COLUMN - Twee weken geleden schreef ik dat al die slimme technologie waarmee we ons huis en onszelf behangen, makkelijk tot grove privacy-schendingen kan leiden. Eind vorige week ondersteunde PinkRoccade die stelling. Het automatiseringsbedrijf kwam met een monter filmpje waarin werd geschetst hoe onze eigen wearables kunnen omslaan in bewakingsapparatuur en met gemeentelijke databanken kunnen worden verbonden.

PinkRoccade voorzag een zonnige toekomst waarin een verhoogde hartslag hebben en gaan zweten terwijl je ’s avonds in een buurt rondloopt die als minder veilig wordt beschouwd, volstaat om de meldkamer van de politie te waarschuwen. De politie kan dan de smartphones van mensen in de buurt uitlezen: zij zijn nu immers verdacht, want potentiële dieven of aanvallers. Komen de verdachten de kant van de zweter-met-het-bonkende-hart op? Dan fluks hun gemeentelijke gegevens oproepen: als ze zelf niet in die buurt wonen, is dat extra verdacht! Hup, daar rijdt de politiewagen uit, die onderweg alvast een bericht stuurt naar de smartphones van de verdachten: jongens, kappen nâh, we hebben jullie in de smiezen!

Stereotype profilering, buurten zwartmaken, ongeoorloofd koppelen van bestanden, passanten op grond van andermans hartslag meteen maar als verdachten aanmerken, systematische privacy-schending: het zat allemaal terloops verstopt in PinkRoccades ideaalbeeld. Voor onze eigen veiligheid is het goed als wij burgers onze privacy volledig opgeven, beweren ze. Dat passanten de rest van hun leven te boek staan als ‘verdacht’, of zelfs als ‘betrapt, maar ternauwernood verijdeld door de politie’, wanneer iemand ’s avonds op straat een opvlieger of een stevige hoestbui heeft, kan PinkRoccade bar weinig schelen.

Het fundamentele probleem met elk monitorsysteem is dat ze afwijkingen van de norm problematisch maken. Onregelmatigheden triggeren een waarschuwing. Onregelmatigheden zijn verdacht. Nu moet je je onschuld gaan bewijzen. Het is een dodelijke omkering van onze rechtstaat.

De overheid heeft het PinkRoccade-model al van harte omarmt. Minister Asscher wil zowat alle gegevens die de overheid, de belastingen, werkgevers, zorgverzekeraars, handelsregisters, woningcorporaties, onderwijsinstanties, pensioenfondsen en nog wat klein grut over burgers hebben, aan elkaar koppelen. De overheid kan aan de hand daarvan een filter opzetten dat signaleert wie er misschien fraudeert.

De inbreuk op privacy van deze maatregel is zo groot, dat de Raad van State mordicus tegen is. Het gaat niet aan om de rechten van alle burgers op zulke immense schaal te schenden teneinde iets op het spoor te komen waarvan je niet eens zeker weet of het wel bestaat. Daarbij komt dat een trigger in zulke systemen, ook indien later onjuist bevonden, de persoon in kwestie nog jarenlang problemen berokkent. Je was immers getriggerd? Je wordt voortaan extra in de gaten gehouden.

Want het systeem is nooit fout. Alleen wij zijn dat. En dat maakt ons verdacht.

Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Reacties (8)

#1 McLovin

Hou maar op, ik geloof onderhand dat we het point of no return allang voorbij zijn. Leuk hoor hoor al die stukjes, columns, ingestuurde brieven, opinie stukken en zelfs anderhalve stichting ter bescherming van de privacy, maar het helpt niks.
Laatst ook op dit gezellige forum met toch wel kritische mensen reacties dat Facebook wel meevalt en dat je toch echt achterlijk conservatief achterloopt als je geen Facebook account hebt. Ik bedoel, als je daaraan mee doet, met je volle verstand, je privacy opgeeft, enkele omdat iedereen het doet en je anders “van alles” mist, dan kan je toch niet meer verwachten dat de gemiddelde persoon het ook maar een reet kan schelen wat er onwetend allemaal achter je rug gebeurt met je privacy?
Laatst ook een discussie met goede vrienden, academisch hoogopgeleid, 4 keer modaal, 2 kids, topcasa, 2 auto’s alles erop en eraan, absoluut niet dom: “Wel handig eigenlijk dat “ze” mij kennen op basis van mijn internet en online shop gedrag, ik krijg nu vaak allerlei aanbiedingen van dees en geen, hoef ik zelf niet meer te zoeken….”. het ideale menstype voor de marketeer: kapitaalkrachtig, laks/lui, en zeer makkelijk met vermeende voordeeltjes te verleiden tot aankoop van “shit we don’t need.”

  • Volgende discussie
#2 Sjap

ach een topic over het PinkRoccade waar GS een week geleden al een (leuker geschreven) topic over had.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 frankw

Ik ben zo een hoogopgeleide zoeker zoals @1 schrijft (al vind ik dat het helemaal niet meevalt). Tot mijn grote verbazing blijk ik in mijn naïviteit ruimschoots te worden overtroffen door serieus slimme mensen: http://www.theguardian.com/technology/2014/oct/08/sir-tim-berners-lee-speaks-out-on-data-ownership

Goed stuk Karin. Nu Zwarte Piet bijna is opgelost komt er misschien ruimte om aandacht te geven aan privacy. Ondanks de naïviteit van Berners-Lee over wie er aan je data mag zitten is het idee dat we eigenaar moeten zijn van onze eigen data een heel mooi uitgangspunt (en dat wij moeten bepalen wie er wel aan mag zitten en wie niet). “My data is mine”. Geeft datamining gelijk een hele andere dimensie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Amateur Commenter

@1: Tja, juist die 4 keer modaal zijn er erg vatbaar voor. Moeten meekomen met de rest van de upperclass, hebben (natuurlijk) een druk bezette baan, 2 kinderen waar ze mee moeten tijd goochelen. Ja ja, en dan ook nog al die sociale netwerk uitjes waar ze naar toe moeten. Dan is het fijn als iemand het denken voor je doet.

Zelf ben ik van mening dat er met opzet een maatschappij wordt gevormd waarbij mensen teveel mentale belasting voor hun kiezen krijgen en daardoor steeds weer ’the easy way out’ kiezen, ook wel ‘ego depletion’ genoemd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Gladiool

Ik zie gouden tijden voor inbrekers in de PinkRoccade- maatschappij. Die nemen geen iShit mee op hun rooftochten. En de politie is fijn elders bezig de iMeldingen na te trekken. ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Henk van S tot S

Naar de schandpaal met PinkRoccade!!!

Oproep aan alle bedrijven:

Mag ik U beleefd doch dringend verzoeken om geen overeenkomsten af te sluiten met PinkRoccade.
Mocht u al onder contract staan zoek dan nu vast een vervanger voor zodra dit teneinde loopt ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 nome

Dat we “het point of no return” voorbij zijn zoals @1 terecht opmerkt, is wel zeker. Het gaat allemaal nog veel en veel erger worden dan @0 al schetst, als onderdeel van een beweging richting het uniformeren van menselijk gedrag, om daarmee de controle over burgers zodanig strikt te maken, dat elke bedreiging van de gevestigde orde kan worden voorkomen, of onderdrukt. Als je dit echter probeert duidelijk te maken aan de onnozele, dan reageert deze steevast met het bekende riedeltje van spoken zien, ook al zijn ze zo zichtbaar dat het pijn aan de ogen doet. Het is kenmerkend voor mensen die hun wereldbeeld vormen door hoe het in de journaals of dagbladen wordt voorgeschoteld, namelijk net zo vet, zoet en op smaak gebracht als de overige consumentengoederen waarmee zij zich voeden. Dan wil je niet de zure, stekende waarheid horen over hoe je een vrijwillige slaaf bent in een wereld die vormgegeven wordt door psychopaten, die de mensheid zien als een asset, of commodity voor hun grootse plannen met de wereld. Gezien het -politieke- klimaat in nederland valt te verwachten dat de nederlander vooral erg graag gelooft in de hersenspinsels van rechts, die een garantie zijn voor een toenemend onleefbare wereld, waarin zoiets als vrijheid alleen nog bestaat voor hen die in de top van de welstands-piramide verkeren. Omdat dit sterk tegen de menselijke aard ingaat, zal het stuklopen, maar niet voordat de elite al haar wapens tegen de burger gebruikt heeft. Het zou mooi zijn als ons gezapige landje al die ellende bespaart blijft, al is het gezien de reële geschiedenis van grootse, vernietigende herhalingen niet te verwachten. De gemiddelde mens is kennelijk niet zo verstandig als hij/zij denkt en pretendeert te zijn.

Voorlopig wensen we alleen spoken te zien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Stronkel

Ik zet onmiddellijk op mijn Facebook-account dat ik privacy heel erg belangrijk vind!

#RevolutionByMouseclick

  • Vorige discussie