Nerds moeten economie redden

OPINIE - In de publieke opinie lijkt ‘bezuinigen’ haast wel synoniem geworden voor economie. Dat komt doordat er te veel alfa’s en gamma’s in de politiek en journalistiek rondlopen, en we te weinig oog hebben voor de nerds.

Het was Frits Wester die mij tijdens de verkiezingen hoog in de gordijnen joeg door tijdens een verkiezingsdebat ongeveer de volgende uitspraak te doen: ‘We gaan het hebben over de economie…de bezuinigingen.’ Mijn eerste reactie daarop was: ‘Economie gaat niet over bezuinigen, het gaat over geld verdienen.’ Nu weet ik wel dat economie feitelijk gaat over hoe wij voorzien in onze behoeften met de beperkte schaarse middelen die ons ter beschikking staan, dus die primaire reactie was misschien wat plat. Maar dat is hier niet de kwestie.

Waar het om gaat is dat de kongsi van politici en journalisten die elkaar zogenaamd zo kritisch benaderen eerst welvaart hebben verengd tot economisch en financieel beleid, en dat hebben verengd tot boekhouden, en binnen dat kader alleen maar praten over hoe we moeten bezuinigen. Over hoe we als BV Nederland onze economie moeten laten groeien, over hoe en waar we ons geld moeten verdienen, hoe we producten met toegevoegde waarde moeten produceren, banen kunnen creëren, de export moeten bevorderen en verder alles stimuleren wat de basis zou kunnen zijn voor onze welvaart (en we bijvoorbeeld juist misschien wel meer meer belastingen zouden kunnen heffen) is het ijzingwekkend stil.

Van het nieuwe kabinet dat er al weer een half jaar zit,  is nog geen inspirerende nota verschenen over waar de toekomstige kracht van onze economie zou moeten zitten, of over een nieuwe technologische ontwikkelingen die onze welvaart zou moeten vergroten. Het gaat alleen maar over de begroting en de bezuinigingen en dat het begrotingstekort onder de 3 procent moet geraken. De cijfers van het CPB zijn daarbij heilig. En dat terwijl juist de economische wetenschap juist heeft bewezen over geen enkele voorspellende gave te beschikken. Alles wat niet zou gaan gebeuren, is gebeurd. Wees wat dat betreft voorbereid op het uiteenvallen van de EU, de terugkeer van de gulden, het loslaten van de drieprocentsnorm en wat al niet meer.

Waarom hebben wij geen politici die actief nadenken over waar het met onze economie naartoe moet? Dat is lastig te achterhalen. Het kan zijn dat veel politici uit de non-profit komen danwel al hun hele leven fulltime politici zijn en geen dag in de BTW-economie hebben gewerkt. Maar dat is wel verminderd, dus dat kan niet de hoofdoorzaak zijn.

Ik denk dat het meer komt door een oververtegenwoordiging van alfa’s en gamma’s in de vaderlandse politiek. Sociologen, juristen, politicologen en economen voeren de boventoon en die hebben geen verstand van innovaties, productontwikkeling en wat al niet meer. Die denken alleen in gammaconcepten als ‘op afstand zetten’, ‘privatiseren’, ‘de boekhouding op orde brengen’ en andere afgeleide concepten die voor de ontwikkeling van onze welvaart van minder belang zijn dan het uitvinden van het wiel, de windmolen, de computer of de smartphone. Welvaart is wat dat betreft eigenlijk het domein van de nerds. Het belang van autisme voor economische ontwikkeling kan niet overschat worden. Het waren immers de nerds Bill Gates en Steve Jobs die ons met hun nieuwe producten uit de crisis van de jaren ’80 haalden. Daar hadden noch Milton Friedman, noch Ronald Reagan, noch Margaret Thatcher ook maar iets mee van doen. En het waren de bestuurskundigen, economen, bankiers en andere gamma’s die ons met hun verhalen over ‘nieuwe economie’, ‘share holder value’ en ‘de overheid als regisseur’ rechtstreeks het ravijn in loodsten.

Dat betekent dat we de komende jaren veel nerds moeten opleiden om nieuwe technologieën en producten te ontwikkelen, dat we doe-intelligentie meer moeten gaan waarderen en het betekent dat onze ministers de hort op moeten. Dat laatste zal vooral lastig geworden, want een laatste factor die niet moet worden onderschat is de hinderlijke aanwezigheid van een andere klasse van gamma’s: de journalisten. Nog minder gehinderd door enige kennis hebben zij economisch beleid verengd tot een discussie over de overheidsfinanciën, waardoor het dus kan voorkomen dat als we het hebben over ‘de economie’ we het automatisch hebben over ‘bezuinigingen’. Wie zijn eigen bedrijf zo leidt is binnen drie maanden failliet. Het is maar goed dat de meeste ondernemers zich richten op ‘geld verdienen’, ‘het creëren van producten met toegevoegde waarde’ , of laten we het leuker formuleren ‘het vergroten van de koek’. En voor alle duidelijkheid: koek delen is altijd makkelijker als er genoeg is. Het kabinet bakt er echter nog weinig van.