Door de onfortuynlijke dood van Louis Sévèke werd ik weer eens uitgebreid met het fenomeen geconfronteerd: kraken. Meestal verloopt die kennismaking hier in Nijmegen voor mij op prettige wijze: krakers zijn meestal aardige mensen, organiseren interessante evenementen – en feesten! – en soms zorgen ze bij een uitzetting voor het nodige spektakel (overigens was dit vorig jaar februari precies op de hoek van de moord…). In deze door formulieren en normen ingekaderde samenleving is dat soms echt een verademing. Maar altijd knaagt aan mij de twijfel over het kraken op zichzelf. Ik bedoel, je zaagt iemands voordeur plat, maakt het jezelf gemakkelijk en hebt in Nederland direct rechten. Is dat niet een beetje vreemd?
Het kraken wordt, als je de actiehelden beluistert, nog steeds primair met idealistische motieven over de woningnood omkleed. “Moeten ze maar verantwoord met woonruimte omgaan”, is de Pavlov-reflex van iedere kraker die wordt aangevallen op zijn gedachtegoed. Als dat denksysteem tegenwoordig al aanwezig is, want ook krakers worden soms calculerende burgers. Maar ik heb in de afgelopen jaren geleerd verhaaltjes te wantrouwen van mensen die zelf wel buitensporig veel profiteren van de gevolgen van een ideaal. Ze betalen geen cent voor woonruimte, kraken bijna nooit een pand in een troosteloze buitenwijk, beginnen er soms een aardige boekhandel of kroeg en verwachten dat de buitenwereld hun nobele motieven direct begrijpt.
In werkelijkheid is dat verhaal, als het al ooit geldig was, hopeloos verouderd. Woningnood is er nog steeds, maar die is nog nooit opgelost door een kraker. In Nijmegen is Sévèkes Grote Broek een aardig broednest aan op zichzelf aardige culturele activiteiten, maar zij bezetten nog eerder waardevolle woonruimte dan dat zij ertegen protesteren. Dat gaat overigens nog veel verder: in Nijmegen stond een gigantische woontoren gepland in Nijmegen, ‘Flash Gordon’, die vanwege de schade aan de historische binnenstad niet doorging. De krakerscène (ook Sévèke) was nauw betrokken bij de oppositie. Of hun strijd nu terecht was of niet, de sloop van het Weeshuis is overigens echt een zonde, het is hoe dan ook opvallend dat zij uit alle macht probeerden de komst extra woonruimte in Nijmegen te verhinderen. Tegenover het linkse gemeentebestuur.
De aanpak van de 21e eeuw is niet meer die van de historische figuren die zich krakers noemen. Het gemis aan inkomen van een pandeigenaar is de beste garantie tegen ruimteverspilling. Sociale woningbouw wordt echt op locaal politiek niveau opgebouwd of vernietigd. Om het nobele ideaal van een voor iedereen betaalbare woning te realiseren zul je dus vastgoedhandelaar moeten worden of in de raadszeteltjes moeten plaatsnemen. Beide functies zijn overigens uitstekend te combineren met een klein beetje eigenbelang.
Zie trouwens ook Trouw over het ‘Lekker linkse leven in Nijmegen‘…
Reacties (35)
Ik heb ook ernstige twijfels. En in de jaren tachtig verwerden kraakpanden al ras tot junkieholen. Vooral als er wat destructieve punks in kwamen was gauw gedaan met het idealisme (Zo dat er überhaupt al was). Ik heb monumentale prachtige panden gezien die helemaal onder de graffiti zaten, waar in enorme statige kamers gewoon op de grond wertd gescheten en waar voor miljoenen moest worden gerestaureerd.
En inderdaad is kraken voor een aantal mensen die ik ken een manier om geen huur te hoeven te betalen. Typisch genoeg zijn dat dan dezelfde mensen die bij een stichting Camelot anti-kraak gaan wonen.
Kraken is erg goedkoop wonen.
De krakers die ik ken, wonen in panden die op de slooplijst staan. De projectontwikkelaar moet daar dan nog een jaar of wat op wachten, maar dan gaat het tegen de vlakte. Tot die tijd gebruiken krakers het. De projectontwikkelaar stelt alleen de eis, dat ze het pand verlaten minimaal 2 maanden voor de sloop.
Prima denk ik dan. Projectontwikkelaar blij dat er enige vorm van toezicht op zijn leegstaande pand is, krakers blij dat ze onderdak hebben.
Vaak gaat dat dan 2 kanten op, of het wordt een enorme bende, omdat er alleen aan feesten en drugs gedaan wordt, of er wordt een soort cultureel paradijs gesticht.
Dat laatste kan een positieve aanvulling voor de omgeving zijn. Dat eerste is gewoonweg asociaal.
Maar ik ervaar dat in beide gevallen er maar 1 ideaal speelt, namelijk “vrijheid”.
‘Kraken’? ’t Is gewoon een eufemisme voor ‘diefstal met behoud van uitkering’. Is sowieso altijd van de zotte geweest dat idealisme tegen de bestaande rechtsvorm, de staat (en “de maatschappij dat zijn wij”), financieel onderhouden werd -en wordt- door diezelfde staat. En het feit dat krakers maar al te graag diezelfde uitkering accepteerden (want krakers hebben altijd overal recht op en nergens plichten toe, dat spreekt) bewijst al meteen dat het wel meevalt met dat idealisme. Als het echte idealisten waren geweest hadden ze niet uit de ruif van de overheid gegeten; nu bewezen/bewijzen ze alleen maar dat ‘kraken’ gewoon een gedoogde vorm van profiteren is: geen huur betalen (wat andere uitkeringsgerechtigden wel moeten), niet werken en alleen maar je haar rood verven en hard lopen schreeuwen: sjonge, wat een levensideaal…
Tsjongejonge, ik gooi even een steentje in de vijver. Zelfs op een progressieve weblog als Sargasso kan kraken blijkbaar niet echt meer op onverdeelde sympathie rekenen. Zullen we de mensen van Indymedia eens uitnodigen voor de discussie?
Wel een fraaie steen die u daar opgooit. Mijn complimenten, EVH.
@EVH
Ik heb te veel gezien in de kraakscene en wat er omheen hangt. Punkers die zo stijf van de speed stonden dat ze hun vriendin het hele huis door sloegen. Dat soort dingen.
Maar ik heb ook wel leuke dingen gezien hoor. Wat Thomaz zegt, het kan leiden tot erg leuke culturele eilandjes in de stad.
Weet je? Krakers zijn heel wat minder een beweging dan dat de idealisten beweren en denken. Er zijn om maar ‘ns wat te zeggen ook hele rechtse kraakpanden. Skinheads en zo. Het is een mythe dat krakers automatisch linkse idealisten zijn.
Verder ben ik niet links, niet rechts maar meer pragmatisch: Sommige rechtse dingen werken het best, sommige linkse dingen werken het best. En dit weblog is in mijn ogen niet zo zeer aantrekkelijk vanwege die vermeende linksheid als wel omdat er hier kwalitatief goed wordt gediscusseerd. Je weet wel: Met echte argumenten. Dat is mijns insziens nog meer een kenmerk van sargasso de progressiviteit.
Vandaag nog op 1 op de middag op radio 1. Voorbereid door yours truly ;-)
Kijk, twee zielen, twee gedachten. Overigens, van jullie site: “De kraakster van het pand, de 24-jarige Carmen vindt dat ze volledig in haar recht staat.” Kan Carmen ons ook niet even komen uitleggen hoe dat precies zit, Michiel?
Het kraken an sich kan op mijn onverdeelde sympathie rekenen. Heb het zelf ook ooit gedaan een jaartje toen ik 18 was. Het pand wat ik gekraakt heb stond al 10 jaar leeg, is toen een jaar of 5 gekraakt en daarna gesloopt. Zelf heb ik na een jaar geruild met iemand die een huurwoning had. Het kraken is wat mij betreft een ijzersterk middel tegen de woningnood; dit heb ik namelijk zelf mogen ervaren. Ik had toen namelijk de keus tussen: een woning of geen woning. Heb uitwassen gezien binnen de kraakscene en uitwassen buiten de kraakscene. Kraken is niet iemands woning afpakken, het is in plaats daarvan de eigenaar van een pand dwingen om hetzij iets met zijn pand te doen, hetzij te accepteren dat er iets mee gedaan wordt, in plaats van panden na 20 jaar leegstand in elkaar te laten storten. Ik vind dat volkomen normaal en dat is het ook want het is keurig geregeld in de NL wet.
Ontstaan uit een behoefte, in de loop der jaren een ‘levensstijl’ geworden. Anti-kraak oké, maar ranzige figuren die een (inderdaad vaak monumentaal) pand bezetten omdat zij nu eenmaal recht hebben op een woning om vervolgens het gebouw af te raggen: nee bedankt.
Gezinnen die door trieste omstandigheden op straat komen te staan en geen onderdak hebben, hebben in mijn ogen meer ‘recht’ om in een leegstaand pand te gaan zitten dan pubers die vanuit ‘het warme nest bij de ouders’ met een stel vrienden een pand gaan kraken omdat het hoort bij hun manier van leven.
# 10 “Het kraken is wat mij betreft een ijzersterk middel tegen de woningnood”
@ DP: het lijkt me vooral een middel tegen je eigen woningnood en dat maakt het idealistische karakter ervan ook een beetje verdacht. Het is zoiets als tegen cocaïne zijn en dat bestrijden door door alles gratis te willen opsnuiven, zodat anderen er niet aan kunnen komen.
Bovendien, en dat wekt ook mijn argwaan, lijkt het ook nogal selectief op te treden. In de nogal troosteloze buitenwijken van mijn stad staan tientallen woningen al enige tijd vrij. Dat kan ik me voorstellen, ik zou er ook niet willen wonen. Maar ik heb er ook nog nooit een kraker gezien. Die zitten namelijk in die prachtige herenhuizen in het centrum van de stad. Daar waar iedereen zijn woningnood wel zou willen oplossen.
Gewetensvraagje: stel dat je de krakers voorstelt dat hun centrumpanden direct beschikbaar worden voor sociale woningbouw en dat ze a la minuut gratis in de woningen aan de buitenrand kunnen plaatsnemen, zouden ze dat dan doen? Ik ben erg benieuwd naar hun antwoord.
Kraken als ideaal geloof ik ook niet in maar ik kan me voorstellen dat er in bepaalde gevallen wel enigszins terecht wordt gekraakt. Maar waar ik vooral jeuk van krijg is de verzetscultuur die de kop opsteekt zodra iemand weer aanspraak maakt op het pand. Dat er dan weer massaal sms-jes worden rondgestuurd om het de nazi’s van de Mobiele Eenheid lastig te maken. Op Indymedia wordt er ook gelijk opgeroepen tot een lawaaiprotest maar het is volgens mij een stiekeme oproep tot rotzooi trappen.
De enige manier om hier vanaf te komen is als de kraakscene zich eens openlijk distantieert van deze zaken. Dat gebeurt echter nooit. Het is eigenlijk altijd de schuld van de smerissen (en het fascisme/kapitalisme natuurlijk)
@EVH; ik reageerde hier niet om in discussie te gaan maar om een klein beetje tegenwicht te bieden. Ik weet waar jij naar toe wil en ga hierover niet met jou sparren. Er loopt hier genoeg anti-krakerstuig rond om je gelijk te geven. Ik weet wel dat als jij toen jij 18 was in mijn schoenen had gestaan, ook jij zonder enige scrupules was gaan kraken. Niet uit idealisme maar omdat er geen alternatief was. En ik had de wet aan mijn zijde en niemand is er slechter van geworden; ook de eigenaar van het pand niet.
Mijn ervaring met de kraakscène zijn positief.
in mijn ervaringen zijn het eilandjes van creativiteit.
het zou fijn zijn als die creativiteit zou worden voortgezet in leegstaande oude fabrieken, industriële complexen en dergelijke.
Het uitwonen van die panden staat me wel tegen. Als je ergens woont, moet je het ook goed verzorgen en onderhouden.
Roofbouw staat me tegen, ook het gratis is.
# 14 “Ik weet wel dat als jij toen jij 18 was in mijn schoenen had gestaan, ook jij zonder enige scrupules was gaan kraken.”
@ DP Tja, wie weet. Het is ook niet dat ik op zich geen sympathie voor de anarchie heb, dat heb ik ook in het begin aangegeven. Maar dat is wat mij betreft meer een uitvloeisel van de op zich vaak aardige en verfrissend alernatieve krakers, dan dat het principe van het kraken een legitieme is. Maar zelfs dat lees ik ook bij jou tussen de regels door.
Ik zou, dat wil ik misschien wel eigenlijk zeggen, meer sympathie voor het kraken op zichzelf hebben als ze een wat meer libertijnse en echt anarchistische inslag (“Wherever i lay my head, there’s my home”) zouden hebben in plaats van er een Disneyverhaal over woningnood omheen breien. Of zoals jij zegt: “er was gewoon geen alernatief.” Kijk, dat kan ik volgen.
alernatief=alternatief
En, is het eigenlijk niet een nederlaag dat krakers zich inmiddels standaard beroepen op de wet, die kraken onder bepaalde voorwaarden toestaat, terwijl ze zich juist vaak uit alle macht tegen de wet en de machthebbers verzetten? Is dat geen dubbele standaard?
Als kraker, (ja MET internet! Daar WERK ik voor, trek geen uitkering uit PRINCIPE) vind ik toch dat ik mij even moet bemoeien met deze discussie.
Ja het is zo dat er een (aanzienlijk) aantal kraakpanden behoorlijk misbruikt zijn, ja niet alle krakers zijn even drugsvrij en dus heb je een aantal heel goede voorbeelden van hoe het niet moet.
MAAR ik vind dat de schrijver van dit stuk (geen disrespect overigens) het evolutionaire proces dat het kraken heeft ondergaan geheel links laat liggen. De komst van anti-kraak heeft het voor krakers moeilijker gemaakt juist die panden te benutten die voor eventuele culturele doeleinden uiterst geschikt zouden zijn. Daarnaast veracht ik de manier van werken; de stichtingen vangen van twee kanten, de huurders en de eigenaar, bovendien wordt er mijns inziens een te belachelijk klein oppervlak daadwerkelijk gebruikt, drie mensen in een kantoorgebouw van net geen 10 verdiepingen, etc. Maar goed ik dwaal af…
Deze werkmethode heeft de krakers er beducht op gemaakt dat er nog voorzichtiger met de leegstaande pandjes moet worden omgegaan, aangezien een mislukte kraak vrijwel direkt tot bewoning door anti-kraak kan leiden. Het papierwerk moet dus in orde zijn en je verhaal voor de politie gefundeerd met harde bewijzen. Daarnaast is het hier in de buurt (Dordrecht e.o.) gebruikelijk dat de krakers naar de politie bellen vlak voor of tijdens de kraak, om een melding van inbraak van eventuele omwonende voor te zijn, dan gaan er namelijk de verkeerde radartjes draaien en zoals in Amsterdam te zien was bij wat wij graag het ‘Makita-incident’ noemen is het moeilijk tot onmogelijk het systeem tot stilstand te brengen tot de procedures zijn doorlopen (lees er iemand vastzit).
Direkt na de kraak wordt er contact met de eigenaar gezocht (wij kraken graag overdag) om de situatie voor te leggen en een beetje goodwill te kweken en de energie kwestie (jaja ENECO moet ook betaald worden) te regelen. Eventueel kan je dan ook nog zelf een concept bruikleenovereenkomst aanbieden (hebben we op voorraad) dan is het wel meteen voor alle partijen duidelijk en het voorkomt een dure juridische procedure. Bovendien regel je zo ook de wijze van oplevering en heb je zelf de tijd weer verder te zoeken naar andere pandjes. Die idd bij voorbaat in het centrum en lekker ruim zijn, als je toch kan kiezen, momenteel woon ik echter in toch echt wel een dik kwartier fietsen van het centrum af, in een buurt die bekend is om zijn ‘jeugdbendes’.
Ik wou maar even zeggen, het is allemaal wel even wat gecompliceerder geworden, sinds de jaren tachtig, je moet echt wel weten waar je mee bezig bent anders verpest je het voor jezelf en de rest. Kwaaie zul je er altijd overal tussen hebben zitten, maar dat betekend niet dat er ook maar iets is veranderd aan de idealen achter het kraken. Leegstand = Misstand. Mogen we nu even alle vooroordelen kwijt zijn?
@EVH je moet niet alle krakers over 1 kam scheren. Je hebt duidelijk weinig kennis van kraken, zowel in Nederland als in andere landen, de Nederlandse wet en woningnood, en concentreert je op “de scene” zoals jij hem kent of denkt te kennen. Op zich was het geen probleem geweest om over bepaalde aspecten van het kraakgebeuren te schrijven zoals jij dat doet maar de fout is dat jij jouw perceptie van “de scene” en hun motieven projecteert op kraken en krakers in het algemeen.
Mijn buurman gebruikt zijn auto niet. Nu wil ik ‘m graag voor de keuze stellen OF er iets mee te gaan doen, OF te accepteren dat iets mee gedaan wordt.
flauw onzinnig voorbeeld.
Ok.
Ander voorbeeld: er zijn teveel auto’s in Nederland. Dat is slecht voor het milieu. Bovendien wil ik geen geld uitgeven aan een auto.
Om daar wat aan te doen stel ik mijn buurman ( met een mooie grote auto die ik best graag zelf zou willen hebben) voor de keus: ofwel je accepteert dat ik ook gebruik maak van je auto ( bruikleenovereenkomst) ofwel ik rag je auto helemaal af.
Ik vermoed dat dit voorbeeld eenzelfde kwalificatie krijgt toebedeeld, waarde Sikbock.
@Bisikcatbock; stel dat dat in de Nederlandse wet staat kan dat inderdaad. Kom maar met een ander voorbeeld dan krijg je van mij hetzelfde antwoord.
dat staat niet in de wet volgens mij DP; volgens mij is dat rechtspraak.. beetje flauw antwoord van je trouwens.. zit je zonder argumenten? ;-)
Ik zit nooit zonder argumenten maar ik heb zelden zin om met jou in discussie te gaan, vandaag is weer zo’n dag.
Google maar op “leegstandswet”
ah! dank! zal ik eens doen DP
DP heeft gelijk. Er is in nederland een wet die kraken in sommige gevallen toestaat. De leestandswet (nu weet ik het weer), afgedwongen door de krakers van het eerste uur. Tegen de speculanten die panden jaren leeg lieten staan. Ik vind dat dit in de hier gevoerde discussie te weinig wordt belicht.
Over de toestand in de tegenwoordige kraakwereld kan ik niet zinnig meepraten. Ik associeerde kraken met heel andere figuren als de beweging uit de jaren zeventig. De affaire met de reclame voor resiburo Rita brachten mij tot de conclusie dat het wat genuanceerder ligt.
DP: “Het kraken is wat mij betreft een ijzersterk middel tegen de woningnood”.
Flauwekul. Het kraken heeft de woningnood op geen enkele manier verminderd. Het was – en is – alleen lekker goedkoop voor de krakers. Bovendien maken krakers een bouwval van de gekraakte woning. Het is prima als leegstand wordt afgestraft, maar er worden ook panden gekraakt die worden gerenoveerd of plaats moeten maken voor nieuwbouw. Die kraakacties vergroten de woningnood alleen maar.
Ik vind dat krakers verplicht een soort huur moeten gaan betalen aan de huiseigenaar en borg moeten storten om de vernielingen tegen te gaan. Leegstaande panden kraken moet mogen, maar dan wel door mensen die in die stad in aanmerking komen voor een woning en niet door voordringers. En krakers die geen vergoeding betalen zijn ordinaire egoïstische dieven, zeker geen onbaatzuchtige nobele woningnoodbestrijders.
Overigens zijn krakers net zo min/vaak junks als normale huurders. Alleen lopen hurende junks eerder tegen een huurschuld op.
@Stomed#18
Het gaat in problematische kraakpanden vaak om panden die in eerste instantie met allerlei goede bedoelingen zijn gekraakt. Dan komt er een “wat extremer” figuur in en dat veroorzaakt dan een leegloop van de “normalen”. Dan verwordt zo’n pand tot een puinhoop.
De kraakscene heeft natuurlijk enorm last van het feit dat het een magneet is voor marginalen, junkies, daklozen met psychologische problemen, illegalen en god weet wat meer.
De grote tegenstanders van krakers, de vastgoedmagnaten kunnen overigens absoluut niet op mijn sympathie rekenen. Allemaal criminelen zoals gedurende de laatste liquidatiegolf al duidelijk werd.
De leegstand van vooral slooppanden is belachelijk. Vaak staat iets jaren leeg voordat het gesloopt wordt (vaak ivm vergunningen) als zo’n pand dan bewoond (en desnoods uitgewoond) wordt is dat enkel beter.
Ik als kraker (woon bij Stomed) heb nog nooit problemen met de eigenaar gehad en heb altijd met rede kunnen overleggen.
Maar ik zie ook wel dat er veel randdebielen rondlopen in de kraakscene (lijkt potverdrie wel voetbalfans) die het verpesten. Maar het kraken am sich is een goed punt tegen smerige speculanten!
Ik denk dat het lastig is om een waar beeld te krijgen van ‘de kraker’, omdat er inderdaad nogal wat mensen die aan de grond zitten en doel in hun leven missen zich erbij aansluiten. Voor veel mensen zal er ook niet veel meer op zitten; kraken of zwerven. En als je dat dan ook nog voor jezelf recht kan praten onder het mom van Grote Idealen..
Ik moet zeggen dat ik in het weekend dat de Grote Broek 15 (10?) jaar bestond, ik er iets te lang binnen ben geweest. Teveel rare praat, met teveel kromme beredeneringen. En meisjes met de nieuwste h&m-kleding met chemische dreads voor de optimale krakerslook.
Toch snap ik het niet. Als kraken zo moeilijk is, waarom gaan mensen dan niet anti-kraken? Beter voor het behoud van het pand en net zo goedkoop. Bovendien lijdt het pand daar niet onder. Ik zie niet hoe dit nog past in de huidige maatschappij.
Ik heb veel interesse in de hele scene, maar hoe meer ik er van weet, hoe minder ik het snap. Het klopt gewoon niet meer met het Nederland van nu.
Gewoon even twee waarnemingen die ik mij herinner:
Een of ander labiel figuur heeft zich ooit zonder overleg met de bewoners ingeschreven in een groot kraakpand, is daar op de bank gaan slapen en niemand kreeg ‘m meer weg! De jongen was recentelijk overgegaan op het basen van coke en hij was compleet niet meer aanspreekbaar. Volstrekt onberekenbaar. De andere bewonders hebben zelfs de politie gebeld om die jongen er uit te laten gooien. Die kwamen wel, maar wisten ook niet wat ze moesten doen: De jongen was daar immers ingeschreven, zelfs als een van de weinige bewoners. Het eind van het liedje is dat alle andere bewoners verhuist zijn, dat pand door die base-head volstrekt geruineerd is en daarna gesloopt.
In een kraakpand met een zooi “hippies” werd enorm veel geblowed. Een jongen die toch al wat stiller dan de rest was begon daarbovenop ook nog ‘ns enorm veel trips te slikken en wordt langzaamaan psychotisch. Hij bevroor af en toe in zijn beweging, bijvoorbeeld halverwege het beklimmen van de trap, en als je dan uren later terug kwam stond nog exact hetzelfde! Deze jongen hield ook op met zichzewlf te wassen, en bleek (achteraf) ook in z’n wasbak en in hoekjes van z’n kamer te schijten. De andere bewoners waren veels te stoned om ook maar een maal in te grijpen. Uiteindelijk is een ouder er achter gekomen waar hij woonde en heeft via de rechter een opname in een inrichting afgedwongen.
Over het (in mijn ogen) ideologische verschil tussen kraken en anti-kraken (re:#33):
Hierboven in comment #18 al deels aangestipt: over het algemeen is anti-kraak een waanzinnig in-efficiente bewoningsvorm. Logisch, aangezien ‘woonruimte’ niet het doel is en ‘bewoning van het object’ eerder een geaccepteerd neveneffect. Anti-kraak is bedoeld om toezicht te houden op een object (huis, school, fabriekspand, whatever), en dat werkt het goedkoopst als je er een aantal mensen laat wonen, dan is er altijd wel iemand thuis.
Ik heb me er eenmaal wat in verdiept, contracten gelezen etc. De mensen in dat bewuste pand (ik vermoed dat het representatief is, maar zeker weet ik het niet), betaalden 275 gulden per maand voor een “bruikleenovereenkomst”. In ruil hiervoor hadden ze van tevoren een opzegging moeten tekenen, het anti-kraakbedrijf zou later de datum wel invullen. Bij het kapotvriezen van de leidingen werd hen vriendelijk geadviseerd een electrische kachel aan te schaffen. Over het algemeen geen rechten, geen huurbescherming, ja zelfs minder rechten dan wanneer je zo’n pand gekraakt zou hebben.
Of kraken de woningnood nu oplost of niet (#10), in principe zou een actieve kraakbeweging een eigenaar moeten stimuleren om zijn panden niet langer dan een jaar ongebruikt te laten, hoe lonend dat op zichzelf wellicht is. Als je het dan niet als kantoorruimte kunt verhuren, maak er dan iets anders van. Vind ik.