Nu eerst de groene lusten!

COLUMN - Er zit veel psychologie in leuke groene maatregelen.

Een steak tartare 50/50 die voor de helft bestaat uit watermeloen en paprika (en verder de stoffelijke resten van ‘natuurgrazers’). En een ‘Salade Biddinghuizen’ van groenten die in een straal van 20 kilometer rond Biddinghuizen kunnen worden aangetroffen. Twee onderdelen van de menukaart van ‘Brasserie 2050’ op Lowlands. Een ‘toekomstbestendige menukaart’, volgens de bedenkers. Dit menu kunnen we tot in het Einde der Tijden blijven eten.

De bedenker van het restaurant, dat is de Rabobank. Die hiermee uiteraard een progressief-groen imago wil bereiken. Een imago dat verder nergens op gebaseerd is. Afgelopen week kreeg de bank vanwege deze pr-praat nog een oneervolle vermelding van Wakker Dier aan de broek omdat de bank ondertussen enthousiast blijft investeren in megastallen. Maar, zo denken ze in Utrecht, als je maar lang en hard genoeg blijft liegen, gaat iedereen je op den duur wel geloven.

goed bezig

Het is niet het cynisme van deze bank dat me zorgen baart, als wel het vermoeden dat veel Lowlandbezoekers wérkelijk denken dat dit the way forward is. Dat ‘toekomstbestendig’ bestaat uit festivals bezoeken en daar een half rund consumeren in plaats van een heel. Met een verantwoord aangepaste salade. Het is de mythe dat de scheurkalenderwijsheid ‘alle kleine beetjes helpen’ ook gelijk de oplossing is. Een bijenflat hier, een huurauto daar, een tiny forest, een kleine financiële bijdrage, een zonnepaneel, een slimme stroommeter, een salade, even stilstaan bij je ecologische voetafdruk – we zijn goed bezig, vinden velen. Van zichzelf. Dan kun je daarnaast nog best naar Thailand. En een nieuwe, zuiniger auto kopen is toch ook een goed besluit?

Freud

De behoefte om nú iets te doen is (bij sommigen) nu eenmaal groot. En daarmee zijn we bij de kern van de zaak. Al deze maatregelen hebben alleen psychologische betekenis. De praktische waarde is op z’n best discutabel. Ze zijn bedoeld om een goed gevoel te scheppen. Er is niks mis met een goed gevoel maar met gevoel gaan we de planeet natuurlijk niet redden. De échte maatregelen moeten nog komen en gaan pijn doen – dat weten we allemaal. Maar nu effe niet. Hier is Freuds Lustprinzip aan het werk. We vermijden de pijn en zoeken het genot. We stellen alle pijnlijke maatregelen uit en hopen ondertussen zoveel mogelijk te bereiken met maatregelen die geen pijn doen maar wel heerlijk progressief aanvoelen. Een beetje minder rund in de tartare.

vrijheid, rechtvaardigheid en duurzaamheid

Maar zo komen we dus nergens. Alle kleine beetjes ten spijt is het energie- en grondstoffenverbruik van de gemiddelde Nederlander de afgelopen jaren niet veranderd. En dat ligt op een niveau waar de rest van de wereld (uitgezonderd de VS) alleen maar van kan dromen. En dan doen ze dan ook. Voor het over- overgrote deel van de mensheid scoren vrijheid (om te consumeren) en rechtvaardigheid (vergeleken met het Westen) véél hoger dan duurzaamheid. Dat komt later. Nee, alle indicatoren wijze erop dat de mensheid deze planeet de komende halve eeuw grondig gaan transformeren. Verdrietig? Treurig? Treurt hier nog iemand om het Nederlandse oerbos dat verdween? Nee, het échte probleem is niet dat we die transformatie ‘schuldbewust’ gaan bewenen, maar de nieuwe mondiale tegenstellingen die daardoor zullen ontstaan.

groen-burgerlijke revolutie

Want de westerse landen zullen daar waarschijnlijk nog mee wegkomen ook. Westerse regeringen manen de burger wat korter te douchen, en wat minder vlees te eten – en beschikken ondertussen over het economisch en financieel vermogen om hun burgers te vrijwaren van de ergste gevolgen. Dus hier míjn voorspelling voor de wereld in 2050. Alt right is allang vergeten. Dat was niet meer dan een zure oprisping ten gevolge van falend immigratiebeleid. Nee, de ware revolutie van deze decennia was de groen-burgerlijke revolutie. We zijn een land van zelfvoldane milieubewustelingen geworden. Maar zo tegen 2050 moeten we constateren dat de aarde helaas niet gered kan worden – maar dat is níét onze schuld. Wij in het westen hebben lang genoeg salade gegeten, afval gescheiden en Tesla’s besteld. Wij hebben ons aandeel geleverd. Wij zijn woke en hebben dus een schoon geweten. Nee, het komt allemaal door de rest van de wereld. Daar weigerde men helaas om ons mooie voorbeeld te volgen.

Gelukkig liggen de plannen voor dijkverhoging hier al klaar.