Het grote bezuinigen

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Eindelijk, het is dan toch gelukt: Obama heeft een deal met de Republikeinen. Wat er de afgelopen weken, en vooral het afgelopen weekend is gebeurd is was een bizarre vertoning, en links en progressief Amerika vraagt zich wanhopig af hoe dit heeft kunnen gebeuren, en vooral wat de gevolgen zullen zijn.

De overeenkomst
Nu het “schuldplafond” is verhoogd kan de Amerikaanse overheid, weer geld lenen en kan voorkomen worden dat de Amerikaanse staat haar rekeningen niet kan betalen, iets dat in haar 235 jarig bestaan nog niet was voorgekomen. De politiek van afpersing heeft gewerkt: door te dreigen met economische rampspoed hebben de Republikeinen de Democraten gedwongen zowat al hun eisen in te slikken. Tegenover elke dollar waarmee de kredietlimiet is verhoogd moet een dollar bezuinigd worden. Dat betekent dat er, uitgesmeerd over een periode van 10 jaar, 2400 miljard dollar zal moeten worden bezuinigd. Er is al overeenstemming over de eerste 1000 miljard bezuinigingen op de begroting(*). Een commissie samengesteld uit leden van beide partijen gaat nu een plan maken om het resterende bedrag in te vullen. Rond Thanksgiving dit jaar moet men er uit zijn. De partijen hebben zichzelf gedwongen om er uit te komen want als dat niet lukt dan worden automatische bezuinigingen doorgevoerd die in werking treden in 2013.

Het is dus het vertrouwde beeld dat we de laatste jaren vaker gezien hebben: de rechtervleugel van de Republikeinse partij krijgt haar zin: harde bezuinigingen op overheidsuitgaven en geen belastingverhoging terwijl de linkervleugel van de Democratische partij, de Professional Left niets krijgt. Nee, links moet vooral niet zo negatief zijn over Obama, want anders verliest Obama de verkiezingen in 2012.

De tegenvaller
Het was allemaal geen verheffende vertoning maar als een ding nu wel duidelijk is dan is het dat Obama niet de geschiedenis in zal gaan als een grote hervormer. Die mogelijkheid heeft hij gehad in de eerste twee jaar van zijn regering, en vooral direct na zijn aantreden toen de kredietcrisis nog vers in het geheugen lag. Achteraf kunnen we constateren dat hij die tijd gebruikt heeft om het stelsel van ziektekostenverzekering te hervormen en daardoor te weinig heeft gedaan aan de oorzaak van de crisis door Wall Street niet beter te reguleren. Maar de grootste fout die hij heeft gemaakt was dat hij te weinig heeft gedaan om de economie te stimuleren.
De meningen lopen uiteen over wat nou precies het probleem is: is hij een zwakke en zelfs wat naïeve president of was dit wat hij eigenlijk wilde? Maar eigenlijk maakt het weinig uit: waar het om gaat is het resultaat van het beleid dat hij voert.

Schulden
Officieel is de recessie die het gevolg was van de kredietcrisis nu ruim 2 jaar geleden beëindigd. Maar de meeste mensen merken er nog niets van. Niet in Amerika maar ook niet in Europa. Het politieke gevecht dat zich de afgelopen weken afspeelde over de verhoging van het kredietplafond ging slechts over schulden. Dat heeft wel met economie te maken maar het doet niets aan de oorzaak van de problemen, integendeel het maakt de problemen alleen maar erger. Bezuinigen is de slechtste manier om een recessie te bestrijden, maar om de een of andere manier, ik heb er al vaker over geschreven, is dat de laatste jaren het antwoord van de politiek. Als reden hiervoor wordt vaak gegeven dat bezuinigingen nodig zijn om het vertrouwen te winnen van beleggers en ondernemers maar wie het nieuws volgt weet beter. Kijk bijvoorbeeld eens naar dit item dat de dag na het akkoord tussen de Republikeinen en Democraten (3 aug 2011) in het journaal werd uitgezonden:

In dit korte fragment is te zien hoe onzinnig het huidige beleid is. De Italianen laten hun beste dekhengst van stal Premier Berlusconi aan het woord om te vertellen dat de regering van Italië heel stabiel is, en dat ze in staat is om pijnlijke maatregelen te nemen. Kijk eens handelaren, hoe goed wij zijn: wij bezuinigen x miljard Euro. Maar in het zelfde journaal-item zien we wat de handel werkelijk denkt: het huidige beleid van Westerse regeringen leidt niet tot groei maar op zijn best tot stagnatie. Dit is nota bene één dag na de beslissing om $2400 Miljard dollar te bezuinigen in de komen 10 jaar. Verkrappend macro-economisch beleid, om Nico Klene’s eufemisme voor bezuinigen nog maar eens te gebruiken, terwijl we juist verruimend macro-economisch beleid nodig hebben.

De gevolgen
De gevolgen van de bezuinigingen in Amerika en Europa voor de economie zijn desastreus: door het krimpen van de overheid zal de werkeloosheid verder toenemen. Uitkeringen zullen worden gekort en lasten van gewone mensen worden verzwaard, zoals in Nederland bijvoorbeeld door te korten op huur- en zorgsubsidie. Hier in Nederland valt het op dit moment nog allemaal reuze mee, maar elders in Europa begint de crisis echt te bijten. Werkloosheidspercentages van 15% (Griekenland), 20% (Spanje), 14% (Ierland) en 9.2% (USA) veroorzaken politieke onrust en werken in het voordeel van extreem rechtse populisten. Ook in Amerika zijn het voor al de Tea Party activisten die baat zullen hebben bij de genomen maatregelen omdat de economie verder zal inzakken. Het Grote Bezuinigen is nu echt begonnen. Na Europa is nu ook de Verenigde Staten aan de beurt.

Want waar gaat het om? Voor de meeste mensen is het het belangrijkste dat het economisch weer beter gaat en dat er weer meer werkgelegenheid komt. Het is nu 3 jaar geleden dat de economie een klap kreeg door de kredietcrisis en behalve op de beurzen en op de internationale kapitaalmarkt gaat het economisch nog steeds slecht. Wall Street groeit en bloeit als voor de crisis maar de gewone burger voelt zich in de steek gelaten. Het is de voedingsbodem van Tea Party en populistisch rechts in Europa. En, oh ja die verkiezingen in 2012 gaan nog spannend worden.


(*) De Amerikanen hebben het over discretionary spending, ik vertaal dat hier met begroting. Eigenlijk: de budgetteerbare uitgaven. Het andere soort uitgaven waarop wordt bezuinigd zijn de entitlements, wat ik hier vertaal met uitkeringen, zoals werkloosheidsuitkeringen. Social Security, de Amerikaanse versie van onze AOW, valt daar strikt genomen niet onder omdat dat een verzekering is: werknemers dragen hiervoor een premie af, al gaan er ook stemmen op om daarop te bezuinigen. Meer details bij TPM en Jared Bernstein. Zie de bijvoorbeeld de NRC voor een Nederlandstalige samenvatting.

Reacties (36)

#1 Seyton

Het begint met bezuinigingen (die niet zullen helpen, o.a. om de redenen die in het artikel worden genoemd), en eindigt met de massale uitverkoop van allerlei nu nog “publieke” assets aan de schuldeisers (zie Griekenland).

Dit geeft mooi aan welke belangen in werkelijkheid worden gediend door “onze” linkse, rechtse, socialistische, kapitalistische, conservatieve of progressieve (of welk ander betekenisloos -isme dan ook) leiders.

  • Volgende discussie
#2 Michel

@1 Ja en, en dan? Welk -isme hang jij aan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Seyton

@2

Een wereld waarin mensen op vrijwillige basis samenleven i.p.v. met dwang worden “bestuurd” door dat zootje ongeregeld dat plaats heeft in de diverse overheden. Je zou dit idee “anarchisme” kunnen noemen, hoewel dat ook maar een leeg woord is dat al lang is gekaapt door brand stichtend en bommen gooiend tuig…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Michel

@3 afgezien van de al dan niet misbruiken van de naam anarchisme, dat is toch ook een (hopeloos idealistische) ideologie? Ik vind het allemaal mooi hoor, die gedachte dat mensen op vrijwillige basis met elkaar moeten samenleven, maar zo werkt het in de praktijk niet. In de jaren 60 hebben ze dat geprobeerd in communes die bewust afzagen van hiërarchische organisatie en autoriteit, het gevolg was een ramp. De gene met de grootste bek, die het brutaalst is krijgt zijn zin. En uiteindelijk is het communisme daar ook op uitgedraaid. “Democratie” is een politiek systeem waarin geprobeerd wordt deze maar al te menselijke neiging in goede banen te leiden en onder controle te houden, zonder te vervallen in het andere uiterste: een dictatuur.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 sander_1583

republikeinen slecht
democraten goed

is dat niet gewoon het mantra hier?

welke grote bezuinigingen, is 18 miljard veel dan? als we dat al halen?.

Linkspopulisme, zonde

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Michel

Het is geen mantra, en zoals jij het stelt is het ook niet. Wat wel het geval is is dat de Republikeinse partij is overgenomen door extremisten ja.
De Democratische partij bestaat uit veel facties maar de factie die het de laatste 20, 30 jaar voor het zeggen heeft – de centristen, Obama is een centrist – is in mijn ogen niet goed bezig. Maar ik voeg daar meteen aan toe dat ik die club veel beter vind dan de wat de Republikeinen in huis hebben.

Over bezuinigen: heb je het artikel niet gelezen? Heb je het filmpje bekeken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Matthijs

Het is doodzonde dat zo weinig mensen het moderne monetaire systeem begrijpen, inclusief de meeste economen zelf. Iedereen is elkaar wel wat geld schuldig. Als vervolgens iedereen tegelijk probeert zijn schulden af te betalen en/of geld te sparen, is de enige rekenkundige uitkomst een dalende (en uiteindelijk instortende) economie. Een economie blijft alleen in stand/groeit alleen maar als er meer geld rond gaat. Dus als er meer geld gecreëerd wordt (lees, meer “schulden”). Als de private sector dat (tijdelijk) niet doet, moet de overheid dat wel doen. Ik ben ook pas sinds kort de betekenis van “schulden” gaan begrijpen. En die betekenis is het totaal tegenovergestelde van wat ik altijd dacht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Michel

@7 eens.

Ik zou er nog aan willen toevoegen dat in goede tijden juist wel moet worden afbetaald, als was het maar om inflatie te bestrijden en een reserve op te bouwen voor slechte tijden. Helaas hoor je dan niemand klagen dat er te weinig bezuinigd wordt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Michel

Ik kijk even op nu.nl en lees:

Zorgen dat de Amerikaanse economie terugvalt in een recessie en de wereldwijde economie meesleept, in combinatie met de vrees voor een uitbreiding van de schuldencrisis in de eurozone, zorgden opnieuw voor dieprode koersenborden

Hoelang moet dit doorgaan? Hoelang kan dit doorgaan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Matthijs

@Michel: inderdaad, als de economie weer draait, moet de geldkraan weer dicht (en/of belastingen omhoog) om te voorkomen dat er te veel inflatie ontstaat. Reserve opbouwen is niet nodig, aangezien de centrale bank van een land met een eigen munt de uitgever is van het fiat geld en dus in principe oneindige voorraden geld heeft (even afgezien van het zelf ingestelde plafond in de VS).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 pedro

@7: als we niet van het voortdurende groei-dogma af stappen, zijn we gedoemd van crisis naar crisis te blijven springen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Matthijs

@pedro: wat stel je dan voor als systeem? Een wereld waarin iedereen steeds minder hard werkt, steeds minder produceert, kortom steeds armer wordt? Lijkt me ook niet echt werken. Dat er héél veel onzin geproduceerd wordt in deze wereld klopt. Maar dat is vooral een kwestie van beter verdelen. En dat het produceren van die onzin slecht kan uitpakken voor omgeving en milieu is ook waar. Dat is ook een kwestie van beter verdelen (produceren van duurzamere spullen ipv wegwerpspul).
Maar een wereld waarin op een bepaalde manier vooruitgang geboekt wordt lijkt me wel wenselijk. Geld (dus schulden) als ruilmiddel werkt daarbij uitstekend. Stuk beter dan wanneer ik mijn billy boekenkast bij jou moet ruilen voor jouw doos aardappels, die jij weer verkregen hebt bij .. etc. Dus geld werkt wel, als die politici en hun vriendjes bij de grote financiele instellingen er maar niet zo’n zooitje van zouden maken :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Seyton

@11, @12

Pedro heeft daar een punt, met name als de groei moet worden gerealiseerd door een toename van schulden (= inherent aan het huidige systeem van ongedekt fiat geld). Een te sterke groei van de geldhoeveelheid leidt dan tot verkeerde investeringen, die leiden op den duur tot faillisementen, die op hun beurt weer leiden tot werkloosheid. Je kan als alternatief valuta gaan gebruiken die wel een vaste dekking hebben, bijv. in goud, olie, kratjes bier of zakken meel…

Met duurzame groei, die wordt bereikt door het opsparen en investeren van productieoverschotten, en rekening houdend met de beperktheid van natuurlijke hulpbronnen, is er m.i. geen enkel probleem.

“Maar een wereld waarin op een bepaalde manier vooruitgang geboekt wordt lijkt me wel wenselijk.”

Maar wat nu als Pedro de huidige stand van welvaart wel voldoende vindt, en bijv. vrije tijd een hogere prioriteit geeft: moet hij dan toch verplicht bijdragen aan investeringen ten behoeve van de door jou gewenste groei? Zou de mate van “vooruitgang” niet een puur individuele keuze moeten zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Seyton

@4:

Dat is het paradoxale van democratie: in een poging de soevereine macht van individuen te beperken wordt een staatsapparaat opgebouwd met zo verschrikkelijk veel macht, dat uiteindelijk precies diegenen “met een grote bek” zich het meest aangetrokken voelen tot die macht en deze gaan gebruiken voor hun eigen doelen.

Het medicijn is dus erger dan de kwaal in dit geval.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Michel

@14

de soevereine macht van individuen

wat een onzin. Geen mens kan doen wat hij wil, mensen zijn sociale dieren die bestaan van de gratie en van anderen. Het is die vernauwing, of verenging van de kijk op wat mensen zijn is dat mensen als Ayn Rand typeert.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Seyton

@15

Je ontkent de soevereiniteit van het individu? Prima, van mij mag je, en je bent niet de enige die dit ontkent. Kijk maar eens goed om je heen (zowel op macro – als op micro-schaal) en zie het resultaat van deze ontkenning.

Om even een Godwinnetje uit de kast te halen: dat “bestaan van de gratie en van anderen” is datgene dat leidt tot een “befehl ist befehl” cultuur, Abu-Ghraib toestanden, en nog veel erger.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 pedro

@12: vooruitgang is niet hetzelfde als groei. En het loslaten van het idee, dat je altijd moet groeien, betekent ook niet, dat we ineens voor krimp moeten gaan. Ik ben meer voor consolideren en daarbij zullen bepaalde sectoren kunnen krimpen terwijl andere groeien. Verder heeft Seyton je reactie al afdoende beantwoord. Het idee van groei dicteert, dat je altijd moet groeien, zelfs als de markt al oververzadigd is.

@14: het middel is niet erger dan de kwaal. De kwaal leidt namelijk onherroepelijk naar dictatuur. Een democratie is geen poging de soevereine macht van alle individuen te breken, maar slechts om de individuen, die de macht met geweld (economisch, fysiek, of anderszins) naar zich toe hebben getrokken, te dwingen hun macht te delen met anderen. Je hebt wel gelijk, dat de grootste egoïsten met de grootste bekken zich vaak het meest aangetrokken voelen tot de macht. Onder het communisme en in andere dictaturen worden ze daartoe lid van de ene partij en werken daarna met hun ellebogen hun weg naar boven. In een democratie worden ze lid van een partij en kunnen ze zich met de ellebogen sneller naar boven werken dan degenen, die daar wat meer moeite mee hebben, maar zijn ze zelfs aan de top van die partij niet zeker van de macht, omdat daar dan weer verkiezingen voor nodig zijn, enz. Zo lang er slechte mensen zijn, of mensen naast goed ook slecht zijn, is een vrije samenleving met een echt vrije markt een utopie. Een nobel idee om na te streven, maar in de realiteit niet haalbaar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Matthijs

@17: misschien had ik iets andere woorden moeten gebruiken. Groei betekent niet letterlijk “meer”. Groei kan ook heel goed “beter” zijn. Of meer kwaliteit. Groei betekent verbetering. Tweehonderd jaar geleden moest nog ieder gezinnetje een stukje land omploegen en >100u/wk werken en zelfs dan was het onzeker of je de volgende winter doorkwam. Kijk nu naar ons land, we gaan allemaal twee keer op vakantie, hebben (bijna) allemaal een dak boven ons hoofd en zijn wereldkampioen parttime werken. Fulltime is overigens ook nog maar 36 uur geloof ik.

Het moderne geldsysteem is gewoon een nuttig middel, niets meer en niets minder. Het is een handig systeem om steeds betere manieren van werken te belonen, innovatie te stimuleren, prestatie te belonen, etc. Het werkt alleen nog niet helemaal goed en slechte mensen in positie van macht (politici, bepaalde bankiers, etc) maken er misbruik van. Daar moet zeker wat aan gedaan worden. Dus perfect is het zeker niet. Maar een beter alternatief weet ik nog niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Dennis

Voor de tweede keer in een week maakt een Amerikaanse politicus een uitglijder over Twitter. Republikeins kandidaat Newt Gingrich overdreef het aantal Twittervolgers. Er is nog hoop voor Obama.
http://onthypen.nl/vs-presidentskandidaat-gingrich-hypet-zijn-aantal-twittervolgers/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 richard

Wat een prachtig staaltje dom-links denken! Gefeliciteerd! Zo onnozel en naïef zie je ze zelden meer!

Alleen Grote Linksche Denkerts zoals deze Michel kunnen zoveel onzin in een enkel stukje krijgen! Dat is niet zo makkelijk hoor! Applaus!

http://logicfreezone.wordpress.com/2011/08/29/grote-linksche-denkerts-even-lekker-zelf-stimuleren/

Of ben ik nou gemeen? Heb ik nou de linksche zieltjes gekrast? Au, au?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Rob

@20 Je hebt geen enkele zin laten eindigen met een punt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Joost

@20: Applaus! Een stukje zo affakkelen ZONDER ook maar één argument. En dan een site hebben die “logicfreezone” heet. Typisch.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 richard

Joost,

Beter dan een kwebbel site’tje dat zich ‘geen commentaar’ noemt!

MOEWHAHAHAHA!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 richard

Robbie,

Doordenkertje voor jou:

Ook al staan er geen punten in mijn zinnen, toch maken ze het ene na het andere punt!

-*snik zoveel zuivere schoonheid hier voor de zwijntjes*-

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Rob

@22 Daar heeft hij je toch mooi tuk :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 pedro

@23: een beetje zielig ben je wel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 xx

Een punt heeft hij wel in zijn oorspronkelijke reactie. Als je de bagger overslaat en z’n link opent wordt die duidelijk. Het artikel is wel heel erg op Keynesiaanse leest geschoeid. Daar valt natuurlijk wel kritiek op te uiten, aangezien de auteur het als een claim op de werkelijkheid presenteert.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 pedro

@27: nee, daar laat ie alleen maar zien niets van Keynes begrepen te hebben.

Natuurlijk is het wel mogelijk kritiek op Keynes te uiten, net zoals het mogelijk is kritiek op iedere andere economische theorie te uiten. En al die theorieën leggen een claim op de werkelijkheid. Ik heb niet het idee, dat richard in staat is zo ver na te denken, of daar over na heeft gedacht. Zijn reacties wijzen tot nu toe op het tegendeel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 richard

Pedrol,

Dank voor je Diepe Inzichten in mijn konijnebrein.

Maar nu jij het er toch over hebt: Wist je dat jouw grote meester Keynes tijdens de oorlog al zijn eigen theorietje afgedaan heeft als onzin dat je niet al te serieus moet nemen?

Dus doe jezelf een lol: Eerst luisteren, dan praten!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 pedro

@29: net als iedere wetenschapper ontwikkelde Keynes zijn theorieën ook steeds verder.

PS: je zult toch echt met argumenten moeten komen, als je hier serieus genomen wil worden. Ik wil best eerst luisteren, maar dan moet je eerst wel wat meer te melden hebben dan wat populistisch gebral.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Joost

@richard: Ik moet nog steeds het eerste argument in je “betoog” ontdekken.

Dus, specificeer wat er fout is in het artikel en waarom. Dat heet een debat, en daarvoor worden de artikelen hier geschreven en geplaatst.

En om je even up to speed te brengen: Hetgeen jij hier neermoddert valt niet onder die definitie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 xx

@31

Zoals ik al aangaf, en wat ook wel duidelijk wordt in z’n reacties heeft hij problemen met het op Keynesiaanse leest geschoeide gehalte van het artikel. Dat zou bijna iedereen hebben die verder heeft gestudeerd na de middelbare school na de ’70s.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 pedro

@32: is dat een reden om dan maar geen argumenten meer aan te voeren? Als richard wat verder gestudeerd heeft dan de middelbare school, zou hij daar geen problemen mee moeten hebben, maar aan zijn stijl te zien, is hij dat niveau nog niet ontstegen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Joost

@32: Waar maakt hij zijn punt dan op deze site?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 richard

Joost, Pedo,

Mag een mens niet meer spelen met linksche denkerts zoals jullie? Jullie zijn een soort boy-toys!

Hilarisch! Het pure genieten!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Joost

@35: Prima hoor. *kleine kinderban*

  • Vorige discussie