Ja, dat: wat de hel is er met onze social media gebeurd lieve mensen? Ik klink wellicht als een nostalgische oude zak, maar… het was ooit leuk. En nuttig! Laat ik beginnen met Facebook. Toen ik een account aanmaakte, meer jaren geleden ‘than I care to remember’, zoals de Engelsen het zo fraai zeggen, was het mooi. Een platform om in contact te blijven met alle oude bekenden en vrienden die niet alleen over het hele land verspreid waren (daar was Hyves toen nog voor – link voor de jongeren onder jullie), maar ook voor de internationale contacten. Als enthousiast lid van een internationale geschiedenisstudentenvereniging had ik kennissen door heel Europa, en Facebook was een ideaal vehikel om met mensen in contact te blijven. Houten horloges Maar op een gegeven moment werd het een beetje raar. Het begon met de advertenties. Ik weet nog dat ik een keer, ik denk een jaar of vijf terug, een reclame zag voor een horloge van hout. Grappig, dacht ik. Ik wist niet dat dat kon, het zag er best mooi uit, en ook een beetje ecohippie. Ik dus klikken, om te zien wat het precies was. Dom, jij de lezer had dat vast verstandiger gedaan, maar ik klikte. Naar een best grappige site met veel mooie horloges, die ik even bekeken heb, en toen ging ik weer weg. Maar daarna kreeg ik meer reclames. Veel meer. Van hetzelfde bedrijf, steeds vaker en opdringeriger, schreeuwerige AANBIEDINGEN VOOR HOUTEN HORLOGES. Na een tijdje geen houten horloge gekocht te hebben, kwamen de advertenties voor andere bedrijven die houten horloges verkochten (daar zijn er blijkbaar een heel aantal van). Maar dat was niet genoeg: blijkbaar wist het algoritme dat ik nog steeds geen horloge had gekocht, of dacht het dat ik echt een tering-enthousiaste horloge-freak was, dus na de houten horloges kwamen andere horloges. Het eindigde bij fuckin’ goud-met-diamant-bespikkelde horloges die begonnen vanaf €50.000,- Niet echt iets waarvan ik tot de doelgroep behoor - tot zover dat ‘ze alles van je weten’, blijkbaar. Wolverine tegen Aragorn Maar dat was raar, en mild irritant. Het afgelopen jaar (of twee, drie?) is het (bij mij op de timeline in ieder geval) exponentieel erger geworden. De advertenties, memes, en posts uit groepen (die ik niet eens volg maar waarvan het algoritme denkt dat ik ze wil zien) verdringen alles wat ik wel wil zien (daarover later meer). Die content loopt de spuigaten uit. Het is overigens niet altijd irritant. Op een gegeven moment kwam een random schaakpuzzel voorbij, en hey, ik heb ooit geschaakt, dus liet ik mijn scherm daar even rusten, had ‘m binnen een seconde of 10 opgelost, en scrolde weer verder. Let wel: ik heb dus nergens op geklikt (mijn leercurve is niet altijd horizontaal). Niettemin kreeg ik, de vlotte lezer vat het al, vervolgens weer maanden schaakpuzzels te zien. Los van het ietwat ongemakkelijke feit dat blijkbaar ook al wordt bijgehouden bij welke posts je je beeldscherm pauzeert, om nog beter advertenties en posts op de gebruiker af te kunnen stemmen, vond ik dat in dit geval wel prima. Een paar maanden schaakpuzzeltjes, totdat, *poef*, als een donderslag bij heldere hemel het opeens weer ophield en ze nooit meer terugkwamen. Waarom, geen idee. Maar dat waren schaakpuzzeltjes. Ik ben een beetje een nerd, kijk en lees sci-fi en fantasy, speel games, dus af en toe heb ik wel eens iets bekeken in een groep van Lord of the Rings, Star Wars, Star Trek en Warhammer 40k. Maar daar ging de lol snel van af. Naast de obligate grappig bedoelde memes en puberale AI-tekeningetjes van vrouwelijke karakters in te strakke pakjes en met een onwaarschijnlijke anatomie, werd ik opeens doodgegooid met posts van het soort: ‘wat zou er gebeuren als Aragorn met Wolverine zou vechten?’ Eh, ‘wut?’, dacht ik, en… (jajajajaja dom dom dom) klikte op de ‘comments’-sectie. Daarna kwamen meer van dit soort posts, véél meer. Gandalf tegen Darth Vader. Wat als Superman zou vechten tegen Goku? En zo voort et cetera. De mensen die bekend zijn met de Nacht van de Wansmaak doet dit wellicht denken aan de geweldige ‘King Kong vs Jaws’ fragmenten die je daar kon zien (denk: een man in een slecht zittend apenpak die met een dode vis aan het slaan is). Maar mensen nemen het heel serieus. Onder elk van de talloze posts van dit soort komen mensen uit het ‘fandom’ met te veel tijd en te weinig hersens die in blinde nerd rage alinea’s voltikken waarom ze zeker weten dat Gandalf Superman in elkaar slaat, en als je dat niet snapt je dom en achterlijk bent en [insert obscure lore] maar eens moet lezen/kijken. Af en toe wil je dan schreeuwen naar je scherm, “LIEVE MENSEN, HET. MAAKT. NIET. UIT. Ga iets nuttigs doen met je tijd.”, waarna ik me realiseer dat ik dat ook zou moeten doen met mijn tijd, in plaats van deze kolder te lezen. Die memes en die advertenties: het is zelden grappig of onderhoudend, vaak plat of ordinair, en soms ook ronduit stompzinnig, of racistisch, vrouwonvriendelijk of op een andere manier discriminatoir-kut. Maar wel dermate gepersonaliseerd en geraffineerd dat ik me een tijd terug betrapte toch meer en meer tijd te besteden aan gedachteloos scrollen zonder daar iets aan te hebben (waarna ik de app subiet van vrijwel al mijn devices heb gegooid). En de onzin krijg ik dus allemaal wèl te zien terwijl… Niets zien wat je wil zien …parallel daaraan het medium er alles aan heeft gedaan om je niet meer te laten zien wat ik echt wil zien: de updates van al die vrienden, bekenden en verre familieleden die je te weinig ziet. Het zijn vrijwel alleen maar nog advertenties en groepen die interessant voor mij zouden moeten zijn (maar). Eigenlijk begon deze ellende al een hele tijd terug, toen je niet meer automatisch te zien kreeg wat mensen die je volgt posten in de volgorde van dat ze iets posten, maar er een algoritme kwam dat bepaalde wat je ging zien. Eerst als optie, daarna als voorkeursinstelling, en inmiddels als standaard. De reden hiervoor is natuurlijk evident: als ze zouden laten zien wat je wil zien, dan kiest geen zinnig mens er voor om al die stomme reclame te zien, of al die groepen. Je blijft minder lang hangen en dan verdient het bedrijf er achter minder geld. Dát mag natuurlijk niet gebeuren. Twitter: hopeloos Over Twitter hoeven we het nauwelijks te hebben. Het was al een beerput vol discriminatoire drek, sinds het is overgenomen door de opperoligarch uit de States is het tien keer erger. Daarvoor werden de ergste uitwassen tenminste nog gemodereerd. Maar sinds de transformatie naar ‘X’ is het doffe, bittere ellende. En ook hier geldt wat ik hierboven al schreef: het algoritme bepaalt wat je ziet, en dat is niet per se wat je wil zien. Alleen op X krijg ik in plaats van onverklaarbare horloges en Goku vs. Yoda ongevraagd posts van rechtsextremistische engnekken te zien. Hard pass. Ik heb nog een account op één device, waar ik incidenteel inlog om 20 zo links mogelijke meningen te retweeten (voor de balans) waarna ik weer maak dat ik weg kom. Wat is er nog over? LinkedIn, de saaie, op werk gerichte social, is zo’n beetje de enige beschaafde optie van de oudere, traditionele socials (naast Facebook en Twitter). Ondanks de focus op werk weten ze bij LinkedIn ook niet alles van je, getuige een ‘job offer’ dat speciaal onder mijn aandacht werd gebracht (winkelmedewerker bij de Douglas parfumerie). Maar dat terzijde. Ik heb het idee dat het er de laatste tijd wel interessanter wordt, er vaker achtergrond of (o jee) politiek en meningen verschijnen (waarschijnlijk van migranten die vertrokken zijn van Twitter vermoed ik) - maar het blijft toch allemaal een beetje droog. En dan heb je de (relatief) nieuwe Blue Sky & Mastodon, die proberen het gat van Twitter op te vullen. Op zich doen ze het redelijk, het is er gezelliger en beschaafder, maar toch ook beduidend minder interactie dan op Twitter. Helemaal volwaardige vervangers zijn het (nog) niet. En wat is er om het gat van Facebook op te vullen? Om op de hoogte te blijven van vrienden en kennissen, waar je foto’s kan delen, updates kan geven over hoe dingen gaan, en flauwe grappen kan maken die je wel met bekenden kan delen maar niet per se de rest vd wereld? Ik heb geen idee welk medium daar verder geschikt voor is. Nog een terzijde: ik geloof (maar weet niet zeker) dat de populariteit van weblogs enigszins is verdrongen door de opkomst van socials, met name ‘microblogs’ als Twitter. Social media waren echter ooit ook nuttig voor blogs, als podium om nieuwe content te delen. Helaas zijn er tegenwoordig allemaal omwegen nodig om nog iets van zichtbaar te zijn als je een link naar je blog wil delen. Zo maakt het algoritme posts véél minder zichtbaar als er een link in zit (op zowel Facebook, Twitter als LinkedIn), dus moet je geen link zetten in de originele post, maar zelf reageren op je post en daar je link in zetten. Want de socials geven minder aandacht aan posts die wegleiden van de eigen site, want daar moeten mensen immers blijven want meer daar wordt het geld mee verdiend. Wat een gedoe allemaal mensen. Wellicht (maar nu preek ik voor eigen parochie) zouden mensen gewoon wat minder op socials moeten hangen, en wat meer op weblogs, in de comments en eventueel het café. Ter afsluiting… … wat vragen aan de lezer. Is er een manier om Facebook te blijven gebruiken op een manier dat het nog iets van nut heeft (want die internationale contacten en vage bekenden zitten er veelal nog steeds, wat me weerhoudt van volledig deleten)? Heeft het nog nut om als weblog (Sargasso, bijvoorbeeld*) meer actief te zijn op social media, en zo ja, welke? En weegt het voordeel (stukken die meer worden gelezen) op tegen het bijdragen aan de algehele ellendigheid die veel socials zijn geworden? Want de voordelen beginnen inmiddels aardig weg te vallen tegen de nadelen. En dan gaat bovenstaande alleen maar over de (persoonlijke) gebruikservaring, en zijn zaken als energieverbruik, negatieve invloed op het mentaal welbevinden van jongeren en de politieke invloed van social media multinationals niet eens meegenomen. János heeft nog steeds geen houten horloge *Mhhh die wiki verdient wellicht een keer een update.
Voordat Tori Amos een krolse pianogodin werd, beproefde ze haar geluk in een jaren ’80 haar-band. De naam was een zinspeling op Amos’ moeite met het lezen van noten, iets dat haar d’r plek op het Peabody Institute heeft gekost.
De band maakte welgeteld één plaat, die een enorme flop werd. Gelukkig maar, want anders hadden de latere solo-albums mogelijk een stuk saaier geklonken.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
RECENSIE - Hij hoopte ons deze avond achter te laten met een gevoel van ‘opgewekte grimmigheid’, zei de vierde Zomergast van dit jaar, hoogleraar Holocaust- en Genocide-studies Uğur Ümit Üngör. Deels is hij in zijn missie geslaagd: niet vaak zoveel grimmigheid gezien in drie uur televisie. De opgewektheid daarentegen was, op een paar momenten na, ver te zoeken. Belangrijkste wapen in zijn poging een opgewekte draai aan de grimmigheid te geven: zijn korte broek.
Het is dat Üngör in staat is de meest heftige kost in een rustig timbre met zorgvuldig gekozen zinnen te becommentariëren, anders weet ik niet of ik het had aangekund, zoveel geweld. Zonder de getoonde horror te relativeren, had zijn manier van spreken een geruststellende uitwerking op mijn steeds zwaarder wegende gemoed. Maar om nu te zeggen dat ik dit stukje in opgewekte sferen aan het optikken ben? Nee.
De olifant in de kamer
Met wortels in het oosten van Turkije kwam hij er pas heel laat achter dat daar in 1915 een genocide tegen de Armeense bevolking had plaatsgevonden. Dat bracht hem, mislukt rapper in wording, op het spoor van zijn levensdoel: alles te weten komen over genocide. Om te beginnen die van de Armenen.
Vanavond misschien wel de minst bekende, maar meest boeiende Zomergast van dit jaar: Uğur Ümit Üngör, historicus en hoogleraar Holocaust- en Genocidestudie.
Uğur Ümit Üngör is dus expert in zaken die het verstand van een gewoon mens ver te boven gaan, maar die ons wel raken. Wat er in Gaza gebeurt vinden we natuurlijk meer dan verschrikkelijk, maar wat begrijpen we er nou echt van?
Dat geldt natuurlijk voor alle genocidaal geweld, van vroeger en nu, waar ook ter wereld. Wat wil Uğur Ümit Üngör met zijn Zomergastenavond bereiken? Op Instagram en Tik Tok legt hij het uit:
Ik hoop dat de kijkers een gevoeld van opgewekte grimmigheid overhouden aan mijn avond.
Dat ze niet vervallen in wanhoop maar dat ze ook niet denken: Het gaat allemaal lekker in de wereld.
Hij heeft het spoorboekje van de uitzending al in zijn hoofd:
We gaan samen afdalen in die materie. Maar we gaan er ook samen weer uit omhoogkomen. Aan het einde van de avond moeten kijkers het gevoel hebben dat ze een inzicht hebben gekregen in de vreselijke dingen die mensen doen, maar dat ze niet wanhopig hoeven te worden. Want precies als je kijkt naar de onmenselijkheid van mensen, dan zie je juist ook dáár onze menselijkheid terugkomen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Jacob Banks is een Nigeriaans-Britse singer songwriter die sinds 2012 platen uitbrengt. Zijn muziek wordt veelvuldig gebruikt in TV-shows, reclamefilmpjes en videogames.
een gastbijdrage van Jan Kok
Het conceptverkiezingsprogramma van de VVD voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025 is volgens Yvonne Hofs in De Volkskrant van 28 juli 2025, p. 4 ‘onversneden rechts’. Later in haar artikel noemt ze dit programma trouwens ‘rechtser dan rechts’, maar dan zou het logischerwijs radicaal-rechts moeten zijn. Dat lijkt mij een stap te ver.
Dat onversneden rechtse geluid komt ook naar voren in de paragraaf die over wonen gaat.
Alles draait om (individuele) vrijheid bij de VVD, what’s in a name. Het is wel de vrijheid van de bovenlaag, ten koste van de rest.
In dit artikel ga ik dieper in op vier voor de VVD cruciale thema’s in de woonparagraaf: eigenwoningbezit (de vrijheid van de woningkoper); vrije huur (de vrijheid van de woningverhuurder); sociale huur (de beperkte vrijheid van de sociale huurder); deregulering (de vrijheid van de bewoner).
Voordat ik dat ga doen, nog kort iets over de bouwplannen van de VVD. De partij wil ‘met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken’ bouwen. ‘Dat willen we zowel in dichtbevolkte gebieden, zoals Utrecht, als dunbevolkte gebieden, zoals Flevoland.’ De VVD wil er een wedstrijd van maken: ‘Gemeenten die bouwrecords breken krijgen een financiële bonus om in nieuwe woningbouwplannen te investeren.’
Het was een grap, maar niet helemaal, toen Stephen Colbert bovenstaande zin voor het eerst uitsprak. Het lachen wordt inmiddels steeds zuurder. Want als een AI-model zoals ChatGPT een feitelijk antwoord geeft op een vraag over klimaatverandering, racisme of ongelijkheid, dan klinkt dat voor veel mensen tegenwoordig als links. En dus onbetrouwbaar. Dat diezelfde AI gewoon de wetenschappelijke consensus benoemt? Negeer dat maar. In het tijdperk van complotten en gesponsorde verontwaardiging is feitenresistentie een deugd geworden, en alles wat daar niet in meegaat wordt afgedaan als “woke propaganda” of een complot van de – uiteraard – linkse academie, rechters en pers.
Niet verrassend dus dat conservatieve techbro’s, complotdenkers met zendingsdrang en beleidsmakers met identiteitscrisis nu hun pijlen richten op taalmodellen. ChatGPT is te links, zo klinkt het. De realiteit moet “meer in balans”. Vrij vertaald: de realiteit moet aangepast worden aan de ideologie. En dat is geen hypothetische nachtmerrie meer, dat is al begonnen.
Is ChatGPT echt links? Of ligt het misschien aan jou?
Onderzoek bevestigt inderdaad dat ChatGPT vaker progressieve antwoorden geeft dan rechtse. Uit een studie gepubliceerd in het Journal of Economic Behavior & Organization blijkt dat het model neigt naar linkse partijen, ideeën en waarden. Niet omdat het stiekem een rode vlag vasthoudt, maar omdat het getraind is op grote hoeveelheden publieke data: Wikipedia, wetenschappelijke publicaties, journalistieke stukken. Bronnen die, hoe vervelend ook voor de VVD-borreltafel, meestal gestoeld zijn op bewijs, nuance en empathie. In dat landschap klinkt dit al snel als links.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
_
Ane Brunvoll (artiestennaam: Ane Brun), is een zangeres Noorwegen, maar dat zou je gezien dit soulvolle lied niet zeggen.
Haar moeder was een pianiste en jazz-zangeres. Dat verbaast dan weer niet.
Mathangi Arulpragasam, ook bekend als Maya en onder haar artiestennaam M.I.A., wat zoveel betekent als ‘Missing in action’ of ‘Missing in Acton’, doet hier een simpel, maar treffend stukje filosofie. Je kan het lang en breed over allerlei prangende zaken hebben, maar één vraag volstaat om er toch eens iets langer over na te denken.
Dus als iemand roept “Brandende kwestie!”, vraag je gewoon “Wat is daarmee?”
Vandaag werd herdacht dat 80 jaar geleden de Japanse bezetting van het toenmalige Nederlands-Indië ten einde kwam.
Het ‘stemmenorkest’ was een groep vrouwen in het Japanse interneringskamp op Sumatra, die bij gebrek aan instrumenten bekende klassieke muziekstukken gingen zingen. De arrangementen werden geschreven door Margaret Dryburgh en Norah Chambers op kleine stukjes papier. Er werd stiekem geoefend, maar de Japanners stonden toch een concert toe.
Niet alle vrouwen hebben het kamp overleefd, de arrangementen wel en die worden tot op vandaag de dag nog door talrijke koren gezongen.