KSTn | Licht aan het begin van de tunnel

De tunnel in de A73 ging steeds dicht en de tunnel van de A2 bij Utrecht ging maar niet open. Waardoor? Door de veiligheidssystemen. Daar is dus veel over te doen geweest. En ook over de “normen”. Daarom verscheen er bij de kamerstukken een studie naar dit onderwerp om wat duidelijkheid te kunnen scheppen.
Dat rapport is overigens best taaie kost voor iemand die niet in de materie zit, zoals ik. Maar een paar zaken kan ik er toch wel uithalen die interessant zijn.

Met name in de discussie over de tunnel in de A2 bij Utrecht ging het over het niet goed genoeg zijn van het veiligheidssysteem en het te laat opleveren. In dat licht is het wel apart om in het rapport te lezen dat er nog wel wat ruimte voor interpretatie m.b.t. de regelgeving op dit vlak.
“Ontbreken eenduidige normstelling veiligheid
Er is geen heldere norm vastgelegd voor het veiligheidsniveau waaraan tunnels moeten voldoen. Dit maakt het einddoel van het besluitvormingsproces onhelder”

Dat roept dan de vraag op wie er nou op grond van welke normen op de rem heeft getrapt. Belangrijk in deze context is ook de discussie over wie nu hierover eigenlijk moet beslissen. En in het rapport lees ik dat dit toch vooral het College van B&W is waarbinnen de weg valt:
“De wet- en regelgeving legt een proces vast, dat bestaat uit vier fasen. Iedere fase wordt afgesloten met een besluit, waarin het verantwoordelijke college van Burgemeester en Wethouders (college van B en W) toetst of de fase op de wettelijk voorgeschreven wijze is uitgevoerd en of aan alle regels is voldaan.”

Het wijzen van het Utrechtse college naar de minister is dan ook een beetje duiken van verantwoordelijkheden.

Maar goed, duidelijk is wel dat het met name in het A2 traject al heel vroeg mis is gegaan:
“Dit geldt vooral bij projecten die door Rijkswaterstaat worden uitgevoerd. In sommige gevallen zijn deze eisen zodanig ruim geformuleerd, dat het veiligheidsconcept feitelijk nog uitgewerkt moet worden, nadat het project aan een aannemer gegund is. Van aannemers wordt dan verwacht dat zij hierover in gesprek gaan met partijen zoals hulpdiensten, Door deze werkwijze is het echter onduidelijk wat de aannemer precies zal moeten bouwen en welke kosten hiermee gemoeid zijn, De aannemer zal streven naar zo laag mogelijke kosten, terwijl de opdrachtgever juist verwacht dat de veiligheidsvoorzieningen optimaal zijn.”

En als je dat dan combineert met dit:
“Ook werd afgelopen zomer bekend dat de A2 Leidsche Rijn Tunnel vertraging oploopt bij openstelling. In de Quick Scan tunnelprojecten, die op 31 augustus 20102 aan de kamer is gestuurd, wordt hiervoor de volgende reden gegeven:
“Bij gunning was bekend dat de winnende bieder vrij slecht scoorde op kwaliteit in de EMVI, maar dat het kwaliteitscriterium onvoldoende meewoog om de lage prijs te compenseren. Bij gunning heeft de winnende partij desgevraagd bevestigd dat zij meende het project te kunnen realiseren.”

Moge het duidelijk zijn dat de overheid nog steeds niet goed nadenkt over haar grote projecten en het liefst alleen maar korte-termijn beslissingen neemt op basis van direct (zo laag mogelijke) kosten. Tegen de tijd dat de pijn naar boven komt, zit er toch iemand anders die de puinhoop moet opruimen immers.

Overigens doet het rapport verder helemaal geen aanbeveling over de sturing op kosten versus veiligheid. En toch lijkt me dat wel een relevante discussie. Hoeveel is het de maatschappij waard om iets nog veiliger te maken. Als je nu bijvoorbeeld kijkt naar de kosten door de uitstel van de opening van de tunnel in de A2 (miljoenen direct kosten en nog eens miljoenen indirecte economische schade), vraag je je af of dat in verhouding staat tot de risicoverlaging die mogelijk over een periode van enige tientallen jaren gezien enige levens spaart.

Tot slot viel me nog iets tegenstrijdigs op. Het rapport stuurt erg aan op een standaard veiligheidsuitrusting (of in ieder geval de definitie hiervan). Daarbij geven ze ook aan dat er beter gekozen kan worden voor bestaande, bekende systemen dan voor nieuwe systemen. Maar even later zeggen ze dan dit:
“Bied aan de tunnelbeheerder de mogelijkheid om van de standaard veiligheidsuitrusting af te wijken indien deze niet kosteneffectief te realiseren is of wanneer de tunnelbeheerder een innovatieve uitrusting wil gebruiken.”

Ja, wat wil je nou? Zekerheid of toch innovatie en meegaan in het voortschrijdend inzicht?

De discussie zal nog wel een tijdje lopen.
 
 
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.