Misbruik van de Raad van State

Foto: Raad van State vergaderzaal CC0 1.0, Rijksvastgoedbedrijf- foto Corne Bastiaansen, via Wikimedia Commons.
,

COLUMN - van Prof.Dr. Joop van den Berg

Het regeerprogramma van het kabinet-Schoof bevat een uitgebreid hoofdstuk over migratie, of eigenlijk: immigratie. Over emigratie wordt niet gesproken, hoewel dat voor een evenwichtig oordeel over immigratie van belang zou zijn.

Onmiskenbaar groeit de Nederlandse bevolking al jaren dankzij immigratie. Zonder dat zou het inwonertal zijn gekrompen. Die immigratie wordt maar voor een beperkt deel veroorzaakt door de zgn. ‘asielmigratie’. Veel meer mensen komen als arbeidsmigrant naar Nederland, voornamelijk afkomstig uit andere lidstaten van de Europese Unie. Daarnaast is er jaarlijks sprake van een belangrijke instroom aan studiemigranten, jonge mensen die in Nederland een academische of hogere beroepsopleiding willen volgen. Iedere vorm van migratie schept zijn eigen mogelijkheden en problemen.

Een rapport van de Staatscommissie demografische ontwikkelingen 2050 deed dit voorjaar een serieuze poging om zowel duidelijkheid als evenwicht in de discussie over migratie te brengen. [1] Bij het kabinet is dat niet erg gelukt: daar domineert nog steeds vooral het verschijnsel van de asielmigratie, alsof dat veruit het belangrijkste en meest urgente migratieprobleem is dat wij kennen.

Merkwaardige ironie: staatsraad Richard van Zwol was voorzitter van de staatscommissie die zulk knap werk verrichtte met zijn rapport. Maar, hij was ook informateur van het nu tot stand gekomen kabinet-Schoof dat asielmigratie weer verhief tot hèt probleem van onze samenleving. Alsof Van Zwol zijn eigen rapport niet had gelezen. Dat getuigt van een geestelijke souplesse die je niet elke dag te zien krijgt.

Het kabinet heeft de asielmigratie nu zelfs tot asielcrisis gebombardeerd en zegt ervan: ‘Het Nederlandse asielsysteem is in de huidige vorm onhoudbaar’. De dag na Prinsjesdag is er een brief gestuurd naar de Europese Commissie met het verzoek om een ‘opt-out’ [2] te verkrijgen op de Europese asiel- en migratiewetgeving. Een zuiver symbolische actie, want die opt-out kan er pas komen, als in de Unie wordt besloten tot wijziging van het EU-verdrag. Dat is sinds 2009 niet meer gebeurd en het gaat voorts om een langdurige en ingewikkelde procedure. Alle andere lidstaten moeten Nederland die opt-out trouwens ook nog toestaan. Tegen die tijd bestaat dit kabinet al lang niet meer. Elke maatregel die dit kabinet neemt, blijft dus onderworpen aan de toestemming van de Europese Commissie; gelukkig maar.

Voorts wil het kabinet een amvb [3] vaststellen waarbij belangrijke onderdelen van de Vreemdelingenwet tijdelijk buiten werking worden gesteld. Via afzonderlijke amvb’s wordt de toegang tot asiel en naturalisatie vervolgens sterk bemoeilijkt. Het parlement wordt dus buiten deze ingreep gehouden, alsof het hier oorlog is. Wel zal het kabinet zo spoedig mogelijk de (verplichte) wet indienen die de nood-amvb’s tijdelijk in wettelijke regels omzet.

Eigenaardig is, dat het kabinet eigenlijk zelf niet weet of dat allemaal wel mag. De premier liet weten, dat als de Raad van State negatief zou adviseren het zaakje ‘weer terug naar de tekentafel zou moeten’. Nieuw Sociaal Contract deed er nog een schepje bovenop door mee te delen dat, als de Raad van State negatief zou adviseren, er van medewerking aan zo’n crisismaatregel geen sprake kon zijn.

Voorop staat dat de regering verplicht is bij vaststelling van een amvb vooraf advies te vragen aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Dat gaat er echter vanuit dat de regering zelf overtuigd is een beleidsmatig en juridisch juist besluit te nemen. De Raad kan daarop vervolgens kritiek geven. Vervolgens besluit de regering definitief, waarbij zij eventueel het advies naast zich neer kan leggen. Dat is iets anders dan ‘op hoop van zegen’ besluiten en pas gaan nadenken, wanneer de Raad van State kritiek levert of zelfs negatief adviseert. Dat zou betekenen dat het kabinet in feite de verantwoordelijkheid voor juist beleid op de Raad afwentelt.

De fractie van NSC maakte het nog wat bonter – U weet wel: die partij van ‘goed bestuur’ – door met zoveel woorden haar medewerking aan de crisis-amvb afhankelijk te maken van het oordeel van de Raad. Dat duwt hem in de rol van scheidsrechter die beslist wie er gelijk heeft, het kabinet of NSC dat er eigenlijk niets in ziet maar dat niet hardop durft te zeggen.

Daar is de Raad van State niet voor opgericht. Zulk afschuiven moet derhalve worden beschouwd als misbruik van de Raad.

Noten:
[1] Gematigde groei. Rapport van de Staatscommissie demografische ontwikkelingen 2050, Den Haag 2024.
[2] Een opt-out is het verlof van de EU (d.w.z.: alle lidstaten) om aan een verdragsbepaling of Europese wet niet deel te nemen. Opt-outs zijn alleen mogelijk in verband met wijzigingen van het Verdrag tot oprichting van de EU (VEU).
[3] Een amvb (algemene maatregel van bestuur) is een vorm van afgeleide wetgeving, die niet zoals de formele wet de goedkeuring nodig heeft van de beide Kamers. Wel dient, net als bij voorstellen van wet, advies te worden ingewonnen bij de Afdeling advisering van de Raad van State.


Dit artikel verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut</em).

Reacties (14)

#1 Knor

‘daar domineert nog steeds vooral het verschijnsel van de asielmigratie, alsof dat veruit het belangrijkste en meest urgente migratieprobleem is dat wij kennen.’

Eh – ja? Want dat is de enige vorm van immigratie die geld kost en een boel hinder en criminaliteit oplevert. Alle andere immigratie heeft alleen gevolgen voor de ruimtelijke ordening. Ook niet een klein probleem in dit volle land, maar minder dan de totale clusterfuckcombinatie van problemen die asielmigratie ons oplevert.

#1.1 cerridwen - Reactie op #1

Want dat is de enige vorm van immigratie die geld kost en een boel hinder en criminaliteit oplevert.

Dat is flauwekul. Laagbetaalde arbeidsmigratie levert minstens zoveel hinder en criminaliteit op (een stevig deel van de daklozen in Nederland zijn oost-europese arbeidsmigranten, bijvoorbeeld), en kost de maatschappij ook geld, terwijl de het grootste gedeelte van de asielmigranten geen problemen veroorzaken.

#1.2 beugwant - Reactie op #1.1

En als in dit land, dat blijkbaar om werknemers schrééuwt, die asielzoekers nou ook eens mochten werken, is er al minder vraag naar arbeidsmigranten. Plus het voordeel dat de asielzoekers minder gek worden van het nietsdoen.
Overigens vraag ik me af waarom dit ANP-bericht Minister kijkt naar verhalen kosten ‘afgedankte’ arbeidsmigranten op werkgever vooralsnog alleen in lokale sufferdjes staat en nog niet door de landelijke media is opgepikt.

Maar de geschiedenis zal zich wel weer herhalen.

#2 cerridwen

Ik snap dit niet zo goed. Er wordt op dit moment een harde politieke strijdt gevoerd over de inzet van noodwetgeving voor aanpassingen van de vreemdelingenwet, waarbij het er om draait dat de PVV hierin de eerste kamer wil omzeilen, en NSC plus een groot deel van de oppositie dit wil voorkomen. En dan maak je je druk om het feit dat het advies van de Raad van State niet helemaal juist gebruikt wordt?

Wees blij dat het advies van de Raad van State op voorhand serieus genomen wordt, zou ik zeggen. Zo hebben we er nog wat aan.

#2.1 Co Stuifbergen - Reactie op #2

U bent afgeleid door het stuk rood vlees dat in de arena geworpen is.

De taktiek van PVVD is inderdaad zo veel onrust te stoken, dat mensen niet meer op alles reageren (kunnen) zodat sommige vergrijpen niet meer zo ernstig lijken.

Besef ook wel, dat als de RvS de noodwet wel goedkeurt, het plannetje van de PVV gelukt is.
Moeten we dit aan de RvS overlaten in plaats van aan het parlement? NSC vindt dat wel.

#2.2 Bismarck - Reactie op #2.1

Als de NSC deze voorwaarde niet gesteld had, was de conclusie geweest dat we dit aan het parlement moeten overlaten, maar ook dat lijkt me geen goed idee. De vaststelling dat er sprake is van een nood/crisissituatie zou geen politieke beslissing moeten zijn, maar een objectieve. In die zin houd ik mijn hart wel vast voor Amerikaanse toestanden, waar inmiddels zoveel rollen die feitelijk procedureel/objectief zouden moeten zijn, inmiddels politiek ingekleurd worden, waardoor bijna alle processen politiek misbruikt (kunnen) worden.

#2.3 cerridwen - Reactie op #2.1

De RvS keurt niet goed/af, de RvS adviseert. De kans dat de RvS positief gaat adviseren over het inzetten van noodwetgeving op dit punt lijkt me nul.

De taktiek van PVVD is inderdaad zo veel onrust te stoken, dat mensen niet meer op alles reageren (kunnen) zodat sommige vergrijpen niet meer zo ernstig lijken.

Dit is inderdaad het effect dat het optreden van Wilders en volgelingen soms heeft, maar of dat altijd bewuste tactiek is betwijfel ik. Het is soms ook gewoon omdat hij geen alternatief heeft. In dit geval ontbreekt het hem aan een kundige minister van Asiel die in staat is om strengere (en technisch solide) asielwetgeving via normale route door het parlement te loodsen en ondertussen daadkracht uit te stralen. Nu laat hij zich afleiden door een procedurele discussie die hij waarschijnlijk niet wint, waarbij hij zich kwetsbaar maakt voor het verwijt dat juist de PVV de boel vertraagt.

#2.4 Bismarck - Reactie op #2

“Wees blij dat het advies van de Raad van State op voorhand serieus genomen wordt, zou ik zeggen.”
Vooropgesteld dat dat straks inderdaad gebeurt, zou dat in ieder geval al winst zijn ten opzichte van de afgelopen paar kabinetten (denk oa. aan de wet SUWI).

  • Beantwoorden
  • Volgende reactie op #2
  • Vorige reactie op #2
#2.5 Hans Custers - Reactie op #2

Maar we weten toch al dat de blonde demagoog helemaal niet van plan is om dat advies serieus te nemen. Die maakt de RvS onderdeel van zijn spelletje om de democratische rechtsstaat te slopen. En de collaborateurs lenen zich ervoor. Opportunist Wilders kan niet verliezen: ofwel krijgt een van zijn meest extreme handlangers een heleboel macht door die noodwet, ofwel kan hij de RvS er de schuld geven van het regerende zootje helemaal niks onderneemt om de werkelijke problemen rond asielopvang op te lossen.

O, en dat VVD en NSC deze kastanje uit het vuur laten halen door de RvS laat zien wat een slappelingen het zijn. Lafaards.

#2.6 cerridwen - Reactie op #2.5

Hoezo kan Wilders niet verliezen? De kans dat hij dit verliest is juist vrij groot. Het advies van de RvS gaat negatief zijn, en NSC gaat dat niet meer trekken, en uiteindelijk Schoof en de VVD ook niet denk ik. Er is immers een prima alternatief om snel aanpassingen te doen aan de vreemdelingenwet: een spoedwet. Door zo opzichtig vast te houden aan noodwetgeving wordt het gezichtsverlies voor Wilders alleen maar groter.

Hij heeft wel vaker politiek moeten inbinden de afgelopen tijd; waarom zou dit ineens de uitzondering zijn?

We moeten Wilders niet groter maken dan nodig.

#2.7 Hans Custers - Reactie op #2.6

Hoezo kan Wilders niet verliezen?

Lees nou gewoon eens even wat er staat:

ofwel krijgt een van zijn meest extreme handlangers een heleboel macht door die noodwet, ofwel kan hij de RvS er de schuld geven van het regerende zootje helemaal niks onderneemt om de werkelijke problemen rond asielopvang op te lossen.

Wat begrijp je daar niet aan?

Er is immers een prima alternatief om snel aanpassingen te doen aan de vreemdelingenwet: een spoedwet.

Er was nog een veel beter alternatief: de Spreidingswet. Die door de demagoog en zijn collaborateurs om zeep is geholpen. Van de demagoog is dat te begrijpen: die heeft baat bij de problemen in Ter Apel. Dat anderen hem daarbij te hulp schieten is onvergeeflijk.

We moeten Wilders niet groter maken dan nodig.

Zeker. Hij kan alleen doen wat hij doet met medewerking van zijn collaborateurs. Vandaar dat het belangrijk is om te blijven wijzen op hun gebrek aan ruggengraat.

#2.8 cerridwen - Reactie op #2.7

Gewoon even de lettertjes lezen:

Ik heb je lettertjes de eerste keer al gelezen, maar ik vind ze niet erg overtuigend. Jij noemt twee scenario’s, maar dat zijn niet de enige scenario’s. Ik denk zelfs dat de kans dat Wilders hier niet goed uitkomt vrij groot is, zoals ik toelicht.

En nu is het aan jou om eerst de lettertjes te lezen.

Er was nog een veel beter alternatief: de Spreidingswet. Die door de demagoog en zijn collaborateurs om zeep is geholpen.

De spreidingswet is geen alternatief voor het beperken van de instroom, wat de PVV wil.

Dat ter zijde, hoe kom je erbij dat de Spreidingswet om zeep is geholpen? Dat moet nog maar blijken. De wet is nota bene aangenomen met steun van de Eerste Kamerfractie van de VVD, toen er al volop onderhandeld werd over het nieuwe kabinet. Het is maar zeer de vraag of het er nog van gaat komen dat de spreidingswet ingetrokken gaat worden, laat staan dat de eerste kamer hier ook mee gaat instemmen.

Voorlopig is de spreidingswet nog gewoon in werking, zoals ook de gemeente Westland laat zien, die ineens toch (een paar) asielzoekers wil opvangen: https://nos.nl/artikel/2538421-gemeente-westland-wil-na-weerstand-in-de-raad-toch-asielzoekers-opvangen

#2.9 Hans Custers - Reactie op #2.8

Ik heb je lettertjes de eerste keer al gelezen, maar ik vind ze niet erg overtuigend.

Dat kan, maar dat zei je in je vorige reactie niet. Je stelde een vraag waar ik het antwoord al op had gegeven.

Ik vind jouw argumenten dan weer niet overtuigend, omdat je in mijn ogen het opportunisme van Wilders onderschat. Ik denk dat hij allang heeft ingecalculeerd dat de RvS negatief adviseert, en dat hij dan zijn gewenste zondebok heeft. In lijn met zijn jarenlange retoriek over ‘D66-rechters’. Voor hem is het een gelegenheid om door te gaan met het spelletje dat hij altijd al speelt: het ondermijn van het vertrouwen in de rechtsstaat en de bijbehorende instituties.

De spreidingswet is geen alternatief voor het beperken van de instroom, wat de PVV wil.

Een noodwet of spoedwet is dat net zo min. Of beter: het hele verhaal dat het zo’n urgent probleem is dat er een nood- of spoedwet voor nodig is, is gebaseerd op leugens. Het urgente probleem is de opvang. En voor de andere problemen waar extreemrechts de immigranten de schuld van geef heb je doordacht beleid nodig. En moet je dus juist niet meegaan in de demagogie.

O, en we moeten Wilders toch niet groter maken dan nodig. Ben je dat alweer vergeten?

#3 Emile M

Zelfs een parlementaire enquêtecommissie onder voorzitterschap van de van linkse smetten vrije Stef Blok erkende migratie als feit en met zijn aanbevelingen is niets gedaan. Het parlement moet zich schamen. Alles moet wijken voor de beeldvorming.
https://www.parlement.com/id/vhnnmt7j2wxh/parlementair_onderzoek_integratiebeleid

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

| Registreren

*
*
*