ACHTERGROND - Partijdemocratie doet de echte democratie geen goed. Dat wordt weer eens bevestigd door een onderzoekscommissie van GroenLinks die, na het orgaanfalen van afgelopen jaar, de partij van een nieuw lijstje goede bedoelingen voorziet. Positief: het rapport maakt melding van de ruis tussen fractie en partij.
Maar dan lees je dit: ‘Wij merkten […] op dat de verwijdering tussen de Tweede Kamerfractie en de partij mede gevoed is door een verschil van inzicht over de vraag of de partij een “kiezerspartij” dan wel een “ledenpartij” zou moeten zijn.’ De gekozen middenweg: ‘een kiezersgerichte ledenpartij.’ Een hilarisch compromis!
Een ander voorbeeld is Kunduz. Mijn veronderstelling was dat fractie en partij het daarover oneens waren. Klopt blijkbaar niet. De missie stond in het partijprogramma, geschreven door een commissie van de partij. Diezelfde partij, die er later nogal over morde. Blijkbaar was de partij GroenLinks het ook hier niet met zichzelf eens.
Een eenvoudige oplossing. Geef zo’n partij één verkiezing waar leden voor de kieslijst worden gekozen. Die toekomstige kamerleden schrijven vervolgens het verkiezingsprogramma en zijn tot de volgende verkiezingen inhoudelijk verantwoordelijk. Verantwoording daarover afleggen doen ze niet slechts aan de partij, maar aan alle kiezers.
Reacties (19)
Welke (on)echte democraat barst niet in hysterisch huilen of lachen uit bij het lezen van: ‘Partijdemocratie doet de echte democratie geen goed.’? Alleen waanzinnige niet.
De stelling zegt Alles & Niets en vraagt om jarenlange nutteloze politicologische studies. Een ‘Democratie’ op hol als de Zonnewagen gemend door Phaeton.
@1: waarvan jij in huilen of lachen uitbarst laat ik aan jou, maar als je partijdemocratie wil verdedigen, doe dat dan.
Grondwettelijk dient een volksvertegenwoordiger zonder last zelf te kunnen bepalen hoe hij ergens over denkt. Die partijdemocratie zit dat in de weg. Door de partij zich alleen te laten uitspreken over welke partijleden ze op de lijst plaatst voorkom je dat.
@2 Je kunt de leden geen kandidaten laten kiezen als je niet eerst hebt bepaald waarvoor die toekomstige kamerleden zich moeten gaan inspannen.
Partijen kennen hun eigen democratische cultuur en zetten vrijwel allemaal hun koers uit op basis van de visie die langs democratische weg wordt bepaald.
Van volksvertegenwoordigers wordt gevraagd koers en visie te onderschrijven, maar tevens om naar eigen eer en geweten afwegingen te maken zonder last of ruggespraak. Het een is op geen enkele manier strijdig met het ander.
Fractiediscipline is dan weer een ander verhaal.
@3: je kunt ook vragen aan hen die zich kandidaat stellen waarvoor ze zich willen gaan inspannen – wat hun bijdrage aan het partijprogramma en in de fractie zal zijn. En je kunt, voor die interne verkiezing, door het hele land debatten met partijleden organiseren, zodat zij kunnen opmaken, wat die potentiele Tweede Kamerleden willen.
Maar als je ze eenmaal gekozen hebt, moet je ze hun eigen gang laten gaan en hun eigen programma laten bepalen, tot de volgende verkiezingen. Overigens staat het die Kamerleden dan natuurlijk vrij, om op elk moment hun partij te raadplegen, als ze dat nuttig vinden.
@4: maar het gaat hier juist om die discipline, maar dan niet om fractie-, maar om partijdiscipline, die in dit opzicht vergelijkbaar is.
@2: Mijnheer Ad van der Stok. U weet niets van Democratie. U kunt zo de rol van Mursi overnemen.
Dit is bij GroenLinks een veel groter probleem dan bij de VVD, het CDA, de SGP, de CU en de SP. Ik vraag me af waarom.
@5:
Tja, en nog even en we krijgen er nóg een partij met kadaverdiscipline bij ;-)
Blijkbaar mogen de partijleden zich niet met de inhoud bemoeien en mogen de gekozenen ongehinderd hun gang aan.
Waarom de partijen overbodig zijn, want kiezen doe je al als stemmer legt de schrijver niet uit. Frakties verdwijnen dan ook, ook die “last” mag je – grondwettelijk! – een fraktielid niet aandoen.
Mooi onderwerp, Ad.
Ik ben het wel een beetje eens met de kritiek: hilarische wanhoop. Maar Hpax overschreeuwt zich weer. Het probleem is dat het begrip politieke partij niet voorkomt in de wetgeving.
Hoe komen we dan tot collectieve wilsvorming? Door het laten functioneren van politieke verenigingen, lijkt me.
En dan heb je het probleem van kandidaten, vertegenwoordigers en reductie tot een vierjaarlijks ritueel in huis.
Niks mis met ritueel: maar democratie gaat verder dan eens per vier jaar naar de stembus, eens per vier jaar een program.
Kortom, ho houdt een partij een spanningsvolle, levendige relatie met een achterban die de gekozenen voortdurend op de vingers kijkt? Jouw oplossing is iets beperkter dan ik me zou wensen.
@5 Vragen aan de kandidaten waarvoor zij zich willen inspannen is als het vragen aan leden van een orkest welke muziek zij willen gaan spelen. De fluitisten kiezen voor iets van Debussy, de hoornisten Wagner, de concertmeester speelt Berg, de eerste en tweede violen spelen divisi Mahler, Stravinsky, Xenakis en Brahms, de clarinetten spelen Mozart, enzovoort. Het publiek gaat intussen hun jassen halen want de muziek waarvoor zij kwamen is in geen velden of wegen meer te bekennen.
@10: Ha Tom. Ik begrijp wel dat je die conclusie trekt uit mijn voorstel, maar ik denk dat het in de praktijk niet zo zal uitpakken dat die fractieleden zich van de partij weinig aantrekken. Ze hebben verschillende redenen om juist hun achterban op te zoeken.
Allereerst komen ze zelf voort uit die achterban, zijn en voelen zich dus onderdeel van die partij. Ten tweede zijn ze afhankelijk van de partij voor hun herverkiezing op de kieslijst. Met name voor de verkiezing zal die achterban van elke kandidaat uitvoerig willen horen hoe ze over allerlei politieke vragen denkt. Tot slot zou zo’n partij zichzelf zo kunnen organiseren dat ze een soort denktank voor die fractie wordt. Waarbij de inhoudelijke eindverantwoordelijkheid wel bij die fractieleden blijft liggen. Dat schept duidelijkheid die er nu niet is. De huidige tweeslachtigheid lijkt me louter improductief.
@11: vertaalt naar dit voorstel dienen de beoogde fractieleden samen een programma op te stellen. Daarin is ieders eigen melodie te horen, maar waarom dat niet tot een eenduidig stuk zou kunnen leiden wordt me uit jouw vergelijking niet duidelijk.
@12 Ad, jij gelooft werkelijk dat als muzikanten elk tegelijkertijd hun favoriete muziekfragment gaan spelen dat leidt tot een eenduidig muziekstuk?
Het probleem is het woordje ‘samen’. Dat dicht jij magische kwaliteiten toe. Allemaal tegelijk is echter niet hetzelfde als samen. Allemaal door elkaar heen al helemaal niet. Die kandidaten komen niet met een gezamenlijk programma maar slechts met een ellenlange lijst van ideetjes. En de enige mogelijkheid voor de leden die iets missen is om zich dan ook maar kandidaat te stellen, want amenderen zal er in die constructie niet bij zijn.
@13: Kalief, los van jouw muzikanten. Een commissie die het partijprogramma schrijft komt toch ook tot een afgewogen programma? Waarom zouden de op de lijst gekozen leden, onder leiding van de nummer 1, dat niet kunnen?
Wat betreft dat amenderen, dat is hier helemaal niet onverenigbaar mee. Alleen is het dan aan de fractie om die amendementen te onderschrijven, of niet – zij zijn tenslotte inhoudelijk verantwoordelijk.
Bovendien, als zo’n partij gaat werken als een denktank, zoals ik suggereer, kun je op allerlei onderwerpen rapporten schrijven, met goeie ideeen uit de partij. Zo’n kandidaat kan dan bijvoorbeeld zeggen, dit en dat rapport, over de woningmarkt, of integratie, of wat dan ook, dat ondersteun ik. En op basis daarvan wordt hij dan gekozen, of niet.
Het zal zich anders organiseren, maar de inhoudelijke verantwoordelijkheid is dan in ieder geval duidelijk.
Democratie en individu zijn Modefiguren van onze moderne NL-beschaving. Onderwerp van de democratie is de individu. Je hebt er hier veel van die stuk voor stuk de andere van de andere is / zijn, en de vraag is hoe je ze bij elkaar houdt. Ideologisch kan dat niet meer de groep zijn waaraan ze – als zodanig! – zijn geëmancipeerd en die hiërarchie veronderstelt. Met leiders en zo. ‘Individualisme’ en ‘groep’ sluiten elkaar uit, ideologisch, en in casu GL-nu eveneens praktisch.
GL 2012 geeft een openlucht demonstratie van het probleem van Rousseau. Hij loste het op met zijn vondst van een ‘Volonté Générale.’ Rousseau dus maar eens gaan lezen, hoe dat moet.
Een andere mogelijkheid is instelling van partijdictatuur. Die tweede is trouwens inherent verschiet van alle links politieke bewind en gedoe, op alle niveaus waarop het ageert.
@15: als Rousseau een goede suggestie heeft voor deze situatie, waarom leg je dan niet even uit wat hij zegt?
c 16
Waarom ik niet ‘even uitleg’ wat Rouss. bedoelt, is omdat hij het zelf ook niet wist!
Is het dan zinloos wat R. zegt? Neen, hij legt de zere vinger op de wond. Een agregaat van individuen bij elkaar houden, zag hij in, is een probleem.
Individualiteit, gelijkheid vragen om een holisme & hierarchie waarin onder moderne omstandigheden alleen nog maar een totalitaire dictatuur kan voorzien. Vandaar het gevaar van socialisten e.d. die een gelijkheid zonder hierarchie nastreven.
GL is spits en droesem van dat socialisme, een buitengewoon gevaarlijke politieke groep. Het soort lui waaruit die Groene Partijen zich samenstellen, bevestigt dat.
@17.
Nee dan de conservatieven waar HPax zich eindelijk onder schaart. Die wisten door de tijden heen altijd samen met het leger, de kerk en de industriëlen/bankiers wat goed was voor het volk, wat dat ook mocht zijn. En gaven zo steun aan tientallen (militaire) dictaturen van Hitler tot Franco, Latijns-Amerikaanse en tot diep in de tijd terug verlichte despoten. Als de vrije handel maar gewaarborgd was, en het volk goed onder de knuppel werd gehouden. Want het volk werd gezien als een bedreiging voor de gevestigde belangen. Nu kan je zien dat het volk wat meer vrijheid heeft gekregen, maar eigenlijk ook weer niet. Want daar staan voorwaarden tegenover, zoals we dat in het neo-liberalisme zien: een conservatieve tegenwind, waarin de mens weer voor zichzelf moet zorgen, eventueel terugkeren in de moederschoot van de kerk, er weer een nieuwe hiërarchie zich vestigt met een financiële aristocratie, als dat al niet gebeurd is, die net zoals voorbije tijden zich niets aantrekken van wat grosso modo wil. En wat eigenlijk democratisch besloten is.
Daarom is met GL weinig mis, zeker in het licht van het zwartmaken en lasteren zoals HPax dat doet. Hij geeft blijk totaal geen zelfkennis te hebben en maatschappelijk niet te weten waar de macht ligt. Of juist wel, want de waarheid vernachelen, tekort doen en maar half opvoeren, is een consequent terugkerend punt in zijn betogen. Nee, hij laat zich leiden door haat aan alles wat hem vreemd is en wat tegen zijn voorkeuren ingaat. Zoals een beter milieu voor het nageslacht (economisch zal dat wel negatief zijn) en natuurlijk als echte clown Wilders aanhanger, de menswaardige instelling van GL tegenover mensen die buiten de boot zijn gevallen. Waar HPax met zijn anonieme racistische boekje totaal geen enkel respect voor heeft. En zich dan beroept op een nationalistische instelling. En we weten waar dat toe heeft geleid en geheid weer naar zal leiden.
Grappig dat kennelijk bij HPax het individualisme en democratie buiten de landsgrenzen van onze monarchie niet voorkomt. Wat een selectieve kortzichtigheid!
Aanvulling op eerdere reactie:
dat individualisme en democratie een typisch Nederlands iets zou zijn, daar kunnen we trots op zijn, want inderdaad heeft Nederland een afwijkende geschiedenis, een zogenaamde ‘open society’. Wat heeft gezorgd voor een betere machtsverdeling en minder schokkende verschillen.