COLUMN - Ik kan hier denk ik wel duizend blogs over schrijven. Deze keer gaat het over formulieren die wij als artsen/ praktijkondersteuners in moeten vullen van de verzekering voor medicatie voor onder andere de behandeling van diabetes.
Er waren sinds de vorige nieuwe richtlijn van diabetes, nu een jaar of vijf geleden, twee formulieren die we voor twee medicijngroepen moesten invullen voordat de apotheek deze kon leveren aan de patiënt. Betuttelend, alsof wij niet na zouden denken dan wel de richtlijn zouden volgen als we medicatie voorschrijven aan patiënten. Je vult dan vragen in of de patiënt diabetes heeft en of de eerdere stappen uit de richtlijn al genomen zijn, vult de patiëntgegevens in en de arts moet een handtekening zetten. Deze gaat dan naar de apotheek, en vervolgens kan de patiënt de medicatie krijgen.
Dit geldt onder andere voor medicatie zoals de GLP-1, uit die groep kent iedereen het bekendste voorbeeld wel: Ozempic. Het stoort me dat er niet wordt gewerkt wordt vanuit vertrouwen en dat de zorgverzekeraar op onze stoel gaat zitten. Ze zullen dit bij laag en hoog ontkennen. Prima, ga je gang.
Inmiddels is er wel verbetering; voorheen was er voor een andere groep medicatie ook een formulier die we moesten invullen, dat is inmiddels vervallen. Moeten we nu blij zijn? Waar er één formulier verdwijnt, komen er drie voor in de plaats, is mijn gevoel. Het driekoppige monster wat nooit weggaat.
Er zullen vast redenen zijn waarom dit allemaal nodig is en de zogenoemde “gezondheidseconomen” zullen daar prachtige uitleg voor hebben waar ze alle zendtijd voor krijgen. Ja, dat beroep staat tussen haakjes voor mij want ik erken hun beroep niet. Zorg gaat om de connectie tussen mensen, is een basisrecht, en zou te allen tijde vergoed moeten worden, wat de patiënt ook nodig heeft (in die relatie met de zorgverlener, waarbij er gezamenlijk beslissingen worden gemaakt). Dat is het enige wat telt. Controversiële mening? Ik vind van niet.
Reacties (11)
Dat is natuurlijk wel lekker, als zorgverlener, dat je betaalt wordt ongeacht wat je doet.
Dit soort open einde toezeggingen zijn de schrik van elke financier (uiteindelijk de belastingbetaler); het is volstrekt logisch dat er voorwaarden gesteld worden aan het contact tussen patiënt en zorgverlener, al is het maar om de patiënt te beschermen tegen kwakzalverij. En dat zou je als zorgverlener zelf ook moeten willen.
Wantrouwen als uitgangspunt, blijkbaar is dat ondertussen zo algemeen dat er mensen zijn die denken dat het onmogelijk anders kan. Het is ook hoe de politiek al enkele decennia naar de wereld kijkt. Behalve misschien als CEO’s van grote bedrijven of hun lobbyisten weer eens langskomen om om hulp te vragen.
Natuurlijk is er een zeker mate van controle nodig. Maar dat het oordeel van de zorgverlener die een patiënt echt heeft onderzocht in principe leidend is, lijkt me heel redelijk. En het geïnstitutionaliseerde wantrouwen (en/of de cultuur waaruit dat is ontstaan) dat overal in de maatschappij aanwezig ook problemen op. Niet alleen in de zorg. Je hoeft niet iedereen te benaderen als potentiële fraudeur. Op dat punt zijn we volgens mij wel degelijk te ver doorgeschoten.
Hoe is het zover gekomen dat wantrouwen zo dominant is geworden in de omgang met professionals (en niet alleen in de zorg, en vaak ook bij de cliënten)?
Ik pretendeer niet daar de volledige verklaring voor te hebben. Maar de risicomijdende politieke en managementcultuur lijkt me in elk geval een rol te spelen. En die cultuur roepen we als maatschappij ook wel over onszelf af, door de ophef die er nogal eens wordt gemaakt over fraude en verwante zaken.
Het zou ook nog wel eens kunnen dat het wantrouwen zichzelf versterkt. Waarom zou je je als integere professional blijven gedragen als het systeem je permanent lijkt te zien als potentiële fraudeur? Ik kan me goed voorstellen dat zulke gedachten opkomen, bijvoorbeeld uit frustratie over al het bureaucratische gedoe. En de cultuur van wantrouwen kan ook de indruk wekken dat die nodig is. Ofwel, dat je inderdaad niemand moet vertrouwen, omdat we allemaal calculerende, botte egoïsten zouden zijn.
Ik zou ook graag minder wantrouwen zoals hierboven geuit zien inderdaad. Ook een gezondheidseconoom heeft relevante expertise en verdient daarvoor vertrouwen, net als de zorgverlener voor zichzelf claimt.
Want come on. De claim die Merel hier maakt gaat wel erg ver, ook als je vindt dat er teveel administratie is in de zorg. In feite wordt de hulpverlener-patiënt boven elke vorm van extern toezicht of verantwoording geplaatst. Ik vind dat een zorgwekkende houding; er is geen mens die die verantwoordelijkheid in zijn eentje kan dragen. Een goede zorgverlener is wat mij betreft een zelfkritische zorgverlener, die snapt dat mensen (collega’s, maar ook jij zelf) fouten maken en dat er juist in de zorg processen nodig zijn om dat te voorkomen. Er zijn checks en balances nodig, en vaak zal daarvoor iets geregistreerd moeten worden. Een goede zorgverlener snapt bovendien dat wat goed werkt in de individuele behandelrelatie, niet per definitie goed uitpakt op systeemniveau. Zeker niet als jij niet degene bent die betaalt.
Dat lees jij erin. Voor mij is het duidelijk dat Merel het specifiek heeft over individuele gevallen. Dat daarin het oordeel van de zorgverlener leidend moet zijn en dat zorgverleners dus niet elke specifieke behandeling voor elk individueel geval zouden moeten verantwoorden. Dat lijkt mij een prima uitgangspunt.
Maar dat betekent natuurlijk helemaal niet dat er op geen enkel niveau meer toezicht of verantwoording zou moeten zijn.
Maar dat is nu juist het punt: je kan individuele gevallen niet lostrekken van het systeem als geheel. Het systeem als geheel is simpelweg de optelsom van alle individuele behandelingen. In de zorg is het heel belangrijk dat je ook op het niveau van een individuele behandeling kan aantonen dat je zorgvuldig hebt gehandeld en goede zorg hebt verleend. Daarom is het ook wettelijk verplicht om als zorgverlener een dossier bij te houden.
En natuurlijk moeten we afwegingen blijven maken in hoeverre een bepaalde registratie echt nodig is, en de balans tussen protocollen en ‘doen wat nodig is’ in de gaten blijven houden. Maar de oplossing is niet: laat de zorgverlener alles maar zelf bepalen.
Want kijk nou eens naar het voorbeeld in deze column:
Ik begrijp wel waarom de verzekeraar (en de beroepsgroep) wil weten of dit medicijn wel ingezet wordt waar het voor bedoeld is. Je kan dit ‘wantrouwen’ noemen, onrealistisch is dat niet.
Want dit gebeurt ook:
https://www.skipr.nl/nieuws/zorgpersoneel-steelt-veel-vaker-medicijnen-komt-door-werkdruk/
Je kan het niet alleen wantrouwen noemen, als je elk individueel voorschrift wilt kunnen controleren is het wantrouwen.
Om van hoe je verder gaat nog maar te zwijgen. Want dat komt neer op: “Er worden nogal eens medicijnen gestolen en dus moet je elke zorgmedewerker zien als potentiële dief”. Dat komt gewoon neer op een pleidooi voor geïnstitutionaliseerd wantrouwen.
Je blijft vooral je best doen om er een karikaturaal welles-nietes van te maken. Alsof elke kritiek op het geïnstitutionaliseerde wantrouwen zou betekenen dat elke vorm van toezicht en controle afgeschaft zou moeten worden.
En nog iets. Als efficiëntie zo belangrijk is, zouden we dan ook niet kritisch moeten kijken naar de nadelige gevolgen van al die bureaucratie en dat wantrouwen. De tijd die het zorgverleners kost, die ze daardoor niet aan hun patiënten kunnen besteden? Het demotiverende of demoraliserende effect? En het wemelt in de zorg van de hoogopgeleide en heel redelijk betaalde managers. Als die met zijn allen niks beters kunnen bedenken dan dit, is het geld dat we aan die lui uitgeven dan wel goed besteed?
Zorgverleners doen dus twee dingen met hun professionele tijd: Zorg aan patiënten verlenen en bureaucratie afhandelen. Als ze voor dat laatste nou eens een accountanttarief (met voor elk nieuw formulier uiteraard ook een nieuw starttarief) kunnen declareren, lijkt me het probleem heel snel opgelost.
Oh, wat een zielig doktersdrama! “Duizend blogs” over formulieren – ga je gang, gaap….. Twee A4’tjes voor Ozempic invullen en deze arts voelt zich “betutteld”. Wat, denk je dat verzekeraars je babysitten omdat je anders aspirientjes uitdeelt bij diabetes? “Heeft de patiënt diabetes?” Ja, duh, anders zat ik hier niet te pennen! Het stoort deze arts dat er geen “vertrouwen” is. Aw, arme ziel, wil je een knuffel van de zorgverzekeraar?
“Eén formulier weg, drie erbij,” wordt er gejammert , alsof het een Hydra is. Bewijs? Nul, alleen “gevoel”. En dan die “gezondheidseconomen” – een beroep dat eze arts “niet erkent”. Wat, ga je ze negeren tot de rekening komt? “Zorg is een basisrecht, altijd vergoeden!” roept deze dok. Tuurlijk, dok, laten we de geldpers aanzetten en iedereen een privékliniek geven. Dit is geen column, dit is een doktersrecept voor een lachstuip. Neem een paracetamolletje en vul je formuliertje in. Toedeloe !
Ik ben nogal verbaasd dat de arts een formulier invullen moet.
Ik heb nog nooit meegemaakt dat mijn huisarts voor mijn medicijnen een formulier invulde: zij zet iets in de computer en dan ligt het klaar bij de apotheek.
Waarom is dat voor diabetici anders?