ACHTERGROND - Feitenvrije politiek is letterlijk voor gekken, maar steeds meer ‘normale’ mensen mensen gaan er, aangevuurd door gewetenloze politici, vrijwillig in mee.
The Washington Post publiceerde een onthullend portret van een Trumpsupporter:
The first time she had seen him, at a rally in June, she was just beginning to realize how many people saw the world the way she did, that she was one among millions. At the time, her hips were still sore from a series of injections intended to calm her. She had gotten them in February, during a difficult time in her life, when she had been involuntarily hospitalized for several weeks after what she called a “rant,” a series of online postings that included one saying that Obama should be hanged and the White House fumigated and burned to the ground. On her discharge papers, in a box labeled “medical problem,” a doctor had typed “homicidal ideation.”
Melanie thought the whole thing was outrageous. She wasn’t a person with homicidal ideation. She was anxious, sure. Enraged, definitely. But certainly not homicidal, and certainly not in need of a hospital stay.
“It never crossed my mind that I’m losing it,” she said several months after her release, and a big reason for this conviction was the rise of Donald Trump, who had talked about so many of the things she had come to believe — from Obama being a founder of the terrorist group ISIS, to Hillary Clinton being a co-founder, to the idea that U.S. Supreme Court Justice Antonin Scalia may have been murdered in a White House plot involving a prostitute and a pillow. […]
To Melanie, this was the glory of the 2016 presidential election. The truth about so many things was finally being accepted, from the highest levels of the Republican Party on down to the grass roots of America, where so many people like her didn’t care what some fact-checker said, much less that one day Trump would suggest that Obama wasn’t born in America, and on another say maybe he was.
More and more, she was meeting people who felt the same as she did […]
Het enge van dit verhaal is natuurlijk niet zozeer dat een iemand met ernstige psychische problemen Trump steunt, maar dat er nauwelijks verschil valt te ontwaren tussen de denkwijze van (om het cru te zeggen) een gek en miljoenen ‘normale’ mensen.
Wat gebeurt er met een samenleving, of het politieke bestel, als men niet meer in feiten is geïnteresseerd?
Niet toevallig, beschrijft Hans Goslinga vandaag in Trouw hoe dit soort minachting van feiten een levensgroot gevaar voor de democratie is:
Deze [feitenvrije] politiek, waarvan de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump bij uitstek de component is, blijkt een nieuw succesvol middel tot machtsvorming.
Daarmee is het een ernstige bedreiging van de democratie, waarvan immers het publieke debat op basis van onomstotelijke feiten, de ademtocht is.
In Nederland zien we volgens Goslinga dat Wilders in Nederland al een tijdje hetzelfde doet als Trump in de VS:
Naar aanleiding van de rechtszaak tegen hem zei Wilders in 2010 dat miljoenen Nederlanders terecht geen vertrouwen meer in de rechterlijke macht zouden hebben, indien hij werd veroordeeld. Daarmee maakte hij duidelijk dat niet de waarheidsvinding en het onafhankelijk oordeel het recht bepalen, maar de vraag of rechters voor of tegen hem zouden zijn. Deze houding past in de politieke theorie, verkondigd door de omstreden Duitse filosoof Carl Schmitt (1888-1985).
In diens visie wordt politiek uitsluitend bepaald door de tegenstelling vriend-vijand en is de rechtsstaat irrelevant. Politieke besluiten worden immers niet meer afgeleid uit het recht, maar scheppen zelf het recht. […]
Voor zover er een democratische rechtvaardiging wordt gezocht, is het dat ‘het volk’ moet worden beschermd. Daarmee is voor politici als Wilders, Trump en de Turkse president Erdogan de cirkel rond. Zij beschermen immers het volk tegen degenen die op zijn ondergang uit zijn, in het ene geval Marokkanen, in het andere moslims, Mexicanen of aanhangers van Gülen.
En voor een praktische illustratie van deze manier van denken, kun je terecht bij dit bericht op GeenStijl over de absurde doodsbedreigingen jegens de Kinderombudsman, alwaar op een volstrekt schaamteloze manier iedere pretentie op principevastheid en consistentie wordt opgegeven.
Als iemand als Wilders wordt bedreigd is de wereld klein, maar de ‘Kinderombudstrut’ moet zich niet zo aanstellen.
Als ‘het volk’ iets wil moet Den Haag subiet in actie komen, maar ‘de Kinderen’ (want van verkeerde ouders, of zo) hebben al bij voorbaat geen recht van spreken.
Kortom: wat Trump, Wilders en GeenStijl gemeen hebben is de opvatting ‘Wij zijn goed, zij zijn fout.’ Al het overige is niet meer dan een hypocriet gelegenheidsargument.
Dat kan natuurlijk nooit een fatsoenlijke basis zijn om een land op te besturen.
Reacties (24)
Ik heb het stuk gelezen en het is duidelijk een vrouw met problemen, maar het stuk dat je nu citeert, had evengoed kunnen eindigen met een betoog dat het verhaal van deze arme vrouw het dystopisch eindpunt is van een nanny-state run amok, die mensen opsluit en volstopt met medicijnen omdat ze een foute politieke mening hebben. 1984 is hier mensen!
@1:
Zo te lezen, heb jij ze ook niet allemaal op een rijtje.
Uit het artikel:
Dat is natuurlijk geen ‘foute politieke mening’, maar een oproep tot politiek geweld.
En dan was er ook nog dit:
Nogmaals: hier is geen sprake van een ‘foute politieke mening’, maar wel van iemand die is losgezongen van de realiteit. In dit geval blijkbaar erg genoeg om tijdelijk opgenomen te moeten worden.
‘nuff said.
Onomstotelijke feiten? Ik hoor er graag eentje die relevant is voor de democratie. in een debat over bv. immigratie zijn er niet zo veel onomstotelijke feiten die de discussie vooruit helpen. Beide kanten leggen de feiten gewoon in hun eigen voordeel uit.
Ik zou liever iets zeggen als: het debat moet gevoerd worden op basis van redelijkheid. Zo moeten de argumenten in verhouding tot de conclusies staan en de argumenten van de andere zijden niet al te zeer negeren.
Hoe komt men er toch bij dat feiten belangrijk zijn? Dat lees ik zo ontzettend vaak op Sargasso. Maar het duidt op gebrek aan inzicht hoe ‘de mens’ in elkaar steekt. Wat er in werkelijkheid gebeurd is dat mensen emoties hechten aan iets wat zij als waarheid zien. Zij identificeren zich met die waarheid. En noemen dat ook weer met het grootste gemak waarheidsvinding.
Het mooiste voorbeeld zagen we afgelopen week. Een team is 2 jaar bezig geweest met waarheidsvinding omtrent de MH17. Met het grootste gemak werd dat in Moskou van tafel geveegd. En mede door gebrek aan vrije media wordt dat door het volk geslikt.
En iemand als Trump is meester in het bespelen van emoties. Waarheid doet er niet toe, emoties doen er toe. Ik dicht Trump niet de wijsheid toe dat hij inzicht heeft in wat hij doet. Hij heeft zich in de loop van zijn leven bekwaamd in het emotioneel omgaan met zijn omgeving. Zijn geloofwaardigheid wordt mede vorm gegeven door geld, vrouwen (die ook weer op zijn geld afkomen) en protserigheid.
Welke fenomeen doet zich hier nu eigenlijk voor (in het geval van Trump)? Zijn achterban moet zich (emotioneel) kunnen spiegelen aan Trump. Trump spiegelt een emotioneel beeld wat zijn achterban aan staat. (graag wil zijn) Blank, geld zat, succesvol enz. Zo’ n man kan toch geen leugenaar zijn? En als hij aantoonbaar liegt dan heeft dat een doel!
Of we het nu over Trump hebben, Erdogan of Poetin, ze anticiperen op de emotionele wereld van ‘het volk’. En dat ‘het volk’ is niet zo zeer dom, maar spiegelt zich aan de sterke leider. Wie het zoekt in de denkwijze of feiten slaat een belangrijk stuk over.
@2: Nee hoor. Hier is gewoon sprake van zaken die, in de jurisdictie, binnen de vrijheid van meningsuiting vallen.
Losgezongen van de werkelijkheid? Sure, maar dat zijn wel meer mensen. Je hebt bijvoorbeeld nog steeds hele hordes in dit land die menen dat homeopathie werkt, of dat ontwikkelingshulp helpt, dat geld gratis is, of dat als je een idioot maar lang genoeg in de klas zet, hij vanzelf een genie wordt. En dat soort mensen krijgt vaak niet medicatie, maar een column in een krant.
Dit stuk zal je interesseren:
‘Behind the New German Right‘
Carl Schmitt komt langs. En het wordt inderdaad eng als mensen met de status van bijvoorbeeld een Sloterdijk (oké, het was al bekend dat hij een zwak voor onder anderen Schmitt had) op de gitzwarte trein springen die dit spoor volgt.
Zie ook m’n blog ‘Hoe rechts-extremisten het taalgebruik ontremmen‘ en hier en hier.
Interessant stuk, interessante verzamelng, over de hedendaagse ontworteling, Jeroen. Wat je nog had kunnen toevoegen is de uitspraak van de Filippijnse president Rodrigo Duterte over het afmaken van drie miljoen drugsverslaafden; conform het vermoorden van joden door Hitler. I.t.t. de van het padje geraakte Melanie, moet Duterte zich m.i. onderwerpen aan een langdurige en intensieve behandeling in een psychiatrische kliniek. Dat zou dan via een voorafgaand juridisch proces moeten gebeuren.
Je kunt je afvragen of Geert Wilders niet voor een dergelijke behandeling in aanmerking komt als deze stelt dat hij wil gaan regelen dat er in Nederland minder Marokkanen zijn. Ook in het licht van een eerdere opmerking dat ‘een miljoen kiezers het onmogelijk verkeerd kunnen hebben.’ Ik kan me dan voorstellen dat deskundigen zich afvragen of Wilders in zijn gedrag een gevaar voor zijn omgeving vormt. Ik sluit niets bij voorbaat uit.
@1: De bruikbaarheid van voorstellingen is afhankelijk van het kunnen aantonen van praktijken, een ‘policy’, wetten of voorstellen daartoe die iets denkbaar maken, zoals jij dat stelt. Als artsen besluiten dat een vrouw voortdurend lijdt aan waanbeelden en hulp nodig heeft, is dat niet een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting.
@5: Ja maar, die columnisten lijden niet. Ze beleven er plezier aan. Dat is iets anders :).
@6: “Zwischen Badenweiler und Berlin braut sich ein perfekter Sturm zusammen, ein Aufbäumen gegen die Realität, nur vorgeblich im Namen der Realität. Kein Wunder, dass aus dieser sich selbst verstärkenden Wut Rufe nach einem Staatsstreich hörbar werden.”
http://www.zeit.de/kultur/2016-02/neue-rechte-safranski-sloterdijk-jirgl
@5: doodsbedreigingen vallen niet binnen de vrijheid van meningsuiting. hoezo feitenvrij?
@11:
Je zou nog verbaasd zijn hoe ver je in de VS mag gaan in het aanprijzen van geweld.
Maar het punt is hier natuurlijk niet of de uitlatingen van de vrouw in kwestie binnen de Amerikaanse vrijheid van meningsuiting vallen, maar of deze kunnen wijzen op de aanwezigheid van serieuze psychische problemen – en dus ook of het terecht is dat zij in een gesloten psychiatrisch ziekenhuis werd geplaatst.
Dat hele verhaal over de vrijheid van meningsuiting in #5 is dan ook niet meer dan een afleidingsmanoeuvre.
Daarnaast is het natuurlijk totaal belachelijk is om een discussie over de effectiviteit van ontwikkelingshulp (of zelfs homeopathie) op één lijn te stellen met de vraag of Michelle Obama in het echt een man is.
En natuurlijk gelooft helemaal niemand ‘dat als je een idioot maar lang genoeg in de klas zet, hij vanzelf een genie wordt.’
Kortom, @KJH wekt wel heel erg de indruk gewoon wat aan het trollen te zijn.
Wees gewaarschuwd.
@12: Nou ja, trollen. Eerder vrijblijvend buiten de doos denken. Ik heb niet zo veel met dit artikel. Ik vind het vrij onbelangwekkend.
@11: Was er een doodsbedreiging anders dan: ik vind dat zus en zo iets naars moet gebeuren? Dat is geen doodsbedreiging, dat is een soort wens. Daar zijn voldoende imams en Hirshi Alis en kanker in dit land mee weg gekomen.
De vraag vervolgens is: wat is de oorzaak van de hedendaagse ontworteling? Een eenduidig antwoord daarop komt mij voor als vooralsnog onmogelijk. Mentale vervreemding? Vervreemding van wat? Wat is een onomstotelijk feit? Als een American steelworker stelt dat hij geen baan meer heeft door offshoring dan is dat meer dan een mening. Dat is een onomstotelijk feit. Het publieke debat op basis van onomstotelijke feiten zal het de genoemde werkloze een worst zijn indien deze daar niet in terug kan vinden hoe deze aan een baan komt. Die wordt al kwaad als hij weer iets leest over internationale handelsverdragen. Wat is dat eigenlijk, een publiek debat?
In SG-café vandaag geef ik in #3 en #4 een beeld van hoe een publiek debat er uit ziet, eindigend in het volgende:
Of dit een terechte conclusie of hypothese is doet niet ter zake. Het maakte i.i.g. geen deel uit van de Algemene Beschouwingen. Op een meer fundamenteel niveau maakt het me zelfs niet uit of ‘neoliberalisme’ een reëel bruikbaar begrip is. Hoeveel ingeslopen a priori’s kan een publiek debat verdragen om het nog als zodanig te kunnen betitelen? Dus: is de verwording van het publieke debat zo groot dat we een toekomst kunnen verwachten met allerlei vreemdsoortige snoeshanen met desalniettemin een grote aanhang?
@15: “De vraag vervolgens is: wat is de oorzaak van de hedendaagse ontworteling?”
Wie is precies er ontworteld? Mensen zijn meer dan ooit connected. Vliegtuigtickets zijn goedkoper dan ooit. Iedere kut-auto gaat makkelijk twintig jaar mee en heeft vrijwel nooit onderhoud nodig. Het Ijzeren Gordijn bestaat niet meer – je rijdt zo naar het oostelijke puntje van China. Waar je mobiele telefoon het gewoon ook doet. Mensen zijn tegelijkertijd vrijer en ‘gewortelder’ dan ooit tevoren.
@4:
Een verontrustende reactie op de terechte zorgen van Jeroen. Als er geen debat over feiten meer mogelijk is raken we de belangrijkste voorwaarde voor democratie kwijt. De vooruitgang van meer dan twee eeuwen Verlichting verdwijnt dan in een zwart gat. Het gaat er bij mij niet in dat de meeste mensen zo ‘in elkaar steken’ dat ze dit laten gebeuren.
@16: VPRO tegenlicht begon een kwartier geleden met de opmerking: Europa kraakt. Dag.
@6: Sloterdijk is een rare gast inderdaad.In de Groene Amsterdammer in 2009 stond een stuk van hem (Over kleptocratie en kapitalisme) met zinnen als:
Ik heb hem sindsdien nooit meer serieus kunnen nemen.
Er wordt gewoon een politieke strijd gevoerd en alle registers worden opengetrokken.
De kunst is om mensen aan jouw kant te krijgen, omdat er veel op het spel staat. Mensen kiezen niet makkelijk voor iemand die jou deplorable heeft genoemd. Iemand die met een droog feitenrelaas komt wordt daardoor genegeerd en niet vertrouwd.
En Trump zegt dingen niet voor niets. Verschillende verklaringen lijken elkaar misschien tegen te spreken, maar daar zit een authentieke Trump achter (hij is zichzelf). Mensen kunnen vaak in beide gevallen met zijn verhaal meegaan. Zo werkt het bij mij wel.
@Jos van Dijk:“Als er geen debat over feiten meer mogelijk is raken we de ..”
Mensen zijn niet fundamenteel veranderd. De Washington-politiek is vertrouwen kwijtgeraakt en daardoor krijgen populisten als Trump een kans.
@20:
het waren de Chinezen. Trump liegt niet. /sarcasme
@17
Je ziet toch wat er gebeurd? Men vertrouwt op politici die keiharde leugens verkopen. Nu valt het in Nederland nog wel mee omdat Nederland een stabiel land is. Maar Turkije is ontzettend leerzaam. Er is een heksen jacht geopend op politieke tegenstanders door Erdogan en een substantieel deel van het volk steunt hem.
Als je goed kijkt zie je overal hetzelfde principe werkzaam zijn. Een politicus verkoopt leugens en verbindt er een emotie mee.
Met jouw uitspraak “het gaat er bij mij niet in” sluit je je ogen voor wat er gaande is. Dus blijf je je krampachtig aan de feiten vasthouden. Ik kijk liever de werkelijkheid in de ogen.
En het verleden (en heden) bewijst dat er geen meerderheid nodig is die ‘zo’ is. Emotie wint het van de ratio.
Oplossingen zie ik ook niet. Het kan zomaar zijn dat Trump tóch president wordt. Of dat Wilders 50 zetels haalt.
Ter aanvulling een goed geschreven stuk van Robbert Dijkgraaf, Ieders eigen ideologische zuurstoffles dat als volgt begint:
Nog wat zinnen:
Die ik echter, gezien mijn #15, zou willen aanvullen met: En kiezers lopen al veel langer aan tegen het feit dat niet iedere politicus wil luisteren naar het redelijke alternatief.
Met sommige politici ben je zelfs nooit in debat. Dijsselbloem vs. Varoufakis, Stiglitz, e.a; Rutte die zich slechts bij ‘pleur op’ niet formalistisch opstelde tijdens de Algemene Beschouwingen (wat de man overigens kennelijk voor velen goed weet te verbergen). Zelf heb ik daar als secretaris van een centrale ondernemingsraad ooit, ruime ervaring mee in gesprekken met een algemeen directeur.
Wat me doet denken aan een paar zinnen in “De rivier die de berg opstroomt” (1992) van William H. Calvin:
Tsja, er komen bij mij al decennia patronen binnen van falend (economisch) dirigisme, zo niet (economisch) autoritarisme. Wat ik Dijkgraaf zou willen aanraden is lezing van Kennis is markt van Willem Schinkel.
Aan het eind van zijn stuk bepleit Dijkgraaf ehh … cultureel/ideologische kruisbestuiving waaraan veel Sargassianen geen boodschap zullen hebben. En of je daarmee de ontworteling bestrijdt, is maar zeer de vraag. Persoonlijk ben ik (niet via Sargasso) in discussie geweest met PVV’ers om te ontdekken dat ze er al heel lang waren voordat Geert Wilders zijn partij oprichtte: mensen met een bonte mengeling van (meestal slecht onderbouwde) linkse en rechtse ideeën. Met ‘vijandbeelden’ en ‘baasbeelden’ destijds isomorf aan die van nu.
Met een politieke elite die niet of weinig aanspreekbaar is en het veel te druk heeft met Europa, begroting en ‘revolutionaire aanpassingen’ (woorden van Mark Rutte) is er voor de grote groep in de vorige alinea al jaren te weinig aandacht. Joe Stiglitz wees daar al op. Bestaat Wilders? In essentie niet. Maar dat zeg ik al een tijd. Dito Trump, uiteraard.
Mooi onderwerp om op door te gaan bij Sargasso. Ontworteling en hoe het zo gekomen is.