COLUMN - Jetta Klijnsma wil de wachttijd voor de bijstand invoeren… terwijl ze geen flauw idee heeft van de gevolgen.
De media-aandacht was minimaal, maar vlak voor het reces stuurde Jetta Klijnsma nog een plan over de bijstand naar de Tweede Kamer: als het aan haar ligt moet voortaan iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt eerst vier weken wachten, en zelf zoeken naar werk.
Voor jongeren is dit sinds januari 2012 al praktijk. In elf gemeenten is geëxperimenteerd met de invoering van deze maatregel voor andere groepen. De resultaten zijn volgens Klijnsma veelbelovend. Tussen de dertig en vijftig procent van de mensen die bij de sociale diensten kwamen vroeg uiteindelijk geen uitkering aan. De helft van hen had zelf al werk gevonden. Dit schrijft Klijnsma in haar brief.
Maar dit roept bij mij enkel meer vragen op, waarop helaas geen antwoorden blijken te zijn.
Ten eerste de vraag of de uitkering bij die dertig tot veertig procent uiteindelijk ook zou zijn toegekend. Een aanvraag doen betekent immers nog niet dat die aanvraag uiteindelijk wordt ingewilligd. Een rondje googelen leert mij dat afwijzingspercentages van dertig tot veertig procent niet ongewoon zijn. Rekent Klijnsma zich niet ten onrechte rijk?
De tweede vraag is of de mensen die in deze periode werk vinden dat niet ook zouden hebben gevonden als ze wel gewoon bijstand hadden gekregen. Iemand die een bijstanduitkering ontvangt, heeft tenslotte net zo goed de plicht om te solliciteren.
En dan de derde en belangrijkste vraag: wat is er met die andere helft van de mensen die niet terugkomt gebeurd? Zijn deze mensen wel goed terecht gekomen? Heeft deze maatregel niet geleid tot financieringsproblemen, zodat wij deze mensen binnenkort terug kunnen vinden in het zwarte circuit, de criminaliteit, de schuldhulpverlening of op straat?
Al deze vragen worden in het rapport waar Klijnsma zich op baseert niet beantwoord. Integendeel: in dit rapport staat letterlijk dat de meeste gemeenten de cijfers niet op orde hebben en dat het daarom aan inzicht in de effecten van de maatregel op de samenleving totaal ontbreekt.
Hoe kan Klijnsma dan nog van een succes spreken? Dat kan alleen als haar maar één ding interesseert: hoeveel geld heb ik bespaard – en de rest haar niets kan schelen.
Van de VVD kan je de rondedansjes bij dit soort resultaten nog verwachten. Maar een staatssecretaris van een zich sociaal noemende partij zou toch op zijn minst zorgvuldiger moeten zijn.
Bijstand is de laatste invulling van het fundamentele recht op levensonderhoud. Het is de uitkering waar iedereen recht op heeft die buiten zijn schuld om zonder ander inkomen komt te zitten.
In deze tijden zijn dat nogal wat mensen. Bijstand is ervoor om te voorkomen deze mensen in financiële problemen raken. Bovendien is het een manier om ze te begeleiden en problemen vroeg te signaleren, zodat de afstand tot de arbeidsmarkt niet alleen maar groter wordt.
Wat we hier zien is dat zonder enige kennis van zaken blind wordt gesneden in een basisvoorziening in tijden dat deze het hardst nodig is. Buitengewoon onverantwoordelijk.
Reacties (21)
Het is niet alleen voor jongeren al praktijk. Bij volwassenen kan het gebeuren dat de tijd tussen eerste aanvraag en eerste uitbetaling dermate lang is (6 weken is in Den Haag vrij normaal), dat sommigen in problemen komen en bij de hulpverlening aankloppen.
Dat is natuurlijk niet de schuld van de regels, maar van de volwassenen zelf, die soms laat een aanvraag doen. In mijn werk kloppen de laatste tijd regelmatig mensen aan de deur die, zich suf solliciterend zonder resultaat, hun laatste buffer hebben opgemaakt en dan geen geld meer hebben voor huur, eten, etc.
Goede vragen in het artikel. Klijnsma rekent zich in meerdere opzichten onterecht rijk.
@1: Weet je wat, voor die mensen “repareren” we dat gewoon weer met een uitzonderingsregel, en een voorschot dat ze apart moeten aanvragen (wat natuurlijk ook weer weken duurt).
Leuker kunnen we het niet maken, wel gruwelijk veel ingewikkelder.
@2, en vervolgens komen we tot de conclusie dat er met het voorschot gefraudeerd wordt en verzinnen we nog een regel! Leve de bureaucratie, hoera. hoera. hoera.
En verder onvoorstelbaar. Klijnsma zou zich kapot moeten schamen.
@3: Inderdaad. En ik had haar nog wel ooit veel respect voor haar. Dat zal me niet snel meer gebeuren bij een PvdA’er.
Wat is dat toch met die PvdA?
Van de VVD mag je dit soort politiek verwachten, maar ik dacht dat de PvdA in ieder geval nog een paar politieke veren over zou hebben, nadat ze de meeste onder Kok al had afgeworpen. Blijkbaar niet dus.
De veronderstelling dat de PVDA een sociale partij zou zijn is al 25 jaar achterhaald door de feiten. De PVDA is een volstrekt corrupte niet ideologisch gebaseerde poenpartij, verraders van de arbeid(ers) zijn ze ook al jaren.
Het feit dat de achterban snurkend in hun heimat de boel de boel laat spreekt ook boekdelen.
En verder lijken het zo langzamerhand landverraders te worden met hun fobische neigingen de E.U. als zaligmakend te beschouwen in intussen de minima, gepensioneerden en gehandicapten het leven zuur of onmogelijk te maken.
Zij hebben kansen die ze niet aangrijpen, vanwege de macht, snappu?
Zo simpel ligt het bij dat a-sociale tuig wat zich sterker en sociaal noemt, de PVDA is en blijft een partij voor tuig.
Dit hele kabinet hangt toch van dit soort inhoudsloze hersenscheten aan elkaar? Voorstellen en wetten die nauwelijks doordacht er door gejast worden terwijl iedereen van te voren al ziet dat het problemen gaat opleveren. Iedereen, behalve die politieke nitwits dan. Of misschien nog erger: ze weten het maar ze doen het toch.
Dit kabinet heeft een moraal die richting het absolute nulpunt gaat. Als het voor dit kabinet economisch voordeel oplevert komen desnoods de gaskamers terug.
Het enige wat je zeker weet bij dit soort maatregelen is dat de samenleving steeds verder polariseert.
In Rotterdam wordt deze maatregel al geruime tijd toegepast en bij de Sisters Of Charity krijgen ze het steeds drukker met het verstrekken van maaltijden.Toeval?
Het lijkt me trouwens een extra motivatie om vooral niet aan een tijdelijke baan te beginnen. Kun je na beeindiging contract zeker weer een maand uit eigen geld overbruggen?
@5:
“Wat is dat toch met die PvdA?”
Onder leiding van van Samson is er een S van Socialisten aan de naam toegevoegd:
P.v.d.A.S. (Partij van de Afvallige Socialisten)
@5:
(Mijn zoektocht naar een verklaring gaat door)
Linkse politici is jaren lang verweten (door rechtse propaganda in de media en politiek) dat ze geld verspillen aan sociale voorzieningen. Bij de PvdA heeft dat doel geraakt (overigens ook bij D66, GL. Bij de SP zijn ze niet immuun, maar ze hebben iets meer weerstand). Dit soort maatregelen zijn het bewijs dat ze verantwoording nemen, dingen doen hun kiezers niet leuk vinden. Pijn doen voor het hogere goed.
(Dat dat hogere goed – herstel van de groei – door dit soort maatregelen allerminst wordt bereikt is een bijkomend aspect hieraan.)
Het is natuurlijk een vreselijk instinker, want rechts doet altijd wat haar kiezers willen. Lagere belasting, tekorten laten oplopen, bezuinigen op sociale voorzieningen, en zo voort.
@Michel: Dat dat hogere goed – herstel van de groei – door dit soort maatregelen allerminst wordt bereikt is een bijkomend aspect hieraan.”
Volgens mij is het doel van de bijstands-maatregel niet herstel van de groei, maar is het een saneringsmaatregel. Snijden in de uitgaven.
@14: O, jawel hoor. Wat ik altijd, vooral van VVD-ers hoor, is dat je moet snoeien om te groeien – dat geeft vertrouwen. Mensen weten dan dat de belasting niet verhoogd wordt, dat de schuld niet naar de kinderen wordt doorgeschoven. En vooral dat er ruimte komt voor de economie, die nu wordt weggedrukt door de grote staat. Bijstandtrekkers produceren niets, kosten alleen maar geld, zijn ons een last.
Dit beleid past prima in die traditie. Uitgevoerd door PvdA-ers. Het is niet te geloven, maar ik verval nu herhaling geloof ik…
Ik denk dat het anders ligt. De oppositie tegen deze maatregel komt nu van GroenLinks en de SP. Vooral die laatste scoort hoog bij kiezers met een bijstandsuitkering en voor hen is het dus interessant.
Het aandeel mensen in de bijstand is echter klein. Het is altijd een klein groepje geweest. Ook nu zitten de meeste crisisslachtoffers nog in de WW, of ze houden zich uit de bijstand door een soort studentenbaantje om de grootste gaten te dichten of zijn ZZP’er geworden.
Bijstandgerechtigden hebben een slechte naam onder de andere kiezers. Een groot deel van het bestand van bijstandsgerechtigden is behoorlijk onhandelbaar en feitelijk arbeidsongeschikt.
Het is dus een electoraal niet heel interessant groepje, slecht vertegenwoordigd, niet georganiseerd, met relatief zwakke sociale banden. Het is echt de onderkant van de onderkant.
Een makkelijke prooi voor partijen in geldnood, zou je zeggen.
Omdat de bijstand zo laag is, wordt snijden in de bijstand echter gezien als een onpopulaire maatregel. Zelfs de VVD zal dat niet zo snel voorstellen.
Snijden zou ook kunnen door in de reïntegratietrajecten te snijden en die lui gewoon meer met rust te laten, maar dat wordt door links gezien als ‘liefdevolle verwaarlozing” en door rechts als “belonen van luiheid”.
Links en rechts weigeren te accepteren dat er mensen zijn die wellicht helemaal niet rendabel zijn te krijgen. (Dat is ook een harde conclusie, maar misschien wel de waarheid.)
Maar deze weigering mensen af te schrijven leidt tot de conclusie dat bijstandsgerechtigden wel schuldig moeten zijn aan hun eigen situatie.
Bezuinigen kan dan door middel van strafkortingen en dit soort kaasschaafmaatregelen, die dan verkocht worden met de smoes van ‘activering’.
De bezuinigingsdoelstelling is dus leidend, maar er zit een ideologisch motief achter: de weigering om mensen (definitief) af te schrijven. De grond van dit motief is een naïef geloof in de “maakbaarheid van de mens” – wij denken dat iedereen van zichzelf een succes kan maken, en als hij dat zelf niet kan, dan kan en moet de maatschappij hem daartoe dwingen.
Dat is de ideologische overlap tussen PvdA en VVD.
@16: Ja, het is politiek opportunisme. Een kleine groep mensen met weinig geld en (dus) politieke invloed.
Ik zie overigens nog raakpunt tussen PvdA en VVD. Je schrijft:
Lees dit stukje even niet in de context van bijstandstandtrekkers, maar in die van de kredietcrisis. Dan gaat het over een ander, ook heel klein groepje mensen die maatschappelijk niets nuttigs doen – integendeel zelfs. Ook daar wordt niets aan gedaan. ;-)
Het verschil is natuurlijk dat die heel veel betere lobbyisten hebben.
Absolute ultieme LOL@Michel +1000
Goed stuk, Kees. Eigenlijk zie je bij elk van de voorstellen van Klijnsma – wajong, pensioenen, sociale werkvoorziening etc – dat het natuurlijk bezuiningen zijn met een sociale saus. Ik ben benieuwd naar je ideeen over liefdevolle verwaarlozing, dat lijkt me al de praktijk, ook al zeggen we het niet openlijk, toch?
@16: Uitstekende reactie!
@Paul: Het is heel dubbel. De sociale diensten zetten doorgaans het meest in op mensen met een relatief kleine afstand tot de arbeidsmarkt. Die mogen dan allerlei trajecten in, aardbeien plukken etc. Die mensen zijn namelijk ook het makkelijkst aan het werk te krijgen.
Maar in de bijstand zitten ook veel mensen met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Die worden nu veel meer met rust gelaten, omdat het doorgaans minder lonend is zich met hen te bemoeien.
Naar motivatie wordt in die schifting vaak niet primair gekeken en dan is het doorgaans natuurlijk zo dat degenen die het minst gemotiveerd zijn meestal de meeste maatregelen tegen zich krijgen. Die lopen immers het eerst tegen de bureaucratische muur op.
Er wordt dus het hardst en meest betuttelend opgetreden tegen de mensen die dit het minst nodig hebben en het minst meewerken om te veranderen.
Ik denk dat dit volledig onproductief is. Ik zelf geloof dat uiteindelijk iedereen zichzelf moet helpen. Misschien dat je moeder, je leraar of je arts af en toe wel beter kan weten dan jij wat goed voor je is, maar politici niet. Gedwongen therapie, heb ik tijdens mijn studie geleerd, is bijna nooit succesvol. De patiënt moet altijd zelf ook willen veranderen in de richting waar het traject op gaat, anders kan je het wel schudden.
Ik zou zeggen dat je juist de meeste moeite zou moeten steken in de mensen met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt én die het meest gemotiveerd zijn om te veranderen. Mensen die het nodig hebben en mensen die willen. Dat is het meest sociaal en het meest productief.
Het is in praktijk dus precies het tegenovergestelde beleid wat wordt gevoerd, en ik vind dat niet sociaal en ook niet productief. Het is grappig dat politici altijd de mond vol hebben van zelfredzaamheid, maar zodra het over de bijstand gaat is zelfs de grootste zelfredzaamheidsfetisjist van de VVD van de betuttelende sector. Tegen beter weten in.