RECENSIE - Is het populisme met zijn simpele, oppervlakkige stellingen, zijn botheid en leugenachtigheid wel een diepzinnige filosofische analyse waard, vroeg ik me af. Sybe Schaap gaat in zijn boek Het wendbare verleden;Nietzsche in postmoderne tijden diep in op het denken van hedendaags populisten. Hij grijpt daarvoor terug op Friedrich Nietzsche, de 19e eeuwse filosoof en cultuurcriticus die volgens Schaap zijn tijd ver vooruit was. Nietzsche’s filosofie biedt aanknopingspunten voor het begrijpen van het postmoderne denken dat van grote invloed is op het populisme. Schaap schrijft op een hoog abstractieniveau en geeft slechts spaarzaam actuele voorbeelden van het populistisch denken dat hij probeert te duiden. Dat is jammer voor de leesbaarheid, maar anderzijds ook wel begrijpelijk als je een politieke stroming wilt analyseren en daarbij niet de aandacht wil afleiden met incidentele uitspraken van min of meer toevallige vertegenwoordigers. Want -bij nader inzien heeft Schaap me wel overtuigd van de waarde van zijn onderneming- het populisme is gegeven zijn invloed en aanhang wel degelijk belangrijk genoeg om dieper op in te gaan. En dan, voor een goed begrip, juist los van de dagelijkse tweets en provocerende oneliners van hedendaagse representanten. Schaap maakt het echter niet makkelijk voor degenen die niet gewend zijn aan filosofische betogen.
Ressentiment
Dat Nietzsche een goed uitgangspunt biedt voor het begrijpen van het denken van de populisten maakt Schaap wel duidelijk. Hij koppelt de belangrijkste thema’s en leerstukken uit Nietzsche’s filosofie aan het postmoderne denken en laat dan zien hoe de populisten dit vervolgens verwerken en verdraaien in hun kijk op de wereld. Een van zijn belangrijkste stellingen betreft het omgaan met de geschiedenis. Nietzsche schrijft over de breuk tussen de pre-moderne cultuur waarin religie de hoofdrol speelde en de moderne, geïndustrialiseerde en geseculariseerde samenleving. Populisten koketteren met het pre-moderne verleden, niet omdat ze terug willen keren naar vroeger tijden, maar meer om hun afkeer van bepaalde aspecten van het heden beter te kunnen etaleren. De hang naar een idyllisch verleden heeft geen ander doel dan het creëren van kunstmatige wij-zij tegenstellingen gekoppeld aan de politieke ambitie om het ‘volk’ van de wij-kant een overwinning te laten boeken op andere identiteiten.
In deze wijze van omgaan met het verleden zit veel ressentiment ten opzichte van hedendaagse maatschappelijke veranderingen. Het oproepen van een fictief verleden ter meerdere eer en glorie van de eigen identiteit vloeit voort uit gevoelens van angst voor het vreemde en een verzonnen dreiging van de kant van heimelijke complotten. Het geschiedenisverhaal levert niet meer op dan een wij-gevoel van angstige en verontwaardigde lieden, schrijft Schaap. ‘Het gaat er om onvrede en wrok gerichtheid te geven. Slachtoffergevoel dient ertoe te beschuldigen en aan te klagen.’ Populisten maken zichzelf tot slaaf van de omstandigheden. Zij ageren vanuit een ‘mentale beklemming’ en wentelen hun onbeheerste en onverwerkte onvrede af op anderen die zij zo ook slachtoffer maken. (p. 187-189)
Geen toekomst
Een van Nietzsche’s cultuurkritische leerstukken is zijn typering van ‘de laatste mens’. Hij duidt hiermee op een stadium in de ontwikkeling van het mensdom waarin van vooruitgang geen sprake meer is. Het hier en nu krijgt een eeuwigheidswaarde en daarin moet alle geluk gerealiseerd worden, zo niet dan is er sprake van onrecht, nood en slachtoffers. Nietzsche schrijft dat mensen deze gesteldheid in zichzelf moeten overwinnen. Schaap: ‘dit vraagt van de mens om in persoon tot een soevereine geest uit te groeien, iemand die in staat is tot zelfkennis, zelfbeheersing en verantwoordingszin.'(p. 259) Hier herkennen we de klassiek-liberale wortels van de auteur, tot voor kort lid van de Eerste Kamer voor de VVD. Anders dan de liberalen en andere nazaten van De Verlichting is het populisme niet toekomstgericht en kent het geen doelen voor maatschappijverandering. Populisten kijken eigenlijk vooral wrokkig om naar een fictief verleden.
Niets is meer waar
Chaos en nihilisme domineren in Nietzsche’s beelden van de moderne wereld. De mens is in alle opzichten van god los, een zwerver, die innerlijk verwildert (kan de aanvechting om in dit woord een s toe te voegen ter illustratie van het gezegde ‘nomen est omen’ nauwelijks bedwingen). De relativering van de waarheid is ook het kenmerk van de postmoderne filosofie. Maar als niets meer waar is, is alles dan geoorloofd?
Dat ‘niets waar’ is wordt misbruikt voor moraliserende oordelen. Dit door feiten weg te laten, te vervalsen, ze in een ander perspectief te plaatsen, of ze te verzinnen. Maar dan wel als populistische vrijbrief voor het presenteren van ficties en leugens als geloofszekerheid. Op deze wijze zet het populisme, gelegitimeerd door de post-moderne ontkenning van de idee van waarheid, het verleden naar zijn hand. Een wendbaar gemaakt verleden legitimeert het oordeel over goed en kwaad. Een cynische houding tegenover de idee van waarheid maakt alles mogelijk, alles geoorloofd. (p.169)
Daarbij voedt dit post-moderne waarheidsrelativisme ook het ressentiment tegen degenen die al dan niet vanwege hun professie de waarheid blijven zoeken: wetenschappers, rechters, journalisten. Uitsluitend wat de machtsclaim van de populisten dient is ‘waar’. De rest is machtsmisbruik van de vijandelijke elite.
Poetin
Ook vanuit andere bekende thema’s uit de filosofie van Nietsche, zoals ‘god-is-dood’, de ‘wil tot macht’ en de ‘Übermensch‘ legt Schaap via de post-moderne filosofie lijntjes naar het populisme. Een nadere definitie of begrenzing van deze stroming geeft hij niet. Dat riep bij mij soms wel vragen op. De verheerlijking van het hier-en-nu lijkt me geen exclusief kenmerk van het populisme. Een van de spaarzame momenten dat Schaap een actueel voorbeeld van populisme bespreekt is te vinden in een verhandeling over Poetin en de Russische filosoof Ivan Ilyan, door historicus Timothy Snyder ‘de filosoof van het Russische fascisme’ genoemd. Maar in hoeverre mogen populisme en fascisme in elkaar geschoven worden?
Sybe Schaap schreef een doorwrochte en diepgaande analyse van het post-moderne en populistische denken. Hij vraagt wel veel van de lezer. Ik kan niet zeggen dat hij er in geslaagd is zijn boek voor een breder publiek toegankelijk te maken. Daarvoor zijn er veel te veel lange uitweidingen over begrippen van Nietzsche en andere filosofen, voorafgegaan door alinea’s vol met reeeksen vragen waarop het antwoord vervolgens niet of moeilijk te vinden is. Een compacte populaire versie van zijn beslist waardevolle inzichten zou welkom zijn (dan graag met een aantrekkelijker, beter leesbaar omslag).
Sybe Schaap, Het wendbare verleden; Nietzsche in postmoderne tijden. Uitgeverij Damon, 272 blz, €22,90
Een interview met de auteur vind je hier.
Reacties (41)
Die VVD’ers zijn opvallend vaak het strengst in de leer. Ironisch. Sybe “PVV is gevaarlijker dan de NSB” Schaap.
“In dit citaat horen we ook Schaap’s eigen opvatting terug, dat het goed is dat er instituties zijn die met enige drang en dwang mensen in het gareel houden. ”
LOL, het instituut VVD ontbreekt het in ieder geval aan elke autoriteit.
http://www.bertaltena.com/sybe-schaap-rechtsstaat-in-verval/
Populisme is een ander woord voor ‘politiek die me niet aanstaat’. Populisme is immers in de kern niet te onderscheiden van ander politiek discours. Ressentiment voedt alle politieke uitingen, en een leugentje om bestwil is zo gemaakt. Dit komt overal voor, van ‘gematigd’ tot ‘extreem’ en van ‘links’ tot ‘rechts’.
Populisme is gewoon alles buiten het gangbare politiek discours. Daarom niets anders dan een diskwalificering.
En meneer Schaap weet zelf ook wel dat zijn eigen partij daar zich ook schuldig aan maakt met bijvoorbeeld Kamerleden die Twitteren over een rechtszaak, en daarmee de Trias politica veronachtzamen. Reken maar dat dit wel besproken was bij de marketingstrategen binnen de partij.
En dat postmodernisme? Julius Caesar was al de eerste populist, hij ging tegen de afspraken de Rubicon over en zette zo de gevestigde orde te kak, en mede daarom werd hij vermoord door een senator.
@2
Je zou ook gewoon even kunnen beginnen bij Wikipedia, als je iets niet weet of snapt:
Dat is de originele betekenis van populisme. Tegenwoordig wordt het ook nogal eens gebruikt in de betekenis: kiezers naar de mond praten. Dat doen de meeste politici inderdaad in zekere mate, maar populisten blinken er wel in uit.
@4: Oh doe me een lol en vertel me eens welke magische entiteit (met stemrecht, nota bene) die *andere*, niet-populistische, partijen dan dienen, die niet ‘het volk’ is?
@5: het grootkapitaal/Brussel? oh, ja die hebben geen stemrecht ;-)
@4: @5: hedendaags populisme (waar Schaap over schrijft) gaat naast de exploitatie van een ’tegenstelling tussen volk en elite’ ook uit van een beperkte, nationalistische, cultureel en qua afkomst homogene invulling van ‘volk’. Dus met een duidelijke begrenzing wie er bij hoort en wie niet. Dat leidt in de praktische politiek tot uitsluiting en discriminatie van mensen die er niet bij horen.
Niet-populistische partijen richten zich in principe tot het algemeen belang van alle inwoners van een land (of andere bestuursgebied), zonder onderscheid, zij het dat ze aan dat algemeen belang elk voor zich een verschillende invulling aan geven. Ook van oorsprong niet-populistische partije kunnen populistische trekjes krijgen in de jacht op stemmen.
Ach, het slechtse reaguurdersvolk heeft er een handje van verkeerde betekenissen aan woorden toe te kennen, ze te verdraaien en misbruiken. Gebeurt op links ook wel, alleen dan wordt er meestal corrigerend opgetreden door weldenkende andere linkse types. Dat gebeurt op rechts echt zelden. Schapen zijn ’t.
@7: ah, noem populistische partijen dan gewoon racistische partijen, dat is toch veel duidelijker? waarom er dan weer een apart naampje voor bedenken?
@9: Omdat racisme en populisme twee verschillende dingen zijn, duh. Racisme is in eerste instantie een individuele afkeer van anderen, terwijl populisme dat exploiteert tot een collectief gevoel. Er komt meestal racisme bij populisme kijken, maar dat hoeft natuurlijk niet per se. Het is toch vooral “het volk” tegen “de elite”.
Dat populisten er vervolgens vaak complottheorieën bijhalen, dat die elite erop uit is om “het volk” te vervangen door ander volk, is een beroep op (latent) racisme, een strategie. Niet per se een kenmerk van populisme an sich.
Kern van het populisme is de tegenstelling tussen ‘het volk’ en ‘de elite’, dat de macht in handen heeft en andere belangen zou dienen dan die van het volk. Uiteraard pretendeert de populist wél ‘de stem van het volk’ te vertegenwoordigen; hij/zij weet wat ‘het volk’ wil, belichaamt als het ware het volk.
Merk op dat er dus ook links populisme bestaat: vertegenwoordigers daarvan wijzen erop dat de politiek en media de belangen dienen van internationale ondernemingen, miljonairs en buitenlandse aandeelhouders. Aangezien het volk hier wordt gedefinieerd in termen van klasse ipv etniciteit, is het grootkapitaal de vijand.
@11: Je hebt ook nog zoiets als “het algemeen belang” Tot wie richt zich dat algemeen belang? De meeste zittende partijen zijn toch vooral belangenbehartigers voor hun eigen achterban ( = cliëntelisme). Je kunt je dus afvragen of die het algemene belang nu zo goed behartigen?
@12. Ja, dat kun je je afvragen inderdaad.
Onze beste (democratische) hoop is dat het algemeen belang gediend is bij het in verscheidene gremia voortdurende delibereren, touwtrekken, zoeken naar consensus, en het maken van coalities van de verschillende facties, die de deelbelangen van hun achterbannen bedienen.
Soms komen die deelbelangen ook nog wel eens overeen, hè. Ook de baas van Unilever heeft er belang bij dat er betaalbare, goede scholing voor iedereen is, en dat de werknemers in zijn bedrijf tevreden en gezond zijn. Om maar wat te noemen.
Maar het ging me in #11 voornamelijk om de weerlegging van kreten als:
1. “Populisme is een ander woord voor ‘politiek die me niet aanstaat’.”
2. “Populisme is gewoon alles buiten het gangbare politiek discours. Daarom niets anders dan een diskwalificering.”
En een weerlegging op jouw tegenwerping:
3. “Noem populistische partijen dan gewoon racistische partijen, dat is toch veel duidelijker? waarom er dan weer een apart naampje voor bedenken?”
@11: ‘Kern van het populisme is de tegenstelling tussen ‘het volk’ en ‘de elite’, dat de macht in handen heeft en andere belangen zou dienen dan die van het volk.’
En mijn argument is: a) dat is ook gewoon zo. Objectief zelfs. Je kunt niet op maandag roepen dat er een vrouwen / kleurlingen quotum moet komen omdat witte hoogopgeleide mannen van middelbare leeftijd te veel de dienst uit maken, en op dinsdag de samenstelling van de Kamers en de Ministerraad (en vooruit, het Mediapark en de redacties van NRC etc) in ogenschouw nemen en roepen dat er daar niks aan de hand is.
En b) alle partijen hanteren een variant van dit argument. Bij rechts gaat het om de media, bij links gaat het om het grootkapitaal.
@14 Ja, vast: ik hoor de PvdA en D66 ook altijd roepen dat politiek, universiteiten en media in handen zijn van ‘de elite’, die andere belangen dient dan die van ‘het volk’, en dat zij de ware stem des volks vertegenwoordigen.
Alleen de SP komt enigszins in die richting.
@9
Ja, daar heb je wel een punt. Populisme wordt wel gebruikt als eufemisme, voor partijen of standpunten die in werkelijkheid racistisch zijn, of extreem nationalistisch, of anti-democratisch. Dat heeft te maken met de nieuwe politieke correctheid die we sinds een jaar of 15, 20 hebben. Extremiteiten van extreem rechts worden meestal niet meer bij de naam genoemd, want dat is demoniseren…
@15: GL Amsterdam kon zichzelf er niet toe brengen om haar vuilverbrander te verkopen aan de duidelijk superieure, private partij. Omdat het een private partij was.
@17 Dat is een politieke keuze die ze maken. Dat is heel wat anders dan alle overige politieke partijen uitmaken voor de vijanden van het volk.
@18: Het sentiment en de uitvoering spreken voor zich. Actions speak louder than words.
@19: Zucht. Je hebt echt geen enkele notie wat populisme inhoudt dus. Voor jou is het inderdaad “politiek die me niet aanstaat”.
@20: Zucht. Doe eens met echte argumenten komen dan.
‘Populisme’ is ‘nepnieuws’ in een ander jasje: een sjieke, modieuze term die door bien-pensants in de chattering classes gebruikt wordt om alles wat eigenlijk te vulgair is om de schitterend mooie binnenkanten van hun eminente breinen mee te bevuilen, in een luttel moment virtueel bij het grofvuil te kunnen zetten. En het is dat er hier zo iets bestaat als vrijheid van meningsuiting, want anders zouden ze het /haast/ willen verbieden! If only… if only…
Het hanteren van de term is snobisme, puur en simpel.
@21 Dat is een dure manier om te zeggen: lalala, je kunt aanvoeren wat je wilt; ik luister lekker toch niet!
Prima, maar dan kunnen je bijdragen op dit punt verder genegeerd worden.
@21: Populisme is gewoon een politicologisch begrip om een bepaald type politieke partijen/bewegingen mee aan te duiden. Er bestaat brede consensus over de definitie die #4 en #11 al noemt. Door deze definitie te hanteren kunnen we vaststellen wat er wel en niet onder valt, en kunnen we meten.
Als zodanig lijkt me dat heel nuttig; je hebt toch begrippen nodig om het politieke systeem te ontrafelen, en populisme is daar één van.
Dat mensen er vervolgens mee aan de haal gaan en het begrip gaan aanpassen aan hun eigen behoeften (zoals jij doet met je ‘politiek die mij niet aanstaat’, maar ook Jos van Dijk in #7 die een extra criterium toevoegt om impliciet links populisme uit te sluiten) is natuurlijk waar. Dat doet natuurlijk niets af van het nut van de term.
Hieronder een stuk dat de definitie toelicht en ook waarschuwt voor te breed gebruik van de term (in die zin zit je op het juiste spoor, alleen schiet je door door populisme helemaal te ontkennen).
http://stukroodvlees.nl/pas-op-met-populisme/
@22: Sorry hoor, maar Karin voerde daar, in haar reactie @20, helemaal niets aan. Dat was een *lege* reactie.
En ten tweede, ik denk dat het wel degelijk van belang is om niet de aard van het beestje, maar het beestje *zelf* ter discussie te stellen. Al dit gehamer de laatste paar jaren over ‘nepnieuws’ en ‘populisme’ schept gewoon een knettergevaarlijk precedent mbt de vrijheid van meningsuiting. Er zijn verdorie commissies opgericht om ‘nepnieuws’ te ‘bestrijden’. Er zijn cartoonisten met tien man in dawn raids van hun bed gelicht omdat zij al te veel negen, in de ogen van het establishment, naar het ‘populisme’.
Maar negeer vooral die olifant in de kamer.
@23: Wilders wilde minder Marokkanen. Mind you: hij zei daarbij niet hoe, dat vulden zijn tegenstanders wel voor hem in. Arib wilde een vrouwenquotum voor Kamerleden. Zij zegt eigenlijk ook niet hoe, maar als je bij Wilders invult: ‘door middel van gewone immigratiemaatregelen en een vertrekregeling’ en bij Arib invult: ‘door de democratie opzij te schuiven’ – wie is hier dan de populist?
@25: het ‘minder Marokkanen’ van Wilders is (hoewel verwerpelijk) geen populistisch statement. Het vrouwenquotum van Arib ook niet.
Dat Wilders een populist is in de zin dat hij veelvuldig zegt namens ‘het volk’ te spreken en zich keert tegen de ‘elite’ (eventueel aangevuld met ‘linkse grachtengordel’) mag ook bij jou geen verbazing wekken, ik schat dat jouw kennis van de recente politieke geschiedenis ruim voldoende is daarvoor.
Redelijk overbodig om intellectueel en gewichtig te gaan doen over populisme. Populisme is alleen maar een plakplaatje van lui links om boos rechts apart te zetten. Wel zo gemakkelijk; Je hoeft dan niet eindeloos te discussieren of argumenteren en kan je het desnoods op twitterlengte afdoen. En strikt genomen heeft links ook wel een punt; Het is onbegonnen werk om populisme ideologisch goed neer te zetten en kom je dan al gauw uit bij duizend-dingen-doekjes als fascisme, racisme, nazi of klimaatontkenner. Populisme is uiteindelijk een bont palet van verongelijkte niet-gerepresenteerden die snel verarmen (of al arm zijn), zoals oudere werklozen, gehandicapten, middenstand en boeren. En laat Nietzsche lekker in zijn graf liggen.
@26: Bon. Maar dan heb je populisme zo langzamerhand ook wel uitgekleed tot iets betekenis- en consequentie-loos. Ik spreek ook namens het volk, namelijk mezelf. En dat in Den Haag (en in Amsterdamse en Hilversumse media kringen, en vooruit, in de besturen van alle universiteiten) waar ik persoonlijk niet zit en waar de ‘elite’ de dienst uit maakt, had ik @14 al aangetoond.
@28: Als jij namens jezelf spreekt, is dat dus niet namens ‘het volk’.
Aangezien niet alle politici/partijen/bewegingen zeggen namens ‘het volk’ te spreken dat tegenover een elite staat die niet luistert, is het een betekenisvolle term om verschillen in de politiek te duiden.
Er zijn genoeg alternatieven, ook als je in de oppositie zit. Je kan zeggen voor het algemeen belang op te komen, je kan voorstander zijn van een bepaald deelbelang of duidelijk omschreven deel van het volk, je kan namens het volk spreken en je niet afzetten tegen de elite etc.
In werkelijkheid zijn zowel ‘het volk’ als ‘de elite’ geen homogene groepen, en ze zijn ook niet strikt van elkaar gescheiden. Maar dat lijkt me een open deur. Uiteindelijk draait elk politiek activisme om een zekere mate van versimpeling van de werkelijkheid.
@23: Dank voor het artikel van Rooduijn. Het is zonder meer waar dat er soms slordig wordt omgesprongen met populaire begrippen in de politiek. Waar je ook voor moet oppassen is de neiging om een balans tussen links en rechts te hanteren bij de beoordeling van verschillende vormen van populisme. Zo van: de rechtse variant is erg, maar de linkse net zo. Ik vind de rechtse variant, die overigens in Europa op dit moment domineert, gevaarlijker dan de linkse (Rooduijn noemt bv Syriza) juist vanwege die ideologie van de uitsluiting die achter de rechtse invulling van ‘volk’ zit.
De linkse variant is misschien meer een populisme van stijl dan van inhoud, en zet in elk geval niet aan tot racisme. De ‘minder Marokkanen’ uitspraak deed Wilders wel degelijk in naam van wat hij ‘het Nederlandse volk’ noemt.
@30: Ik vind de rechtse populisten ook gevaarlijker dan de linkse, hoewel ik van die laatste ook niet zo’n fan ben, juist vanwege hun populistische stijl.
Maar de oplossing is dan niet om de definitie van populisme aan te passen, maar om dat wat je erg of gevaarlijk vind niet te benoemen als populisme, maar als wat je er gevaarlijk aan vindt, bijvoorbeeld nationalisme of racisme.
@29: ‘Aangezien niet alle politici/partijen/bewegingen zeggen namens ‘het volk’ te spreken dat tegenover een elite staat die niet luistert, is het een betekenisvolle term om verschillen in de politiek te duiden.’
Angst voor de vrijheid van meningsuiting. Als het niet waar was, dan was Wilders een lachertje. De peilingen zeggen iets anders.
@21: Jij luistert niet naar argumenten, het is je al verschillende keren uitgelegd maar je blijft achter je eigen staart aan rennen. Moet jij weten, maar ik heb betere dingen te doen dan alles nog een keer herhalen.
@32: Zie je wel. VVMU heeft niets te maken met populisme. Je mag zeggen wat je wil, binnen de grenzen van de wet. Maar als je zegt dat íedereen in het land hetzelfde vindt, dan ben je een populist. Mag ook hoor, maar je komt wel dom over.
@24 Nepnieuws bestaat, evenals pogingen van ideologisch belanghebbenden om de algoritmen van Facebook voor het karretje van deze of gene propaganda te spannen.
Een gezonde democratie staat of valt echter met een goed geïnformeerd publiek. Dat wil zeggen dat je voor een evaluatie van beslissingen van rechters over de uitstoot van koolstofverbindingen dus iets moet weten over staatsrechtelijke verhoudingen, internationale afspraken over beschermde natuurgebieden, de totstandkoming en werking van de PAS etcetera, etcetera.
Geleuter over dat Co2 op zich ongevaarlijk is, of dat ‘D66-rechters’ macht naar zich toetrekken wanneer ze de wet toepassen, of complottheorieën over hoe ‘Brussel’ een ‘globalistische agenda’ uitvoert vormen rookgordijnen, die het nuchtere maatschappelijke debat frustreren en het vertrouwen in democratische instituties ondermijnen.
Hetzelfde geldt voor nepnieuws over immigratie en criminaliteit door asielzoekers: bedoeling is om het vertrouwen in de instituties van de democratische rechtstaat te ondermijnen.
Een kwalijke zaak, maar kennelijk heb jij zelf weinig fiducie in die instituties, vind jij het juist een goede zaak en kan dat vertrouwen wat jou betreft niet genoeg ondergraven worden.
Lulkoek. Nepnieuws. Er werd meer dan tien jaar geleden (!) precies één cartoonist van zijn bed gelicht omdat ‘ie aan de lopende band racistische en seksistische tekeningetjes over moslims en progressief-linkse feministen maakte.
Nekschot had de pech dat te doen in een koortsige sociale context waar met aanslagen werd gedreigd en ambassades in de fik werden gestoken over Mohammed-cartoons, en de toenmalige minister van justitie een statement wilde maken naar regeringen zoals die van Saoedi-Arabië, dat de Nederlandse overheid dergelijk racisme heus serieus nam.
Dus besloot het OM om beslag te leggen op Nekschots computers, in de hoop dat daar extreem-rechts materiaal op te vinden zou zijn. Vanzelfsprekend nodig je dan iemand niet uit om die op een gezet tijdstip op het bureau in te komen leveren, want dan zou zo iemand z’n harde schijven zuiveren of wissen.
Dus werd er een inval opgezet, en die vindt nou eenmaal altijd voor dag en dauw plaats, want dan weet je zeker dat iemand thuis is, en bovendien heb je dan het voordeel van het schokelement. Doen ze ook met vreemdelingengezinnetjes die het land uit moeten, en dat is net zo traumatiserend. Als je daar tegen bent, prima: start een lobby onder politici om ervoor te zorgen dat de beleidslijnen worden aangescherpt wanneer dit middel wel en niet mag worden ingezet.
Maar ga niet lopen janken dat we dreigen in een politiestaat te eindigen vanwege het gebruik van de term ‘populisme’, want dat is baarlijke nonsens.
@32 De verkiezingen zeggen echter al drie decennia hetzelfde: zo’n 15-17% van het electoraat voelt zich aangetrokken tot rechts-populistische partijen. De LPF behaalde in 2002 26 zetels in de Tweede Kamer (met 17% van de stemmers) en viel daarna uiteen in onderling geruzie.
In 2010 behaalde de PVV 24 zetels met 15,5% van de stemmers, in 2012 15 zetels met 10,1% van de stemmers en in 2017 20 zetels met 13,06% van de stemmers.
Het voornaamste nadeel van dergelijke partijen is dat ze vooral een tegenstem vertegenwoordigen: zoals tussen 2010 en 2012 en nu recentelijk met het Forum voor Democratie blijkt, vallen er met dergelijke partijen geen duurzame akkoorden te sluiten:
Hun bestaansrecht bestaat immers uit het attaqueren van de bestaande manier van besluitvorming in de politiek. Zodra ze onderdeel gaan uitmaken van ‘het systeem’, verliezen ze hun aantrekkingskracht.
Aan de andere kant, als ze enkel aan de zijlijn blijven roepen en nooit leveren, of snel weglopen als het heikel wordt, is dat voor kiezers ook een teleurstelling, want dan blijkt dat ze niet waar kunnen maken wat ze beloven (onvermijdelijk als je dingen belooft die je niet waar kunt maken, en faliekant tegen compromissen en koehandel bent).
Vandaar dat een half miljoen kiezers wegloopt bij bij de PVV nadat Wilders de stekker uit de gedoogconstructie van het kabinet Rutte-Verhagen trekt, dat dan plaats maakt voor het kabinet Rutte-Asscher: het langstzittende Nederlandse kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog.
Stem rechts-populistisch, en je krijgt er de PvdA voor terug! Moehaha!
@Prediker: Het OM dat invallen doet om een statement te maken richting SA??? Nekschot had de pech? WTF!
Pech?
Charlie Hebdo: pech gehad
Christchurch: pech gehad
Holocaust: pech gehad
@37: Schandalig, dat rijtje! Dat weet je zelf ook. Het slaat nergens op en is op geen enkele manier te verdedigen als commentaar op Prediker. Nog afgezien van het feit dat het ook helemaal niets te maken heeft met het onderwerp van dit artikel
@37: die reactie van @Prediker heeft mij getergd Met zijn “pech”.
We dansen veel te veel naar de pijpen van SA en andere discutabele regimes.
@39: [ heeft mij getergd ]
Je bedoelt “ik heb grrrr geen tegenargumenten dus ga ik uit frustratie simpelweg volslagen off-topic tieren”?
@39: Dat laatste ben ik met je eens.
Maar om moordpartijen (genocide zelfs!) gelijk te stellen aan een arrestatie en een dag in de cel, waarna de zaak geseponeerd is, is gewoon ziek.
Mag ik je er hierbij trouwens aan herinneren, dat contacten met discutabele regimes, vooral gedreven zijn door de handel? Niet om ’t een of ander, maar dat is hoofdzakelijk een rechts dingetje. Ik geloof niet direct dat een linkse regering helemaal niet met ze in zee zou gaan, maar daar zouden toch wel iets meer vragen bij worden gesteld dan op ’t moment het geval is.