Een bonusfragment van VPRO Tegenlicht ‘De noodzaak van een utopie’, waarin Rutger Bregman (de Volkskrant, De Correspondent) over het basisinkomen praat.
Een bonusfragment van VPRO Tegenlicht ‘De noodzaak van een utopie’, waarin Rutger Bregman (de Volkskrant, De Correspondent) over het basisinkomen praat.
Reacties (17)
Is een dode link. niet dood:
https://www.youtube.com/watch?v=orhZlk6xzno
thanks! Aangepast.
Hier wat cijfertjes voor wie zin heeft in “back-of-the-envelope” berekeningen:
Inkomen van Nederland: ~600 miljard euro
Kosten om alle volwassenen in Nederland een BI op AOW niveau te geven: ~150 miljard euro (25% van nationaal inkomen)
Uitgaven van Nederlandse overheid: ~270 miljard euro
Inkomsten van Nederlandse overheid: ~250 miljard euro
Zonder (gemiddeld) meer belastingen op te halen kan Nederland dus zeker een basisinkomen ter hoogte van de AOW betalen, want 100 miljard euro over. Is het dan heel makkelijk? Nou nee, de sociale zekerheid, inclusief AOW bedraagt “slechts” 80 miljard, gelukkig kunnen de lonen van ambtenaren en semi-overheid flink omlaag wanneer zij een BI krijgen, dat levert ook miljarden op (maar hoeveel miljarden precies weet ik niet, waarschijnlijk 10-15 miljard). Er is echter nog een flinke geldstroom vanuit de overheid om goederen en diensten uit de private sector te kopen (bv. aanleggen van wegen), ook daar zouden de lonen omlaag kunnen, maar hoeveel dat bespaart voor de overheid weet ik niet. Tenslotte zijn er nog de betalingen vanuit de overheid aan burgers die boven het BI uit komen, behouden we bv. de zorgtoeslag (zo niet dan is het BI in financieel opzicht ineens niet zo veel beter meer dan de bijstand) en wat doen we met de WW (die is vaak hoger dan AOW niveau dus we kunnen hem maar gedeeltelijk afschaffen zonder dat veel mensen erop achteruit gaan en dat betekent dat we niet de volledige 80 miljard van de sociale zekerheid in het BI kunnen stoppen).
De macroeconomische aspecten omtrend werk zijn onvoorspelbaar, maar komen hopelijk neer op de volgende trends: meer part time werk (een typisch persoon zal minder werken), maar hogere arbeidsparticipatie (meer mensen die uberhaupt werken) en minder zwart werk, lager of helemaal geen minimumloon wat buitenlandse investeringen kan aantrekken, minder ambtenaren. Dat iedereen stopt met werken is iig. onzin, daarvoor zijn de status die horen bij werk en inkomen (en de indruk die dat maakt op het andere geslacht) te belangrijk. Een vergelijking met mensen die nu een uitkering krijgen gaat mis omdat het basisinkomen niet gekort wordt als je veel gaat verdienen.
P.S. een basisinkomen is per definitie onvoorwaardelijk (de enige eisen zijn meerderjarig zijn en staatsburger zijn). Als je meer voorwaarden invoert (bv. arm zijn) heet het anders en vervallen sommige unieke aspecten van het BI (bv. de eigenschap dat het BI niet gekort wordt als je meer gaat verdienen).
“Als een soort van vooruitgangsdividend”
Maar we gaan economisch niet (meer) vooruit. De gasbel is leeg, de globalisering op zn retoer en de bevolking gemiddeld ouder en zieker.
@4
Nou ja, computers worden nog steeds sneller, zonnepanelen worden nog steeds efficienter en we staan aan het begin van revoluties in de nano- en biotechnologieen. Op lange termijn winnen die dingen het van de vergrijzing en bevolkingsgroei. Over 50 jaar is globalisering veel minder een last voor de rijke landen die er dan zijn, stabiliseert de wereldbevolking en zal de vergrijzing stilstaan of slechts heel langzaam doorgaan. Dan is het helemaal geen gek idee voor grote, sterke staten (of groepen van staten) om een basisinkomen in te voeren.
gelukkig kunnen de lonen van ambtenaren en semi-overheid flink omlaag wanneer zij een BI krijgen
Hoezo? Van schaal 9/10/11/12 naar een veredelde bijstandsuitkering (want dat is het basisinkomen in feite) is wel een flinke klap omlaag. Ik kan je zo wel zeggen dat de middenstand in den haag daar goed last van gaat krijgen.
@5: Die supersnelle computer gaat mijn treinkaartje betalen? Of zoiets. Doet er niet toe, want het verhaal van Rutger is op meer punten zwak. Bijvoorbeeld
de helft van de economie wordt al opgeslurpt door de overheid
Is gewoon niet waar. Rutger verwart de overheid met de collectieve sector. De overheid is volgens mij “maar” 38% BBP. De overige 12, 15 procent zijn zaken als de pensioenpremies waar de overheid, buiten het feit om dat zij werkgever is, niks over te zeggen heeft.
@6:
Nee, ik bedoel dat als je een ambtenaar nu 1960 euro per maand betaalt en er in de toekomst een BI van 960 euro komt je de ambtenaar dan nog maar 1000 euro in loon hoeft uit te betalen. Het inkomen van die ambtenaar blijft 1960 euro, het gaat erom dat je uitgaven aan het BI en loonkosten niet dubbeltelt wanneer je de totale uitgaven van de staat berekent.
@7:
De getallen die ik noemde omvatten iig. geen aanvullend pensioenpremies, wel dingen als premies voor WW en AWBZ, maar dingen als de WW en AWBZ kun je verrekenen met het basisinkomen.
@9: Want een basisinkomen is hoog genoeg voor de gehandicaptenzorg die nu wordt gefinancieerd uit de AWBZ?
Het ging mij trouwens niet om wat jij zegt maar om wat Rutger Bregman zegt.
edit: jij gebruikt hetzelfde cijfer zie ik
Uitgaven van Nederlandse overheid: ~270 miljard euro
Waar haal je dat vandaan?
@8: dat is overigens een denkfout die vaker in de BI discussie terugkomt. Ik heb er zelf lang over moeten denken waarom het een denkfout is. Je zegt
Nee, ik bedoel dat als je een ambtenaar nu 1960 euro per maand betaalt en er in de toekomst een BI van 960 euro komt je de ambtenaar dan nog maar 1000 euro in loon hoeft uit te betalen.
Als de ambtenaar voor dezelfde 40 uur geen 1960 maar 960 krijgt, waarom zou ie dan nog 40 uur werken? Effectief is het uurloon van de ambtenaar door midden gegaan in jouw plan.
@10:
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/miljoenennota-en-rijksbegroting/huishoudboekje-van-nederland
“Want een basisinkomen is hoog genoeg voor de gehandicaptenzorg die nu wordt gefinancieerd uit de AWBZ?”
Maar een gedeelte overlapt wel en voor de rest is er nog een pot van 100 miljard die verdeeld kan worden over zaken die niet (volledig) door het BI gedekt worden.
“Als de ambtenaar voor dezelfde 40 uur geen 1960 maar 960 krijgt, waarom zou ie dan nog 40 uur werken? Effectief is het uurloon van de ambtenaar door midden gegaan in jouw plan.”
Dat is zo, maar als hij 18 uur zou werken hij maar 1460 euro krijgen, en hoeveel hij ook verdient, dat BI wordt nooit gekort, dus het loont altijd om meer te werken. Rutger bespreekt de zorg dat mensen minder gaan werken en dat zal ook gebeuren, de ambtenaar zou zeker kunnen besluiten nog maar 32 uur ipv. 36 uur te werken. De hoop is dat dat gecompenseerd wordt door de zus van de ambtenaar die voormalig bijstandsmoeder is maar nu part time werkt omdat, anders dan bij de bijstand, ze er altijd financieel op vooruit gaat als ze werkt.
@11: Rutger bespreekt de zorg dat mensen minder gaan werken en dat zal ook gebeuren, de ambtenaar zou zeker kunnen besluiten nog maar 32 uur ipv. 36 uur te werken.
Oke, een voorbeeld. Stel: de overheid voert een BI in, 960 euro voor iedereen. Voor ambtenaren wordt deze 960 euro van het netto loon afgetrokken (negeren even bruto-netto verschillen). Onze ambtenaar werkt 40 uur pw voor 1960 euro per maand. Na de invoering van het BI ziet ze op haar loonstrook dezelfde 1960 euro onder de streep, maar de subtotalen zijn veranderd: onder “loon” staat er nu 1000 euro, onder “toeslag BI” 960. Whatever denk ze.
Maar, een jaar later besluit ze dat het tijd is voor een nieuwe uitdaging. Ze neemt ontslag en ontvangt per maand geen WW maar die 960 euro basisinkomen. IN haar zoektocht naar een nieuwe baan valt het haar op dat passende functies voor voltijd werk geen plus minus 2000 euro maar 1000 euro betalen. Duizend euro voor vijf dagen per week, 9 tot 5 werken. Wie gaat dat doen?
Het zal in dit geval niet gaan om een uurtje meer of minder (werken) maar om het verschil tussen voltijd en deeltijd werken. Punt is: het lijkt me erg onwaarschijnlijk dat je het basisinkomen kan verrekenen met de (ambtenaren)salarissen, zeker op langere termijn.
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/miljoenennota-en-rijksbegroting/huishoudboekje-van-nederland
Ah duidelijk. Dat komt inderdaad meer in de buurt maar is geen 50%. Detail misschien.
Integratie van de EU en een basisinkomen zijn praktisch volslagen onverenigbaar. Het is verboden om EU onderdanen anders te behandelen dan de eigen burgers en wat denken jullie dat het gevolg is als alle EU burgers hier werkelijk legaal en gemakkelijk gratis geld kunnen komen halen? Daarnaast geloof ik werkelijk dat invoering van een dergelijk systeem één van de weinige dingen is die tot een volksopstand van het burgerlullenvolk in ons land zou kunnen leiden. Zoals al bovenaan vermeld, een utopie.
maar voorlopig wel werken tot 67 he…
@13: tenzij je een basisinkomen in de hele EU invoert. Ook aangepast aan de plaatselijke levensstandaard, want met 900 euro in nederland kun je minder doen dan met 900 euro in portugal.
@13 @15
Een basisinkomen is niet iets voor vandaag de dag en werkt alleen bij een streng immigratiebeleid, EU regels zouden inderdaad veranderd moeten worden of de economische ongelijkheid tussen EU landen moet eerst sterk afgenomen zijn.
@12
Ik heb het ook nooit over 50% van het BBP gehad, ik ging uit van 250 miljard.
“Het zal in dit geval niet gaan om een uurtje meer of minder (werken) maar om het verschil tussen voltijd en deeltijd werken.”
Er is nog steeds een sociale druk om geld te verdienen en het leven wordt niet goedkoper. Er zullen zeker meer mensen van voltijd naar part time gaan, maar niet per se van 40 uur naar 20 uur en er zullen ook meer mensen van helemaal niets naar part time gaan.
Dat de WW verdwijnt is voor mij geen uitgemaakte zaak, het kan best dat de WW blijft, maar dat het een aanvulling van een paar honderd euro bovenop je basisinkomen wordt (en de premie voor de WW dus ook lager wordt).