More eyes in the sky

Niet alleen God ziet alles. The Guardian onthult vandaag het bestaan van een omvangrijk nieuw surveillence-programma in Engeland. De komende jaren zal een aantal politiekorpsen unmanned aerial vehicles (UAV’s) inzetten. Dit zijn spionagevliegtuigen die nu vooral in Irak en Afghanistan worden gebruikt. De plannen gaan ver. En ontwikkelingen op Europees gebied maken duidelijk dat dit soort plannen niet tot politiestaat Engeland beperkt blijven.

De eerste drones moeten eind dit jaar de lucht in gaan en tijdens de Olympische Spelen van 2012 massaal ingezet worden.  Met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur onthult The Guardian echter dat de spionagevliegtuigen voor veel meer doeleinden worden klaargestoomd: het vastleggen van asociaal rijgedrag, diefstal van tractoren, toezicht op visserij, het in de gaten houden van demonstranten, het volgen van overvallers. Om de kosten te drukken moeten de spionagevluchten tijdens rustige uren commerciële surveillancetaken uitvoeren: de data worden  dan doorverkocht aan bedrijven. De vliegtuigen bevinden zich op een hoogte van zeven kilometer en zijn dus onzichtbaar vanaf de grond.

De politie beseft dat deze vergaande vorm van surveillance (in het toch al minutieus bespioneerde Engeland) gevoelig ligt en heeft een mediastrategie opgesteld, die ook is uitgelekt. Door te hameren op het onderscheppen van illegalen op Het Kanaal en veiligheid van de Olympische Spelen hoopt de politie het draagvlak te vergroten. De politie wil het namelijk erg graag, omdat het de politiepraktijk ingrijpend zal veranderen en verbeteren.

Saillant detail is dat deze surveillance-strategie voor een groot deel is opgesteld door BAE Systems, een van ’s werelds grootste wapenfabrikanten die ook de drones voor oorlogsgebieden levert. Vanwege de hoge kosten, leunt de Britse overheid zwaar op de wapenindustrie. Dit specifieke project is dan ook een onderdeel van een veel omvangrijker project dat op luchtsurveillance gericht is en dat door de industrie is geformuleerd.

We zullen de komende tijd nog veel meer gaan horen over de inzet van militaire UAV’s voor civiele doeleinden. Met oud en nieuw werd al een raven ingezet in het dorpje Veen. En Frans Heeres, korpschef van de politie Midden en West-Brabant, wil de spionagevliegtuigen inzetten bij grote evenementen, zoals de Tilburgse Kermis. ,,Ach, met Google Earth gebeurt al hetzelfde”, zei hij tegen het Eindhovens Dagblad.

Ondertussen wordt er in Brussel hard gewerkt aan een Europees programma voor de civiele inzet van UAV’s. In het kader van een enorm defensieonderzoeksprogramma (53 miljard euro) moet in 2015 de inzet in de civiele luchtruimte mogelijk zijn. De uitstekende site Neoconopticon meldt:

,,The European Defence Agency – an EU body tasked with boosting arms spending in the Union – is now embracing UAVs. Alexander Weis, the EDA’s chief executive, has told the European Parliament that he hopes to have drones flying on a test basis in Europe’s civilian airspace by 2012. Although UAVs are not now equipped to spot what is flying around them, Weis hopes that this problem can be overcome through the development of “sense and avoid” technology.

An EDA source said that the UAVs in question will not be armed and are intended primarily for surveillance purposes and for rescue missions.

But research undertaken at the EU’s behest indicates that no neat distinction can be made between drones intended for military and civilian purposes. A 2006 study requested by the European Commission from the consulting firm Frost & Sullivan concluded that the growing number of UAVs in Europe are being bought for military reasons but that they could be adapted to monitor public gatherings or for maritime patrol.”

Het Nederlandse ministerie van Defensie heeft vorig jaar maart voor 53 miljoen dollar aan UAV’s gekocht. Die zullen, als de missie in Uruzgan ooit afloopt, natuurlijk niet weggegooid worden. Als je gezoem van boven hoort, weet je waar het vandaan komt.