Geen bal op tv | IS onthoofdingsvideo’s

COLUMN - Zo nu en dan vraag ik mij af of ik niet eens naar een van IS’ onthoofdingsvideo’s moet kijken. Niet kijken voelt namelijk een beetje als wegkijken. Aan de andere kant zou ik dan juist doen wat IS wil: mijn aandacht schenken aan hun gruweldaden (wat ik door dit stukje te schrijven trouwens ook doe). Daarnaast voelt het aan de ene kant alsof ik de onthoofde slachtoffers van IS verraad door ervoor te kiezen niet naar hun laatste minuten te kijken. En aan de andere kant denk ik juist dat ik meer respect betuig door geen getuige te zijn van hun vernedering. En tot slot is er nog mijn persoonlijke gevoel: aan de ene kant een perverse nieuwsgierigheid, aan de andere kant de walging en de angst een netvliestrauma op te lopen.

Ik heb trouwens ook nog een vrouw die, elke keer als een of ander journaal of actualiteitenrubriek aandacht besteed aan zo’n filmpje, weg zapt. Kortom, ik heb tot nu toe louter door journaals ingekorte versies gezien en transcripties gelezen van de executies. Toen Al Qaida Irak, de voorloper van IS, zo’n jaar of tien geleden begonnen met het afsnijden van Westerse hoofden en dat op film te zetten, heb ik ook nooit gekeken. Volgens mij hield het de wereld ook wat minder in z’n greep. De angst die het inboezemde was kleiner. Het waren excessen. Vooral tragisch voor de betrokkenen. Je kon het tien jaar geleden nog afdoen als een stel religieuze psychopaten die profiteerden van de chaos die heerste in het Irak van na Saddam Hoessein. Met de nieuwe onthoofdingfilmpjes is wat anders aan de hand. Daar is over nagedacht.

Uit de documentaire Manhunt: the search for Bin Laden begreep ik dat Al Qaida niet blij was met de manier waarop later IS-vooman Al-Zarqawi hun filiaal in Irak leidde. Bin Laden heeft zelfs een hoogstpersoonlijke brief geschreven waarin hij zijn zorgen uitte over het extreme geweld dat zich niet alleen richtte op het Amerikaanse leger en verraders, maar ook op sjiieten en gematigde moslims. Als hij niet uitkeek zou Al Qaida de sympathie van de burgers verliezen.

Inmiddels heeft Al-Zarqawi niets meer in de melk te brokkelen wegens een enkeltje richting zijn schepper, die hem vervolgens met een flinke schop onder zijn reet en een gloeiende staaf in zijn nek naar de hel heeft gestuurd (weinig mensen weten dat Allah een pleurishekel heeft aan terroristen). Maar zijn opvolgers hebben zijn lessen ter harte genomen en hebben zijn aanpak geprofessionaliseerd.

Werden de filmpjes destijds opgenomen in groezelige kamers. Nu zijn ze opgenomen in de woestijn. De beul in het zwart, het slachtoffer in een oranje pak. Strak blauwe lucht op de achtergrond. Een gestileerde, hyperrealistische setting. De slachtoffer richten zich in een speech op hun democratisch gekozen leiders en maken ons, burgers van het vrije westen, medeplichtig aan hun dood.

En het werkt. De hele wereld siddert. De redenen om de films niet te zien blijven een stuk sterker.