Leider Zweedse drugsoorlog opereert vanuit Turkije

Zweden wacht nog steeds op de definitieve ratificatie van het NATO-lidmaatschap. Gisteren vergaderden de ministers van Defensie van het bondgenootschap in Brussel. De Zweedse collega mocht er bij zijn, maar is nog steeds geen officieel lid van het gezelschap. Turkije en Hongarije hebben nog geen groen licht gegeven. Op de NATO-top in Vilnius in juli hebben Zweden en Turkije nieuwe afspraken gemaakt die ratificatie in oktober mogelijk zouden moeten maken. Daarna kwam de ophef over de koranverbrandingen, aanleiding voor een bondgenoot van president Erdogan om de toelating van Zweden tot de NAVO alsnog te blokkeren. En in Hongarije is vorige maand woedend gereageerd op een Zweeds educatief filmpje over het land waarin wordt gesproken over een ‘afbrokkelende democratie’. Minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjártó waarschuwde dat ratificatie van het NATO-lidmaatschap in het Hongaarse parlement niet moeten worden gezien als vanzelfsprekend. Gladden Pappin, de directeur van het Hongaarse Instituut voor Internationale Betrekkingen, sluit zich daar bij aan. Het is de vraag of Zweden überhaupt nog wel lid kan worden, schrijft hij. Zweden is op dit moment een instabiel land en dat brengt volgens hem risico’s met zich mee. Dat het land in EU-verband Hongarije miljarden steun onthoudt is volgens Pappin ook geen goed uitgangspunt voor gezonde diplomatieke relaties.

Erdogan en Orbán zetten hun collega-regeringsleiders flink onder druk. Ze hopen hun machtspositie maximaal uit te kunnen buiten. Erdogan wil concessies van de VS en van de EU, Orbán wil vooral tegemoetkomingen van de EU en het vrijgeven van de bevroren tegoeden. In september verhoogde Erdogan de druk nog eens door van de VS F16 bommenwerpers te eisen. Hij maande Zweden opnieuw om anti-Turkse manifestaties te verbieden. ‘Mijn parlement bekijkt deze kwestie niet positief, ze zijn niet klaar om het toetredingsprotocol van Zweden te ratificeren’, vertelde Erdoğan naar verluidt aan de pers in de wandelgangen van de Algemene Vergadering van de VN in New York. Zweden houdt vast aan de overeenkomst uit juli en zegt niet bereid te zijn hier opnieuw over te gaan onderhandelen.

Turks paspoort voor bendeleider

Pikant voor de Turkse positie is de weigering om een door Zweden gezochte crimineel uit te leveren. Erdogan heeft Zweden er meermalen van beschuldigd Koerdische ’terroristen’ te beschermen. Zweden heeft op dat punt de nodige concessies gedaan. Nu wordt het land al maanden geteisterd door een oorlog tussen twee drugsbendes. De leider van een van die bendes is Rawa Majid. Hij is opgegroeid in Zweden en opereert nu vanuit Turkije waar hij onlangs een Turks paspoort in ontvangst mocht nemen.

Zweden heeft met een recordaantal van 134 bomaanslagen dit jaar (tegen 90 in 2022) meer dan welk ander Europees land ook te lijden onder drugsgeweld. ‘Zwarte september’, kopten Zweedse kranten twee weken geleden. In september vielen er in één maand 12 slachtoffers, waaronder ook onschuldige, niet bij de drugshandel betrokken burgers. Eind september vielen er zelfs drie doden binnen 24 uur. Een 18-jarige jongen werd doodgeschoten in een buitenwijk van Stockholm en van een 25-jarige vrouw werd haar appartement in universiteitsstad Uppsala per ongeluk door een bom getroffen. Minister-president Ulf Kristersson hield op de televisie een zeldzame toespraak tot de natie waarin hij aankondigde het leger in te gaan zetten. Net als de extreemrechtse Zweden Democraten die zijn centrumrechtse coalitie gedogen wijst hij voor de oorzaak van het geweld naar de hoge aantallen immigranten en wat hij noemt de gebrekkige integratie. Dat komt dan vooral op het conto van de vorige regeringen, coalities van sociaaldemocraten en groenen. Veel Zweden twijfelen echter aan de capaciteiten van de huidige regering om het geweld te keren. De opiniepeilingen laten voor de huidige coalitie een daling van de populariteit zien. De sociaaldemocraten zitten weer in de lift.