Vrijdag was de eerste uitzending van Heerlijk Eerlijk Heertje. Raoul Heertje wil met dit programma, dat heel meta een soort making of de talkshow Heerlijk Eerlijk Heertje is, de achterkant van de televisie laten zien. Dat lukte vrijdag goed, met dank ook aan gast Prem Radhakishun, van wie duidelijk werd dat hij op televisie het personage Prem Radhakishun speelt; hij had zijn act voor de avond al gedeeltelijk aan Heertje ge-sms’t. Heertje op zijn beurt ging zich voorbereiden op de komst van Radhakishun door advies in te winnen bij een kinderpsychiater – Radhakishun gedraagt zich immers als een kind dat aandacht wil. De psychiater gaf nuttige adviezen, maar was er vooral mee bezig dat de naam van haar bureau vaak op televisie genoemd werd.
Het mag duidelijk zijn dat het hier vooral gaat om het spel met de werkelijkheid. Daar hoort ook de schijnbaar wat anarchistische, maar in feite zeer geraffineerde door de tijd heen springende montage bij, waardoor er steeds nieuwe lagen en invalshoeken aan de uitzending werd toegevoegd. Oh, en het was bij vlagen ook nog erg grappig, mits je van dit soort absurdistische spielerei houdt.
Heerlijk Eerlijk Heertje is verfrissend voor Nederlandse begrippen, maar niet helemaal origineel. Dit spel met de werkelijkheid en het stapelen van laag op laag, is groot gemaakt door de Amerikaanse komiek Gary Shandling in zijn programma’s It’s Gary Shandling’s Show en – vooral – The Larry Sanders Show.
Hoewel zijn programma’s hier wel zijn uitgezonden is Shandling in Nederland niet zo bekend. Ook in de Verenigde Staten is hij meer een cultfiguur dan een echte superster, maar wel erg invloedrijk. Niet alleen was hij baanbrekend in het mengen van werkelijkheid en fictie, ook pionierde hij humor gebaseerd op de ongemakkelijke confrontatie. Zijn bekendste navolger is Ricky Gervais van The Office, die hem ooit kan opzoeken in het kader van een reeks bezoeken aan zijn idolen. Het resulteerde in één van de grootste mindfucks ooit op televisie: haten ze elkaar echt of doen ze alsof?
Heertje en Radhakishun voerden een soortgelijke act op. Ook zegt Heertje in de uitzending dat hij automatisch de aanhef ‘Lieve Raoul Heertje,” boven al zijn mail laat zetten, een typische Shandling grap.
Heertje heeft veel pers gedaan voor Eerlijk Heerlijk Heertje, waaronder het in de eerste show uitgebreid besproken interview met Volkskrant Magazine, volgens Radhakishun “het grootste roddelblad van Nederland”. Toch levert googlen op “gary shandling raoul heertje” geen betekenisvolle hits op. Wel noemt hij in een interview in het NRC het boek Mediated: How the media shapes your world and the way you live in it als inspiratie.
Het zou natuurlijk kunnen dat Heertje het werk van Shandling niet kent en bij toeval dezelfde formule heeft ontwikkeld, maar dat lijkt erg onwaarschijnlijk; Heertje is een kenner van de komische wereld. Hij lijkt ook niet niet iemand die zelf met de eer wil strijken voor het idee en daar mee weg denkt te kunnen komen. Het meest voor de hand lijkt dat hij Shandling bewust niet noemt, omdat de impact van het programma minder wordt als mensen gaan kijken in de verwachting een programma geïnspireerd op zijn soort humor te zien.
Dat is dan de zoveelste manier waarop een programma dat zegt de waarheid achter de mediawerkelijheid te willen laten zijn een rookgordijn optrekt. Er blijkt maar eens: vertrouw nooit iemand die zichzelf ‘eerlijk’ noemt. Maar kijk vooral wel, want hoeveel tv-programma’s zijn er waarbij je constant moet blijven nadenken en die je toch vermaken?
Reacties (10)
Nou moet je televisieprogramma’s natuurlijk nooit zomaar voor “granted” nemen.
Je kunt het altijd even checken bij Heertje zelf, Martijn. Leg hem jouw constatering eens (per mail?) voor en wacht af of de rook optrekt of juist dikker wordt.
Ha Martijn,
Google ik mezelf, kom ik bij jou. Natuurlijk ken ik shandling. Mijn kapper , die mijn beste tipgever is wees me er weer op, ik kende hem natuurlijk wel. Volgens mij zijn er 2 misverstanden. Ten eerste zeg ik helemaal niet dat ik eerlijk ben. Ik probeer zo eerlijk mogelijk te zijn. De regisseur (editor)vh vrijdagprogramma heeft ook als taak dat duidelijk te maken. Daarom bemoei ik me niet met de montage. Ten tweede en daarom klopt je vergelijking totaal niet; shandling is een van a tot z gescripte show. Die van ons niet. Dat van mijn mail is zo, dat van die sms ook. Niet omdat we dat bedacht hadden. Wat uitermate vreemd is, zo besprak ik al met mijn kapper is dat niemand n.a.v. shandling op ons idee gekomen is. De eer gaat overigens geheel naar Eric van Sauers die Joris en mij hielp met onze worsteling.
oh ja, waar het programma ook over gaat is dat ook jij, hoewel je zo een interessante bijdrage hebt, het toch niet kan laten te suggereren dat ik het idee eigenlijk van shandling heb gepikt en dat sluw achter hou. Dat soort flauwe sentimenten kom ik ook de heel tijd tegen mbt journalisten.
@raoul: De crux in het webloggen zit hem er in dat je een prikkelende stelling opwerpt, die een discussie uitlokt. Anders krijg je alleen maar zielloze stukjes waar niemand een letter reactie aan besteedt.
Daarbij hoort uiteraard een beetje polarisatie (Ik kan niet in Martijns hoofd kijken, dus ik weet niet of hij dit in dit geval zijn uitspraken iets harder aanzet).
Jij kan het hier een flauw sentiment vinden, voor ons (of in ieder geval voor mij) is het het kleine beetje peper dat een artikel discussieerbaar maakt.
En dat is het verschil tussen journalisten en webloggers, denk ik. Hoor en wederhoor zijn hier minder belangrijk. Maar uiteraard, mocht je willen, dan staat het je vrij om zelf een artikel in te zenden. Vooral reactie #3 lijkt me een erg discussieerbaar onderwerp. :-)
Hé, hoor en wederhoor op één pagina. Het lijkt verdomme wel journalistiek.
Even slechts voor diegenen die net als mij naar aanleiding hiervan op de website van het programma terecht komen en de “gemonteerde opname” verwarren met het programma zelf: dat wat uitgezonden is is niet die “gemonteerde opname” maar dat wat te bekijken is via uitzendinggemist.
(zoals ook helemaal onderaan die pagina staat maar ik was zelf te laat om het op te merken en niet _twee_ keer een halfuur te versp… besteden).
@Raoul: Lieve Raoul Heertje,
Nu neem ik maar even aan dat je de echte Raoul Heertje bent, wat je op internet nooit weet. Wat dat betreft is het nog erger dan televisie.
Ja, ik suggereer dat je geïnspireerd bent door Shandling en dat je dat achterhoudt. Dat is overigens wat anders dan dat je het gepikt zou hebben; HEH is duidelijk een programma op zichzelf, geen kopie. Dat je het achterhoudt is dan alleen om de impact hoog te houden; het programma zou minder werken als mensen zouden gaan kijken met de voorkennis dat een Shandling-achtig programma is. Dat lijkt me een respectabele reden en ik snap ook niet waarom het ‘een flauw sentiment’ zou zijn. Ik laat ook duidelijk blijken dat ik er over speculeer. Een ander doel dat ik heb met de vergelijking is mensen die HEH leuk vonden, wijzen op het werk van Shandling, die in Nederland niet zo bekend is.
De twee shows van Shandling zijn inderdaad gescript, maar bij veel andere dingen die hij doet – bijvoorbeeld het interview met Gervais – vragen mensen zich nog steeds af of het nou echt is of fictie. Dat vind ik mooi, zowel bij Shandling als bij HEH. Als je zegt dat alles echt is, haal je daarmee het programma voor mij eigenlijk een beetje onderuit. Voor mijn gevoel was voor een groot deel echt, voor een andere groot deel suggestie door slimme montage en voor een klein restgedeelte fictie. Maar eigenlijk wil ik niet weten hoe de vork exact in de steel zit, want dat haalt de lol eraf. Laat Raoul Heertje echt de computer ‘Lieve Raoul Heertje’ boven al zijn mails zetten? Dat vind ik leuker om over te speculeren dan over wie de mol is.
Je maakt het er hier in ieder geval niet helderder op door te beweren je niet met de montage bezig te houden, terwijl in de aflevering van vrijdag een scene zit waarin je je bemoeit met de montage…
Helderheid ontbreekt inderdaad te vaak. De montage was montage interviews. Je hebt gelijk dat waarheid mysterieus moet blijven voor de lol in het programma. Maar mijn lol is juist alles te laten gebeuren, dat te filmen en dan door ieman danders te laten monteren. Die maakt er natuurlijk ook weer zijn eigen verhaal van. En zo houdt het dus nooit op en dat weet ik natuurlijk ook, maar ik hou van de poging. Wat waar is kan ik niet bewijzen. Dus ook niet over shandling dat dat niet de inspiratiebron is. Ik kan nie eens bewijzen dat ik raoul ben. Ondertussen vermaak ik me alweer prima, terwijl ik toch even niks moet doen
Ook zegt Heertje in de uitzending dat hij automatisch de aanhef ‘Lieve Raoul Heertje,” boven al zijn mail laat zetten
Laat zetten? Weet Heertje niet hoe email werkt of weet éen van zijn sexy secretaresses geen prioriteiten te stellen en gaat dan maar een beetje zitten te mailen?
(Dan moet ze voortaan wel gelijke kwootjes gebruiken.)
@9: Nee, er zit een formulier op zijn website en als je dat invult dan krijgt Heertje naar eigen zeggen een mail die begint met ‘Lieve Raoul Heertje’, ook als je dat niet als aanhef gebruikt.