Moet je een persoonlijk belang hebben bij een ritueel om eraan mee te doen? De vraag dringt zich op sinds de hashtag #geen4meivoormij op Twitter rondwaart. Het argument is dat het ritueel van de dodenherdenking voor sommigen geen betekenis heeft, omdat ze zich over andere dingen opwinden. Als het rumoer ergens een teken van is, dan van een samenleving waarin de individuele beleving boven alles gaat.
Nu gaat het om 4 mei, maar het fenomeen is breder. Veel Nederlanders hebben bijvoorbeeld geen gevoelens bij de herdenking van het slavernijverleden. Er is niet eens een actiegroep die tijdens Keti Koti aandacht eist voor de Duitse en Zwitserse landverhuizers die in de negentiende eeuw door Nederlandse kapiteins in Amerika werden aangeboden “zodat ze hun schulden konden afbetalen”. Ieder zijn eigen pijn, zijn eigen herdenking, zijn eigen ritueel.
Reacties (38)
misselijkmakend hoe anti-semitisme en een gebrek aan respect voor een ander weer rechtgepraat kan worden door slap post-modern gelul.
Dat lijkt me nogal misrepresentatie van het argument. Volgens mij zijn er een paar belangrijke argumenten die ze aanhalen.
Ten eerste de oproep: Nederland is breder dan alleen maar de opa’s en oma’s hier in Nederland. Laten we ook herdenken dat er buiten Europa veel mensen hebben gevochten, zijn omgekomen. Voor Nederland, of voor hun eigen land, of omdat ze slachtoffer waren van het koloniale regime dat wij uitvoerden.
De reactie daarop is toch regelmatig: ‘ja, maar die doden zijn minder belangrijk/interessant.’ Want dat is respect in Nederland.
Het andere argument is: ‘onze maatschappij lijkt erop gebrand te zijn om de fouten van toen in deze tijd te herhalen. Dat maakt de herdenking leeg en inhoudsloos, daar voel ik mij niet bij thuis.’
En… daar kan ik me alles bij voorstellen.
Mag niet gewoon iedereen zelf bedenken of en hoe hij welke doden wanneer herdenkt? Ik vind zowel dat te koop lopen met je hashtag als het moeterige discours rond 4 mei onnodig.
@1 en @2 Toch fijn dat hetzelfde korte stukje twee diametrale interpretaties kan opleveren.
@3: Helemaal mee eens ik zie het meer als een schreeuw om aandacht en dat is dus gelukt.
@3, @5 Mja, maar als je zaken niet aankaart blijft het sowiesio bij het oude. En wat #2 aanstipt zijn best wel een brede maatschappelijke discussie waard.
@2: Sinds 1961 worden alle doden die door oorlog zijn omgekomen (na WO II) met de dodenherdenking herdacht.
Indien het op 4 mei herdenken van de doden, voor bepaalde groepen mensen geen betekenis heeft, zouden ze zich misschien eens moeten afvragen, aan wie ze hun vrijheid van de “betekenisloosheid” te danken hebben.
Zonder dit soort mensen was er geen “betekenisloosheid” geweest, maar ook geen vrijheid.
@3
En mogen de mensen die alleen de slachtoffers van het (nationaal) socialisme dat dan ook? Als je snapt wat ik bedoel…
En aan die slavernijherdenking doe ik pas mee als er ook een monument komt ergens aan de westkust van Afrika, waar jaarlijks herdacht wordt hoe tienduizenden zwarten uit de binnenlanden van Afrika door hun eigen rasgenoten aan die kust aan de blanken werden verkocht.
En pas dan gaan we ook eens over Zwarte Piet praten.
@9: Uiteraard mogen ze dat, zolang ze daarbij niet de mensen storen die iets anders aan het herdenken zijn. Voor 4 mei is heel duidelijk aangegeven wat er herdacht wordt op de officiële herdenkingsbijeenkomsten, daar moet je dan dus wegblijven als je op dat moment slachtoffers van het socialisme, slavernijslachtoffers van het Nederlands koloniale bewind in Suriname, of helemaal niets wilt herdenken. Als je de doden van de watersnoodramp wilt herdenken, doe je dat toch ook niet op 24 april in Almelo.
@Christiaan – ik baseer me niet slechts op dit stukje, maar ook op de argumenten van de protesten zelf, die ik even heb nagezocht. Maar ik hoop dat je daarop in wilt gaan, want je stukje komt echt niet overeen met de kern van hun visie, en daarmee verteken je de discussie. (En doe me een lol en kom niet aan met het idee dat een column er juist voor is om ‘prikkelende’ stellingen te plaatsen – onjuiste dingen zijn niet prikkelend maar onjuist. Zoals het ook niet ‘prikkelend’ is als ik jou ga uitschelden, maar gewoon lomp. Je kunt vast wel iets schrijven dat uitgaat van de juiste basis en daar wat mee kan doen.)
@8, dat soort dwingen tot dankbaarheid is natuurlijk geen oprechte vrijheid maar nog altijd onderdrukking. Mensen hebben geen recht op hun mening want… Oh nee? Het lijkt me dat als we ons verleden echt achter ons willen laten (iets wat in discussies over slavernij-onderwerpen verrassend vaak genoemd wordt), moeten we in elk geval never meer zeggen dat ze dankbaar moeten zijn.
Daarnaast: de morele vrijkaart die ‘wij’ en ook de VS nu al zolang uitspelen mag ook wel eens klaar zijn. Je kunt als land best 71 jaar geleden ons bevrijd hebben en dan toch gewoon een gevaarlijk en schadelijk land geworden zijn. Je kunt ook als Nederland best 76 jaar geleden slachtoffer geworden zijn maar inmiddels toch echt een behoorlijk onvriendelijk land waar rechtse sentimenten weer alle ruimte krijgen.
Heb je de reacties gezien waar mensen actief naar de gaskamers worden verwenst? Is dat dan de vrijheid waar de mensen uit het verzet zich destijds voor hebben opgeworpen? Ik zou namelijk haast zeggen van niet.
@7, in theorie. Maar in de praktijk zijn er heel wat keren actief herdenkingen en memoriams geweigerd omdat ze niet blanke/joodse-hollander genoeg waren. En de tv-programmering loopt ook niet over van de andere visies en perspectieven.
@10: Knap. Hoe de dodenherdenking tot de zwartepietendiscussie wordt gehijacked
@11, maar er wordt toch helemaal niks verstoord?
Van de andere kant denk ik dat we de Armeens genocide wel degelijk zouden moeten herdenken vandaag. En dat het meegenomen zou moeten worden in wat wij weten van de wereld, en in de discussies en onderwerpen voorafgaand aan de 4/5-meivieringen.
@12 Toegegeven, “omdat ze zich over andere dingen druk maken” is kort door de bocht geformuleerd, maar wat je aanhaalt valt daar wat mij betreft wel onder: er zijn andere dingen die zij belangrijk vinden aan te kaarten en daarvoor is volgens hen op 4 mei geen plaats.
@15, nee, het zijn geen ‘andere’ dingen, het zijn juist dezelfde dingen. Over gevallen soldaten en slachtoffers in oorlogen, in de geschiedenis van Nederlanders. Dat voorstellen als een ‘ander’ onderwerp is al een groot deel van het probleem.
Net als doen alsof moslimhaat iets totaal anders is dan jodenhaat. Dat de kristalnacht heel erg was, maar de in de fik gestoken moskees alleen maar schouderophalend afgedaan worden als vandalisme.
Iedere Nederlander heeft volgens mij alle recht maar ook alle noodzaak om daar wat van te zeggen.
Toen ik nog een kind was, woonde ik nabij een 50-zestigtal aanleunwoningen voor “bejaarden”. Mijn buurvriendjes en ik hadden dan ook heel veel opa’s en oma’s (jawel, incl. snoepjes!!1!).
Bij een aantal van hen zag ik, als kind, -vooral- pijn en angst in de ogen, toen zij zagen dat ik de numerieke tattoo (concentratiekamp) op hun lijf (in de zomer) zag. Weer anderen van hen waren voormalige soldaten, ook met zichtbare littekens, bijvoorbeeld van Napalm. Al hun verhalen waren voor mij, als kind die bij de nabijgelegen speeltuin volledig zijn bol uitging, dan ook nogal confronterend. Leerzaam, vooral.
Nooit zal ik de non/verbale expressie vergeten van hen met tattoo’s, alsook zij die toen ‘zwarte laarzen’ droegen. Het hoort namelijk bij mijn ‘opvoeding’ (via de ervaringen van grootouders).
Wat ik later “leerde” staat daar los van.
Ik heb -sowieso- volledig schijt aan ‘rituelen’ en de daarmee gepaard gaande voorspelbare slachtofferrollende juichaapjes ter (extreem)rechtse zijde, al dan niet op het internet. (ja, jij)
Dit stuk kon ik wel waarderen.
http://www.krapuul.nl/politiek-blog/xenofobie-2/2576283/geen4meivoormij/
@16 In mijn beleving is 4 mei ook altijd het nationale moment van oproepen tot verdraagzaamheid geweest, ook in deze tijd. Maar goed, daar kun je anders over denken.
Het probleem van de reikwijdte houd je altijd. Oorspronkelijk ging 4 mei over de Tweede Wereldoorlog. Later kwamen alle oorlogsslachtoffer erbij. Dat kun je nog uitbreiden met slachtoffers van hedendaags racistisch geweld, van de slavernij, van noem maar op. Op een gegeven moment gaat het overal en dus nergens over. Dan beleeft iedereen zijn eigen 4 mei. Daar ben ik niet per se tegen, het valt me alleen op.
@17: Godver Mario, begin gewoon ergens een dagboek ofzo.
Voor zijn fans: Jona heeft ook een stukje.
edit:
vergissing
Eigenlijk moeten we de Armeense genocide vandaag ook herdenken inplaats van zoals Brussel doet ze een visumvrij paspoort geven .
edit: was evenals # 21 een vergissing.
Ik heb het altijd uitermate stuitend gevonden hoe bepaalde groepen, die eenmansfederatie van Loonstein voorop, de 4 meiherdenking willen claimen.
Ik zie dan ook altijd het stille verdriet van mijn vader voor me. Die moest zich zo nodig voor het oostfront melden en kwam halverwege de jaren vijftig als een gebroken man weer vrij. Hij mocht zijn gevallen kameraden niet herdenken, terwijl het voor een soldaat eigenlijk niet uitmaakt aan welke kant je staat opgesteld: als je beschoten wordt, schijt je je broek evengoed vol.
Van de details heeft hij me altijd verschoond, maar hij werd wel elke week uit een nachtmerrie wakker.
En daarom vind ik het hypocriet om als natie oorlogsslachtoffers te gedenken terwijl we als land klakkeloos in andermans oorlogen meelopen en zo de cirkel in het belang van een buitenlands businessmodel in stand houden. Er wordt enerzijds krampachtig op de laatste nog levende kampknecht gejaagd, terwijl Bush en Cheney nog vrij rondlopen.
@14: Niet per se nee, daarom zeg ik ook laat de lui die dat willen de slachtoffers van het socialisme herdenken. Maar ga dat niet opzichtig op de Dam doen op 4 mei om acht uur, als daar al een andere herdenking bezig is (met het onuitgesproken doel om publiciteit te halen uit de wrevel die je wekt bij die herdenking). De twitterhashtag valt wat mij betreft redelijk onder dezelfde noemer.
4 mei dodenherdenking
5 mei: Bevrijdingsdag
6 mei: herdenking sterfdag van tot grootste Nederlander uitgeroepen persoon (P. Fortuyn).
@18, waarom zou ‘overal over’ gelijk staan aan ‘nergens over’? We kunnen 6 miljoen Joden herdenken zonder dat het het gevoel geeft dat het dus irrelevant is. Dan kunnen we ons hart toch wel zover openstellen dat we daarin ook bijvoorbeeld de Armeense genocide herdenken, of de slachtoffers die gevallen zijn buiten onze landsgrenzen?
Dat het niet hoeft te gaan over de gesneuvelde duiven bij het neerschieten van MH17 lijkt me prima… maar deze arbitraire grens gaat niet over verdraagzaamheid maar om splitsling en uitsluiting. Onze doden van de Arische voldoende-generaties-Nederlander zijn belangrijker dan de voorouders van andere Nederlanders. Dat klinkt gewoon toch niet helemaal in lijn met die zogenaamde verdraagzaamheid die je noemt.
@25, je noemt nu twee keer de slachtoffers van het socialisme. Wie zijn dat eigenlijk? De vele slachtoffers in de Sovjet-Unie of China lijken me vooral gevallen vanwege de gewelddadige dictatoriale regimes aldaar. Dat dictatoriale gewelddadige deel daarvan lijkt me behoorlijk veel doorslaggevender dan het socialisme.
Maar ik snap verder vooral niet wat de vrijheid van meningsuiting nog voor nut heeft als het overduidelijk niet de bedoeling is om een discussie aan te gaan. Dat is iets heel geks – die vrijheid van meningsuiting is ooit bedacht en op waarde geschat als basis van overleg, rede, communicatie, het aan de orde stellen van standpunten (ook onbekende en onpopulaire), maar om een of andere reden wordt dat steeds meer ingevuld als het recht om alleen maar betekenisloos te kwetsen, maar NIET om inhoudelijk een punt aan de orde te stellen en daar dan met elkaar over te praten. En al helemaal niet om je dan ook nog eens in te leven in het onbekende standpunt van de ander.
Ik zou zeggen dat als we onze vrijheid echt serieus nemen, we om zouden moeten kunnen gaan met een daadwerkelijke serieuze demonstratie vanavond op de Dam ipv alleen maar binnen de makkelijke sporen te blijven. Ik ga het niet doen, maar het zou moeten kunnen. Want het is niet alleen op 4 mei niet – die discussie wordt nooit aanvaard. Niet bij sinterklaas, niet bij 4 mei, maar ook niet begin juni (want who cares), half maart (sorry, geen zin, en te druk met ophef over paaseieren) of september (want dan zijn er vast wel andere dingen.)
@Inca, ik ben daarmee begonnen, om nog even te herinneren aan de PVV, die eerder de slachtoffers van (nationaal) socialisme wilden herdenken. Inclusief die haakjes, moest dat het idee geven dat nazi’s links waren, en de PVV dus aan de ‘goede’ kant van de geschiedenis stond.
Bedankt voor de toelichting @Folkward. Ik had die vuile truc alweer helemaal uit mijn geheugen gebannen.
@28: Djiezus Folkward, dat moet je dwars door die 2 minuten stilte hebben zitten tikken…..
@12:
Waar heb ik het in #8 over dwingen???
@30, Door het op een later tijdstip lezen van een bericht ben jij noch iemand anders gestoord in de herdenking. Sargasso heeft geen pushberichten voor zover ik weet. Dus niemand wordt op welke wijze dan ook gestoord.
Als we aanstoot nemen als iets als een posttijd van een bericht (nota bene een bericht waarin gerefereerd wordt aan de vuile truc van een groep die wel ondubbelzinnig uitpuilt van de vreemdelingenhaat), dan zijn we echt ons perspectief uit het oog aan het verliezen. Het verenigende aan 4 mei moet nooit zijn dat je ermee in kunt hakken op anderen omdat ze niet genoeg herdenken.
En misschien heeft Folkward dat bericht wel geschreven om 19:57, daarna de tv aangezet om de twee minuten mee stil te zijn, heeft hij daarna het volkslied geluisterd, en is toen pas teruggekeerd naar de browser om alsnog op verzenden te klikken? Je weet het niet.
@31, sociale / psychische dwang is ook dwang. Dankbaarheid is een eng en schadelijk begrip, waarmee al veel leed is gedaan en in stand gehouden. Het drukt een fundamentele ongelijkwaardigheid uit, die eigenlijk altijd problematisch is.
En hier zeker, omdat het dat wat we allang als recht hebben afgesproken, vrijheid van meningsuiting, vereniging en demonstratie, en geen discriminatie op grond van afkomst, religie, huidskleur en politieke voorkeur, ineens reduceert tot gunst van ‘ons’ aan ‘hen’ – de Nederlanders die blijkbaar toch minder Nederlands zijn dan een bepaalde ‘wij’.
(En het is goed om te bedenken. Stel dat je twee verhalen vindt op facebook, een waar een onderbouwd betoog wordt gehouden waarom iemand niet mee wil doen aan de 4-mei-viering, en 1 waarin mensen naar de gaskamers gewenst worden… naar wie zou de werkelijke verontwaardiging dan uit moeten gaan? Als we echt hechten aan de geest van de 4-mei-herdenkingen?)
@33:
Als ik dus stel dat zij die het betekenisloos vinden zich moeten afvragen, waar om ze dit kunnen vinden zoals ik in #8 schreef,
zou ik dus “sociale / psychische dwang is ook dwang” uitvoeren.
Sorry hoor, maar naar mijn idee nomineer je je voor de Zwetsprijs ;-)
@32 Volgens mij neem je de opmerking @30 een tikkeltje te serieus…
@35 Waarschijnlijk wel, maar ik heb inderdaad even gewacht met op ‘verstuur’ te drukken :P
@35, dat zou kunnen. Maar tegelijkertijd zijn er mensen naar de gaskamers gewenst omdat ze aangeven zelf niet mee te willen doen met 4 mei, en heb ik ook al diverse discussies gevoerd over dit onderwerpen waar dat standpunt wel bloedserieus werd ingenomen.
@27: Ik snap echt niet hoe je in 1 post eerst “om een of andere reden wordt dat steeds meer ingevuld als het recht om alleen maar betekenisloos te kwetsen” kunt zeggen en dan “Ik zou zeggen dat als we onze vrijheid echt serieus nemen, we om zouden moeten kunnen gaan met een daadwerkelijke serieuze demonstratie vanavond op de Dam”. Het enige doel van zo’n demonstratie is om de aanwezigen (en kijkers) te kwetsen om daar publiciteit mee te winnen voor je eigen zaak. Wat mij betreft is VvM ook een stuk verantwoordelijkheid, waarbij onder andere hoort dat je dus niet andermans herdenking gaat verstoren om je eigen mening een groter podium te geven. Vrijheid van meningsuiting betekent niet dat iedereen maar verplicht je een oor moet geven, als mensen je mening niet (nog eens) willen horen is dat ook hun goed recht.