Interne kritiek is nieuw mes in rug van Sap

 “Van Gent: GroenLinks heeft al een jaar geen leiding”, kopte de voorpagina van de Volkskrant afgelopen maandag. In een interview geeft vertrekkend Kamerlid Ineke van Gent kritiek op onder andere het bestuur van haar partij. Binnen het GroenLinks-bestuur zou er niet de “juiste chemie” zijn. Ook op het verloop van de lijsttrekkersverkiezing van GroenLinks heeft Van Gent kritiek.

Door Carina Jacobi.

Interne kritiek is de slechtste vorm van publiciteit voor een politieke partij en kan grote gevolgen hebben voor de partij in de peilingen en voor de positie van de lijsttrekker. In de recente parlementaire geschiedenis liep het slecht af met Jan Peter Balkenende, Job Cohen en Rita Verdonk, mede door interne strijd. Het vertrek van Cohen leek het gevolg te zijn van een negatieve spiraal van negatieve publiciteit en dalende peilingen, in een stroomversnelling gebracht door het uitlekken van een interne brief vol kritiek van Frans Timmermans. Bij het CDA kwam er kritiek op Balkenende van binnen de partij tijdens de verkiezingscampagne van 2010, wat samenviel met kritiek op Balkenende vanuit de media. Uiteindelijk verloor het CDA 20 zetels tijdens de verkiezingen, bijna de helft van de fractie. Voor Verdonk was het met name de breuk met haar twee belangrijkste adviseurs Kay van de Linde en Ed Sinke die voor de ondergang van Trots Op Nederland zorgden.

Onderlinge twisten roepen bij de kiezers onduidelijkheid en wantrouwen op, dus is het niet verwonderlijk dat het de partij in kwestie vaak een daling in de peilingen oplevert. Juist partijen die het onderling eens zijn en een duidelijk, eensgezind standpunt innemen zullen het goed doen in de verkiezingen. Oftewel, via kritische uitspraken als die van Van Gent wordt er in de media een beeld gecreëerd van een partij als een arena waar prominente partijleden onderling bakkeleien, in plaats van een partij die als één achter de standpunten en de leider staat.

De enige partij die –vooralsnog- immuun lijkt voor interne verdeeldheid is de PVV. Na het opstappen van Hero Brinkman, Wim Kortenoeven en Marcial Hernandez en de kritiek die daarmee gepaard ging, is de PVV in de peilingen nauwelijks gedaald. Ook is de storm aan negatieve publiciteit weer tot rust gekomen. Dit kan te maken hebben met het feit dat de critici gelijk uit de fractie zijn gestapt, of doordat de partij en het electoraat meer om de leider gecentreerd is. Ook het imago van een paria-partij zal de PVV hierbij in het voordeel werken. Kritiek in de media bevestigt de PVV en haar aanhangers in hun gevecht tegen het establishment: Wilders tegen de rest, ook wanneer deze afkomstig is van voormalige PVV-leden.

Het rommelt al langer rond het lijsttrekkerschap van Jolande Sap en daar komt nu de interne kritiek van Van Gent, prominent op de voorpagina van een grote landelijke krant, bij. Sap doet het artikel op Twitter af als “een storm in een glas water,” maar het is de vraag of het door kiezers ook zo wordt geïnterpreteerd. Gezien hoe het andere politici verging, zou Sap er goed aan doen het effect van interne kritiek niet te onderschatten. Het kan in de partij dan wel rustiger zijn dan het in de media lijkt, maar in de ogen van de kiezer is juist het beeld van een verdeelde partij sterk. Dit kan tot een negatieve spiraal leiden.

Dit artikel verscheen eerder op de Nieuwsmonitor.