Klimaatverandering in de media

OPINIE - Een mijlpaal voor de persvrijheid.

De hoofdredacteur van Elsevier Arendo Joustra maakt zich druk over de dagelijkse berichtgeving van de gezamenlijke omroepen over de Mijlpalen voor Parijs. Voorafgaand aan de belangrijke VN-klimaattop in Parijs (van 30 november tot en met 11 december 2015) wandelt een groep klimaatactivisten vanuit Utrecht naar de Franse hoofdstad. Elke dag wordt een mijlpaal geslagen door een deskundige, een wetenschapper of een ondernemer, die iets te vertellen heeft over de manier waarop we de klimaatverandering kunnen aanpakken. De NPO doet elke dag direct na Nieuwsuur verslag. Het zijn positieve verhaaltjes die het draagvlak voor maatregelen tegen de CO2 uitstoot moeten vergroten. 
Arendo Joustra vindt het “met belastinggeld gefinancierde actiejournalistiek”, nee veel erger: “vulgaire agitprop“. Hij verwijst daarbij dreigend naar methoden die de sovjets vroeger hebben ingezet “om de Russische bevolking te injecteren met de communistische ideologie. Waarbij de agitatie was bedoeld om mensen emotioneel over de streep te trekken en de propaganda de geest moest hersenspoelen.” En zoiets doet de publieke omroep nu met “ons belastinggeld”. Overdrijven is ook een kunst.

Bij de EO ging Joustra deze week in debat met de directeur van de publieke omroep Hagoort. Die vond dat de NPO ook een maatschappelijke functie heeft en dat een bijdrage aan het draagvlak voor dringend noodzakelijke maatregelen niet buiten zijn taakstelling valt. Joustra vond dat er vooral twijfel gezaaid moest worden over de klimaatverandering: ‘Ik mis de onafhankelijke journalistieke benadering. De wetenschap over het milieu is geen waarheid, maar een zoektocht naar waarheid. NPO fungeert nu als een megafoon van de milieubeweging.’ En dat is volgens hem niet de taak van de journalist.

Hoe onafhankelijk de bijdragen van de wetenschapsredacteur van zijn eigen blad zijn kunt u deze week beoordelen in de reactie van Simon Rozendaal (onder het kopje ‘Kennis’) op het voorstel voor een klimaatwet van GroenLinks en PvdA. Het is volgens Joustra’s wetenschappelijke collega nog steeds onduidelijk hoe groot de rol van de mens is bij de klimaatverandering. En het is een ‘mal initiatief’ van ‘groene dwingelanden’ om het landsbelang te versmallen tot het molecuul kooldioxide.
“Bij energiebeleid, schrijft Rozendaal “moet – net als bij elk ander beleidsterrein – betaalbaarheid leidend zijn. Geld mag stinken, maar heeft bijvoorbeeld wel de succesvolle strijd tegen lucht- en watervervuiling van de afgelopen decennia gefaciliteerd. Door windmolens en zonnecellen boven de partijen te plaatsen, mutileren de heren de vaderlandse economie.” Ah, de economie. Daar zit  kennelijk het landsbelang. En die economie moeten we natuurlijk zien als het ijkpunt voor zinvolle of ‘malle’ wetgeving.

Rozendaal laat zich gebruiken als de megafoon van de grote vervuilers en andere VVD’ers die nu al jaar na jaar ageren tegen een effectief klimaatbeleid. En die in het verleden al veel te veel aandacht hebben gehad op radio en tv. Ik ben blij met de NPO die deze grijsgedraaide plaat verwisseld heeft voor een geluid dat ons en onze (klein)kinderen verder brengt dan het korte termijn belang van dividendfetisjisten. Van “onze belastingcenten”, jawel. Afgezien van het feit dat veel grote vervuilers en andere VVD’ers meester zijn in het ontduiken, pardon ontwijken, van belasting heeft de NPO het goed recht zijn maatschappelijke taak op deze wijze naar eigen goeddunken in te vullen. Hier moet de politiek als vertegenwoordiger van de belastingbetaler zich namelijk heel terughoudend opstellen. Anders dan op vele andere terreinen, geachte VVD-kiezer, is hier een terugtredende overheid nu juist wel noodzakelijk. Alleen zo kunnen we namelijk voorkomen dat de informatievoorziening gestuurd gaat worden door politieke doelen. Want dan komen we terecht in … Joustra weet wel waar.