Jules Deelder ging net op tijd dood voor Claudia de Breij

RECENSIE - De afgelopen dagen keek ik cabaretshows van Claudia de Breij en Freek de Jonge terug, om een vergelijking te treffen van een oude en nieuwe coryfee. En Jochem Myer, maar dan apart.

Claudia de Breij kende ik vooral van een liedje: Mag ik dan bij jou? Dat ligt moeilijk in m’n gehoor en vooral daarachter. Geeft me het gevoel van Bløf: woord voor woord prachtig gevonden en vlekkeloos gecomponeerd, maar zo berekend op effectbejag. (Ook maar een mening.)

Was dus blij op 31 december 2019 rond een grote tafel met pannen te zitten bij lieve, praktische opgeleide familie, die niet eens weet wat een Oudejaarsconference behelst. Tot Nieuwjaarsdag m’n beste vriendin – kneiterrechts, moet niets hebben van de Vara – vertelde met z’n gezin onverwacht genoeglijk de conference van Claudia de Breij ondergaan te hebben.

Ik krijg graag ongelijk, dus fluks teruggekeken. Recensies waren immers heel positief over haar geslaagde conference. Maar het lachen lukte me nauwelijks, hoe treffend het alles ook leek. Vond het te gemaakt, met als anticlimax de exploitatie van stemmen van overledenen: was Jules Deelder niet voor niets zo snel gestorven.

Het eren van ouders en hun gewoonten – handen geven! – vind ik aanstekelijk. In dit geval was Claudia’s vader aan de beurt als de bevlogen lokale politicus te Hagestein en verdediger van de democratie. Heel mooi, want Henk de Breij was alleen bekend als vaardige p.r.-man van het eigen bureau EPP, en gelauwerde netwerker van de Nationale Haringparty en goede doelen.

Zeven jaar geleden wenste zijn dochter Cees van der Staaij de hel in (zie ook reactie van Diederik Smit), en ook nu moest  de SGP-voorman met z’n archaïsche opvattingen eraan geloven. Goedkoop  scoren, vind ik, maar wel twee liedjes verder de verdraagzaamheid prediken. Claudia de Breij liet weten: Claudia de Breij deugt!

Dus heel Nederland sluit haar in de armen, zo verbindend. Ik sta met m’n zure observatie alleen tegenover 16 miljoen applaudisserende kijkers. Hoe dan ook een oprecht groot respect voor Claudia dat ze het in een grote zaal met camera’s optreedt voor gans het land. Je moet maar durven. Dat is nog wat anders dan achter een toetsenbord laffe stukjes tikken.

Ongeleid projectiel Freek

Op een wereld van sympathie voor de heilige Claudia hoeft Freek de Jonge niet meer te rekenen, meer het imago van een aartsijdele, soms rancuneuze zeur. Maar toch nieuwsgierig naar Freek, zeker na hem afgelopen jaren in het theater gevolgd te hebben. En niet voor niets, zo fenomenaal goed vond ik zijn Lachgasfabriek: de 75-jarige uit nog onverkort het sublieme talent van perfecte timing, spontane vondsten en weergaloos taalgebruik. We mogen zijn ouders – die evenmin als onderwerp ontbraken in de voorstelling – en de heere op de blote knietjes danken decennialang van deze man genoten te hebben.

Zelfspot, bekende Freek, is niet aan hem besteed. Toch benoemde hij zich lid van de Ongeleideprojectielenclub en verhaalde hij hilarisch over z’n ouwemannenkwaal moeilijk te kunnen plassen. Dat de uiting van onmacht van zijn linkse woede over de maatschappij precies gelijk staat aan de rechtse woede die hij de maat neemt, moeten we dan maar voor lief nemen. Wat een klasse, wat een kunstenaar!

Toon Hermans van de 21e eeuw

‘Show, don’t tell geldt in de media’; Je moet niet vertellen wat er mis is, of hoe je goed leven moet, maar dat tonen. Wat dat betreft kunnen Freek en Claudia het nodige leren van Jochem Myer, een en al overtuigend puur positivisme. Vroeger moest hij aanhoudend wild met zijn kop schudden en onaardse kreten uitstoten. Maar de jongste show vind ik van een buitencategorie aan tekst, show, acteertalent en warmte. Jochem Myer wordt zoetjesaan de 21^e eeuwse vervanger van Toon Hermans; magnifiek in timing, timbre, woordkeus; en theatraal en muzikaal rijker. Je moet even door acht reclames van Unilever & co heen bijten, maar dan krijg je ook een fantastische show gratis door John de Mol opgediend.

Aimabel omdat hij zo is, puur, niet gemaakt. Ik schrok zelfs even toen Jochem kritisch uitpakte – over Ekoplaza-personeel en Peter RdV – maar ook dat doet hij op z’n eigen, bijna liefdevolle toon. Net als bij Freek en Claudia moesten z’n ouders er liefdevol aan geloven – en ook zijn kinderen zijn geen rust gegund. Maar als ik mocht kiezen zou ik heel graag de vader of zoon van Jochem Myer willen zijn, wat een fenomeen…