Zoekresultaten voor

'wondere dieren'

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW/GC@Imagine2010: Over gestoorde professors

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de allernieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Tevens vindt van 14 tot en met 24 april in de hoofdstad voor alweer de 26e keer het Amsterdam Fantastic Fantastic Film Festival plaats, onder de naam Imagine. Ook dit jaar is GC er weer bij. Vandaag een onwaarschijnlijke crossover-post.

Als deze professor niet geschift is... (Foto: Flickr/practicalowl)

Volgens psychoanalytici en cultuurfilosofen weerspiegelt de inhoud van horror-films en -boeken de werkelijke onderhuidse angsten van een maatschappij. Dit effect is misschien wel het allerduidelijkst terug te zien in het horror-film-stereotype van de gevaarlijke ‘Mad Scientist‘, de Gestoorde Professor.

Het horrorgenre kent vele voorbeelden: van H.G. Wells’ Dr. Moreau die er een eiland vol zelfgemaakte monsters op nahoudt, tot de gestoorde genieën die doden weer tot leven wekken in H.P. Lovecraft’s Re-animator of Mary Shelley’s Dr. Victor Frankenstein. Als er monstrositeiten, wandelende doden, wormgaten naar andere dimensies of moordlustige vliegende apen gecreeerd moeten worden, worden de geschifte onderzoekers weer uit de kast gehaald.

Het veelvuldige gebruik van de Mad Scientist geeft heel duidelijk weer hoe het met onze angst voor het onbekende staat en dan met name voor de geschifte professors die druk bezig zijn de rand van het onbekende verder weg te bikken. Uiteraard is het geruststellende antwoord dat wetenschappers eigenlijk saaie, tamelijk ambitieloze mensen zijn, die er vele jaren over doen voordat ze nieuwe medicijnen kunnen testen of hoge-energie-machines laten draaien in plaats van lukraak lichaamsdelen aan elkaar naaien en elektrocuteren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Lucy de menselijke chimpansee

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Al eerder refereerde ik naar een aflevering van de briljante wekelijkse podcast van This American Life. Maar de aflevering van deze week verdient wederom alle aandacht. In ’the parent trap’, de uitzending van deze week, twee verhalen over ouders die hun kinderen (onbedoeld) voor lastige situaties plaatsen. Het tweede verhaal ‘The opposite of Tarzan’ werd gemaakt door WNYC’s Radiolab en beschrijft het leven van Lucy, één van de menselijkste dieren ooit.


(Lucy from Radiolab on Vimeo).

Nu zijn er meerdere verhalen over mensapen, opgevoed door mensen die bijzonder menselijk gedrag vertonen. Vaak gaat het hier om circusdieren, die -getooid met malle hoedjes en kleren- zo menselijk mogelijk moeten doen om de kost te verdienen. Bij Lucy Temerlin lag het anders. Haar menselijke opvoeding was het resultaat van de nieuwsgierigheid van de psychotherapeut Maurice K. Temerlin. Hij was benieuwd hoe menselijk een mensaap zou kunnen worden en besloot de daad bij het woord te voegen: hij adopteerde in 1964 samen met zijn vrouw de pasgeboren chimpansee Lucy en voedden haar op alsof het hun dochter was. Ze werd niet alleen geliefd als een dochter, maar ook behandeld als een klein mens. En mede doordat Lucy nooit contact had met andere mensapen groeide ze op als een menselijk kind.

Zo droeg ze jurkjes, at met mes en vork aan tafel en las ze tijdschriften. Misschien nog belangwekkender is dat Lucy gebarentaal aangeleerd kreeg door primatoloog Roger Fouts. Uiteindelijk leerde Lucy zo’n tweehonderd gebaren. En er waren tekenen dat het hier niet ging om pure na-aperij, maar om daadwerkelijk taalgebruik. Zo beschreef Lucy een watermeloen als “drink fruit”. Ook loog ze tegen haar ‘vader’: toen ze ooit de vloer bevuilde schoof ze de schuld in de schoenen van Fouts’ student Sue.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: The Sound of Music en polyethyleenglycol

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Julie Andrews (Foto: Flickr/americanlibraries)

Ach, the Sound of Music, dé musical der musicals, wie herinnert zich niet die vrolijke familie von Trapp aangevoerd door Broadway- en Mary Poppins-legende Julie Andrews? Andrews die in die film zo zuiver als een nachtegaal zong en maar liefst een bereik van vijf octaven haalde.

Helaas moeten we het al een tijd doen zonder de zoetgevooisde klanken van de inmiddels 75-jarige Julie Andrews. In 1997 werden goedaardige gezwellen op haar stembanden geconstateerd en na een mislukte operatie was Andrews haar legendarische zangstem kwijt. Maar met behulp van MIT-Professor Robert Langer is er een redelijke kans dat Andrews weer kan zingen als tevoren.

Robert Langer – zelf biomedisch ingenieur en leider van het grootste biomedisch laboratorium ter wereld – ontwikkelt namelijk met zijn student Mariah Hahn een manier om de stembanden van Julie Andrews nieuw leven in te laten blazen. Andrews zelf is als ultiem proefpersoon nauw betrokken bij het onderzoek, iets wat de zichtbaarheid van Langers werk natuurlijk zeker ten goede komt.

Het onderzoek richt zich op de ontwikkeling van een rubberachtige gel die in de beschadigde delen van haar strottehoofd geinjecteerd kan worden. Hiervoor zal het littekenweefsel dat zich op haar stembanden heeft gevormd eerst chirurgisch verwijderd moeten worden. Steven Zeitels, de arts die Andrews stembanden behandelt werkt ook mee aan het onderzoek en zal de operatie uitvoeren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Chaco wildernis gaat op in rook

Bijna een jaar geleden zat ik rond deze tijd in de Paraguay. Om te bekijken of ik met een lokale natuurorganisatie ‘een plukje bos’ kon beschermen tegen de oprukkende landbouw en veeteelt en zo CO2 uitstoot door ontbossing te reduceren. Inmiddels ligt het gebied waar ik heb rondgelopen in de as. Mijn eigen micro-ervaring voegt zich hiermee in een lange rij van feiten en verhalen over de kap van de bossen op aarde: het gaat onverminderd door en de tegenkrachten ontbeert het aan financiële middelen. Het klimaatverdrag in Kopenhagen zal daarom moeten voorzien in krachtige bosbescherming willen we ooit ontbossing en de daarmee gepaard gaande CO2-uitstoot afremmen.

tresgigantes view_klToen ik over de Paraguayaanse Chaco vloog kon ik met eigen ogen zien hoe dit ongerepte gebied momenteel in rap tempo opgaat in rook. Ons vliegtuigje ploegde zich door de rookwolken, een misselijkmakende ervaring. Vorige week werd bekend dat bulldozers in de Chaco het leefgebied een geïsoleerd levende volksstam illegaal zijn binnengedrongen, de urgentie is hoog. Veeboeren zetten het Paraguyaanse bosgebied nu versneld om in grasland. De Europese Unie laat immers sinds een paar jaar vlees toe uit Paraguay: een lucratieve export.

Een deel van mijn reis bracht ik door in het observatiestation Tres Gigantes in een beschermd natuurgebied op het drielandenpunt van Paraguay, Bolivia en Brazilië midden in het grootste wetland op aarde: de Pantanal. De discussie ging destijds of op papier reeds beschermd gebied nog wel in aanmerking mocht komen voor geld dat bedoeld is voor het ‘voorkomen van ontbossing’ (in de toekomst zogenaamde REDD-gelden). Nee was het antwoord, beschermd is al beschermd, das logisch… Maar zeiden de Paraguayanen: het is enkel op papier beschermd, we hebben middelen zoals parkwachters, voorlichting, monitoring nodig voor een volwaardige bescherming?!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Magnetische Koeien

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De koe kijkt je aan, jij kijkt dus naar het zuiden (Foto: Flickr/publicenergy)

Met nieuwe technologieën worden ook nieuwe onderzoeksmethoden en -gebieden geboren. Zo is de nieuwe generatie van het Web niet alleen een goudmijn voor computerwetenschappers maar ook voor bijvoorbeeld sociologen, psychologen en zelfs kunsthistorici. Maar dat ook biologen iets zouden hebben aan alle hippe nieuwe programma’s die met het trendy Web 2.0 geassocieerd worden, leek lang onwaarschijnlijk.

Toch gebruikten Dr Sabine Begall en haar collega’s van de Universiteit van Duisburg-Essen Google Earth om tot een interessante ontdekking te komen: koeien van over de hele wereld grazen meestal met hun kop naar het noorden. Al langer werd vermoed dat koeien een soort ‘zesde zintuig’ hebben omdat ze beter dan mensen aanvoelen wanneer regen op komst is en de onderzoekers gingen maar eens op zoek naar meer bijzondere eigenaardigheden van onze wandelende melkfabrieken. Hiervoor bekeken ze duizenden Google Earth foto’s van koeien in Groot-Brittanië, Ierland, India en de Verenigde Staten. Ook bekeken ze 3000 herten in Tsjechië. En daaruit bleek dat op alle plekken de koeien (en de herten) veel vaker naar het noorden toe stonden dan andere richtingen. Doordat het op zoveel plekken gemeten was konden mogelijke oorzaken zoals windrichting en zonlicht uitgesloten worden. Begall en co. concludeerden dat het magnetisch veld van de aarde voor het verschijnsel verantwoordelijk moest zijn.

En daarmee kan de koe (en het hert) toegevoegd worden aan het rijtje van dieren dat het magnetisch veld van de aarde kan waarnemen. We kennen natuurlijk de trekvogels die ieder jaar met behulp van het magnetisch veld hun weg naar het zuiden of het noorden kunnen vinden. Minder bekend is dat bepaalde salamander- en kikkersoorten het magnetisch veld kunnen gebruiken om bij gevaar de snelste weg naar het water te vinden. En onderzoek uit 2001 toonde aan dat baby-schilppadjes waarneming van het magnetische veld combineren met de oceaanstromingen om door de zee te navigeren (Duuuude).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Kraaien aan de snoepmachine

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Kraai (Foto: Flickr/monkeyc.net)

Wie een rondje langs de dierenvrienden van Animal Planet of National Geographic zapt krijgt steeds weer hetzelfde liedje te horen: de mens is de grootste vijand van zo’n beetje alle andere diersoorten met wie we de aarde delen. Heel zelden krijg je een positief verhaal te horen over dieren die niet óndanks, maar mét en tussen ons mensen leven. Deze zogenaamde synantropen zijn vaak dieren die beschouwd worden als hinderlijk ongedierte (ratten, kakkerlakken…). Maar schrijver en hacker Joshua Klein denkt dat deze uitvreters uit het dierenrijk ook eens iets terug doen voor ons. Om dat aan te tonen bouwde hij een snoepmachine voor kraaien.

Klein vertelt tijdens zijn praatje op TED dat hij tijdens een feestje een discussie had over de intelligentie van kraaien. Niet alleen lijken de alomtegenwoordige beesten pienter uit hun kraaloogjes te kijken, er is daadwerkelijk wetenschappelijk bewijs dat de kraai één van de slimmere diersoorten op aarde is. Sommige soorten hebben een beperkt taalvermogen en kunnen over grote afstanden informatie overbrengen. Maar de meest verbazingwekkende trucjes worden toch wel uitgevoerd door de Nieuw Caledonische kraai. Deze kraaien maken gebruik van gereedschappen om hun doelen (toegegeven, vaak voedsel) te bereiken. Dit blijft niet alleen bij gevonden takjes, ze passen de gereedschappen ter plekke aan voor het doel en geven de kennis door aan andere kraaien. Tijdens zijn TED-praatje laat Joshua Klein een filmpje zien van één van deze kraaien die een ijzerdraadje ombuigt tot een haak om het voedsel uit de bodem van een fles te toveren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Salonbloggies (Slot)

“Papa?”
-“Ja, jongen”
“Papa hoe komt het dat jij ook m’n opa bent?”
-“Geen Commentaar, jongen”
Dialoog uit de eenakter Blogosfeer

De organisatie van de SalonBloggies bestaat niet, van organisatie is überhaupt nooit sprake geweest. De SalonBloggies waren een moment in tijd en virtuele ruimte waarin de talenten, frustraties en absurditeiten van vier vooraanstaande Nederlandse salonblogs samenkwamen. Een tijdelijke bundeling van energie die de blogosfeer op haar grondvesten heeft doen schudden maar die nu weer in een wormgat verdwijnt. Dat zouden meer mensen moeten doen: in een wormgat stappen.

De SalonBloggies zijn the Next Passing Event That Will Be Forgotten. Maar sommigen vergeten deze prestigieuze weblogprijs iets minder snel dan anderen. Bij die ‘andere weblog verkiezing’: de DutchBloggies brak op z’n zachtst gezegd blinde paniek uit toen de SalonBloggies op 6 december 2007 het licht zagen. Maar deze paniek is nooit echt nodig geweest want veel gemener dan het ‘scherp houden’ van de DB’s is nooit de intentie geweest van de gemiddelde salonblogger, uitzonderingen daar gelaten. De meeste salonbloggers kon het sowieso niets schelen. Zoals zoveel bloggers alles eigenlijk niks kan schelen.

Het unieke initiatief van de SalonBloggies drong door tot de redactie van het NOS-journaal en de schrijvende pers ontfutselende een willekeurige woordvoerder van de salonbloggers willekeurige onthullingen omtrent de organisatie van het evenment. Ondertussen reageerde u: webloglezer massaal op de oproep voor nominaties, zo massaal dat menig betrokkene de moed in de schoenen zonk. Toch zijn er wel degelijk democratische verkiezingen gehouden en werd bekend dat persoon naar wie een belangrijke Salonbloggies prijs was vernoemd niet bestond: Wanda Perez. Een niet bestaande prijs voor een niet bestaand persoon, zo zout heeft u het in de blogosfeer nog nooit gegeten, alhoewel?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Salonbloggies (Slot)

“Papa?”
-“Ja, jongen”
“Papa hoe komt het dat jij ook m’n opa bent?”
-“Geen Commentaar, jongen”
Dialoog uit de eenakter Blogosfeer

SalonBloggies 2008De organisatie van de SalonBloggies bestaat niet, van organisatie is überhaupt nooit sprake geweest. De SalonBloggies waren een moment in tijd en virtuele ruimte waarin de talenten, frustraties en absurditeiten van vier vooraanstaande Nederlandse salonblogs samenkwamen. Een tijdelijke bundeling van energie die de blogosfeer op haar grondvesten heeft doen schudden maar die nu weer in een wormgat verdwijnt. Dat zouden meer mensen moeten doen: in een wormgat stappen.

De SalonBloggies zijn the Next Passing Event That Will Be Forgotten. Maar sommigen vergeten deze prestigieuze weblogprijs iets minder snel dan anderen. Bij die ?andere weblog verkiezing?: de DutchBloggies brak op z?n zachtst gezegd blinde paniek uit toen de SalonBloggies op 6 december 2007 het licht zagen. Maar deze paniek is nooit echt nodig geweest want veel gemener dan het ?scherp houden? van de DB?s is nooit de intentie geweest van de gemiddelde salonblogger, uitzonderingen daar gelaten. De meeste salonbloggers kon het sowieso niets schelen. Zoals zoveel bloggers alles eigenlijk niks kan schelen.

Het unieke initiatief van de SalonBloggies drong door tot de redactie van het NOS-journaal en de schrijvende pers ontfutselende een willekeurige woordvoerder van de salonbloggers willekeurige onthullingen omtrent de organisatie van het evenment. Ondertussen reageerde u: webloglezer massaal op de oproep voor nominaties, zo massaal dat menig betrokkene de moed in de schoenen zonk. Toch zijn er wel degelijk democratische verkiezingen gehouden en werd bekend dat persoon naar wie een belangrijke Salonbloggies prijs was vernoemd niet bestond: Wanda Perez. Een niet bestaande prijs voor een niet bestaand persoon, zo zout heeft u het in de blogosfeer nog nooit gegeten, alhoewel?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Apen rationeler dan mensen

De woensdagmiddag is op Geencommentaar.nl Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Apen rationeler dan mensen? (Foto: Flickr/baboon™)Zat die goeie ouwe Aristoteles er toch naast. In de vierde eeuw voor Christus definieërde hij de mens als een rationeel dier in zijn Metafysica. Eeuwenlang kon deze definitie er goed mee door, maar nu is deze stelling toch echt door de wetenschap achterhaald. Natuurlijk is het al langer duidelijk dat de mens vaak helemaal niet zo rationeel is als gedacht maar voor een goede redenering moeten we eerst kijken naar wat we nou eigenlijk bedoelen met ‘rationeel’?

Eén wetenschappelijk gebied waar hier onderzoek naar gedaan wordt is in de economie. Een daarin veelgebruikte methode om rationaliteit objectief te meten is de in de jaren 80 ontwikkelde Ultimatum Game. De regels van het spel zijn simpel: Er zijn twee spelers (A en B). Speler A krijgt een bepaald bedrag (zeg 50 euro) en mag speler B een door hem bepaald gedeelte hiervan aanbieden. Het enige wat speler B mag beslissen is of hij het bod al dan niet aanneemt. Als hij het aanbod aanneemt, wordt het bedrag verdeeld over de spelers volgens de voorgestelde verdeling. Neemt hij het niet aan, dan krijgt geen van beiden iets. Bij een volledig rationele beslissing moet speler B altijd het geboden bedrag aannemen (hij heeft immers de keus tussen ‘iets of niets’). Speler A weet dit en kan dus met een gerust hart speler B het laagst mogelijke bedrag aanbieden (bv. één euro).

Maar daar komt de irrationaliteit van de mens de hoek omkijken: als dit experiment daadwerkelijk uitgevoerd wordt blijkt dat bovenstaand rationeel scenario helemaal niet zo vaak voorkomt als je denkt. Sterker nog, niet alleen verwerpen de spelers B allerlei verdelingen, de spelers A voorzien dit irrationele gedrag en bieden vaak ‘eerlijkere’ verdelingen aan. Dit gebeurt zélfs wanneer de twee spelers elkaar niet kennen en voor en na het experiment niet met elkaar geconfronteerd worden.*

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Best of the best 2007

De woensdagmiddag is op Geencommentaar.nl Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

still uit youtube video "Mobius Transformations Revealed"Het is half december, het jaar loopt weer op z’n eind. Dat kan maar één ding betekenen: eindejaarslijstjes! Ook de Wondere Wereld van de Wetenschap en Techniek ontkomt er niet aan. Daarom werpen we vandaag een blik op een aantal eindejaarslijstjes en kiezen uit elk lijstje de Wondere Woensdag-favoriet.

Time Magazines Top 10 Scientific Discoveries
Time komt in totaal met een vijftigtal top-tien lijstjes, maar we kijken naar het lijstje van beste wetenschappelijke ontdekkingen van 2007. Hierin vinden we onder andere doorbraken in stamceltechnologie, de ontdekking van de grootste supernova ooit, die van een vogel-achtige dinosaurus.

WW-favo: De ontwikkeling van nieuwe technieken om menselijke hartkleppen te kunnen bouwen. Als de techniek overeind blijft in testen op dieren, zou de doorbraak binnen 3 tot 5 jaar potentieel voor 600.000 mensen die een nieuwe hartklep nodig hebben de redding kunnen betekenen. Dat vooruitzicht verslaat toch wel de hoge nerd-giggle factor van de ontdekking van Kryptonite.

PC Worlds 100 Best Products of 2007
De site van het toonaangevende computer magazine PC World komt met een lijstje van de honderd beste hard- en software producten van 2007. Op nummer 1 vinden we de Google Apps Premiere Edition, de verzameling office-applicaties voor bedrijfsgebruik van het almachtige Google. Ik ken nog niemand die er mee werkt, maar volgens PC World moet dat dus niet al te lang gaan duren. Op nummers twee en drie staan hardware-produkten, respectievelijk de Intel Core 2 Duo en de Nintendo Wii. Beide verdienen denk ik inderdaad een plaatsje in de top: met de processor heeft Intel de concurrentie (AMD) voorlopig even van het toneel geblazen en de Wii heeft ontegenzeggelijk een revolutie in game-land bewerkstelligd. Verder in de top 100 veel opvolgers van hard- en software uit eerdere jaren.

Vorige