Gekift en retorische tegenspraak

OPINIE - De traditionele politiek kan zijn machteloosheid moeilijk nog beter demonstreren dan deze week gebeurde. Een topper was het debat Buma en Pechtold en vandaag kwam daar het relletje over de agenda van Rutte voor Europa bij.

Pechtold en Buma maakten deze week gezellig ruzie bij Nieuwsuur, spraken de helft van de tijd allebei tegelijk en meenden dat hun gekift het aanzien waard was en de kijkers inzicht verschafte. Voor zover het hen niet verteld is: dat was niet het geval, heren. Het zou u sieren als u de ander liet uitspreken, preciezer zou zijn met informatie over inhoud, enige context zou geven over de aard en het belang van de onderwerpen. En een beetje respect zou tonen voor elkaar.

Maar er is altijd nog meer te verdragen in zo’n verkiezingsstrijd. Rutte had ook een agenda voor de EU opgesteld: een sterkere interne markt, minder regels, meer vrijhandel, één energiemarkt, aanpak van misstanden op de gezamenlijke arbeidsmarkt. De timing van de minister president is opmerkelijk: zou een goed democraat niet even de verkiezingen afwachten? Maar Rutte wil zijn ‘prioriteitenagenda’ volgende week al bespreken met de collega’s.

Ik heb geen grote teksten gezien, maar het pakket is veelzeggend genoeg. Als ik de punten kort langs loop, kom ik tot de volgende opmerkingen.

Een sterkere interne markt

Zou daar iemand tegen zijn? De vraag is misschien toch meer wat precies wordt bedoeld. De verdienkracht van de interne markt moet toenemen van de VVD, denk ik. Maar wat maakt die markt dan zwak? Concurrentie met andere landen? Wat gaan we daar dan aan doen? Speelt oneerlijke interne concurrentie een rol? Maar krijgen we het speelveld vlakker door meer regels en toezicht?

Minder regels

Nou, dat niet, want Rutte wil minder regels. Dat is natuurlijk heel goed, meneer Rutte. Maar is die standaard uitroep van de VVD in ons land al een beetje gelukt? Het lijkt me niet: de bureaucratische verdrinkingsdood dreigt nog steeds. Het systeem in Brussel staat opgesteld om meer regels te maken, niet minder. Het roept de vraag op welke belemmeringen er zijn om minder regels te maken en wat daar aan gedaan kan worden, zodat er minder regels komen.

Meer vrijhandel

Nederland is een handelsland, dus meer vrijhandel willen we sinds de Gouden Eeuw. Maar ook hier is de vraag: wat verzet zich precies tegen die toename van vrijhandel? Welke tegenstrevers van vrijhandel heeft de heer Rutte op de korrel en wat gaat hij er aan doen om ze onschadelijk te maken? Kan dat zonder ingrijpende bevoegdheden voor de EU? Vroeger stuurden we Michiel de Ruyter langs, met de Bijbel in de ene hand, in de andere de kortjan. Maar dat zal zijn oplossing niet zijn, maar wat wel?

Eén energiemarkt

Consistent zou mij lijken dat vrijhandel bij uitstek geldt voor de energiemarkt, want ondanks het verzakken van Groningen verkopen we nog steeds een boel gas. Maar neen, hier moet nu net één markt worden gevormd. De vraag is: kan dat met de bestaande transportnetten en structuren? waarom is dat nu precies een prioriteit? Is het niet vooral de angst voor Poetin, die ons hier dreigt op te breken? Is die onderlinge afhankelijkheid niet juist een stabiliserende factor in de wereld? Poetin lijkt net zo te denken en verkoopt zijn gas inmiddels aan China. Er lijken betere recepten voor welvaart en vrede te bedenken.

Misstanden op de gezamenlijke arbeidsmarkt

Hoe zat het ook weer? Bolkestein vaardigde een richtlijn uit voor vrij verkeer op de arbeidsmarkt. Opgepast, zei iedereen, dat levert concurrentie met arbeidsvoorwaarden op. En jawel, Oost Europese vrachtrijders doen hun werk voor drie euro per uur, koken en slapen in de cabine en jagen onze eigen vrachtrijders met duizenden de werkloosheid in. Wat is de bedoeling, meneer Rutte? Wilt u af van de richtlijn van Bolkestein, af van de open grenzen? Of gaan we krachtig het principe handhaven dat we geen concurrentie op arbeidsvoorwaarden willen? Zou dat kunnen met minder regels en een slanke EU? Ik heb mijn twijfels.

Als we dit overzien, komt de kippendrift in het parlement wel in een beetje ander licht te staan. Op het moment dat ik dit schrijf is nog onduidelijk of de heer Rutte gedwongen wordt in het parlement de discussie te voeren over zijn ‘prioriteitenagenda’. Maar het is goed dat de Tweede Kamer zich de kaas niet van het brood laat eten.

Blijft het punt waarmee ik begon: het is een beetje wonderlijk dat morgen 26 parlementariërs worden gekozen, die niets te zeggen hebben over de Nederlandse wensen ten aanzien van een beleid, waar zij de komende vijf jaar mede gestalte aan moeten geven. Het ‘democratisch tekort’ van Europa wordt daar schrijnend mee geïllustreerd.

Tom van Doormaal is kandidaat op lijst 19, Aandacht en Eenvoud.