_-_Google_Art_Project_-_edited.jpg){kind=link}
OPINIE - Praten over cultuur is moeilijk. Ik heb het nu niet over cultuur in de algemene zin (“al het menselijke gedrag voor zover het niet is aangeboren”) maar in de beperkte zin van cultuur-met-een-hoofdletter-c: de podiumkunsten, de beeldende kunsten, de letteren, wetenschap, de humaniora. Het probleem daarmee is: je geniet méér als je begrijpt wat er gebeurt, maar dit veronderstelt voorkennis en wie voorkennis uitlegt, komt al snel pedant over. Het lijkt dan een reeks vormpjes om de vormpjes.
Dat is wat ik tegen heb op het Groot Dictee. Het heeft helemaal niets, maar dan ook werkelijk he-le-maal niets, te maken met cultuur. Het stelt de vormpjes, de rare regeltjes centraal en pretendeert dat díe iets zeggen over taal en cultuur. Maar het gaat om de grote ideeën. In de cultuur van Noordwest-Europa gaat het bijvoorbeeld om vrijheid, waarheidsliefde, Verlichting en gemeenschapszin. Voor Nederland mag je er botte onbevangenheid aan toevoegen en voor Vlaanderen hoffelijke onoprechtheid. Ik weet niet meteen of die generaliseringen kloppen, maar de culturele discussie zou dáár over moeten gaan. En niet over het minutieus gekalligrafeerde epistel dat de witteboordencrimineel coûte que coûte moest schrijven over kasuarissen.
Het Groot Dictee is net zoiets als mensen uitleggen wat de Dorische, Ionische en Korinthische bouwordes zijn en ze een Griekse tragedie laten zien, en vervolgens claimen dat dat een klassieke vorming is. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Een klassieke vorming is het inzicht dat anderen, die eerder leefden, op een bepaalde manier groter waren. Het is een denkwijze waarin je eigen onwetendheid centraal staat. Het is in laatste instantie karaktervorming. Ook over de geldigheid van de in de voorgaande zinnen gegeven generaliseringen valt te discussiëren maar dát is dan een discussie van een beter kaliber dan het kinderachtige geneuzel over het kinderachtige potjeslatijn van de kinderachtige Thierry Baudet.
Wie spreekt over cultuur en zich concentreert op de uiterlijke vormen, zet zichzelf vooral voor joker. Daarom ben ik verschrikkelijk blij dat het Groot Dictee nu wordt afgeschaft. Het droeg vooral bij aan het beeld dat het bij de cultuurdames en -heren meer ging om de vorm dan de inhoud.
Weinig programma’s hebben méér gedaan om de culturele sector irrelevant te doen lijken dan het Groot Dictee. Opgeruimd staat netjes.
Reacties (24)
De Taalunie loochende op gegeven moment haar eigen regels en kwam bij mij versteender over dan de uitdrukkingen. Vonhoff voorop. Bij de tussen-n vond ik het welletjes en sneefde mijn meeschrijven. Het Groot Dictee was toen al verworden tot een wedstrijd in het van buiten leren van opzoekwoorden. Maar de naam zegt het al: Die zoek je op.
Ik heb wel vaker na afloop de dicteetekst even doorgelezen, Daar was immers meer aandacht aan besteed dan aan menig persbericht. Bovendien kun je dan van een ondertoon in de tekst genieten omdat je niet hoeft te hallucineren over hoe die gepavoiseerde przewalskipaarden, die met door cisterciënzer monniken gebreide sjabrakken over geïllumineerde antimakassartjes galopperen, geschreven moeten worden.
Kom op zeg. Ik ben 14 jaar naar (lagere en middelbare) school gegaan om al die regels te leren, en nu zeg je dat dat onzin is. Rot op.
Het Groot Dictee is van het ene op het andere moment ingekladderadatscht. Dat spijt me niks, ik deed al zeker 10 jaar niet meer mee (thuis op de bank) en zoals u lezen kunt is dat terecht.
En die Vlamingen wonnen altijd, dat stond me ook al zo tegen.
De woorden waren op en de sjeu is er vanaf.
Het wordt tijd voor wat anders. De jeugd heeft de toekomst en kijkt alleen nog maar YouTube. Wellicht een idee om een kanaal te beginnen waarin een panel van schoolgaande kinderen een keer niet wordt geconfronteerd met buitenlands voedsel, maar met Nederlandse spreekwoorden en gezegdes. De clou is dat ze bij elke spreuk, die voor ons soort mensen gesneden koek is, zullen kijken alsof ze water zien branden.
Nu ben ik erg slecht in spellen, maar ik vond dat dictee altijd wel leuk.
Het verhaaltje was meestal wel grappig en je hoorde nog eens een onbekend woord.
N.B.
Wat ik hoogst irritant vind is:
De kijkcijfers (er keken nog “maar” 368.000 mensen) bepalen blijkbaar, wat er op de publieke omroep wordt uitgezonden.
Tsja.
Taalvaardigheid is een aspect van cultuur. Er zijn groepen die het fijn vinden zo veel mogelijk woorden per seconde op ritmische wijze uit te spreken, waarbij de betekenis van ondergeschikt belang is. Is dat wel cultuur?
Een slecht geschreven boek met foute zinnen, slechte spelling en het redeneervermogen en woordenschat van een 10-jarige, is dat cultuur?
Je mag spelling oninteressant vinden, neerkijken op het geploeter met regeltjes omdat jij ze toevallig wel beheerst, maar het is wel een deel van de samenleving dat de cultuur bijeenhoudt. Hoeveel boeken van voor Marchant worden nog gelezen? In de oorspronkelijke spelling? Ik geloof dat zelfs de Max Havelaar herspeld is. Vrijgeven van de spelling zal ervoor zorgen dat er nog minder hedendaagse boeken in de toekomst gelezen kunnen worden.
Bovendien: podiumkunsten, de letteren en wetenschap hebben ook niks met vrijheid en gemeenschapszin te maken. Ook maar afschaffen?
@5: Bij de NPO moest het mes toch in het amusement?
Politiek bedrijven is liegen uit loyaliteit. Ergens, ooit, maar nog niet zo heel lang geleden, hebben een aantal mensen besloten dat aan de beheersing van de Nederlandse taal, omdat het voor een aantal nieuwkomers gewoonweg te lastig was, eigenlijk niet zo zwaar getild meer moest worden. Het maakt de verschillen groter. En was het niet ook heel verdedigbaar om te beargumenteren dat taal juist een levend iets was? Heel Amerikaans toch ook en daardoor modern – die opvatting? Die hebben immers ook geen gesloten definitie van hun taal!
Enfin, inmiddels is die opvatting gepercoleerd tot aan de NPO en de nuttige idioten bij Sargasso die, zonder te weten voor welk karretje ze eigenlijk gespannen worden, gewoon domweg uitvoeren en uitdragen wat hun ideologische broodheren bekokstoven. Politiek bedrijven en niet eens weten dat je het doet: het ultieme doel van een spinmeister.
@8 Begrijp ik het nu goed dat het verdwijnen van Het Dictee ook al de schuld van de moslims is?
@7:
:-)
Er is een beter taalprogramma op tv, die sowieso het groot dictee overbodig maakt, namelijk de tafel van taal.
Ach na tien generaties ofzo hebben we nog allemaal een dialect hier of erger we kunnen amper nederlands en praten plat.
Een derde generatie nederlander met een etnische achtergrond
( ik krijg het gvd niet uit mijn bek) haalt betere cijfers op het
Dictee dan ik ( lang leve de tiepgeiten) maar Scheveningen lukt hem nog steeds niet.
Hij gebruikt wel veel meer stopwoordjes omdat hij niet uit zijn woorden komt. Halve stotteraars door gebrek aan woordenschat, een pluspunt als je rapper wilt worden of Al Pacino wilt nadoen.
Ga ik naar de randstad naar een huisarts zitten we met een tolktelefoon wat niet meer vergoed wordt omdat hij me niet verstaat. Kent de nederlandse dialecten niet meer, komt niet op tv.
Niqaab weet iedere tokkie te spellen, boere(n)kool is al lastiger.
Boernkool dus.
Mijn kids waren niet onder de indruk van mijn idee voor een spreekwoordenkanaal op YouTube. Ze vonden het een suggestie van lik mijn vestje.
@13:
Hebben zie die uitdrukking echt gebruikt?
@14:
Daar sprak de neerlandicus:
Maar als je zo goed bent weet je natuurlijk ook, dat “Van lik-me-ves(sie)” eigenlijk van het franse “fesse΅ (=bil; reet) komt.
Goede kans dat je als tegenprestatie voor je antwoord/sneer als antwoord krijgt:
“Je kunt me de bout hachelen”
;-)
“Je kunt me de bout hachelen”
Die ga ik vanavond gebruiken.
@16: Aan tafel?
Daar is het Maastrichtse ‘Klop dich un eike’ wellicht wat gepaster.
Al kun je voor je batteraven ook “vang dich ein aepke” gebruiken en eens zien hoe ze dat interpreteren. ;-)
@16:
Mocht je je ooit vervelen:
Hier nog wat spreekwoorden en dergelijke :-)
@9: Nee. Niet moslims, dit is breder. Wij Nederlanders schaffen onszelf met graagte af ten faveure van iedere exoot. Het begint met taal, dan komt geschiedenis. ‘1984’ was een handleiding.
De ware reden van de afschaffing wordt zijdelings gesignaleerd door #3: de Vlamingen wonnen altijd.
@19: Voor 99,8% van de wereldbevolking zijn wij buitenlanders. Als we Nederland afschaffen en onszelf ook Buitenlander noemen, dan verandert daar niet zoveel aan, procentueel gezien. Als we nou Chinezen waren, dan was dat andere thee.
@19: Taal verandert constant, heeft niks met ” exoten” te maken. En landen hebben geen ” eigen” geschiedenis, de geschiedenis van een land is onderdeel van een groter verhaal. En veranderingen in het verhaal zijn in het algemeen aanpassingen om juist die 19de eeuwse bevooroordeelde nationalistische en pertinent onjuiste interpretaties te corrigeren.
@19
Het Nederlands zelf is al een kunstmatige constructie. Daarom zijn sommige landsdelen ook zo slecht te verstaan. Ik denk dat weinig Nederlanders zich in het Nederland van een paar 100 jaar terug verstaanbaar kunnen maken. Goed beschouwd is Nederland zélf ook al kunstmatig. Een idee.
@21, @22, #23: En het is precies dit soort cultureel relativisme die jelui tot zulke handige politieke useful idiots maakt. Je vertolkt de leugens van je idealistische broodheren en je hebt het niet eens door. Het is immers niet alsof de natiestaat opeens afgeschaft is. Of de geschiedenis vergeten. Jij woont, werkt, en maakt lol op een plek die is ontstaan uit het bloed, zweet en de tranen van generaties die je voorgingen. In feite heb jij een contract met hun, en jij weer met je kinderen. Daar hoort een bekentenis bij, of een erkentelijkheid, die jou onderdeel maakt van een dit geheel. En dat geheel is dit land. En dit land heeft een taal. En het is belangrijk om die te kennen, en het belang dat die taal heeft (de geschiedenis is er in geschreven, en de wet) te erkennen.