OPINIE - Een aantal parlementariërs heeft aangegeven tijdens de inhuldiging van de koning geen eed af te leggen. Staatsrechtdocent Mentko Nap heeft moeite met die opstelling.
Rondom de inhuldiging van de koning worden momenteel allerlei staatsrechtelijke rookgordijnen opgetrokken. Diverse Kamerleden voelen er weinig voor een eed of belofte van trouw aan de in te huldigen koning uit te spreken. Ze menen dat ze bij de aanvaarding van hun Kamerlidmaatschap voldoende loyaliteit hebben gezworen, of ze hebben republikeinse bezwaren tegen de regeringsvorm.
Gerrit Wim Voermans verleende staatsrechtelijke munitie voor het verzet met een wel heel avontuurlijk betoog over de verhouding tussen Grondwet en Statuut. SP’ers Karabulut en Fashir zullen hun toegangskaartjes voor de Nieuwe Kerk ongebruikt laten, terwijl Partij voor de Dieren-politici Thieme, Ouwehand en Koffeman er in de Nieuwe Kerk het zwijgen toe zullen doen. Vorige week meldden ook vier GroenLinksers (Voortman uit de Tweede Kamer en Strik, De Boer en Ganzevoort uit de Eerste Kamer) zich aan als lid van het geen-Eedgenootschap.
Het relletje is aangewakkerd doordat twee Eerste Kamerleden vragen hebben gesteld aan de minister-president. De parlementariërs informeerden bezorgd of de af te leggen eed of belofte de handelingsvrijheid van volksvertegenwoordigers zou beperken, en of voor het afleggen van belofte of eed een staatsrechtelijke verplichting bestaat. In zijn antwoorden op de vragen heeft de minister-president bijzonder onhandig geopereerd door te stellen dat de inhuldigingsverklaring ‘geen zelfstandige juridisch-constitutionele betekenis’ toekomt. Veeleer zou de belofte of eed uiting geven aan hoe fijn koning en volk het samen hebben in het koninkrijk. Aan niet-naleving van de wet zijn geen gevolgen verbonden, aldus de premier.
Dat laatste zinnetje is, zoals viel te verwachten, een eigen leven gaan leiden. Her en der wordt het ontbreken van een sanctie nu uitgelegd als zou de minister-president hebben gesteld dat Kamerleden zich niet aan de wet hoeven te houden. Daarmee dreigt de ceremonie van de 30ste april een hopeloos dubbelzinnig karakter te krijgen: tijdens de hoogmis van organen die het hier voor het zeggen wordt uitgedragen dat wie het zo uitkomt zich weinig hoeft aan te trekken van wat vorst en parlement hebben bepaald. Zo wordt de symboliek bij voorbaat krachteloos gemaakt. Ondertussen probeert voorzitter De Graaf in een alleszins overtuigend maar voor deze gehypete kwestie veel te redelijk exposé er nog het beste van te maken.
Ik (en niet alleen ik) heb moeite met de opstelling van de weigerachtige Kamerleden. Als ze menen dat het ongewenst is om bij de inhuldiging trouw aan de koning en hun ambt te zweren of beloven, dan staat het hen vrij daartoe de koninklijke weg (!) van het initiatiefrecht te gaan. Zolang ze die weg niet met succes hebben bewandeld legt de wet hen een verplichting op. Dat daar geen grondwettelijke grondslag (meer) voor bestaat doet in het geheel niet ter zake. Die is er immers ook niet voor subsidiëring van politieke partijen of het stakingsrecht – kroonjuwelen die links vast niet wil opgeven.
Dit artikel verscheen eerder op Publiekrecht & Politiek.
Reacties (38)
Jammer voor Gerrit, maar het was Wim.
Wél de uitnodiging aannemen voor het feestje maar niet meedoen met de bijbehorende spelletjes is gewoon een kinderachtige manier om je principes te etaleren. Past wel geheel in mijn beeld van PvdD, SP en GL.
Ik zou zelf gewoon wegblijven.
@2.
Dat is jouw beeld, gelukkig, niet het mijne. Wat jij zou doen is niet interessant, jij zit niet in de kamer. Waar je wel belasting betaalt over je loon, dus ook meebetaalt aan de feestjes van de monarchie. Aangesteld door de Engelsen na 1813, zonder enige democratische tussenkomst van het volk.
Die kamerleden kunnen doen wat ze willen en gelukkig niet wat beroepsgristen (http://groningen.christenunie.nl/fractie) Mentko Nap (of reaguurder bullie) ze voor willen schrijven. Wat is dit plotseling voor wettenslijperij?
@3: precies daarom zou mw. Thieme niet met een kek hoedje mee moeten doen aan die onzin, alleen de eed niet afleggen is niets anders dan narcistische aandachttrekkerij , surfend op de golven van de monarchie.
@5:
En op die manier alle aandacht voor haar standpunt mislopen?
Wat is dat voor archaïsch geneuzel, dat eed afleggen? Teken gewoon een contract, als je iets wilt beloven.
Narcistische aandachttrekkerij … ik zie meer een vorm van protest. Als je gewoon gaat demonstreren tegen het koningshuis krijg je politie al achter je aan. Daarom moeten juist politici laten zien dat ze ook tegen zijn en op hun manier protesteren tegen dat niet belastingbetalende ondemocratische koningshuis.
Kan iemand mij uitleggen waarom het niet achterlijk is dat het nu al vaststaat, conform de Nederlandse grondwet, dat een elfjarig meisje uit Wassenaar straks staatshoofd is, en dat die positie nu al uitgesloten is voor mijn dochter van twaalf?
Verd…,
Zal ik al republikein nog blij zijn als dat achterlijke ondemocratische “monarchiefeestje” voorbij is en W.A, op de troon zit:
Is dat ge-OH tenminste voorbij ;-)
Nou, als republikein ga ik 30 april ook naar Amsterdam voor demonstraties tegen dat gebeuren. Eberhard blijkt toestemming gegeven te hebben en blijkt ook al 5 jaar lid v h Nieuw Republikeins Genootschap te zijn.
Studeerkamer Republikeinen hebben we al genoeg. Actie!
@11 Hier heb je zo’n studeerkamerrepublikein die op 30 april in het oranje gewoon bier gaat drinken.
@11:
Voor het geval ergens langs het “paradetraject” komt te staan:
Kijk even je zakken na of je per ongeluk geen waxinelichtje of zo bij je hebt en niet te hard schreeuwen.
Je zit zomaar een jaar in de bak ;-)
Kamerleden moeten zich aan de wet houden. Als ze het er niet mee eens zijn, dan veranderen ze die. Daarmee hebben ze verdomme al een streepje voor op de rest, laten we ze niet ook nog eens boven de wet plaatsen. Ook al gaat het om een formaliteitje.
@13 Waxinelichtjeshouder waar je iemand flink mee kunt verwonden. Niet hetzelfde. Waarom vergeet iedereen voor het gemak dat het ding meer te vergelijken is met een baksteen dan met een theelichtje???
@14:
Ze houden zich aan de wet!
@15
Waarom zit iemand die een baksteen van een viaduct naar auto’s korter vast.
En laten we het maar niet hebben over mensen die iemand in elkaar slaan en direct naar huis worden gestuurd en eventueel later worden veroordeeld tot 30 uur plantsoen opruimen of zo.
Maar goed verschil moet er blijven.
@16
Ehh, nee.
Tsja, daar kun je over twisten, maar kom niet aan met dat die man een onschuldig theelichtje heeft gegooid. Het was niet onschuldig. Dat andere mensen met minder straf wegkomen, zegt meer over die andere gevallen.
Voor de volledigheid heb ik eventjes gegoogled op “baksteen van viaduct uitspraak” en heb als eerste hit de volgende uitspraak gevonden van een geval uit 2005:
De gevangenisstraf is korter dan je zou verwachten, want
Plus ietsje verder nog een schadevergoeding en proceskosten. Dat mensen er met een taakstrafje vanaf zouden komen is dus simpelweg populistisch gelul.
Lekkere principes, als republikein ter gelegenheid van een koninklijke feestdag een hippe designkogelriem met worteltjes plus bijbehorend hoedje laten maken.
Een rechtgeaarde republikein laat zich niet zien op dit soort feestjes. De geloofwaardigheid van Thieme is tot het nulpunt gedaald, het gaat niet om aandacht voor haar standpunt, maar ze neemt een standpunt in voor de aandacht.
@9: Het is niet uitgesloten dat uw dochter geen koningin (of prinses) kan worden. (en daarmee een kleinkind van u staatshoofd). Ook het (toekomstige) staatshoofd mag trouwen met iemand van hetzelfde geslacht, dankzij dezelfde grondwet.
@2: Precies, ze hadden ook kunnen zeggen dat ze liever zich inzetten voor vrijwilligerswerk, de gaarkeuken oid. Maak je nog een mooi gebaar mee ook in plaats van aandachtrekkerij met hoedjes.
@14: befehl ist befehl. Het blijft wel diep in de nederlandse cultuur zitten he, dat regeltjes navolgen.
@16: Jan Dirk Snel overtuigt me beter dan Mentko Nap dat ze eigenlijk de wet overtreden:
Hij raadt ze daarom aan om gewoon weg te blijven bij deze vergadering. Dat lijkt mij ook beter.
@21: Ja, en eindeloos zeiken over regeltjes ook.
Negeren die belahelijke poppenkast en de aandachttrekkerijen eromheen
http://www.youtube.com/watch?v=8z2M_hpoPwk
http://vorige.nrc.nl/opinie/article1786905.ece/De_zondeval_van_Thieme
@22: (indirect @17)
Persoonlijk vind ik ook dat ze gewoon weg moeten blijven; eigenlijk allemaal.
Maar ik vind ook dat iemand die een wet, die geen sancties(en dus overbodig is) kent, niet naleeft eigenlijk niet in overtreding is.
Lijkt me interessant indien iemand een aanklacht indient ;-)
@25
Al zou ze geloven dat een garnaal paarden kan baren, dan nog heeft dat helemaal niets van doen met deze materie ;-)
@21 Ze maken die regeltjes zélf! Er valt iets te zeggen voor burgerlijke ongehoorzaamheid bij burgers die verder weinig kunnen doen tegen van bovenaf opgelegde maatregelen, maar toch niet bij mondige parlementsleden die gewoon een initiatiefwetje zouden kunnen indienen?
@26: Heeft er in zoverre niets mee van doen dat het progressieve imago van deze mevrouw, dat ze te pas en te onpas tentoonspreidt, nu weer bij gelegenheid van de abdicatie van Beatrix, op geen enkele manier in overeenstemming is met het sektarische geloof dat aan haar ideeën ten grondslag ligt.
Wegblijven bij de inhuldiging lijkt me inderdaad het beste in de huidige omstandigheden.
Wat ik wel erg stoer zou vinden: als een volksvertegenwoordiger eens een krachtig “Nee!” en/of “Leve de republiek!” zou laten klinken als zijn/haar naam wordt geroepen. Dat moet je alleen niet vooraf aankondigen.
Overigens is wat mij betreft elke volksvertegenwoordiger die deze onzinnige eed aflegt vanaf dat moment niet meer verkiesbaar. SP’ers en dieren waren al niet verkiesbaar, dus na 30 april ben ik waarschijnlijk klaar met de Nederlandse politiek.
Ik ken natuurlijk alle redenen om die eed of belofte wel af te leggen. Die redenen zijn echter geen van allen goed genoeg. Het stukje van meneer Nap overtuigt ook niet, behalve van de autoritaire houding van de monarchisten.
“wij Uw onschendbaarheid en de rechten van Uw Koningschap zullen handhaven”
Volgens mij pleegt een republikeins Tweede Kamerlid meineed als hij/zij deze eed aflegt. De weigeraars hebben dus groot gelijk.
Komend van een republikeins land met grijze doch geldzuchtige regenten ben ik vóór het grappige (en niet zo heel dure, 5 euro/jaar pp) theater dat koningschap der Nederlanden heet. Ik steun tevens deze weigerambtenaren in hun actie tegen die belachelijke eed.
@32 Dat theater opent daarbij heel wat deuren voor het Nederlandse bedrijfsleven. Een goed draaiend koningshuis is onbetaalbare PR.
@32:
Tja de “hofhouding” van de Franse president kost een paar centen!
Maar dat wordt door de volksvertegenwoordiging blijkbaar niet zo erg gevonden.
En als je dat al die burgemeesters ziet snap je niet dat Plassterk wat te zeuren heeft ;-)
@26: Veel wetten kennen geen sancties. Er is meer dan strafrecht wettelijk geregeld. Het hele staatsrecht is sanctieloos. Wetten zijn een afspraak hoe we in dit land dingen regelen. De schrijver heeft groot gelijk dat hij juist de parlementariers er op aanspreekt de wet te volgen dan wel een poging te doen deze te veranderen. Wegblijven zonder het debat aan te gaan bij een wijzigingsvoorstel is niet de oplossing.
@33: Dit goed draaiende koningshuis opent vooral de deuren van rijkjes met een staatsinrichting waar weldenkend Nederland normaal gesproken te hoop tegen loopt. Maar ja, Nederland en principes, dat gaat niet gemakkelijk samen als het om handel drijven gaat.
@33:
Onbewezen, nagepapegaaide stelling.
@34:
Presidentiële republieken zoals Frankrijk, maar ook o.a. Rusland en de VS, zijn inderdaad geen navolgenswaardige voorbeelden. Maar als we de monarchie ooit afschaffen (hopelijk wel) dan betekent dat natuurlijk niet dat we zo’n presidentieel systeem moeten invoeren.
@35:
Dooddoener. Je weet verdomd goed dat er in Nederland helemaal geen debat over de monarchie mogelijk is. Wegblijven bij zo’n inhuldiging/eedaflegging is zowat het enige dat volksvertegenwoordigers kunnen doen om te markeren dat ze het er niet mee eens zijn.
@37
Uiteraard. Ik heb het niet zelf verzonnen en dit soort dingen zijn per definitie niet te bewijzen, moppersmurf. Het enige ‘bewijs’ over het Nederlandse koningshuis is een schatting van 4-5 miljard op basis van een nogal simpele redenering. http://www.leugens.nl/wp-content/uploads/2010/06/De-stille-kracht-van-het-Koningshuis.PDF
Nog een leuk linkje naar een schatting van de waarde van de Royal Family op het eiland: http://fullfact.org/factchecks/the_royal_family_are_we_getting_our_money_s_worth-27330