De VVD wil drie miljard bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. De kritiek van de VVD op de bestedingen van ontwikkelingsgelden is achterhaald. Door te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking zouden wij niet alleen de ontwikkeling van arme landen, maar ook onze eigen economie grote schade aandoen.
Een veel gehoorde bewering is dat ontwikkelingshulp toch maar zou gaan naar foute regimes en corrupte organisaties. De VVD pleit er in die lijn dan ook voor voortaan enkel te investeren in projecten waarin Nederland specifieke kennis kan leveren. En dan alleen aan een selectie van partnerlanden op basis van effectiviteit van de hulp en wederzijds economisch belang.
Klinkt goed nietwaar? Dit is echter niets nieuws, maar sinds 1998 al staand beleid. Sinds 1998 wordt er juist steeds scherper gekeken naar het effect van ontwikkelingssamenwerking, en naar de landen en organisaties waarmee we in zee gaan. Ontwikkelingshulp van Nederland gaat tegenwoordig nog maar naar 15 geselecteerde landen, en dan voornamelijk rechtstreeks naar lokale bedrijven en naar Nederlandse bedrijven.
Sowieso is het nogal kortzichtig om duizenden organisaties over één kam te scheren en allemaal af te doen als fout en corrupt. Hoewel die organisaties er natuurlijk wel zijn. Maar dan nog, als het ontwikkelingsgeld al zo slecht besteed zou zijn, dan is het passende antwoord erop natuurlijk dat de uitgave ervan beter georganiseerd zou moeten worden, en niet dat het afgeschaft dient te worden.
Efficiënt
Natuurlijk wil de VVD niet graag weggezet worden als asociaal. De VVD stelt daarom dat zij wel degelijk de morele plicht voelt tegenover medemensen die het minder hebben. Maar daarna stelt zij de vraag of we die morele plicht moeten willen afkopen via de overheid. Volgens de VVD zou het antwoord op die vraag NEE zou moeten zijn. Daarom stelt zij ook voor om in plaats van ontwikkelingshulp te geven de belastingaftrek voor liefdadigheid te verhogen.
Het antwoord op die vraag zou echter JA moeten zijn, juist omdat de overheid de kennis en de macht heeft om het kaf van het koren, de goede projecten van de slechte projecten te onderscheiden. Het hele idee om ontwikkelingshulp via de burger in plaats van via de overheid te laten lopen is daarom eerder een pleidooi voor meer verspilling dan een pleidooi voor strategisch handelen. Bovendien kan een kind uitrekenen dat de burger echt geen drie miljard extra aan ontwikkelingsgeld gaat uitgeven omdat de VVD de belastingaftrek iets verhoogt.
Wederzijds belang
Maar we moeten sowieso nodig eens af van het idee dat ontwikkelingssamenwerking alleen maar liefdadigheid zou zijn. Want ontwikkelingssamenwerking is er ook in ons eigenbelang. Nederland leeft van de import en export van goederen en vooral kennis, en daarbij is een stevige internationale positie van levensbelang. Van ontwikkelingshulp profiteren de vestigingen van de BV Nederland in het buitenland niet alleen direct door middel van het binnenhalen van opdrachten, maar ook indirect, doordat ze opdrachten van buitenaf binnenslepen door goodwill en doordat ze geworteld zijn geworden in die landen.
Dit argument mag dan weinig nobel klinken, maar er is natuurlijk niets mis met wederzijds belang. Sterker nog, wanneer beide partijen belang hebben bij interactie, is de kans op machtsmisbruik, afhankelijkheid en verspilling het kleinst, en de kans op succes het grootst. Wanneer het Nederlandse bedrijfsleven verdient aan ontwikkelingsgelden terwijl tegelijkertijd de lokale economie groeit en mensen uit armoede gehaald worden, dan is dat een win-win situatie, waar zowel moreel gezien als zakelijk gezien niets tegenin te brengen is.
Effect
Dan hoor je ook vaak het argument dat ontwikkelingshulp “toch niet zou werken”. Kijk maar naar Afrika, zegt zo iemand dan; tientallen jaren van ontwikkelingshulp en het is nog arm!
Een vreselijk kortzichtig argument. Met een tientje kunnen we het leven van een kind redden. Is dat leven nu waardeloos geworden omdat met dat tientje niet heel Azië veranderd hebben in een gezondheidsparadijs? Met vijfentwintig euro helpen we iemand in een ontwikkelingsland om een rendabel eigen bedrijfje te starten. Is dat bedrijfje nu waardeloos geworden omdat we niet heel Afrika hebben omgetoverd tot een welvaartsstaat?
De VVD stelt dat de grootste vooruitgang in welvaart komt door macro-economische ontwikkelingen en niet door ontwikkelingshulp. Nou en? Dit soort argumenten is hetzelfde als stellen dat de bijstandsuitkering niet helpt omdat er in Nederland nog steeds mensen zijn die niet rond kunnen komen en werk uiteindelijk de beste remedie tegen armoede is. En dat dan als argument opvoeren om de bijstand in zijn geheel maar af te schaffen en de mensen die afhankelijk zijn van zo een uitkering op straat te schoppen.
Realistisch
Goed. Voordat mensen uw dappere blogger Klokwerk hier ervan gaan beschuldigen alle ontwikkelingshulp blind te verdedigen, wil ik benadrukken dat er zeker nog een hele hoop verbeterd kan worden. Ontwikkelingshulp is ondernemen in een omgeving met heel hoge risico’s en barrières. Daarbij is er het gevaar dat onder druk van Haagse criteria te weinig rekening wordt gehouden met lokale factoren. En ook moet het zo zijn dat de Nederlandse bedrijven in het buitenland de lokale ondernemers activeren en ondersteunen, en niet verdringen.
Ontwikkelingssamenwerking is daarmee zeker geen halleluja-verhaal en het is daarom heel belangrijk om kritisch te blijven kijken naar de besteding van ontwikkelingsgeld. Maar voor die discussie is het wel belangrijk dat we een juiste voorstelling van zaken hebben. De VVD placht zichzelf economisch realistisch te noemen. Met enig realisme hebben het standpunt dat dit weekend naar buiten kwam en de onderbouwing daarvan echter helemaal niets te maken. Eerder met blind idealisme; alleen dan niet het idealisme van het nobele soort.
Uiteraard heeft deze opstelling van de VVD dan ook met name te maken met de drang om vooral geen kiezers te verliezen aan de blonde populist op rechts. Laten we maar hopen dat het gewoon een valse truc is om zetels te scoren bij de mensen die nu eenmaal vallen voor de kortzichtige argumenten, terwijl ze erop rekenen dat ze na de verkiezingen door hun eventuele partners ertoe “gedwongen” zullen worden het budget gewoon te handhaven.
Voor de veiligheid echter zou ik als daar kiezer echter niet op rekenen, en maar liever uitwijken naar een partij met een echt eerlijk en strategisch verhaal. Los van dat ik als kiezer zelf niet alleen stem met mijn hersens, maar ook met mijn hart. Maar of die laatste een rol speelt, dat moet iedereen voor zichzelf uitmaken.
Reacties (31)
Alleen al dat plaatje bij dit artikel laat zien hoe slecht het beeld van OS aansluit bij de werkelijkheid. Van die 4,4 miljard gaat minder dan de helft direct naar een land, en ongeveer een kwart naar landen in Afrika. Indonesië en Afghanistan zijn al jaren koplopers onder de ontvangers.
Iets meer dan de helft van het geld gaat jaarlijks naar andere organisaties, zoals NOVIB en diverse organisaties bij de VN, zodat we die bijdragen niet direct kunnen linken aan één land of continent.
Het plaatje is dan ook een karikatuur.
Een karikatuur die de meesten voor echt aanzien is niet handig.
Bent u de meesten?
Volgens mij staat in de tekst het juiste beeld.
De ervaringsdeskundigheid van de VVD met corruptie in Nederland maakt haar bij uitstek de organisatie om dit verschijnsel in verre landen cq bij mensen met een kleurtje te beoordelen. In de Nederlandse economie en in de gemeente- of provinciale politiek, als er serieus buiten de boekhouding of de belastingregeltjes om geld van eigenaar verwisselt blijken onze VVD’ers het best in staat hun doelen te realiseren en hun targets te halen.
Je was me voor. Een greep: Sjoerd Swane, Wilma Verver.
Moeten we de VVD dan ook maar afschaffen?
https://sargasso.nl/archief/2011/10/24/121058/
“Door te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking zouden wij niet alleen de ontwikkeling van arme landen, maar ook onze eigen economie grote schade aandoen.”
Right…
“Right…”
You said it ;).
Eigenlijk moeten we een extra cheque van 10 miljard naar Afrika sturen voor vaccins en waterputten om onze eigen economie erbovenop te helpen.
Als we daarmee Nederlandse bedrijven ook opdrachten geven: ja.
Als je maar diep genoeg graaft vind je altijd wel een Nederlands bedrijf dat verdient aan een euro die eigenlijk volledig verloren leek te gaan. Je zegt in je artikel echter dat er grote schade aan onze economie wordt aangericht als ontwikkelingshulp flink wordt gereduceerd terwijl het toch van evident moet zijn dat hetzelfde geld op een andere manier veel meer kan betekenen voor de Nederlandse economie.
Het economie-argument snijdt geen hout.
Het snijden in ontwikkelingshulp raakt niet alleen direct maar ook indirect onze positie in het buitenland zoals betoogd. De belangen van het Nederlandse netwerk in het buitenland moeten niet onderschat worden. Er wonen en werken meer Nederlanders in het buitenland dan dat er buitenlanders in Nederland wonen. En in tegenstelling tot de buitenlanders in Nederland die in alle lagen van de arbeidsmarkt voorkomen bezetten Nederlanders in het buitenland voor het merendeel sleutelfuncties.
” Dit soort argumenten is hetzelfde als stellen dat de bijstandsuitkering niet helpt omdat er in Nederland nog steeds mensen zijn die niet rond kunnen komen en werk uiteindelijk de beste remedie tegen armoede is. En dat dan als argument opvoeren om de bijstand in zijn geheel maar af te schaffen en de mensen die afhankelijk zijn van zo een uitkering op straat te schoppen.”
Dat zou de VVD ook heel graag willen roepen, maar ze weten dat er dan te weinig mensen in zouden trappen.
Holle retoriek van de VVD om kiezers van de PVV te trekken.. en makkelijk wisselgeld voor als ze met links of het CDA om tafel moeten.. kortom: komt niks van terecht
Zolang dit soort loos verkiezingsgebral de PVV leegeet en het er tegelijk toch nooit van komt in een coalitie vind ik het allemaal best.
De schrijver betoogt dat een groot deel van de zogenaamde ontwikkelingshulp terugvloeit naar Nederland, naar bedrijven en adviesbureaus.
Dat is zo.
En daarom is ontwikkelingshulp goed.
Dat de landen die vooruit geholpen zouden moeten worden er niets of weinig aan hebben, eigenlijk wordt dat impliciet toegegeven.
Maar waarom dan deze deze omweg om via belastinggeld het Nederlandse advies- en bedrijfsleven te spekken ?
Is niet belastingverlaging voor commerciële organisaties veel eenvoudiger ?
Het enige nadeel is dat onnozelen als Groenlinks dan een moreel probleem krijgen.
Dat heeft ook een groot voordeel, feiten onder ogen zien is het begin van de oplossing van elk probleem.
Ontwikkelingslanden zijn in belangrijke mate arm omdat het westen die landen bewust in chaos houdt.
Zelfs maken wij graag chaos, zie Irak en Libië.
Beide landen waren welvarende tot redelijk welvarende landen, stabiel.
Beide landen zijn nu chaos, en arm.
Maar het einde is in zicht, de euro en dollarcrises zie ik als het begin van het einde van de westerse wereldoverheersing, wat begon met Columbus rond 1500.
China, de Sovjet Federatie, Brazilië, India, Iran, Venezuela, ze dansen niet langer naar het westerse pijpen.
In tegendeel, openlijk wordt geeist dat de westerse beheersing van instituten als Wereldbank en IMF ophoudt.
Ik meende al een land vergeten te zijn, Bolivia.
De oorspronkelijke Indiaanse bevolking heeft eindelijk de macht van de westerse kolonisten gebroken.
Het doet denken aan de Arabische opstanden, en de Palestijnen.
Je vraagt je af in hoeverre de CIA vinding internet daarin een rol heeft gespeeld.
Internet een CIA-vinding? Die is knap. Bij mijn weten is ARPANET ontworpen door het MIT en het Amerikaanse leger. Internet zoals wij het kennen is dan weer een doorontwikkeling van het CERN (en vervolgens tig commerciële partijen).
Internet is een CIA vinding.
Het werd ontwikkeld toen het conflict tussen de VS en z’n grote bondgenoot van de tweede wereldoorlog zo intensief was dat een Russische bezetting van de VS mogelijk werd geacht.
En zo werd een systeem ontwikkeld voor communicatie gedurende guerilla oorlog wat nauwelijks gestoord kon worden, omdat het geen centrale eenheid kent.
Daar plukt de VS nu de wrange vruchten van.
Dat wordt helemaal niet impliciet toegegeven. Doordat er economische bedrijvigheid is, profiteert ook de lokale economie. En vanuit deze economische bedrijvigheid komen weer meer opdrachten voort. Die dan gegund worden aan lokale bedrijven en aan de bedrijven waarmee men al bekend is: de Nederlandse bedrijven dus. Economisch investeren werkt als het goed gebeurt als een vliegwiel. Daar profiteren alle partijen meer van. Wanneer het goed gebeurt levert het uiteindelijk ook meer op dan het oplevert.
Dat is niet altijd hoe het in praktijk uitpakt uiteraard, maar dat is wel waar we met ontwikkelingssamenwerking naar streven.
Overigens ben ik ook zeker niet gelukkig met de inval in Irak, maar die heeft niet op instigatie van ontwikkelingswerkers plaatsgevonden.
Was niet de inval in Irak om de democratie te ontwikkelen ?
Die ontwikkeling is tenminste gelukt, ze kunnen nu stemmen.
Dat de ziekenhuizen kapot zijn, de electriciteitscentrale, dat er geen schoon water meer is, en de rioolwaterzuivering niet meer werkt, en zo nu een dan een bomaanslagje, je moet wat over hebben voor ontwikkeling.
Wat betreft de ontwikkelingshulp in andere landen, praat eens met die mensen die daar projecten hebben opgezet.
Zoals één van hen me eens zei ‘en als je dan drie jaar later terugkomt is er niets van over’.
Ik kan er niets anders in zien dan spekken van Nederlandse bedrijven en adviesbureaus, en gewetensusserij van onnozelen.
Om van spekken van lokale machthebbers maar niet te spreken.
Het westen is niet veel anders dan een VOC, een rovers- en moordenaarsbende.
Vrijwel de enige die dit openlijk uitspreekt, of uitsprak, ik vind z’n website niet meer, was of is de New Yorkse professor Michael Parenti.
Instituten die zonder werk zitten willen nu onze laatste koloniale oorlog gaan onderzoeken, de VOC genocide op de Banda zee specerijen eilanden, 17e eeuw, denk ik, is in geen enkel mij bekend Nederlands geschiedenisboek te vinden.
Je hoeft mij zoals gezegd niet te overtuigen van het verkeerde van de inval in Irak beste Servetius. Ik was al tegen voordat deze inval had plaatsgevonden. En de inval in Irak was absoluut niet om democratie te ontwikkelen, maar officieel om massavernietigingswapens tegen te houden en stiekem om de Amerikaanse controle over het Midden Oosten veilig te stellen.
Dat er na de inval een hoop fout is gegaan is prima, maar omdat we daar dus ook nogal wat hebben verkloot lijkt het me ook normaal dat we in ieder geval wat inspanning doen om er nog wat goed te maken.
Dan over de werkzaamheid: ik heb veel met ontwikkelingswerkers gepraat, en ik heb ze op hun werk bezocht. Ik herken zeker het cynisme. Daarom zei ik ook: Ontwikkelingshulp is ondernemen in een omgeving met heel hoge risico’s en barrières. Er gaat veel mis. Maar geen van allen zeiden ze dat ze er maar beter mee op konden houden. En dat was echt niet voor hun eigen boterham.
Dat er fout regimes mee ondersteund worden is daarmee ook een kritiek die gelukkig meestal gewoon niet klopt.
Toen TisMeWat nog een idealistisch dreumesje was, was hij lid van het WWF/de Pandaatjes. Hiermee ging hij dan “op kamp”. Leuk.
Toen TisMeWat wat ouder werd, en in Amsterdam ging wonen, kwam hij erachter wat er eigenlijk allemaal mis is met het WWF, de verspilling, het nepotisme, de valse beloftes. Toen heeft TisMeWat snel zijn lidmaatschap opgezegd. Waarom zou TisMeWat de jaaghobby van een stel koninklijke randdebielen moeten financieren?
Toen TisMeWat bovendien het kantoorgebouw van GreenPeace aan de Amsterdamse grachten zag staan, wist TisMeWat dat ook dit “alternatief” precies dezelfde fouten maakt: verspilling, nepotisme, en vooral een baantjesmachine voor linksdraaiende sociologen/idealisten. Ook met GreenPeace wil TisMeWat dan ook niets meer te maken hebben.
Toen TisMeWat zich iets meer ging verdiepen in al die “goede doelen” organisaties voor ontwikkelingshulp, vond TisMeWat dezelfde fenomenen: verspilling, nepotisme en een baantjescarrousel voor de eigen medewerkers vooral.
Toen TisMeWat kennis kreeg van de absurde voordelen die medewerkertjes van de UN over zich heen kregen uitgestort op “missie” om de zielige Afrikaantjes te helpen: landgoed in de koloniale sfeer met huishoudster en tuinman, gratis vluchten, belastingvoordeel. En dat voor een groentje vers van de universiteit, die dan denkt die achtergestelde Afrikaantjes wel even te kunnen te vertellen hoe het moet, had TisMeWat het helemaal gehad.
TisMeWat geeft nu alleen nog elke maand geld aan Artsen Zonder Grenzen, want die doen wel goed werk, en verspillen niet alles aan “overhead” (lees: dure salarissen voor bestuurders).
Het linksdraaiend volk wat echter afhankelijk is van deze ontwikkelingshulp (jaja, de medewerkers zijn meer afhankelijk van het subsidiepotje dan de arme Afrikaantjes), schreeuwt natuurlijk moord en brand nu.
En waarom? Uit “algemeen belang”? Uit een “ja, maar, die mensen zijn zo zielig, ze hebben het nodig” gedachte?
Neen, puur uit eigenbelang.
Bovendien helpt het helemaal niet. Je maakt de ontvangers alleen maar afhankelijk.
Afschaffen dus. Prima.
Wat misstanden opnoemen om gelijk duizenden organisaties over één kam te scheren en weg te zetten. Dat werkt natuurlijk in het debat wel maar als argument blijft het nauwelijks staan.
Zeker vinden veel mensen werk in de ontwikkelingssamenwerking. Dat zeg ik, het gaat om wederzijds belang. Maar het argument dat het “allemaal toch niet helpt” is onvoldoende onderbouwd. Er zijn zat voorbeelden van levens die wel gered zijn, bedrijven die wel gestart zijn, mensen die wel vrijgekomen zijn. Dat zegt ook niet alles over alles, maar wel dat het ook goed kán gaan.
… en daarom pleit ik voor kritisch kijken en verbeteren, in plaats van blind te snijden… in het belang van zowel onszelf als de ontwikkelingslanden.
“Dan hoor je ook vaak het argument dat ontwikkelingshulp “toch niet zou werken”. Kijk maar naar Afrika, zegt zo iemand dan; tientallen jaren van ontwikkelingshulp en het is nog arm!”
Met een tientje het leven een kind redden zou ik eerder noodhulp noemen. Het woord ontwikkelingshulp veronderstelt toch dat je een bepaalde ontwikkeling nastreeft. Die is moeilijk te herkennen. De vergelijking met bijstand gaat daarmee ook mank, die is bedoeld om mensen bij te staan en heeft niet als doel om mensen zich richting een betere sociale positie te laten ontwikkelen. Anders had het wel “persoonlijk ontwikkelingsbudget’oid geheten.
Maar de bijstand staat juist bol van de activeringsprojecten. Waar overigens de werkzaamheid maar zeer betwijfelbaar van is, maar toch. Noodhulp blijft natuurlijk nodig, daarnaast is het beter een hengel uit te delen dan vissen. Het één is daarmee niet helemaal los te denken van het ander.
Waar ik op wilde wijzen is dat de werkzaamheid er heus wel is, alleen op kleine schaal en zeer lokaal.
Tijdens mijn reizen door derde wereldlanden kwam ik nooit iets tegen.
En ik sprak nog nooit iemand met ervaring die iets positiefs had te melden.
In tegendeel, aangetrouwde katholieke familie, waarvan er iets van een zestal in Afrikaanse ziekenhuizen werkte, hebben er allemaal de brui aan gegeven.
Hopeloos.
Aardig is het verhaal van de Oegandese cementfabriek.
Een Indier had dit fabriekje.
Hij haalde regelmatig het cementstof van het golfplaten dak.
Nadat Idi Amin de Indiers had verdreven werd een Oegandees directeur.
Hij was natuurlijk te goed om cementstof te verwijderen.
Bij de eerste regenbui stortte de fabriek in.
Nu wil ik niet de inwoners van de arme landen alle schuld geven.
Mijn idee is dat het westen eerst alle politieke structuren heeft vernietigd, toen is weggegaan, en vervolgens ging roepen dat het een puinhoop was geworden.
De Belgische socioloog antropoloog Jan Vansina beschreef de laatste politiek hoog ontwikkelde Afrikaanse koninkrijken voor Leopold alles naar de filistijnen hielp.
Net als de pompeuze Britse gebouwen zijn de Belgische gebouwd met bloed.
Rubber en ivoor, in het geval van Leopold, tien miljoen doden, wordt beweerd.
Dergelijke verhalen zijn voor mij helaas maar al te herkenbaar. Zeker in het verleden is er met projecten te weinig rekening gehouden met de kans van slagen in een instabiele omgeving, en is de overdracht inderdaad meestal een enorme risicofactor. Maar daar wordt tegenwoordig veel strenger naar gekeken, zeker door de overheid. Dat er veel mislukt betekent echter nog niet dat het beter is om op je handen te gaan zitten. Dan toon je eigenlijk dezelfde mentaliteit als de bevolking die je hier hekelt.