Gisteren hadden we een waanlink naar een bericht over de wederom gestegen kosten van de JSF. Het leek me nu wel gepast om even de historie van de kosten en het oplevermoment in een handzaam overzicht te proppen.
Op basis van de getallen van het budgetonderzoeksbureau kom ik tot de volgende plaat:
Hierbij aangetekend dat het start bedrag uit 1996 afgeleid is. Verder zijn alle bedragen uitgedrukt in 2010 dollars (dus voor inflatie gecorrigeerd).
Belangrijkste conclusie: Qua bedrag per vliegtuig zijn we nu meer dan 80% duurder uit dan oorspronkelijk gedacht. En de doorlooptijd tot oplevering is van 11 naar 14 jaar gegaan. Aangezien we nog niet bij de finish zijn, durf ik te voorspellen dat we naar respectievelijk 100% en 5 jaar vertraging gaan.
Lijkt dus heel sterk op onze reguliere grote projecten. Jammer alleen dat het om zoveel geld gaat.
Update (17:45 uur): Even in de kamerstukken gesnuffeld. Hier een fragment uit een vraag/antwoordspel op 7 maart 2002:
“Hoe verhoudt dit stringente kostenmechanisme zich met de stuksprijs van 41,4 miljoen euro die de regering nu aanhoudt ([]38,6 m. US$, volgens koers die op pagina1 wordt aangehouden) terwijl de JSF aanvankelijk niet meer dan 28 miljoen $ mocht gaan kosten en in 2000 31miljoen $. Wat is uw oordeel over het feit dat het Congressional Budget Office in 1997 al heeft gewaarschuwd voor stijging tot 65 miljoen dollar?”
Er kwam geen duidelijk antwoord.
Reacties (16)
Goh, wat een verrassing. Dat heeft niemand zien aankomen. Misschien kunnen we het geld bij Mat Herben ophalen.
Lijkt al bijna op een hockeystick…
Het enige positieve wat je erover kunt zeggen is, dat als het ding straks op de markt komt, hij ook duurder zal zijn, per stuk, en dat wij ‘m ook dan waarschijnlijk goedkoper kunnen krijgen. Maar een beetje schraal is ’t wel.
En dat alles voor een gevechtsvliegtuig waar een menselijke piloot IN moet zitten. Hopelijk leveren ze er ook een teletijdmachine bij om terug te vliegen naar de vorige eeuw…
@Dimitri: naar aanleiding van jouw opmerking even in de kamerstukkgen gedoken en een update toegevoegd. :-)
Dit is het dossier:
http://www.ikregeer.nl/zoek/dossier/26488
Ik blijf het zeggen: als we in Nederland vinden dat we dergelijke vliegtuigjes moeten hebben, moeten we ze zelf ook kunnen bouwen. En dat kan trouwens nog steeds. Een merknaam hebben we er ook al voor: Fokker. Met wat daadkracht (dit jaar beginnen) vliegen de eerste exemplaren in 2015 al oefenrondjes boven de Waddenzee als de JSF net weer z’n zoveelste vertraging heeft opgelopen.
De technologie hebben we. De Nederlandse industrie schijnt goed te zijn met composietmaterialen. Motoren koop je “van de plank”. Een groot deel van de prestaties van moderne straaljagers schijnt af te hangen van software. Daar hebben we ook vast knappe koppen voor.
@5: Gezien die toevoeging, heeft de dollar meer dan 100% inflatie tov 2000 bereikt?
@Bismarck: Ergens heb ik het gevoel dat er verschillende definities van stuksprijs bestaan. Ben ik nog even naar aan het kijken.
Het valt me in ieder geval op dat de getallen in de Tweede Kamer vrij consequent lager liggen dan die uit de budgetrapporten.
Koop de nieuwste vliegtuigtechnologie en zie wat er gebeurt:
http://www.trouw.nl/krantenarchief/2001/06/16/2356652/Overzicht_ongelukken_met_F-16_s.html
Rekent u die stuks die in vredestijd spontaan uit de lucht gaan vallen ook weer mee!
@9: Kan het voor nederland niet vinden, maar lees net in de wikipedia dit over de F104 starfighter: “In Duitsland stortten 292 van de 916 toestellen neer”…
@Olav; Dat verreist een regering met daadkracht en visie. En wij hebben Balkenende.
Steeph, de Denen zitten op een schatting van DK 500 mln per stuk. Bij een koers van 1 euro = 6,5 DK, komt dat inderdaad uit op rond de 120 meuro.
Het verschil is dat de Deense legerleiding (dus niet de politiek) nu de voorkeur heeft uitgsproken voor de Boeing F18.
http://www.aftenposten.no/nyheter/uriks/article3565455.ece
Ondertussen hebben de Noren zich al voor 47 stuks JSF uitgesproken.
6. Olav, ja waarom niet? Ik begreep dat er bij Stork ook over gedacht wordt weer te gaan vliegen.
Maar dan heeft Staatssecretairs De Korte Fokker helemaal voor niets naar de ondergang geleid.
Ach. Poen zat. Lekker mee rondvliegen en zo. En mocht t nou toch echt te duur worden, dan moeten er nog maar wat bejaardenhuizen onder de douche uit. Laten we eerlijk zijn: die krijgen toch geen bezoek, en dus ruikt niemand ze, en dus is dat geen probleem. Laten we dat geld aan Amerika geven!
Was ik toch een week eerder dan de Rekenkamer
http://www.ikregeer.nl/document/KST142020