ANALYSE - Zaterdag, rond 11 uur ’s ochtends, sloeg er een golf van opluchting door de VS. Na dagenlang nagelbijten kwam de ene na de andere nieuwszender met de officiële voorspelling dat Joe Biden het presidentschap zou winnen. Niet lang daarna vulden de steden zich met dansende menigtes, jubelend over de nederlaag van President Trump.
Ondanks de feestelijke stemming onder de achterban, is de teleurstelling bij veel Democratische politici groot. Peilingen en nieuwszenders deden geloven dat de Republikeinen een grote nederlaag stond te wachten, niet alleen in de presidentsverkiezingen, maar ook in het Huis van Afgevaardigden, de Senaat en in de lokale verkiezingen. De verkiezingen van 2020 zouden een eind moeten maken aan het Trumpisme.
Zo makkelijk gaf het Trumpisme niet op. Biden vs. Trump werd geenszins de “landslide” (grote overwinning, red.) die het had moeten zijn; in plaats van hun meerderheid in het Huis uit te breiden, zaten de Democraten opeens in de verdediging. Daarbovenop bleken in de meeste Senaatsverkiezingen de zittende Republikeinse senatoren sterker dan gedacht. Ten slotte werd de opmars van Democraten ook in de lokale parlementen gestuit.
Nu de overwinningsroes enigszins wegebt, wordt de partij met deze pijnlijke waarheid geconfronteerd: het presidentschap is binnen[1], maar de Republikeinse Partij van Trump is nog lang niet verslagen. Waar ging het mis?
Opkomst
Een oud – maar pijnlijk accuraat – cliché in Amerikaanse politiek is dat je niet zozeer verkiezingen wint door de zwevende kiezer te overtuigen maar door je eigen achterban naar de stembus te krijgen. In 2016 wist een energieke Trump legioenen kiezers te mobiliseren in de swing states, terwijl een niet verwaarloosbaar aantal ontevreden Democraten thuis bleef.
Dit was het eerste punt waar veel Democraten zich rijk rekenden. In de meeste peilingen werd het Republikeinse aandeel van electoraat flink onderschat. Dit jaar gingen de Republikeinen met nog grotere getalen dan vier jaar terug naar de stembus, waardoor Trump met een stemaantal van boven de 70 miljoen een ongekende electorale prestatie leverde.
In tegenstelling tot 2016 lieten de Democraten het ditmaal er niet bij zitten. Massale opkomst in stedelijke gebieden gaven Biden een voorsprong in het kiescollege. Terwijl Trump zijn achterban enthousiasmeerde, joeg hij zijn tegenstanders in het harnas. Daarbij komt dat Biden beter scoorde onder de Trump-sceptici dan Hillary Clinton in 2016.
Demografie
Behalve een verschil in opkomst, toonde de verkiezing van 2020 ook een interessante demografische trend. Donald Trump deed het ten opzichte van 2016 een stuk beter onder minderheden. Daar waar de president in 2016 bij zwarte en Latijns-Amerikaanse kiezers op respectievelijk 8 en 29 procent van de stemmen kon rekenen, lagen deze percentages dit jaar op de 12 en 32 procent.
Tegelijkertijd maakte Biden veel goed op andere terreinen. Zo wist hij deed hij het beter dan Hillary Clinton onder kiezers van alle leeftijdsgroepen, en had hij een grotere aantrekkingskracht onder witte kiezers en kiezers met een laag of middelhoog inkomen. Met dat laatste zette hij de Democratische opmars in de buitenwijken voort.
Al deze verschuivingen in opkomst en electorale demografie waren net genoeg voor de heropbouw van de “blue wall”, de verzameling staten in de Rust Belt die van oudsher de Democraten de overwinning brachten in de presidentsverkiezingen. Toch zijn Democraten er niet gerust op: in elk van “blue wall” staten komt Biden’s marge te staan op één tot drie procentpunt, verre van de resultaten die Obama daar in 2008 en 2012 behaalde.
Oversteek
De VS staat binnen de politicologie bekend om haar extreem laag percentage zwevende kiezers: veruit het grootste deel van de kiezers is of Democraat of Republikein. Zelfs een groot deel van de “onafhankelijke kiezers” (kiezers die niet geregistreerd staan als Democraat of Republikein) stemt steevast op dezelfde partij. Vandaar dat de focus eerder op opkomst, dan overtuiging ligt.
In een verkiezing die neerkomt op kleine marges in een aantal staten, wordt overtuiging opeens een stuk belangrijker. Biden wist onafhankelijke en Republikeinse kiezers aan te spreken[2] die in 2016 op Trump stemden maar sindsdien niet content zijn met de president. Veel van deze kiezers stemden op Biden voor president en op de Republikeinen in de andere verkiezingen[3].
Vandaar dat de Democraten een relatief goed resultaat behaalden in de presidentsverkiezingen, maar net tekort schoten in de andere verkiezingen. De Biden-Republikeinen vormden tegelijkertijd een zege voor Biden en een vloek voor de rest van de Democraten.
Koers
De spanning over de uitslagen, gecombineerd met een reeks verloren zetels in het Huis, rakelde de ideologische verdeling binnen de partij weer op. Een aantal Democraten zien de nipte overwinning van de relatief gematigde Biden als bewijs dat progressievere kandidaten het nooit van Trump hadden kunnen winnen. Zo riep Afgevaardigde Abigail Spanberger, die nipt herkozen werd, haar collega’s in een telefoongesprek op om “nooit meer de woorden socialist en socialisme te gebruiken”
Progressieve Democraten wijzen juist op de populariteit van hun ideeën. Zo koos een swing state als Florida voor Trump, maar stemde 61% van de kiezers in met een flinke verhoging van het minimumloon. De verliezen in het Huis waren te wijden aan de inspiratieloze campagnes van gematigde Democraten, aldus de progressieve pleitbezorger Alexandria Ocasio-Cortez.
Onredelijke verwachtingen
Naast Biden-Republikeinen, rekenden de Democraten ook op Trump-stemmers die in de andere verkiezingen voor een Democraat zouden gaan. Gunstige peilingen in conservatieve staten als Kentucky, South Carolina, Kansas en Montana maakten de Democraten plots favoriet in de Senaatsverkiezingen.
In die zin is dit jaar een herhaling van de les die we uit de Midterm-verkiezingen trokken: het is heel lastig om als Democraat in een Republikeinse staat te winnen. Een paar maanden terug schetste ik al het gevaar dat de Democratische partij in deze staten te wachten stond: Trump kan dusdanig zijn achterban enthousiasmeren dat zelfs de slechts presterende Republikeinen een nederlaag wordt bespaard.
Daarbij kwam dat Trump een krachtige boodschap had: of je staat aan mijn kant of je staat aan de kant van de socialisten. De Trump-stemmers, bang om de Democraten een meerderheid in de Senaat te geven, gingen uiteindelijk toch en masse voor de Republikeinse kandidaat.
Een tweeledig verhaal
De presidentsverkiezingen zijn op twee manieren te duiden. Enerzijds wisten de Democraten hun brede coalitie van kiezers te activeren en naar de stembus te krijgen. Niet alleen wist de partij de van oudsher Democratische staten terug te winnen, ook een aantal traditioneel Republikeinse staten schoven langzaam maar zeker richting de Democraten op.
Zo zorgden demografische veranderingen ervoor dat Biden (tot dusver) meer stemmen wist te behalen dan Trump in staten als Arizona en Georgia. Buiten deze staten werd ook winst geboekt. Al bleek Texas dit jaar een brug te ver, is het goed mogelijk dat Democraten hun stijgende lijn daar doorzetten. Dat is broodnodig voor de partij, die er simpelweg niet vanuit kan gaan dat de heroverde staten volgende verkiezing wederom naar de Democraten gaan.
Anderzijds was de opkomst onder Trump-stemmers groot, waardoor een dramatische nederlaag van het Trumpisme uitbleef. Terwijl de Democraten hun oude electoraat gedeeltelijk terugwonnen, maakte de Republikeinse partij kleine, maar niet onbelangrijke, stappen om het vertrouwen van minderheidsgroepen te winnen.
Deze winsten maakten een einde aan de hoop van Democraten om Florida te winnen, waar veel rechtse Cubanen en Venezolanen wonen. Maar ook in Texas keren een groep “Latino’s” zich tegen de Democratische partij. In Starr County, net over de grens met Mexico, ging vier jaar terug 8 op de 10 van de stemmen naar Hillary Clinton; dit jaar kon Joe Biden rekenen op net iets meer dan de helft.
Biden’s Belofte
De zege van Biden in de presidentsverkiezingen dient niet overschat te worden. De Democraten hebben door vele hoepels moeten springen om tot dit moment te komen. Zo worden presidenten historisch gezien meestal herkozen. Daarnaast geeft het Amerikaanse kiescollege de kleine (lees: vooral Republikeinse) staten een grotere stem. En ten slotte is President Trump is een geduchte tegenstander die zijn achterban weet op te trommelen.
Toen Biden zich kandidaat stelde voor het presidentschap deed hij dit met één boodschap: ik breng de verloren kiezers terug naar de Democratische partij, ik win de traditioneel Democratische staten terug die in 2016 naar Trump gingen.
Er is genoeg misgegaan voor Democraten dit jaar, maar Biden is zijn belofte nagekomen. De verloren kiezers keerde deels terug en de “blue wall” is herbouwd. De vraag is alleen voor hoe lang.
——
[1] Het campagneteam van Trump heeft in een aantal staten een geding aangespannen. Inmiddels hebben rechters in Georgia, Michigan en Nevada de aanklachten afgewezen; in Arizona heeft Team Trump hun aanklacht laten vallen; en in Pennsylvania loopt er nog een geding.
[2] Bijvoorbeeld: In Wisconsin stemde 7% van Republikeinen op Biden (4% van Democraten stemde op Trump). In Arizona stemde 10% van Republikeinen op Biden (3% van Democraten stemde op Trump).
[3] Dit kan je goed terugzien in de verkiezingen voor de Senaat. In Michigan, Georgia, North Carolina, Maine en Texas behaalde Biden een hoger percentage van de stemmen dan de Democratische Senaatskandidaat.
Reacties (26)
Terechte reserves bij de resultaten voor de Democraten. Van belang wordt of ze geleerd hebben van het verlies van Clinton en of ze bereid zullen zijn te luisteren naar de nog steeds enorme aanhang van Trump.
Goed zo aandacht voor onderbelichte kant van deze verkiezingen. Hoewel de Nrc kwam al met een artikel afgelopen weekend dat de resultaten weer een deceptie voor de Democraten waren.
Het ging mis met Bernie Sanders, die gaf het een groot deel van de bevolking idee dat de democraten links zouden zijn. Daaroverheen kwamen een hele serie rellen waar een klein groepje extreem linkse vernielzuchtige activisten zich in mengden en waar sommige democraten, met name een paar burgemeesters, niet genoeg afstand van namen.
Als je de uitslagen kaart van de VS bekijkt ze je dat het hele midden uit conservatief rechts bestaat. Wij krijgen daar over het algemeen een verkeerd beeld van omdat de media voornamelijk in de grote steden aan de kust zit. De media die sowieso de democraten niet erg hielpen omdat ze in tabloid stijl een anti Trump campagne gingen voeren in plaats van nuchter de feiten te blijven weergeven, een spelletje waar Trump heer en meester in is.
Die Cubanen en Venezolanen zijn gevlucht voor linkse misstanden een linkse VS is voor hun het grootste schikbeeld dat er bestaat. Nu is Biden helemaal niet links maar en gewone centrum rechtse democraat, zoals Obama en Clinton dat ook waren, alleen de schade was in de voorronde al gedaan. Als Biden dat ook in de praktijk kan laten zien dan is het met het Trumpisme gedaan. Dat gaat nog niet meevallen, het anti globalisme van Trump moet gerepareerd worden, de economie krijgt een klap van Corona waar dure milieu maatregelen eigenlijk niet bovenop kunnen en of hij de relschoppers terug in de fles krijgt is maar de vraag. Daarnaast duiken de moslim terroristen in het westen ook weer op, 1 incident als in Oostenrijk of Frankrijk onder het presidentschap van Biden en Trump hijgt weer in zijn nek.
De rol van Biden is niet te benijden, ik wens hem veel succes!
Op zich is het niet raar dat kleine staten een relatief grote stem hebben. In de EU geldt hetzelfde,
[ En ten slotte is President Trump is een geduchte tegenstander die zijn achterban weet op te trommelen. ]
Zijn er aanwijzingen dat Trump nog zin heeft om politiek actief te blijven? Heeft hij straks überhaupt tijd en geld om zich met politiek bezig te houden, of besteedt hij al zijn tijd aan processen en schuldsaneringen?
Trump is niet het probleem. Hij is een symptoom, niet de kwaal. De strategie van de Republikeinen is al decennia: liegen, bedriegen en polariseren. Van de 250 Republikeinse congresleden waren er gisteren 2 (de laatste stand) die de uitslag van de verkiezingen respecteerden. Ondertussen lijkt Trump steeds meer bezig met een poging tot staatsgreep en het valt nog niet mee op Republikeinse afgevaardigden of senatoren te vinden die zich daarvan distantiëren.
Ik reken er nog wel op dat zo’n staatsgreep niet zal lukken door de enige goede eigenschap van Trump als president, die de rest nog een beetje compenseert: zijn incompetentie. Maar de verdeeldheid in de VS wordt er alleen maar groter op. En de bende die overblijft in het Congres zal er alles aan doen om het presidentschap van Biden te saboteren.
Ik verwacht een tactiek van de verschroeide aarde. De Trump-bende heeft nog twee maanden de macht en die zal worden gebruikt om zoveel mogelijk problemen voor Biden te creëren. En nog voor de zomer begint dan de blame game.
@5: Ja, hij heeft inmiddels meermalen gerefereerd aan dat hij in 2024 gewoon weer kandidaat wil zijn. Voorlopig lijkt hij zijn grip op de Republikeinse partij ook nog niet te willen loslaten. Of het hem echt zal lukken om 4 jaar relevant te blijven valt te bezien natuurlijk, er zal het nodige aan juridische en financiële problemen op hem af komen na 20 januari.
Overigens, als je even uitzoomt, hebben de Democraten het natuurlijk helemaal niet slecht gedaan. Voor de 7e keer in 8 verkiezingen krijgt hun kandidaat de meeste stemmen, ze behouden het Huis.
Alleen ten opzichte van de recente peilingen is het een teleurstelling, de kracht van verwachtingen.
En het is niet genoeg om de VS echt te veranderen, dat is zeer spijtig.
@8
Volgens mij is er een heel andere, veel grotere en terechte teleurstelling. Namelijk dat er na vier jaar van liegen, van alles en iedereen schofferen, van incompetentie en van verdeeldheid zaaien niets wezenlijks is veranderd. De boodschap van deze verkiezingen is ook dat de Republikeinen werkelijk overal mee wegkomen bij een groot deel van hun achterban. Dat is bepaald niet geruststellend.
Ondertussen lijken is sommige staten die door Biden zijn gewonnen de Republikeinen te overwegen om toch kiesmannen aan te wijzen die voor Trump stemmen:
Maar het schijnt in beide staten juridisch onmogelijk te zijn:
In andere staten schijnt het wel te kunnen. Dus is het wel goed dat het niet op een enkele staat aankomt.
@9: [ Dat is bepaald niet geruststellend ]
Precies, miljoenen extra democraten zijn gaan stemmen om de lompe haatzaaier weg te krijgen.
Maar ook miljoenen extra democraten zijn gaan stemmen om dei lomperik te laten zitten of om de pietsie linksige Biden uit het WH te houden.
En voor de Huis hebben ze juist minder democraten gekozen.
En voor de Senaat ziet het er ook slecht uit.
Als er dan ook nog een slimme charismatische intrigant opstaat bij de Republikeinen…
Al die berichten de laatste tijd dat de Amerikanen steeds ongeloviger worden en dat de jonge kiezers steeds vaker democratisch stemmen, je ziet het vooralsnog niet terug in de resultaten.
@10: Het komt elke verkiezing wel voor dat minder dan een handvol kiesmannen voor een ander kiest dan de winnende kandidaat. Maar tot nu toe heeft dat nooit invloed op de einduitslag gehad.
En inderdaad is het in sommige staten verboden op een ander te kiezen.
Maar ja, ook dat hele systeem van kiesmannen om te voorkomen dat het volk een clown kiest is volslagen verouderd en sinds 2016 bewezen onwerkzaam.
P.S. als je ongekende rellen wilt hebben moet je de kiesmannen voor Trump ipv winnaar Biden laten kiezen.
@12
Als autoritaire types die de macht willen grijpen ergens bij gebaat zijn dan is het wel bij ongekende rellen.
@13: Daarom vrees ik ook dat ze die rellen op allerlei manieren gaan proberen uit te lokken (of zelf te starten via infiltranten) als de weg via de rechter niet lukt (en daar ziet het naar uit).
Dan ligt het draaiboek voor een noodtoestand vast al klaar.
@6:
Je bedoeld zoals wat Obama ook heeft gedaan voordat Trump werd ingezworen?
@15: [ Je bedoeld zoals wat Obama ook heeft gedaan voordat Trump werd ingezworen? ]
Doe niet zo dom kinderachtig en lever gelijk boter bij de vis.
@14
In dat licht zie ik ook de ontslagen van de minister van defensie en andere hoge Pentagon functionarissen. Dat heeft nmm niets te doen met de rellen van afgelopen zomer of de oorlog in Afghanistan.
https://www.welingelichtekringen.nl/politiek/2259598/trump-ontslaat-top-pentagon-dit-zijn-dictatoriale-stappen.html
@17: Ik dacht het, jij zegt het.
@16: Bij deze.
https://www.washingtonpost.com/national/health-science/with-days-left-in-office-obama-ushers-in-dozens-of-policies-but-will-they-stay-seated/2017/01/14/30f56b4a-d8f9-11e6-9a36-1d296534b31e_story.html
https://edition.cnn.com/2017/01/17/politics/barack-obama-last-acts-donald-trump/index.html
Dus wat Trump doet is helemaal niks bijzonders en ze doen het allemaal, ook de alom bejubelde Obama dus.
@19: De Democraten hebben het Trump vier jaar geleden flink lastig gemaakt met pogingen om hem snel weg te krijgen via het onderzoek naar banden met Poetin, een impeachmentprocedure. Kan me voorstellen dat de Republikeinen nu niet meteen braaf in de bankjes gaan zitten.
@20: Zal me niks verbazen dat de republikeinen het zelfde gaan doen vanwege Hunter Biden.
@19
Volgens mij was er meer dan genoeg aanleiding voor zo’n onderzoek. En de uiteindelijke impeachment heeft juist nog vrij lang op zich laten wachten.
@21
Het is je blijkbaar ontgaan, maar Hunter Biden is niet tot president gekozen.
En nu kap ik er echt mee.
@22: Als blijkt dat Hunter Biden de positie van zijn vader als VP heeft gebruikt om zichzelf te verrijken dan heeft papa Biden echt wel een probleem hoor.
@23: Nou, dat lijkt me niet. Hunter Biden was een volwassen vent toen dat gebeurde, en die pakken we doorgaans individueel aan.
@23: Guilt by association via de zoon van Biden is precies het frame wat Trump wilde forceren via de Oekraïne, want over Biden zelf kon hij niks vinden, en waar jij blijkbaar ook al gevoelig voor bent.
En als er iemand is die de positie van het presidentschap financieel heeft misbruikt, dan is het wel Trump zelf en zijn familie.
@23: Dat heeft hij niet. Trump heeft zijn uiterste best gedaan om hier een verhaal van te maken, en dat is niet gelukt.
Sterker nog, het heeft er alle schijn van dat die het hele ‘schandaal’ in elkaar is gezet door de entourage van Trump, inclusief maken van de belastende email, en er dus een groot risico is dat juist Trump hier problemen mee krijgt als justitie een beetje gaat graven.
De situatie is domweg niet vergelijkbaar. Trump is in elke vezel van zijn lijf corrupt, en onder vrijwel alles wat hij doet zit wel een schandaal verborgen. Biden is in de basis een integer politicus die in zijn lange carrière heus wel eens wat achterkamertjesdeals heeft gesloten maar meer ook niet. Kaliber Rutte: meer dan eens niet helemaal de waarheid vertelt, informatie achtergehouden etc., maar niet stiekem miljarden aan Unilever aandelen in een brievenbusfirma op de Bahama’s.
Dat jij denkt dat beide politici vergelijkbaar zijn, laat zien dat er iets flink mis is met je moreel oordeelsvermogen.