? Waarom? Het is nutteloos.
Als zodanig zou ik me als ik jou was ook geen zorgen maken over je band met de PvdA. Je bént die partij. In hart en nieren. Succes daarmee.
@31
@knul wilde het inderdaad wat luchtig houden.
Maar kijk, als we klaar zijn met die discussie over monetair of fiscaal beleid, dan gaat het mij om het volgende punt:
De PvdA heeft een beleid gevoerd dat Nederland verzwakt heeft en met name degenen voor wie zij zegt op te komen het hardst getroffen heeft. En ze hadden dit kunnen weten. Zowel Krugman als DeLong als de Romers als Wren-Lewis waarschuwen al jaren dat de austerity-agenda in Europa contraproductief is. En hun voorspellingen lopen een stuk meer in de pas met de realiteit dan de voorspellingen van de Eurogroep.
Kijk, dat de VVD dit doet, alla. Die hebben een ideologische agenda van minder overheid en een aantal jaren extra crisis is dan gewoon collateral damage op weg naar het hogere doel. En dat de PvdA-aanhang het hardst moet bloeden is geen bug, maar een feature.
Maar welk masochisme is er in de PvdA gevaren? Wanneer ontmaskert de partij zelf Dijsselbloem eens als een contraproductieve conservatief in pseudo-progressieve verpakking?
Kijk, als je een echte discussie wil in je partij naar aanleiding van dit pamflet, doe dat! Maar laat het dan niet gaan over op welke symbolische wijze je de kiezer beter kan aanspreken, maar hoe de partijleiding het heeft laten gebeuren dat ze hun eigen achterban met de rekening van de crisis heeft geconfronteerd, terwijl het niet nodig was.
Deze knul wordt inderdaad vreselijk moe van deze discussie. Natuurlijk ben ik een oude lul, die iedereen in de weg zit.
Maar argumenteren is ook iets.
Omstander, ja, dat is een passend naampje. Geen enkel argument, behalve kwaadaardige ad hominem’s. Van mij mag je, hoor. Het voordeel van oude lullen is dat ze dikhuidig zijn.
Maar je gaat nergens op in: niet op de noodzaak van echte decentralisatie naar lagere overheden, niet om de onstuitbare neiging om alles ingewikkeld te maken en dicht te regelen, niet op de kleinschalige economie of de veranderingen op de arbeidsmarkt. Je simplismen over de beweging onder de kiezers is het enige, maar daar kijk ik nu weer niet van op en het was niet mijn centrale punt.
Knulletje Flash wil het nog eens dunnetjes over doen. Maar ik weet ik wel dat de austerity agenda slecht scoort bij orthodoxe Keynesianen. Niet iedereen hoeft mij uit te leggen wat ik al weet. Ik heb tenslotte ook de brieven van Varoufakis gelezen.
Inmiddels heeft de beweging in de PvdA een beetje voet aan de grond gekregen. Ik ben niet voor het symbolisch beter aanspreken van de kiezer. Waar staat dat nu weer?
Ga lekker door met je vooroordeel tegen oude mannen of leden van de PvdA, maar denk niet dat je inhoud toevoegt aan het openbaar debat.
@44: mensen die zaniken over de toon van de discussie en over ‘de inhoud’ beginnen, daar kan ik niet zoveel mee. Want dat soort generieke dooddoeners kun je bij iedere discussie wel plaatsen.
@44: Ik dacht dat dit een inhoud gericht blog was. Bedankt dat je me uit de droom helpt.
@44
Je leeftijd interesseert me geen zier, maar ga nou niet lopen doen alsof ik niet op inhoud met je gediscussieerd heb. Ik heb je meerdere malen beargumenteerd voorgehouden dat je analyse onzorgvuldig is en dat je geen scherp onderscheid maakt tussen monetair en fiscaal beleid – en dat is geen zout op slakken leggen, want er zit een groot verschil tussen.
Dus, met alle respect, je bent gewoon niet goed op de hoogte. Het gebruik van de term “orthodoxe Keynesianen” is daar wederom bewijs van.
Ik geef toe: je pleit nergens voor een symbolische debat. Maar dat laat onverlet de andere kant van het argument: de PvdA heeft bewust een begrotingsbeleid gevoerd die haar eigen achterban in de kou heeft laten staan. En een heleboel van de andere beleidsproblemen die je noemt, hebben hiermee te maken.
Als je het pamflet iets kan verwijten is het juist dat ze die centrale oorzaak niet sterk genoeg benoemt.
Dat begrotingsbeleid hebben ze gevoerd terwijl er een geloofwaardig alternatief was en is. Dus nogmaals, waarom heeft de partijleiding niet voor die koers gekozen? En waarom leggen ze daar geen verantwoording over af?
Dus, gaan we het nu over inhoud hebben of niet?